«Ախալքալաք»–ի խմբագրումների տարբերություն

Ախալքալաք
Քաղաք
	Ախալքալաք
	ახალქალაქი
Դրոշ	Զինանշան
	Քաղաքի կենտրոնական Մեսրոպ Մաշտոցի հրապարակը
Երկիր	Վրաստան
Երկրամաս	Սամցխե-Ջավախք
Մունիցիպալիտետ	Ախալքալաքի մունիցիպալիտետ
Հիմնադրված է	1064 թ.
ԲԾՄ	1707±1 մետր
Պաշտոնական լեզու	վրացերեն
Բնակչություն	60 975 մարդ (2002)
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականուն	ախալքալաքցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Ավտոմոբիլային կոդ	261
Պաշտոնական կայք	akhalkalaki.ge
	Ախալքալաք (Վրաստան)
	Ախալքալաք (Սամցխե-Ջավախեթի մարզ)
	Ախալքալաք Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

10:30, 16 Հունիսի 2019-ի տարբերակ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ախալքալաք (այլ կիրառումներ)

Ախալքալաք^[1] (վրաց.՝ ახალქალაქი [ախալքալաքի], թարգմանաբար՝ Նոր Քաղաք), քաղաք Վրաստանում, Սամցխե-Ջավախք մարզի կազմի մեջ մտնող համանուն շրջանի շրջկենտրոն, Ջավախք երկրամասի (պատմական Մեծ Հայքի Գուգարք նահանգի Վերին Ջավախք գավառի տարածք) կենտրոն։

Ըստ 2009 թվականի պաշտոնական տվյալների՝ քաղաքի բնակչության 9,4 հազար մարդ է^[2], որից 90%-ը կազմում են հայերը։ Աշխարհագրական տեսանկյունից տեղակայված է Ախալքալաքի սարավանդում, Փարվանա գետի ավազանում։

Անվանում

Անվանումը բառացի թարգմանվում է որպես Նոր քաղաք (վրաց.՝ ახალი ― նոր, վրաց.՝ ქალაქი ― քաղաք)։

Քաղաքի պատմություն

Ախալքալաքը հիշատակվում է 12-րդ դարի վերջերից ի թիվս Հյուսիսային Հայաստանի այլ գավառների՝ վրաց Թամար թագուհու կողմից հայ Զաքարյաններին՝ որպես ժառանգական կալվածք փոխանցելու կապակցությամբ։ 1637 թ. քաղաքը գրավում են օսմանյան թուրքերը, իսկ 1829 թ. այն անցնում է Ռուսական կայսրության տիրապետության տակ։ 1830-ական թթ. Ախալքալաք քաղաք և գավառ են տեղափոխվում Էրզրումից գաղթած հազարավոր հայեր, որոնք հիմնադրում են 50 գյուղ^[3]։

19-րդ դարի ընթացքում Ախալքալաքը դառնում է արհեստավորական կենտրոն, իսկ գավառի գյուղերը սկսում են կարևոր դեր խաղալ Անդրկովկասում հացահատիկի ու մսամթերքի արտադրության բնագավառում։ 1830-ական թթ. սկզբներին Ախալքալաքում բացվում է Մեսրոպյան ծխական արական դպրոցը։ 1918 թ. մայիսին Անդրկովկաս կատարած թուրքական արշավանքի պատճառով քաղաքի և գավառի բնակչության ճնշող մեծամասնությունն արտագաղթում է Բակուրիանի անտառներ ու Ծալկայի շրջան։ Գաղթած 80 հազար հայերից 35-40 հազարը զոհվում է^[4]։

Հայաստանի և Վրաստանի խորհրդայնացումից հետո, 1921 թ. նոյեմբերի 6-ին երկու խորհրդային հանրապետությունների միջև պայմանագիր է կնքվում, որի համաձայն Ախալքալաքն ու գավառը անցնում են Վրաստանին։

Նշանավոր ախալքալաքցիներ

Ախալքալաքում են ծնվել հայ ականավոր արձակագիրներ Դերենիկ Դեմիրճյանը, Մկրտիչ Սարգսյանը, Հայաստանի առաջին հանրապետության վարչապետ Հովհաննես Քաջազնունին, ռազմական նախարար Ռուբեն Տեր-Մինասյանը, հայ հասարակական–քաղաքական գործիչ Ռուբեն Դարբինյանը, ակադեմիկոս, պատմաբան Աշոտ Մելքոնյանը և այլ հայտնի դեմքեր։

Պատկերասրահ

Սուրբ Խաչ եկեղեցին
Ախալքալաքի ամրոցը
Խաչքար եկեղեցու բակում
Եկեղեցու բակը.jpg
Սուրբ Խաչի բակում

Ծանոթագրություններ

↑ Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Վրացական տեղանունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 46. ISBN 99941-56-03-9.
↑ Statistical Yearbook Of Georgia, 2009
↑ Հայկական հարց հանրագիտարան, Երևան, 1996, էջ 25:
↑ http://www.miacum.am/forum/politics/djavahk/2927

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ախալքալաք կատեգորիայում։

[1] Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Վրացական տեղանունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 46. ISBN 99941-56-03-9.

[2] Statistical Yearbook Of Georgia, 2009

[3] Հայկական հարց հանրագիտարան, Երևան, 1996, էջ 25:

[4] ttp://www.miacum.am/forum/politics/djavahk/2927

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Տող 71. / Տող 71. @@
 }}
-'''Ախալքալաք'''<ref>{{ՏՈՒՏ|section=II.A.2|page=46}}</ref> ({{lang-ka|ახალქალაქი}} [ախալքալաքի], թարգմանաբար՝ '''Նոր Քաղաք'''), քաղաք [[Վրաստան]]<nowiki/>ում, [[Սամցխե-Ջավախք]] նահանգի կազմի մեջ մտնող համանուն շրջանի շրջկենտրոն, [[Ջավախք]] երկրամասի (պատմական [[Մեծ Հայք]]ի [[Գուգարք նահանգ]]ի Վերին Ջավախք գավառի տարածք) կենտրոն։
+'''Ախալքալաք'''<ref>{{ՏՈՒՏ|section=II.A.2|page=46}}</ref> ({{lang-ka|ახალქალაქი}} [ախալքալաքի], թարգմանաբար՝ '''Նոր Քաղաք'''), քաղաք [[Վրաստան]]<nowiki/>ում, [[Սամցխե-Ջավախք]] մարզի կազմի մեջ մտնող համանուն շրջանի շրջկենտրոն, [[Ջավախք]] երկրամասի (պատմական [[Մեծ Հայք]]ի [[Գուգարք նահանգ]]ի Վերին Ջավախք գավառի տարածք) կենտրոն։
 Ըստ 2009 թվականի պաշտոնական տվյալների՝ քաղաքի բնակչության 9,4 հազար&nbsp;մարդ է<ref>[http://www.geostat.ge/cms/site_images/publications/publication%2008.12.2009.zip Statistical Yearbook Of Georgia, 2009]</ref>, որից 90%-ը կազմում են հայերը։ Աշխարհագրական տեսանկյունից տեղակայված է Ախալքալաքի սարավանդում, [[Փարվանա (գետ)|Փարվանա]] գետի ավազանում։