«Ասպիրակ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ 2A02:2698:424:183B:CD79:723D:BB1C:F586 (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել Anulka Nahapetyan մասնակցի վերջին տարբերակին։ Պիտակ՝ Հետշրջում |
|||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Taxobox |
{{Taxobox |
||
| name = |
| name = Ասպիրակ |
||
| image file = Spiraea - flowers (aka).jpg |
| image file = Spiraea - flowers (aka).jpg |
||
| image title = |
| image title = |
||
Տող 10. | Տող 10. | ||
|familia = [[Վարդազգիներ]] |
|familia = [[Վարդազգիներ]] |
||
|subfamilia = [[Սալորազգիներ]] |
|subfamilia = [[Սալորազգիներ]] |
||
|genus = |
|genus = Ասպիրակ |
||
| latin = Spiraea |
| latin = Spiraea |
||
| author = [[L.]], 1753 |
| author = [[L.]], 1753 |
||
Տող 18. | Տող 18. | ||
| arm_syn = |
| arm_syn = |
||
*Թագուհի մարգաց |
*Թագուհի մարգաց |
||
* Մարգուդշխո |
|||
* |
|||
| typus = ''Spiraea salicifolia'' |
| typus = ''Spiraea salicifolia'' |
||
| children = |
| children = |
||
Տող 34. | Տող 34. | ||
| grin = 11409 |
| grin = 11409 |
||
| ipni = 34048 |
| ipni = 34048 |
||
}}''' |
}}'''Ասպիրակ''' ({{lang-lat|Spiraea}}), թագուհի մարգաց, մարգուդշխո, [[վարդազգիներ]]ի ([[վարդածաղիկներ]]) ընտանիքի տերևաթափ թփերի ցեղ։ Հայտնի է 20 (այլ տվյալներով՝ 40), ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝ {{bt-armlat|ասպիրակ աղեղնաեզր|S. crenata}} և {{bt-armlat|ասպիրակ արևքուրիկատերև|S. hypericifolia}}։ Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է սաղարթավոր անտառների բացատներում։ |
||
== Ձևաբանություն == |
== Ձևաբանություն == |
||
Ցողունը կլոր է, բարձրությունը՝ 1-1, 5 մ։ Տերևները հերթադիր են, ատամնաեզր կամ սղոցաեզր։ [[Ծաղկաբույլ]]ը վահանաևման է, հովաևոցանման կամ հուրանանման, ծաղիկը՝ երկսեռ, սպիտակ, կարմիր, ծիրանագույն և այլն։ Ծաղկում է հունիս-հուլիսին։ Պտուղը տերևապտուղ է, սերմերը՝ մանր, թևավոր։ |
Ցողունը կլոր է, բարձրությունը՝ 1-1, 5 մ։ Տերևները հերթադիր են, ատամնաեզր կամ սղոցաեզր։ [[Ծաղկաբույլ]]ը վահանաևման է, հովաևոցանման կամ հուրանանման, ծաղիկը՝ երկսեռ, սպիտակ, կարմիր, ծիրանագույն և այլն։ Ծաղկում է հունիս-հուլիսին։ Պտուղը տերևապտուղ է, սերմերը՝ մանր, թևավոր։ |
16:54, 14 Մարտի 2019-ի տարբերակ
Ասպիրակ | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
Spiraea
L., 1753
|
||||||||||||||
Հայերեն տարանուններ | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Հոմանիշներ | ||||||||||||||
Տիպիկ ներկայացուցիչներ | ||||||||||||||
Spiraea salicifolia | ||||||||||||||
|
Ասպիրակ (լատին․՝ Spiraea), թագուհի մարգաց, մարգուդշխո, վարդազգիների (վարդածաղիկներ) ընտանիքի տերևաթափ թփերի ցեղ։ Հայտնի է 20 (այլ տվյալներով՝ 40), ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝ ասպիրակ աղեղնաեզր (S. crenata) և ասպիրակ արևքուրիկատերև (S. hypericifolia)։ Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է սաղարթավոր անտառների բացատներում։
Ձևաբանություն
Ցողունը կլոր է, բարձրությունը՝ 1-1, 5 մ։ Տերևները հերթադիր են, ատամնաեզր կամ սղոցաեզր։ Ծաղկաբույլը վահանաևման է, հովաևոցանման կամ հուրանանման, ծաղիկը՝ երկսեռ, սպիտակ, կարմիր, ծիրանագույն և այլն։ Ծաղկում է հունիս-հուլիսին։ Պտուղը տերևապտուղ է, սերմերը՝ մանր, թևավոր։
Բուժիչ նշանակություն
Ժողովրդական բժշկության մեջ օգտագործում են ծաղկաբույլերը, արմատները և վերգետնյա մասը։ Հավաքում են ծաղկելու շրջանում, իսկ արմատները՝ աշնանը։ Բացի աղաղանյութերից, այս բույսի մեջ կան ֆլավանոնիդներ, եթերային յուղ, լորձ, սալիցիլաթթու և այլն։ Ժողովրդական բժշկության մեջ այս բույսով բուժում են կոկորդը, աղեստամոքսային հիվանդությունները, արնալուծը և սակավարյունությունը։ Չորացած ծաղիկների փոշին շնչում են հարբուխի ժամանակ։ Ծաղիկները և արմատներն օգտագործում են ռևմատիզմի, արնալուծի, արյան բարձր ճնշման բուժման և թարախային վերքերի, խոցերի ժամանակ։ Խոտը և արմատները երբեմն օգտագործում են չարորակ ուռուցքների ժամանակ։ Գտել են, որ 20% խոսքի թրմօղին ունի հակաբակտերիալ ազդեցություն և նպաստում է վերքերի, խոցերի, նաև այրվածքների ապաքինմանը և մաշկի վերականգնմանը։ Ծաղիկների պատրաստուկներն ունեն հանգստացնող հակակծկային ազդեցություն կենտրոնական նյարդային համակարգի վրա։ Իջեցնում է մազանոթների պատերի անցանելիությունը և կանխարգելում ստամոքսի խոցի և էրոզայի առաջացումը։ Բուժում է ռևմատիզմը և մրսածությունը։ Նույն ազդեցությունն ունեն նաև դրա արմատները։ Խոտի եփուկն ունի հակաշաքարախտային ազդեցություն և կանխարգելում է տրոմբների գոյացումը։ Կոճղերն օգտագործում են սպիտակարյունության ժամանակ։ Արմատը և դրանցից պատրաստած եփուկն օգտագործում են կենդանիների և օձերի խայթոցի ժամանակ։ Այս բույսն ունի ոչ միայն հանգստացնող, այլև հակակծկային ազդեցություն և կարգավորում է քունը։ Ասպիրակը կարելի է ազատ օգտագործել, քանի որ չունի ոչ մի հակացուցում[1]։
Կիրառական նշանակությունը
Դեղաբույս է պարունակում է C վիտամին։ Մեղրատու է և գեղազարդիչ։ Օգտագործվում է կանաչ շինարարության մեջ։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Բնությունը՝ հարուստ դեղատուն
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |