«Մոզամբիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
Տող 51. Տող 51.
[[Ծնելիության գործակից|Ծնելիություն]]՝ 5,27 կանանց թվով (12-րդ տեղն աշխարհում):
[[Ծնելիության գործակից|Ծնելիություն]]՝ 5,27 կանանց թվով (12-րդ տեղն աշխարհում):


[[Մանկական մահացությունը]]՝ 72,42՝ 1000-ից (13-րդ տեղն աշխարհում):
[[Մանկական մահացությունը|Մանկական մահացություն]]՝ 72,42՝ 1000-ից (13-րդ տեղն աշխարհում):


[[Կյանքի միջին տևողություն]]՝ 51,85 տարեկան՝ տղամարդկանց, 53,37 տարեկան՝ կանանց համար, միջինը՝ 52,6 (214-րդ տեղն աշխարհում, 2014 թվականի տվյալներով)<ref>https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/mz.html Справочник ЦРУ The world factbook</ref>:
[[Կյանքի միջին տևողություն]]՝ 51,85 տարեկան՝ տղամարդկանց, 53,37 տարեկան՝ կանանց համար, միջինը՝ 52,6 (214-րդ տեղն աշխարհում, 2014 թվականի տվյալներով)<ref>https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/mz.html Справочник ЦРУ The world factbook</ref>:


Իմունային համակարգի թուլացման վիրուսwv վարակvծներ ([[ՄԻԱՎ]])՝ 10,75 % (2013 թվականի տվյալներով, 8-րդ տեղը աշխարհում): ՄԻԱՎ-ից մահացությունների թիվը՝ 82 400 հոգի մեկ տարում, 4-րդ տեղն աշխարհում:
Իմունային համակարգի թուլացման վիրուսով վարակվծներ ([[ՄԻԱՎ]])՝ 10,75 % (2013 թվականի տվյալներով, 8-րդ տեղը աշխարհում): ՄԻԱՎ-ից մահացությունների թիվը՝ 82 400 հոգի մեկ տարում, (4-րդ տեղն աշխարհում):


Քաղաքաբնակներ՝ 31,8 % ( 2015 թվականի տվյալներ)<ref name=autogenerated1>http://www.ine.gov.mz Национальный институт статистики Мозамбика</ref>:
Քաղաքաբնակներ՝ 31,8 % ( 2015 թվականի տվյալներ)<ref name=autogenerated1>http://www.ine.gov.mz Национальный институт статистики Мозамбика</ref>:


Էթնիկ կազմ՝ բնիկներ 99,66 % ([[մակուա]], [[տսոնգա]], [[լոմվե]], [[սենա]] և այլն),մուլատներ՝ 0,2 %, հնդիկներ՝ 0,08 %, եվրոպացիներ՝ 0,06 %:
Էթնիկ կազմ՝ բնիկներ 99,66 % ([[մակուա]], [[տսոնգա]], [[լոմվե]], [[սենա]] և այլն), մուլատներ՝ 0,2 %, հնդիկներ՝ 0,08 %, եվրոպացիներ՝ 0,06 %:




Տող 65. Տող 65.
=== Կրոն ===
=== Կրոն ===
[[1997 թվական]]ի տվյալների համաձայն, մոզամբիկցիները նշել են հետևյալ կրոնական պատկանելությունները՝
[[1997 թվական]]ի տվյալների համաձայն, մոզամբիկցիները նշել են հետևյալ կրոնական պատկանելությունները՝
* չկողմնորոշվոծ՝ 24,25 %;
* չկողմնորոշվածներ՝ 24,25 %;
* [[կաթոլիկ]]ներ — 24,2 %;
* [[կաթոլիկ]]ներ — 24,2 %;
* [[Իսլամ|մուսուլմաններ]] — 17,8 %;
* [[Իսլամ|մուսուլմաններ]] — 17,8 %;
Տող 89. Տող 89.
|align="center" bgcolor="#98FB98" | '''Ռուսական''' || align="center" bgcolor="#98FB98" | '''Պորտուգալական''' || align="center" bgcolor="#98FB98" | '''[[1997]]''' || align="center" bgcolor="#98FB98" | '''[[2007]]''' || align="center" bgcolor="#98FB98" | '''[[2012]]'''
|align="center" bgcolor="#98FB98" | '''Ռուսական''' || align="center" bgcolor="#98FB98" | '''Պորտուգալական''' || align="center" bgcolor="#98FB98" | '''[[1997]]''' || align="center" bgcolor="#98FB98" | '''[[2007]]''' || align="center" bgcolor="#98FB98" | '''[[2012]]'''
|-
|-
|align=right | 1. || [Մապուտու]] || align=right | {{lang-pt2|Maputo}} || align=right | 989 386 || align=right | 1 099 102 || align=right | 1 149 666
|align=right | 1. || <nowiki>[[Մապուտու]]</nowiki> || align="right" |{{lang-pt2|Maputo}} || align=right | 989 386 || align=right | 1 099 102 || align=right | 1 149 666
|-
|-
|align=right | 2. || [[Մաթոլա]] || align=right | {{lang-pt2|Matola}} || align=right | 440 927 || align=right | 675 422 || align=right | 817 008
|align=right | 2. || [[Մաթոլա]] || align=right | {{lang-pt2|Matola}} || align=right | 440 927 || align=right | 675 422 || align=right | 817 008

10:22, 9 Մայիսի 2019-ի տարբերակ

Մոզամբիկի Հանրապետություն
República de Moçambique
Մոզամբիկ դրոշ
Դրոշ
Մոզամբիկ զինանշանը
Զինանշան
Մոզամբիկ դիրքը
Մոզամբիկ դիրքը
Մայրաքաղաք
և ամենամեծ քաղաք
Մապուտու
Պետական լեզուներ պորտուգալերեն
Տարածք
 -  Ընդհանուր 802 000 կմ² 
Բնակչություն
 -   նախահաշիվը 24 096 000 մարդ 
 -  Խտություն 30 /կմ² 
 /մղոն²
Արժույթ մետիկալ (mzn)
Ժամային գոտի +2
Ազգային դոմեն .mz
Հեռախոսային կոդ +258

Մոզամբիկը աֆրիկյան երկիր է։ Նախկինում եղել է պորտուգալական գաղութ, անկախացել է 1975 թվականի հունիսի 25-ին։ Մակերեսը կազմում է 802,000 կմ²։ Բնակչությունը 2013 թ. տվյալներով 24,096,000[1]։ Հունվարի միջին ջերմաստիճանը Մոզամբիկի ցածրադիր վայրերում կազմում է 26 °C մինչև 30 °C, հուլիսին՝ 15 °C - 20 °C։ Հարթավայրերում ամառային և ձմեռային ջերմաստիճանը ցածր է 3-5 °C-ից։

Ըստ ինտերնետային World Gazeteer կայքի, Մոզամբիկում կա 24 000 և ավելի բնակիչ ունեցող 34 քաղաք[2]։

Աշխարհագրական դիրք

Մոզամբիկը գտնվում է Աֆրիկայի հարավ-արևելքում: Հյուսիսում սահմանակից է Տանզանիայի, արևմուտքում` Մալավիի, Զամբիայի, Զիմբաբվեի, հարավ-արևմուտքում և հարավում` ՀԱՀ-ի, Սվազիլենդի հետ։ Արևելքում ողողվում է Հնդկական օվկիանոսի ջրերով:

Բնական պայմաններ

Հյուսիսային ափերը բարձրադիր են, ժայռոտ ու զառիթափ, հարավայինը` ցածրադիր, տեղ-տեղ` ճահճոտ։ Ծովափի երկայնքով ձգվում են բուստային խութեր, որոնք դժվարացնում են նավարկությունը։ Երկրի արևմուտքում Ինյանգա սանդղափուլի գագաթներն են (առավելագույնը` 2436 մ, Բինգա լեռ), արևելքում Մոզամբիկի դաշտավայրն է, հարավում` Լեբոբմա լեռները։ Խոշոր գետերն են Զամբեզին, Լիմպոպոն, Սավին, Ռուվուման։ Մոզամբիկի սահմաններում են Նյասա և Շիրվա լճերի արևելյան ափերը։ Կլիման հյուսիսում մերձհասարակածային է, հարավում` արևադարձային։

