«Ամբրոսիոս Գալֆայան»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Անձ}} |
{{Անձ}} |
||
'''Ամբրոսիոս Գալֆայան''' ( |
'''Ամբրոսիոս Գալֆայան''' (նաև '''Գուիտոն Լուսինեան''') ([[1826]] - [[1906]]), [[հայ]] [[պատմաբան]], բառարանագիր։ [[Խորեն Գալֆայան]]ի եղբայրն է։ |
||
== Կենսագրություն == |
== Կենսագրություն == |
||
[[Պատկեր:Բառգիրք հայ-գաղղիարէն (1861) կողքէն.jpg|մինի|100px|ձախից|Ամբրոսիոս Գալֆայեանի '''«Բառգիրք հայ-գաղղիարէն»''', հրատարկվել է 1861 թվականին, Փարիզում]] |
[[Պատկեր:Բառգիրք հայ-գաղղիարէն (1861) կողքէն.jpg|մինի|100px|ձախից|Ամբրոսիոս Գալֆայեանի '''«Բառգիրք հայ-գաղղիարէն»''', հրատարկվել է 1861 թվականին, Փարիզում]] |
||
Ծնվել է [[Կ. Պոլիս|Կ. Պոլսում]]։ Փոքր հասակից ուղարկվել է Վենետիկի Ս. Ղազար վանքը, որտեղ ստացել է կրթությունը և ընդունել հոգևորական կոչում։ 1855 թվականին նշանակվել է [[Մխիթարյան միաբանություն|Մխիթարյան միաբանության]] Փարիզի վարժարանի ուսուցիչ։ Հաջորդ տարի [[Սարգիս Թեոդորյան]]ի և [[Գաբրիել Այվազովսկի|Գաբրիել Այվազովսկու]] հետ հեռացել է կաթոլիկական եկեղեցուց, և երեքով [[Փարիզ]]ում բացել են Հայկազյան վարժարանը, որի տեսուչը եղել է ինքը։ |
Ծնվել է [[Կ. Պոլիս|Կ. Պոլսում]]։ Փոքր հասակից ուղարկվել է Վենետիկի Ս. Ղազար վանքը, որտեղ ստացել է կրթությունը և ընդունել հոգևորական կոչում։ [[1855]] թվականին նշանակվել է [[Մխիթարյան միաբանություն|Մխիթարյան միաբանության]] Փարիզի վարժարանի ուսուցիչ։ Հաջորդ տարի [[Սարգիս Թեոդորյան]]ի և [[Գաբրիել Այվազովսկի|Գաբրիել Այվազովսկու]] հետ հեռացել է կաթոլիկական եկեղեցուց, և երեքով [[Փարիզ]]ում բացել են Հայկազյան վարժարանը, որի տեսուչը եղել է ինքը։ |
||
1840-ականների վերջերից լույս են տեսել նրա պատմագրական աշխատությունները, ինչպես՝ «Պատմութիւն հին ազգաց» (1849), «Պատմութիւն միջին դարու» (1850), «Պատմութիւն ժամանակից» (1851), «Պատմութիւն սուրբ գրոց», «Նոր ընթերցարան» (Փարիզ, 1861), «Պատմութիւն ընդհանուր ազգաց» (հինգ հատոր) և այլն։ 1855-1858 թվականներին Գաբրիել Այվազովսկու հետ խմբագրել է «Մասյաց աղավնի» պարբերականը։ Միառժամանակ աշխատել է Թեոդոսիայի ազգային վարժարանում, ապա նորից վերադարձել [[Ֆրանսիա]], թողել հոգևորական կոչումը, ամուսնացել է մի հարուստ ազնվական ֆրանսուհու հետ, ազգանունը փոխել ''Լուսինյան''։ Հետագայում ձեռնարկել է ֆրանս-հայերեն մի մեծ [[բառարան]]ի պատրաստմանը, հրատարակել «Նոր բառգիրք Ֆրանսահայ» վերնագրով (Ա հատ., Փարիզ, 1900, Բ հատ., 1903), որը հայտնի է [[Լուսինյան բառարան]] |
1840-ականների վերջերից լույս են տեսել նրա պատմագրական աշխատությունները, ինչպես՝ «Պատմութիւն հին ազգաց» (1849), «Պատմութիւն միջին դարու» (1850), «Պատմութիւն ժամանակից» (1851), «Պատմութիւն սուրբ գրոց», «Նոր ընթերցարան» (Փարիզ, 1861), «Պատմութիւն ընդհանուր ազգաց» (հինգ հատոր) և այլն։ 1855-1858 թվականներին Գաբրիել Այվազովսկու հետ խմբագրել է «Մասյաց աղավնի» պարբերականը։ Միառժամանակ աշխատել է Թեոդոսիայի ազգային վարժարանում, ապա նորից վերադարձել [[Ֆրանսիա]], թողել հոգևորական կոչումը, ամուսնացել է մի հարուստ ազնվական ֆրանսուհու հետ, ազգանունը փոխել ''Լուսինյան''։ Հետագայում ձեռնարկել է ֆրանս-հայերեն մի մեծ [[բառարան]]ի պատրաստմանը, հրատարակել «Նոր բառգիրք Ֆրանսահայ» վերնագրով (Ա հատ., Փարիզ, 1900, Բ հատ., 1903), որը հայտնի է [[Լուսինյան բառարան]] անունով<ref>{{cite book|author=Գառնիկ Ստեփանյան|title=Կենսագրական բառարան, հատոր Ա|publisher=«Սովետական գրող»|location=Երևան|year=1973|page=էջ 221}}</ref>: |
