«Հրազդան գետ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հրազդան գետ
Բնութագիր
Երկարություն	141 կմ
Ավազանի մակերես	2560 կմ²
Ջրի ծախս	17,9 մ³/վ
Ջրահոսք
Ակունքի տեղակայում	Սևանա լիճ
Գետաբերանի տեղակայում	Արաքս
Կոորդինատներ
Տեղակայում
Հոսող հոսքեր	Գետառ, Ակունք, Արայի գետ, Բջնի, Գալար, Դալար, Ծաղկաձոր, Սարալանջ, Ուռագետ, Մարմարիկ, Ախտա և Ալափարս
Ջրի մարմիններ	Սևանա լիճ
Երկիր	Հայաստան
Երկրամաս	Արարատի մարզ և Կոտայքի մարզ

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

13:52, 2 Մարտի 2019-ի տարբերակ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հրազդան

Հրազդան, գետ Հայաստանում, Արարատյան գոգավորությունում, Արաքսի ձախ վտակը^[1]։

Անվանում

Գետի անվանումն առաջին անգամ հանդիպում է հին հայկական հեղինակների՝ մասնավորապես Սեբեոսի (Հուրազդան տեսքով) և Մովսես Խորենացու մոտ (ավելի հին, Հրազդան)^[2]^[3]։

Այլ անվանումներ Բջնիի ջուր, Բջնիջուր, Բջնո գետ, Բջնու ջուր, Զանգա,Զանգագետ, Զանգի, Զենգի, Զենկի, Զենկիչայ, Իլդարու, Իլդարուն, Իլդարունի, Իլդարունիա, Իլտարունի^[4]։

Աշխարհագրություն

Ունի 141 կմ երկարություն։ Ավազանի մակերեսը 2650 կմ² է (առանց Սևանա լճի)։ Սկիզբ է առնում Սևանա լճից, հոսում հարավարևմտյան ընդհանուր ուղղությամբ, անցնում Գեղարքունիքի, Կոտայքի մարզերով, Երևան քաղաքով, Արարատի մարզով ու թափվում Արաքսը։

Վերին հոսանքում մոտ 20 կմ հոսում է դեպի արևմուտք՝ այդ ընթացքում առաջացնելով գալարներ, միջին հոսանքում անցնում է նեղ ու խոր (120-150 մ) կիրճով, ստորին հոսանքում ուղղվում է դեպի հարավ-արևելք, դուրս գալիս Արարատյան դաշտ, դառնում հանդարտահոս ու ծովի մակարդակից 820 մ բարձրության վրա լցվում Արաքսը։

Գետի ընդհանուր անկումը կազմում է 1100 մ։ Բնական պայմաններում Հրազդանի սնումը 62,5%-ով ստորերկրյա է, հորդացումը՝ գարնանային, վարարումները՝ ամռանն ու աշնանը։ Ջրի տարեկան միջին ծախսը 22,6 մ³/վրկ է, առավելագույնը՝ 138 մ³/վրկ, նվազագույնը՝ 9 մ³/վրկ, տարեկան հոսքը 712 միլիոն մ³։

Հրազդանի վրա կառուցվել են Սևանի, Աթարբեկյան, Գյումուշի, Արզնիի, Քանաքեռի, Երևանի ՀԷԿ-երը, մի շարք ջրանցքներ, Երևանյան լիճը։

Ծանոթագրություններ

↑ Հայաստանի Հանրապետության Ֆիզիկաաշխարհագրական օբյեկտների համառոտ տեղեկատու-բառարան, Երևան, «Գեոդեզիայի և քարտեզագրության կենտրոն ՊՈԱԿ», 2007, էջ 75 — 150 էջ։
↑ Г. Хюбшман Armenische Grammatik. — Leipzig, 1897. — С. 61.
↑ Г. Налбандян К этимологии армянского hражешт и гидронима hраздан // Вестник Ереванского университета. — 1983. — № 2. — С. 246—248.
↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 3 [-] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 2001, էջ 457 — 992 էջ։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հրազդան գետ» հոդվածին։

Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

[1] Հայաստանի Հանրապետության Ֆիզիկաաշխարհագրական օբյեկտների համառոտ տեղեկատու-բառարան, Երևան, «Գեոդեզիայի և քարտեզագրության կենտրոն ՊՈԱԿ», 2007, էջ 75 — 150 էջ։

[2] Г. Хюбшман Armenische Grammatik. — Leipzig, 1897. — С. 61.

[3] Г. Налбандян К этимологии армянского hражешт и гидронима hраздан // Вестник Ереванского университета. — 1983. — № 2. — С. 246—248.

[4] Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 3 [-] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 2001, էջ 457 — 992 էջ։

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 {{այլ|Հրազդան}}
 {{Տեղեկաքարտ Գետ}}
-'''Հրազդան''', ''Իլդարունի, Զանգու'', գետ [[Հայաստան]]ում, [[Արարատյան գոգավորություն]]ում, [[Արաքս]]ի ձախ վտակը<ref>{{Գիրք:ՀՀՖՕՀՏԲ|75}}</ref>։
+'''Հրազդան''', գետ [[Հայաստան]]ում, [[Արարատյան գոգավորություն]]ում, [[Արաքս]]ի ձախ վտակը<ref>{{Գիրք:ՀՀՖՕՀՏԲ|75}}</ref>։
 == Անվանում ==
 Գետի անվանումն առաջին անգամ հանդիպում է հին հայկական հեղինակների՝ մասնավորապես [[Սեբեոս]]ի (Հուրազդան տեսքով) և [[Մովսես Խորենացի|Մովսես Խորենացու]] մոտ (ավելի հին, Հրազդան)<ref>{{ռուսերեն գիրք|автор =Г. Хюбшман|заглавие = Armenische Grammatik |место = Leipzig|год = 1897 |страницы  = 61}}</ref><ref>{{ռուսերեն հոդված|автор = Г. Налбандян |заглавие = К этимологии армянского ''h''ражешт и гидронима ''h''раздан |издание=Вестник Ереванского университета|год = 1983 |номер=2|страницы  = 246—248}}</ref>։
-Միջին դարերում Բջնի գյուղաքաղաքի անունով նրա սահմաններում կոչվել է ''Բջնիի ջուր'', ''Բջնիջուր'', ''Բջնո գետ''<ref>{{Գիրք:ՏԲ|770}}</ref>։
+Այլ անվանումներ ''Բջնիի ջուր'', ''Բջնիջուր'', ''Բջնո գետ, Բջնու ջուր, Զանգա,Զանգագետ, Զանգի, Զենգի, Զենկի, Զենկիչայ, Իլդարու, Իլդարուն, Իլդարունի, Իլդարունիա, Իլտարունի''<ref>{{Գիրք:ՏԲ3|457}}</ref>։
 == Աշխարհագրություն ==