«Սալահ ադ-Դին»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 51. | Տող 51. | ||
* {{cite book|last=Runciman|first=Steven|author=Steven Runciman|title=A History of the Crusades: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East 1100–1187|publisher= Penguin|location=London|year=1990|edition=2nd|volume=2|isbn=978-0-14-013704-0}} |
* {{cite book|last=Runciman|first=Steven|author=Steven Runciman|title=A History of the Crusades: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East 1100–1187|publisher= Penguin|location=London|year=1990|edition=2nd|volume=2|isbn=978-0-14-013704-0}} |
||
* {{cite book|last=Ter-Ghevondyan|first=Aram N.|author=Aram Ter-Ghevondyan|title=Արաբական Ամիրայությունները Բագրատունյաց Հայաստանում (The Arab Emirates in Bagratuni Armenia)|publisher = Armenian Academy of Sciences|location= Yerevan|year=1965|ref= CITEREFTer-Ghevondyan1965|language=hy}} |
* {{cite book|last=Ter-Ghevondyan|first=Aram N.|author=Aram Ter-Ghevondyan|title=Արաբական Ամիրայությունները Բագրատունյաց Հայաստանում (The Arab Emirates in Bagratuni Armenia)|publisher = Armenian Academy of Sciences|location= Yerevan|year=1965|ref= CITEREFTer-Ghevondyan1965|language=hy}} |
||
==Գրականություն== |
|||
* {{cite book|last=Gibb|first= H. A. R.|year=1973|title=The Life of Saladin: From the Works of Imad ad-Din and Baha ad-Din|publisher= [[Clarendon Press]]|isbn=978-0-86356-928-9|oclc=674160}} |
|||
* {{cite book|last=Hindley|first=Geoffrey|year=2007|title=Saladin: Hero of Islam|publisher=Pen & Sword|isbn=1-84415-499-8|oclc=72868777}} |
|||
* {{cite book|last=Husain|first=Shahnaz|title= Muslim heroes of the crusades: Salahuddin and Nuruddin|publisher=Ta-Ha|location=London |year=1998 |isbn=978-1-897940-71-6 |oclc=40928075}} |
|||
* {{cite book|last=Reston, Jr.|first=James|author=James Reston, Jr.|year=2001|title=Warriors of God: Richard the Lionheart and Saladin in the Third Crusade|location= New York|publisher=Anchor Books|isbn=0-385-49562-5|OCLC=45283102}} |
|||
* {{cite book|last=Scharfstein|first=Sol|author2=Gelabert, Dorcas |title= Chronicle of Jewish history: from the patriarchs to the 21st century|publisher=Hoboken, N.J.: KTAV Pub. House|year=1997|isbn=0-88125-606-4|oclc=38174402}} |
|||
== Արտաքին հղումներ == |
== Արտաքին հղումներ == |
16:45, 18 փետրվարի 2019-ի տարբերակ
Սալահ ադ-Դին Յուսուֆ արաբ․՝ صلاح الدين يوسف بن أيوب | |
---|---|
Ալ-մալիք ան-Նասիր | |
Իշխանություն | 1174 թվական-մարտի 4, 1193 թվական |
Թագադրում | 1174 թվական, Կահիրե |
Լրիվ անուն | Ան-Նասիր Սալահ ադ-Դին Յուսուֆ իբն Այյուբ |
Ծնվել է՝ | 1137 թվական |
Ծննդավայր | Թիքրիթ, Ջեզիրե, Աբբասյան խալիֆայություն |
Մահացել է՝ | Մարտի 4, 1193 թվական |
Վախճանի վայր | Դամասկոս, Սիրիա, Այյուբյան սուլթանություն |
Թաղվել է՝ | Օմայանների մզկիթ, Դամասկոս |
Օմայանների մզկիթ | |
Ազգություն | քուրդ |
Հաջորդող |
|
Ուղեկից | Իսմաթ ադ-Դին խաթուն |
Տոհմ | Այյուբյան սուլթանություն |
ռազմական գործիչ և ռազմական հրամանատար | |
Հայր | Նաջմ ադ-Դին Այյուբ |
Մայր | Սիթ ալ-Մուլկ-Խաթուն |
Երեխաներ | ալ-Աֆդալ իբն Սալահ ալ-Դին, ալ-Ազիզ Օսման և ալ-Զահիր Ղազի |
Հավատք | Սուննի իսլամ(շաֆիականություն)[1][2][3] |