||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
20:25, 9 Մարտի 2019-ի տարբերակ
Ամբրոսիոս Գալֆայան ֆր.՝ Ambroise Calfa | |
---|---|
Ծնվել է | օգոստոսի 24, 1826[1] |
Ծննդավայր | Կոստանդնուպոլիս[1] |
Մահացել է | օգոստոսի 12, 1906 (79 տարեկան) |
Մահվան վայր | Նյոյի սյուր Սեն |
Քաղաքացիություն | Օսմանյան կայսրություն և Ֆրանսիա |
Ազգություն | հայ |
Կրթություն | Սուրբ Ղազար կղզի |
Մասնագիտություն | բանասեր, բառարանագիր, ուսուցիչ, պատմաբան, խմբագիր և գրող |
Աշխատավայր | Մասյաց աղավնի և Մուրադ-Ռափայելյան վարժարան |
Անդամություն | Ասիական ընկերություն[2] |
Ambroise Calfa Վիքիպահեստում |
Ամբրոսիոս Գալֆայան (նաև Գուիտոն Լուսինեան) (1826 - 1906), հայ պատմաբան, բառարանագիր։ Խորեն Գալֆայանի եղբայրն է։
Կենսագրություն
Ծնվել է Կ. Պոլսում։ Փոքր հասակից ուղարկվել է Վենետիկի Ս. Ղազար վանքը, որտեղ ստացել է կրթությունը և ընդունել հոգևորական կոչում։ 1855 թվականին նշանակվել է Մխիթարյան միաբանության Փարիզի վարժարանի ուսուցիչ։ Հաջորդ տարի Սարգիս Թեոդորյանի և Գաբրիել Այվազովսկու հետ հեռացել է կաթոլիկական եկեղեցուց, և երեքով Փարիզում բացել են Հայկազյան վարժարանը, որի տեսուչը եղել է ինքը։
1840-ականների վերջերից լույս են տեսել նրա պատմագրական աշխատությունները, ինչպես՝ «Պատմութիւն հին ազգաց» (1849), «Պատմութիւն միջին դարու» (1850), «Պատմութիւն ժամանակից» (1851), «Պատմութիւն սուրբ գրոց», «Նոր ընթերցարան» (Փարիզ, 1861), «Պատմութիւն ընդհանուր ազգաց» (հինգ հատոր) և այլն։ 1855-1858 թվականներին Գաբրիել Այվազովսկու հետ խմբագրել է «Մասյաց աղավնի» պարբերականը։ Միառժամանակ աշխատել է Թեոդոսիայի ազգային վարժարանում, ապա նորից վերադարձել Ֆրանսիա, թողել հոգևորական կոչումը, ամուսնացել է մի հարուստ ազնվական ֆրանսուհու հետ, ազգանունը փոխել Լուսինյան։ Հետագայում ձեռնարկել է ֆրանս-հայերեն մի մեծ բառարանի պատրաստմանը, հրատարակել «Նոր բառգիրք Ֆրանսահայ» վերնագրով (Ա հատ., Փարիզ, 1900, Բ հատ., 1903), որը հայտնի է Լուսինյան բառարան անունով[3]:
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
- ↑ Գառնիկ Ստեփանյան (1973). Կենսագրական բառարան, հատոր Ա. Երևան: «Սովետական գրող». էջ էջ 221.
Արտաքին հղումներ
- Բառգիրք հայ-գաղղիարէն, Ամբրոսիոս Գալֆայեան։ Էլեկտրոնային բառարան (1861)
- Բառգիրք հայ-գաղղիարէն, Ամբրոսիոս Գալֆայեան։ Գրավաճառանոց Լ. Հաշէթի, Փարիզ, 1861։
- Նոր բառգիրք պատկերազարդ ֆրանսահայ, Գուիտոն Լուսինեան (Ամբրոսիոս Գալֆայեան)։ Տպագրութիւն ՄՈՐԻՍի հայր եւ որդի, Փարիզ, 1900-1903։
- ԼՈՒԶԻՆՅԱՆ ԹԱԳԱՎՈՐԱԿԱՆ ՏԱՆ ՀԱՅ ԺԱՌԱՆԳՆԵՐԸ. Խորեն (Նար Բեյ) և Ամբրոսիոս Գալֆայան եղբայրներ