Բնակչությունը

Բնակչության ավելի քան 98%–ը բանտու լեզվաընտանիքի ժողովուրդներ են։ Բնակվում են նաև եվրոպացիներ ու ասիական ծագում ունեցող ժողովուրդներ, արաբներ, հնդիկներ, մուլատներ և այլք։ Խոշոր քաղաքներն են Մապուտուն, Բեյրան, Կելիմանեն։

Մապուտու

Բնակչության թիվը՝ 28,8 մլն (2016 թվականի տվյալներով)[3]:

Բնակչության տարեկան աճ՝ 2,8 %[3]:

Ծնելիություն՝ 5,27 կանանց թվով (12-րդ տեղն աշխարհում):

Մանկական մահացություն՝ 72,42՝ 1000-ից (13-րդ տեղն աշխարհում):

Կյանքի միջին տևողություն՝ 51,85 տարեկան՝ տղամարդկանց, 53,37 տարեկան՝ կանանց համար, միջինը՝ 52,6 (214-րդ տեղն աշխարհում, 2014 թվականի տվյալներով)[4]:

Իմունային համակարգի թուլացման վիրուսով վարակվծներ (ՄԻԱՎ)՝ 10,75 % (2013 թվականի տվյալներով, 8-րդ տեղը աշխարհում): ՄԻԱՎ-ից մահացությունների թիվը՝ 82 400 հոգի մեկ տարում, (4-րդ տեղն աշխարհում):

Քաղաքաբնակներ՝ 31,8 % ( 2015 թվականի տվյալներ)[5]:

Էթնիկ կազմ՝ բնիկներ 99,66 % (մակուա, տսոնգա, լոմվե, սենա և այլն), մուլատներ՝ 0,2 %, հնդիկներ՝ 0,08 %, եվրոպացիներ՝ 0,06 %:


Կրոն

1997 թվականի տվյալների համաձայն, մոզամբիկցիները նշել են հետևյալ կրոնական պատկանելությունները՝

Քաղաքներ

World Gazeteer կայքի տվյալների համաձայն, Մոզամբիկուն ունի 34 քաղաքներ, որոնցից յուրաքանչյուրում բնակվում են շուրջ 24 000 մարդ[6]:

Ամենամեծ քաղաքներն են՝ Մապուտո (մայրաքաղաք) — 1,174 մլն, Մատոլա — 899 հազար (2014 թվական), Բեյրա (412 588 մարդ), Նապուլա (230 հազար մարդ), Ինյամբանե (150 հազար մարդ), Թեթե (100 հազար մարդ):

Գլխավոր նավահանգիստներն են՝ Բեյրա, Նակալա, Կելիմանե:

