Գավառ (քաղաք)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գավառ (այլ կիրառումներ)

Քաղաք
Գավառ
Զինանշան
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	Գեղարքունիքի մարզԳեղարքունիքի մարզ
Ղեկավար	Գուրգեն Մարտիրոսյան
Հիմնադրված է	728 թ.
Այլ անվանումներ	Գեղարքունի, Նոր Բայազետ, Կամո
Տվյալ կարգավիճակում	1850 թվականից
Մակերես	7 կմ²
ԲԾՄ	2000 մ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	19 900 մարդ (2015)
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականուն	գավառցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Հեռախոսային կոդ	+374 (264)
Փոստային դասիչ	1201-1205
Ավտոմոբիլային կոդ	02
Պաշտոնական կայք	gavariqaghaqapetaran.am
Գավառ (քաղաք) (Հայաստան) Գավառ (քաղաք) (Գեղարքունիքի մարզ)
Գավառ Վիքիպահեստում

Գավառ, քաղաք Հայաստանում, Գեղարքունիքի մարզկենտրոնն է։ Գտնվում է Գեղամա լեռնաշղթայի արևելյան լանջին, Գավառագետի ստորին հոսանքի ավազանում։ Հեռավորությունը Երևանից 98 կմ է, Սևան երկաթուղային կայարանից ՝ 36 կմ։

Պատմություն

Հին ժամանակներից քաղաքը հայտնի է եղել Գավառ անունով։ Այն ամայացել է Շահ Աբաս I-ի կազմակերպած բռնագաղթի պատճառով և ամայի է մնացել մինչև 19-րդ դարը։ 1829-1830 թվականներին Բայազետից ներգաղթում են 240 ընտանիք, որոնք էլ բնակավայրը կոչում են Նոր Բայազետ։

1995 թ.-ի դեկտեմբերի 4-ին բնակավայրը վերանվանվել է Գավառ։ Քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1924 թվականին։

Բնակչություն

Գավառի ազգաբնակչության փոփոխությունը.

Տարի	1831	1897	1974	1989	1991	2001	2004	2015
Բնակիչ	1346	8751	21382	31234	32300	26621	26000	19900

Տնտեսություն

Քաղաքում զարգացած է արդյունաբերությունը։ Գավառի գյուղատնտեսության ճյուղերից են՝ դաշտավարությունը, անասնաբուծությունը և թռչնաբուծությունը։

Հանքեր

Գավառում կան հանքային բուժիչ (ածխաթթվային) առատ աղբյուրներ։ Շրջակայքում կան բազալտի պաշարներ։

Պատմամշակութային կառույցներ

Գավառի Հացառատ թաղամասի կենտրոնում գտնվում է Հացառատի Ս. Աստվածածին եկեղեցական համալիրը և Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցիները (7-19-րդ դարեր)։ Քաղաքն ունի նաև Ս. Աստվածածին (1902-1905 թթ.) և Ս. Հովհաննես (1848 թ.) անուններով եկեղեցիներ։

Գավառի երկրագիտական թանգարան

Գավառի երկրագիտական թանգարանում ներկայացված են Հայաստանի և մասնավորապես Գեղարքունիքի մարզի պատմությանը նվիրված հետաքրքիր կտավներ, գորգեր, հին բնակավայրերի վերարտադրություններ, մարզի և Սևանա լճի պատմությանը նվիրված այլ նմուշներ։

Խոհանոց

Կարմիր ցորենից պատրաստվող ավանդական հացը սննդային մեծ արժեք ունի և դիտարկվում է որպես բիո։ Գաթան, փախլավան և շաքար-լոխումը Գավառին բնորոշ խմորեղեններ են։ Աղաջրի մեջ առանց համեմունքների եփած իշխան ձուկը մարզի յուրահատուկ ճաշատեսակներից մեկն է։ Քյուֆթան Գավառի ամենահայտնի ճաշատեսակն է, որը պատրաստվում է փայտի վրա ծեծած մսից, որից պատրաստում են գնդեր և եփում ջրում:

Քույր քաղաքներ

• Նովոռոսիյսկ (Ռուսաստան), 2009-ից

Հայտնի գավառցիներ

• Գեդեոն Միքայելյան (1907-1985) Խորհրդային Միության հերոս, գնդապետ, հնագետ։
• Ֆրունզե Դովլաթյան (1927 - 1997) - խորհրդային ռեժիսոր, դերասան, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1983)։
• Պահարե (1895-1968) - դերասան, բանաստեղծ։
• Վաչե Նալբանդյան (1919 - 1998) - գրականագետ, բան․ գիտ․ դոկտոր, պրոֆ․, ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս։
• Սամվել Քոչարյանց (1909 - 1984) - տեխն․ գիտ․ դոկտոր, պրոֆ․, միջուկային հրթիռների կոնստրուկտոր, ԽՍՀՄ պետական մրցանակակիր։
• Գևորգ Դաբաղյան (1965) - ՀՀ վաստակավոր արտիստ, դուդուկահար, Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր։
• Գոհար Մովսիսյան (1997) - աշխարհահռչակ դերասանուհի։
• Լևոն Բլբուլյան (1949) -բանաստեղծ, թարգմանիչ։
• Ժաննա Բլբուլյան (1947)- դերասանուհի, երգահան։

Տես նաև

• Բայազետ
• Գավառի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Գեղարքունիքի մարզ)

Արտաքին հղումներ

• Գավառի քաղաքապետարանի պաշտոնական կայքը
• Գավառում տուրիզմի կենտրոնի կայքը