«Ասպիրակ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

16:54, 14 Մարտի 2019-ի տարբերակ

՞

Ասպիրակ

Ասպիրակի ծաղիկները

Գիտական դասակարգում

Թագավորություն	Բույսեր
Բաժին	Ծածկասերմեր
Դաս	Երկշաքիլավորներ
Կարգ	Վարդածաղկավորներ
Ընտանիք	Վարդազգիներ
Ենթաընտանիք	Սալորազգիներ
Ցեղ	Ասպիրակ

Լատիներեն անվանում

Spiraea

L., 1753

Հայերեն տարանուններ

Թագուհի մարգաց
Մարգուդշխո

Հոմանիշներ

Eleiosina Raf.
Pentactina Nakai

Տիպիկ ներկայացուցիչներ

Spiraea salicifolia

Դասակարգումը
Վիքիցեղերում

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

ITIS 25328
NCBI 23224
EOL 29951

IPNI34048

Ասպիրակ (լատին․՝ Spiraea), թագուհի մարգաց, մարգուդշխո, վարդազգիների (վարդածաղիկներ) ընտանիքի տերևաթափ թփերի ցեղ։ Հայտնի է 20 (այլ տվյալներով՝ 40), ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝ ասպիրակ աղեղնաեզր (S. crenata) և ասպիրակ արևքուրիկատերև (S. hypericifolia)։ Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է սաղարթավոր անտառների բացատներում։

Ձևաբանություն

Ցողունը կլոր է, բարձրությունը՝ 1-1, 5 մ։ Տերևները հերթադիր են, ատամնաեզր կամ սղոցաեզր։ Ծաղկաբույլը վահանաևման է, հովաևոցանման կամ հուրանանման, ծաղիկը՝ երկսեռ, սպիտակ, կարմիր, ծիրանագույն և այլն։ Ծաղկում է հունիս-հուլիսին։ Պտուղը տերևապտուղ է, սերմերը՝ մանր, թևավոր։

Բուժիչ նշանակություն

Ժողովրդական բժշկության մեջ օգտագործում են ծաղկաբույլերը, արմատները և վերգետնյա մասը։ Հավաքում են ծաղկելու շրջանում, իսկ արմատները՝ աշնանը։ Բացի աղաղանյութերից, այս բույսի մեջ կան ֆլավանոնիդներ, եթերային յուղ, լորձ, սալիցիլաթթու և այլն։ Ժողովրդական բժշկության մեջ այս բույսով բուժում են կոկորդը, աղեստամոքսային հիվանդությունները, արնալուծը և սակավարյունությունը։ Չորացած ծաղիկների փոշին շնչում են հարբուխի ժամանակ։ Ծաղիկները և արմատներն օգտագործում են ռևմատիզմի, արնալուծի, արյան բարձր ճնշման բուժման և թարախային վերքերի, խոցերի ժամանակ։ Խոտը և արմատները երբեմն օգտագործում են չարորակ ուռուցքների ժամանակ։ Գտել են, որ 20% խոսքի թրմօղին ունի հակաբակտերիալ ազդեցություն և նպաստում է վերքերի, խոցերի, նաև այրվածքների ապաքինմանը և մաշկի վերականգնմանը։ Ծաղիկների պատրաստուկներն ունեն հանգստացնող հակակծկային ազդեցություն կենտրոնական նյարդային համակարգի վրա։ Իջեցնում է մազանոթների պատերի անցանելիությունը և կանխարգելում ստամոքսի խոցի և էրոզայի առաջացումը։ Բուժում է ռևմատիզմը և մրսածությունը։ Նույն ազդեցությունն ունեն նաև դրա արմատները։ Խոտի եփուկն ունի հակաշաքարախտային ազդեցություն և կանխարգելում է տրոմբների գոյացումը։ Կոճղերն օգտագործում են սպիտակարյունության ժամանակ։ Արմատը և դրանցից պատրաստած եփուկն օգտագործում են կենդանիների և օձերի խայթոցի ժամանակ։ Այս բույսն ունի ոչ միայն հանգստացնող, այլև հակակծկային ազդեցություն և կարգավորում է քունը։ Ասպիրակը կարելի է ազատ օգտագործել, քանի որ չունի ոչ մի հակացուցում^[1]։

Կիրառական նշանակությունը

Դեղաբույս է պարունակում է C վիտամին։ Մեղրատու է և գեղազարդիչ։ Օգտագործվում է կանաչ շինարարության մեջ։

Ծանոթագրություններ

↑ Բնությունը՝ հարուստ դեղատուն

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։
Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։

[1] Բնությունը՝ հարուստ դեղատուն

[1]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 {{Taxobox
- | name              = Փնջի
+ | name              = Ասպիրակ
  | image file        = Spiraea - flowers (aka).jpg
  | image title       =
@@ Տող 10. / Տող 10. @@
 |familia = [[Վարդազգիներ]]
 |subfamilia = [[Սալորազգիներ]]
-|genus = Փնջի
+|genus = Ասպիրակ
  | latin             = Spiraea
  | author            = [[L.]], 1753
@@ Տող 18. / Տող 18. @@
 | arm_syn =
 *Թագուհի մարգաց
+* Մարգուդշխո
-*
  | typus             = ''Spiraea salicifolia''
  | children          =
@@ Տող 34. / Տող 34. @@
  | grin              = 11409
  | ipni              = 34048
-}}'''Փնջի''' ({{lang-lat|Spiraea}}), թագուհի մարգաց, , [[վարդազգիներ]]ի ([[վարդածաղիկներ]]) ընտանիքի տերևաթափ թփերի ցեղ։ Հայտնի է 20 (այլ տվյալներով՝ 40), ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝ {{bt-armlat|ասպիրակ աղեղնաեզր|S. crenata}} և {{bt-armlat|ասպիրակ արևքուրիկատերև|S. hypericifolia}}։ Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է սաղարթավոր անտառների բացատներում։
+}}'''Ասպիրակ''' ({{lang-lat|Spiraea}}), թագուհի մարգաց, մարգուդշխո, [[վարդազգիներ]]ի ([[վարդածաղիկներ]]) ընտանիքի տերևաթափ թփերի ցեղ։ Հայտնի է 20 (այլ տվյալներով՝ 40), ՀՀ-ում՝ 2 տեսակ՝ {{bt-armlat|ասպիրակ աղեղնաեզր|S. crenata}} և {{bt-armlat|ասպիրակ արևքուրիկատերև|S. hypericifolia}}։ Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է սաղարթավոր անտառների բացատներում։
 == Ձևաբանություն ==
 Ցողունը կլոր է, բարձրությունը՝ 1-1, 5 մ։ Տերևները հերթադիր են, ատամնաեզր կամ սղոցաեզր։ [[Ծաղկաբույլ]]ը վահանաևման է, հովաևոցանման կամ հուրանանման, ծաղիկը՝ երկսեռ, սպիտակ, կարմիր, ծիրանագույն և այլն։ Ծաղկում է հունիս-հուլիսին։ Պտուղը տերևապտուղ է, սերմերը՝ մանր, թևավոր։