Քաղաքների ցանկ՝

Մոզամբիկի քաղաքներ
Քաղաքի անուն Բնակչություն
Ռուսական Պորտուգալական 1997 2007 2012
1. [[Մապուտու]] Maputo 989 386 1 099 102 1 149 666
2. Մաթոլա Matola 440 927 675 422 817 008
3. Նամպուլա Nampula 314 965 477 900 575 587
4. Բեյրա Beira 412 588 436 240 441 723
5. Շիմոյո Chimoio 177 608 238 976 272 875
6. Նակալա Nacala Porto 164 309 207 894 230 229
7. Կելիմանե Quelimane 153 187 192 876 212 519
8. Թեթե Tete 104 832 152 909 181 806
9. Լիշինգա Lichinga 89 043 142 253 176 451
10. Պեմբա Pemba 88 149 141 316 174 517
11. Գարուէ Garué 101 367 տ/չ 132 834
12. Գերյու Gurué н/д տ/չ 127 953
13. Շաի-Շաի Xai-Xai 103 251 116 343 121 687
14. Կուամբա Cuamba 59 396 տ/չ 110 474
15. Մաշիշե Maxixe (Moçambique) 97 173 105 895 108 919
16. Անգոշե Angoche 60 495 տ/չ 90 486
17. Մոնտեպուէշ Montepuez 58 594 տ/չ 82 127
18. Դոնդո Dondo (Moçambique) 63 757 տ/չ 81 913
19. Մոկուբա Mocuba 55 923 տ/չ 73 283
20. Ինյամբանե Inhambane (cidade) 54 157 63 837 68 138
21. Մոզամբիկ Ilha de Moçambique 44 031 տ/չ 65 860
22. Շոկվե Chókwè 51 635 տ/չ 64 751
23. Շիբուտու Chibuto 47 963 տ/չ 60 146
24. Մոատիզե Moatize տ/չ 39 073 47 830
25. Նամիալու Namialo н/д տ/չ 38 729
26. Մուտուալի Mutuali н/д տ/չ 36 208
27. Մանիկա Manica 20 662 н/д 35 302
28. Գոնդոլա Gondola տ/չ н/д 33 979
29. Մոսիմբոա դա Պրայա Mocímboa da Praia տ/չ н/д 32 158
30. Կատանդիկա Catandica տ/չ н/д 31 793
31. Մանժակազե Manjacaze տ/չ н/д 27 973
32. Ուլոնգու Ulongué տ/չ н/д 27 697
33. Մոնապո Monapo տ/չ н/д 26 256
34. Վիլանկուլուշ Vilanculos տ/չ н/д 25 556
35. Մաչիյա Macia տ/չ н/д 25 361

Վարչական բաժանում

Մոզամբիկի քարտեզ

Մոզաբիկն ունի 11 մարզեր, որոնք էլ ունեն 128 շրջաններ

№ քարտեզի վրա Նահանգ Վարչական կենտրոն Մակերես,
կմ²
Բնակչություն,
մարդ (2007)
Խտություն,
մարդ/կմ²
1 Կաբու Դելգադու Պեմբա 82 625 1 632 065 19,75
2 Գազա Շաի- Շաի 75 709 1 251 323 16,53
3 Ինյամբանե Ինյամբանե 68 615 1 301 967 18,97
4 Մանիկա Շիմոյո 61 661 1 438 476 23,33
5 Մապուտու Մապուտու 602 1 120 360 1861,06
6 Մապուտու (նահանգ) Մատոլա 25 756 1 233 143 47,88
7 Նամպուլա Նամպուլա 81 606 4 049 082 49,62
8 Նյասա Լիշինգա 129 056 1 182 393 9,16
9 Սոֆալա Բեյրա 68 018 1 671 864 24,58
10 Տետե Տետե 100 724 1 801 528 17,89
11 Զամբեզիա Կելիմանե 105 008 3 897 064 37,11
Ընդամենը 799 380 20 579 265 25,11

Գյուղատնեսություն

Մոզամբիկը թույլ զարգացած ագրարային երկիր է։ Գյուղատնտեսության մեջ զբաղված է ինքնագործ բնակչության մոտ 70%–ը։ Մշակում են շաքարեղեգ, թեյ, բամբակ, սիզալ, բրինձ, մանիոկա, կոկոսյան արմավենի, եգիպտացորեն և այլն։ Անասնապահության զարգացմանը խանգարում է ցեցե ճանճը։ Զբաղվում են նաև փայտամթերմամբ ու ձկնորսությամբ։ Արդյունահանում է քարածուխ, բոքսիտներ, ոսկի, արծաթ, ուրանի և  բերիլիումի հանքաքար, աղ, ասբեստ։ Կան ընկույզի մշակման, սննդի, ծխախոտի, բամբակազտիչ, ցեմենտի, փայտամշակման, ցեմենտի, կահույքի, կարի և այլ ձեռնարկություններ։

Ծանոթագրություններ

  1. Census.gov (2013). «Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013». U.S. Department of Commerce. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-09-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 9-ին.
  2. «Mozambique: largest cities and towns and statistics of their population» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-22-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 5-ին.
  3. 3,0 3,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «unpop2017» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  4. https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/mz.html Справочник ЦРУ The world factbook
  5. http://www.ine.gov.mz Национальный институт статистики Мозамбика
  6. «Mozambique: largest cities and towns and statistics of their population» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-21-ին. Վերցված է 2011-05-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

Արտաքին հղումներ