«Վայմարյան հանրապետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վայմարյան հանրապետություն
*Deutsches Reich*
	Քարտեզ
	; (1930)
	Ընդհանուր տեղեկանք
Մայրաքաղաք	Բեռլին
Լեզու	Գերմաներեն
Կրոն	1925 մարդահամար; 64.1% Բողոքական (Լյութերական, Կալվինական, Միացյալ); 32.4% Կաթոլիկ եկեղեցի; 0.9% Հրեական; 2.6% Այլ
	Իշխանություն
Պետական կարգ	1919–30 Դաշնային; կիսանախագահական; սահմանադրական հանրապետություն; 1930–33 Դե ֆակտո ավտորիտար; նախագահական հանրապետություն
Պետության գլուխ	Նախագահ

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

06:15, 6 Հունիսի 2019-ի տարբերակ

Վայմարյան հանրապետություն (գերմ.՝ Weimarer Republik) Գերմանիայի ոչ պաշտոնական անվանումը 1918-ից 1933 թվականներին: Անվանումը գալիս է Վայմար քաղաքի անվանումից, որտեղ տեղի ունեցավ առաջին սահմանադրական ժողովը: Պաշտոնական անվանումը մնաց Գերմանական Ռայխ, որը տրվել էր 1871 թվականին: Չնայած այն թարգմանվում էր «Գերմանական կայսրություն», Ռայխ բառը ավելի ճիշտ թարգմանվում է «պետություն», այս տերմինը ինքինին չունի միապետության հետ կապ: Հայերենում սովորաբար երկիրը պարզապես կոչում են Գերմանիա:

Գերմանիան դե ֆակտո դարձավ հանրապետություն 1918 թվականի նոյեմբերի 9-ին, երբ Կայզեր Վիլհելմ II-ը հրաժարվեց գերմանական և պրուսական գահերից և չեղարկեց իր որդի Թագաժառանգ արքայազն Վիլհելմիի ժառանգության իրավուքները և դարձավ դե յուրե հանրապետություն 1919 թվականի փետրվարին, որբ ստեղծվեց Գերմանիայի նախագահ պատոնը: Ազգային ժողովը գումարվեց Վայմարյան հանրապետությունում, երբ նոր սահմանադրությունը հաստատվեց 1919 թվականի օգոստոսի 11-ին: Տասնչորս տարվա մեջ Վայմարյան հանրապետությունը առերեսվեց բազում խնդիրների հետ, այդ թվում հիպերարժեզրկման, քաղաքական էքստրեմիզմի, ինչպես նաև Առաջին համաշխարհային պատերազմում հաղթած դաշնակիցների հետ հարաբերություններում: Վերսալյան պայմանագրի հետ անհամաձայնություն, ինչպես նաև այդ պայմանագիրը ստորագրած քաղաքական գործիչների նկատմամբ անհանդուրժողականությունը բերեցին քաղաքական անկայունության:

1930 թվականից հետո Նախագահ Հինդենբուրգը վերադարձրեց կանցլերի պաշտոնը, որին հաջորդաբար նշանակվեցին Հենրիխ Բրյունինգը, Ֆրանց ֆոն Պապենը և գեներալ Կուրտ ֆոն Շլեյխերը: Մեծ ճգնաժամը ավելի սրացավ Բրյունինքի տնտեսական քաղաքականության պատճառով` բերելով ահռելի գործազրկություն^[2]: 1933 թվականին Հինդենբուրգը կանցլեր նշանակեց Ադոլֆ Հիտլերին, քանի որ Նացիստական կուսակցությունը կառավարության կոալիցիայի մասն էր: Նացիստներին բաժին ընկավ տաս նախարարական պորտֆելներից երկուսը: Ֆոն Պապենը նշանակվեց փոխկանցլեր, որի նպատակն էր որպես «Գորշ կարդինալ» վերահսկողության տակ պահել Հիտլերին` լինելով սերտ հարաբերությունների մեջ Հինդենբուրգի հետ: Ամիսների ընթացքում Ռայխստագի հրդեհի դիրեկտորիան և Արտակարգ լիազորությունների մասին օրենքը երկիրը դրեցին արտակարգ իրավիճակում` սահմանափակելով մարդու իրավունքները և ազատությունը: Հիտլերը իր ձեռքը վերցրեց իշանությունը առանց կառավարության դիմադրության և օրենսդրական մասնակցության: Այս իրադարձություններով ավարտվեց հանրապետությունը, քանի որ ժողովրդավարությունը վերացավ և հիմնադվեց միակուսակցական պետություն, որը կոչվեց Նացիստական Գերմանիա:

Անվանում

Վայմարյան հանրապետություն կոչվել է, քանի որ ժողովը, որը ընդունել է սահմանադրությունը, գումարվել է Վայմարում 1919 թվականի փետրվարի 6-ից մինչև 1919 թվականի օգոստոսի 11-ը^[3], սակայն անվանումը սկսեց շրջանառվել 1933 թվականից: 1919 թվականից 1933 թվականները նոր պետությունը ունեցել է մի քանի անվանումներ, որոնք լայնորեն կիրառվել են, այնուամենայնիվ հին «Գերմանական ռայխ»-ը (Deutsches Reich) մնաց ամենակիրառվող անվանումը Վայմարյան շրջանում^[4]: Քաղաքական աջաթևյան կողմը, որը ժխտում էր նոր ժողովրդավարական մոդելը, գերադասում էր ավանդական Ռայխ բառի կիրառումը^[5]: Կաթոլիկ կենտրոնական կուսակցությունը գերադասում էր Deutscher Volksstaat («Գերմանացի ժողովրդի պետություն») անվանումը, մինչդեռ մոդեռնիստ ձախակողմյան կանցլեր Ֆրիդրիխ Էբերտի Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունը գերադասում էր Deutsche Republik («Գերմանիայի հանրապետություն») տարբերակը^[5]: 1925 թվականի դրությամբ գերմանացիների մեծ մասն օգտագործում էր Deutsche Republik տարբերակը: Վայմարյան հանրապետություն առաջին գրավոր տերմինը գալիս է Ադոլֆ Հիտլերի ելույթի սղագրությունից 1929 թվականի փետրվարի 24-ին, ավելի ուշ այդ տերմինը օգտագործել է նույն Հիտլերը շաբաթաթերթի հոդվածում^[4]: Միայն 1930-ական թվականներին տերմինը սկսվեց լայնորեն կիրառվել Գերմանիայում և նրա սահմաններից դուրս:

Ծանոթագրություններ

↑ Volume 6. Weimar Germany, 1918/19–1933 Population by Religious Denomination (1910-1939) Sozialgeschichtliches Arbeitsbuch, Volume III, Materialien zur Statistik des Deutschen Reiches 1914-1945, edited by Dietmar Petzina, Werner Abelshauser, and Anselm Faust. Munich: Verlag C.H. Beck, 1978, p. 31. Translation: Fred Reuss.
↑ Büttner, Ursula Weimar: die überforderte Republik, Klett-Cotta, 2008, 978-3-608-94308-5, p. 424
↑ «Weimar Republic». Encyclopedia Britannica. Վերցված է 2012-06-29-ին.
↑ ^4,0 ^4,1 Eva-Maria Schnurr (September 2014). «Der Name des Feindes: Warum heißt der erste deutsche Demokratie eigentlich "Weimarer Republik?"». 5/2014 (Der Spiegel - Geschichte 3 Hausmitteilung 137 Impressum ed.). Der Spiegel: 20. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
↑ ^5,0 ^5,1 Սեբաստիան Ուլրիխ as quoted by Eva-Maria Schnurr [in գերմաներեն] (September 2014). «Der Name des Feindes: Warum heißt der erste deutsche Demokratie eigentlich "Weimarer Republik?"». 5/2014 (Der Spiegel - Geschichte 3 Hausmitteilung 137 Impressum ed.). Der Spiegel: 20. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)

[1] Volume 6. Weimar Germany, 1918/19–1933 Population by Religious Denomination (1910-1939) Sozialgeschichtliches Arbeitsbuch, Volume III, Materialien zur Statistik des Deutschen Reiches 1914-1945, edited by Dietmar Petzina, Werner Abelshauser, and Anselm Faust. Munich: Verlag C.H. Beck, 1978, p. 31. Translation: Fred Reuss.

[Ursula_Buettner_424-2] Büttner, Ursula Weimar: die überforderte Republik, Klett-Cotta, 2008, 978-3-608-94308-5, p. 424

[3] «Weimar Republic». Encyclopedia Britannica. Վերցված է 2012-06-29-ին.

[EvMaSchnurr-4] 4,0 ^4,1 Eva-Maria Schnurr (September 2014). «Der Name des Feindes: Warum heißt der erste deutsche Demokratie eigentlich "Weimarer Republik?"». 5/2014 (Der Spiegel - Geschichte 3 Hausmitteilung 137 Impressum ed.). Der Spiegel: 20. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)

[SebUlllautEMS-5] 5,0 ^5,1 Սեբաստիան Ուլրիխ as quoted by Eva-Maria Schnurr [in գերմաներեն] (September 2014). «Der Name des Feindes: Warum heißt der erste deutsche Demokratie eigentlich "Weimarer Republik?"». 5/2014 (Der Spiegel - Geschichte 3 Hausmitteilung 137 Impressum ed.). Der Spiegel: 20. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Տող 58. / Տող 58. @@
 ==Անվանում==
-Վայմարյան հանրապետություն կոչվել է, քանի որ [[Վայմարյան Ազգային ժողով|ժողովը]], որը ընդունել է սահմանադրությունը, գումարվել է Վայմարում 1919 թվականի փետրվարի 6-ից մինչև 1919 թվականի օգոստոսի 11-ը<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/639027/Weimar-Republic |title=Weimar Republic |publisher=Encyclopedia Britannica|accessdate=2012-06-29}}</ref>, սակայն անվանումը սկսեց շրջանառվել 1933 թվականից: 1919 թվականից 1933 թվականները նոր պետությունը ունեցել է մի քանի անվանումները, որոնք լայնորեն կիրառվալ են, այնուամենայնիվ հին «Գերմանական ռայխ» ({{lang|de|Deutsches Reich}}) մնաց ամենաշատ կիրառվող անվանումը Վայմարյան շրջանում<ref name=EvMaSchnurr>{{cite journal|author=Eva-Maria Schnurr|title=Der Name des Feindes: Warum heißt der erste deutsche Demokratie eigentlich "Weimarer Republik?"|publisher=[[Der Spiegel]]|volume=5/2014|edition=Der Spiegel - Geschichte 3 Hausmitteilung 137 Impressum|page=20|date=September 2014}}</ref>: Քղաքական աջաթևյան կողմը, որը ժխտում էր նոր ժողովրդավարական մոդելը, գորադասում էր ավանդական ''Ռայխ'' բառի կիրառումը<ref name=SebUlllautEMS>{{cite journal|author=[[:de:Sebastian Ullrich (Historiker)|Sebastian Ullrich]] as quoted by Eva-Maria Schnurr|title=Der Name des Feindes: Warum heißt der erste deutsche Demokratie eigentlich "Weimarer Republik?"|publisher=[[Der Spiegel]]|volume=5/2014|edition=Der Spiegel - Geschichte 3 Hausmitteilung 137 Impressum|page=20|date=September 2014}}</ref>: Կաթոլիկ կենտրոնական կուսակցությունը գերադասում էր {{lang|de|Deutscher Volksstaat}} («Գերմանացի ժողովրդի պետություն») անվանումը, մինչդեռ մոդեռնիստ ձախակողմյան կանցլեր [[Ֆրիդրիխ Էբերտ]]ի [[Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն]]ը գերադասում էր {{lang|de|Deutsche Republik}} («Գերմանիայի հանրապետություն») տարբերակը<ref name=SebUlllautEMS/>: 1925 թվականի դրությամբ գերմանացիների մեծ մասն օգտագործում էր {{lang|de|Deutsche Republik}} տարբերակը: Վայմարյան հանրապետություն առաջին գրավոր տերմինը գալիս է [[Ադոլֆ Հիտլեր]]ի ելույթի սղագրությունից 1929 թվականի փետրվարի 24-ին, ավելի ուշ այդ տերմինը օգտագործել է նույն Հիտլերը շաբաթաթերթի հոդվածում<ref name=EvMaSchnurr/>: Միայն 1930-ական թվականներին տերմինը սկսվեց լայնորեն կիրառվել Գերմանիայում և նրա սահմաններից դուրս:
+Վայմարյան հանրապետություն կոչվել է, քանի որ [[Վայմարյան Ազգային ժողով|ժողովը]], որը ընդունել է սահմանադրությունը, գումարվել է Վայմարում 1919 թվականի փետրվարի 6-ից մինչև 1919 թվականի օգոստոսի 11-ը<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/639027/Weimar-Republic |title=Weimar Republic |publisher=Encyclopedia Britannica|accessdate=2012-06-29}}</ref>, սակայն անվանումը սկսեց շրջանառվել 1933 թվականից: 1919 թվականից 1933 թվականները նոր պետությունը ունեցել է մի քանի անվանումներ, որոնք լայնորեն կիրառվել են, այնուամենայնիվ հին «Գերմանական ռայխ»-ը ({{lang|de|Deutsches Reich}}) մնաց ամենակիրառվող անվանումը Վայմարյան շրջանում<ref name=EvMaSchnurr>{{cite journal|author=Eva-Maria Schnurr|title=Der Name des Feindes: Warum heißt der erste deutsche Demokratie eigentlich "Weimarer Republik?"|publisher=[[Der Spiegel]]|volume=5/2014|edition=Der Spiegel - Geschichte 3 Hausmitteilung 137 Impressum|page=20|date=September 2014}}</ref>: Քաղաքական աջաթևյան կողմը, որը ժխտում էր նոր ժողովրդավարական մոդելը, գերադասում էր ավանդական ''Ռայխ'' բառի կիրառումը<ref name=SebUlllautEMS>{{cite journal|author=[[:de:Sebastian Ullrich (Historiker)|Սեբաստիան Ուլրիխ]] as quoted by Eva-Maria Schnurr|title=Der Name des Feindes: Warum heißt der erste deutsche Demokratie eigentlich "Weimarer Republik?"|publisher=[[Der Spiegel]]|volume=5/2014|edition=Der Spiegel - Geschichte 3 Hausmitteilung 137 Impressum|page=20|date=September 2014}}</ref>: Կաթոլիկ կենտրոնական կուսակցությունը գերադասում էր {{lang|de|Deutscher Volksstaat}} («Գերմանացի ժողովրդի պետություն») անվանումը, մինչդեռ մոդեռնիստ ձախակողմյան կանցլեր [[Ֆրիդրիխ Էբերտ]]ի [[Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն]]ը գերադասում էր {{lang|de|Deutsche Republik}} («Գերմանիայի հանրապետություն») տարբերակը<ref name=SebUlllautEMS/>: 1925 թվականի դրությամբ գերմանացիների մեծ մասն օգտագործում էր {{lang|de|Deutsche Republik}} տարբերակը: Վայմարյան հանրապետություն առաջին գրավոր տերմինը գալիս է [[Ադոլֆ Հիտլեր]]ի ելույթի սղագրությունից 1929 թվականի փետրվարի 24-ին, ավելի ուշ այդ տերմինը օգտագործել է նույն Հիտլերը շաբաթաթերթի հոդվածում<ref name=EvMaSchnurr/>: Միայն 1930-ական թվականներին տերմինը սկսվեց լայնորեն կիրառվել Գերմանիայում և նրա սահմաններից դուրս:
 == Ծանոթագրություններ ==