Ան-Նասիր Սալահ ադ-Դին Յուսուֆ իբն Այյուբյան (արաբ․՝ صلاح الدين يوسف بن أيوب (Ṣalāḥ ad-Dīn Yūsuf ibn Ayyūb), քրդ.՝ سەلاحەدینی ئەییووبی (Selahedînê Eyûbî), հայտնի է նաև որպես Սալահ ադ-Դին կամ Սալադին (/ˈsælədɪn/; 1137 թվական-1193 թվականի մարտի 4), Եգիպտոսի և Սիրիայի առաջին սուլթան[4] և Այյուբյան դինաստիայի հիմնադիր։ Քրդական ծագմամբ սուննի մուսուլման Սալադինը[5][6][7] ղեկավարել է Լևանտում խաչակրաց պետությունների դեմ ռազմական արշավանքը։ Իր իշխանության գագաթնակետին նրա սուլթանությունն ընդգրկել է Եգիպտոսը, Սիրիան, Ջեզիրեն (Վերին Միջագետք), Հիջազը, Եմենը և Հյուսիսային Աֆրիկայի այլ շրջաններ։
Սալադինը սկզբնապես 1164 թվականին իր հորեղբայր Շիրքուհի հետ, ով Զանգիների ամիրայության զորավարներից էր, ուղարկվել է Ֆաթիմյան խալիֆայություն Սելջուկյանների աթաբեկ Նուր ադ-Դինի հրամանով՝ աջակցելու Շավարին դեռահաս ֆաթիմյան խալիֆ ալ-Ադիդի հետ վեզիրի պաշտոնի համար պայքարում։ Սալադինը արագորեն բարձրացել է ֆաթիմյան կառավարության պաշտոններով խաչակիրների նկատմամբ ունեցած ռազմական հաջողությունների և ալ-Ադիդի հետ ունեցած անձնական կապերի շնորհիվ։ 1169 թվականի Շավարի սպանությունից և նույն տարում Շիրուքի բնական մահից հետո ալ-Ադիդը Սալադինին նշանակել է վեզիր․ սուննի մուսուլմանի նշանակումը նման պաշտոնում բացառիկ երևույթ էր շիա իսմայիլական խալիֆայության համար։ Որպես վեզիր պաշտոնավարման ընթացքում Սալադինը սկսել է թուլացնել ֆաթիմյան կառույցը և 1171 թվականին ալ-Ադիդի մահից հետո նա վերացրել է Ֆաթիմյան խալիֆայությունը և կրկին հարաբերություն հաստատել սուննիական Աբբասյան խալիֆայության հետ, որի կենտրոնը Բաղդադն էր։
Հաջորդ տարիներին նա խաչակիրների դեմ արշավանքներ է կատարել դեպի Պաղեստին, ապա գրավել է Եմենը, ճնշել պրոֆաթիմյան ապստամբությունը Վերին Եգիպտոսում։ 1174 թվականին Նուր ադ-Դինի մահից կարճ ժամանակ անց Սալադինը սկսել է Սիրիայի նվաճումը՝ խաղաղությամբ մտնելով Դամասկոս։ Մինչև 1175 թվականի կեսերը Սալադինը գրավել է Համան և Հոմսը՝ առաջացնելով Սիրիայի տարբեր շրջանների փաստացի ղեկավարների՝ Զանգիների զայրույթը։ Շուտով Սալադինը Համայի ճակատամարտում պարտության է մատնել Զանգիների զորքին, այնուհետև Աբբասյան խալիֆ ալ-Մուսթադին նրան հռչակել է «Եգիպտոսի և Սիրիայի սուլթան»։ Ապա Սալադինը գրավել է հյուսիսային Սիրիան և Ջեզիրեն՝ այդ ընթացքում խուսափելով Ասսասինների կողմից կազմակերպված երկու մահափորձից։ 1177 թվականին վերադարձել է Եգիպտոս՝ որոշ խնդիրներ լուծելու։ Մինչև 1182 թվականը Հալեպի գրավումից հետո Սալադինը ավարտին է հասցրել Սիրիայի նվաճումը, սակայն նրան չի հաջողվել գրավել Զանգիների ամիրայության հենակետերից Մոսուլը[8]։
Սալադինի հրամանատարությամբ Այյուբյան զորքը պարտության է մատնել խաչակիրներին 1187 թվականին Հաթթինի ճակատամարտում, դրանից հետո խաչակիրներից խլել է Պաղեստինի, այդ թվում Երուսաղեմ քաղաքի, վերահսկողությունը․ խաչակիրները այս տարածքները գրավել են 88 տարի առաջ։ Չնայած Երուսաղեմի խաչակրաց թագավորությունը պահպանվել է մինչև 13-րդ դարը՝ Հաթթինում կրած պարտությունը շրջադարձային պահ է եղել տարածաշրջանում մուսուլմանական ուժերի հետ ունեցած հակամարտության մեջ։ Սալադինը մահացել է Դամասկոսում 1193 թվականին՝ իր ունեցվածքի մեծ մասը թողնելով իր ենթականերին։ Նա թաղված է Օմայանների մզկիթի մոտակայքում գտնվող դամբարանում։ Սալադինը նշանավոր գործիչ է մուսուլմանական, արաբական, թուրքական և քրդական մշակույթներում[9], նրան նաև համարում են պատմության մեջ ամենահայտնի քուրդը[10][11][12][13]։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
- ↑ Spevack, Aaron (2014) [2008]. The Archetypal Sunni Scholar: Law, Theology, and Mysticism in the Synthesis of Al-Bajuri. State University of New York Press. էջ 44. ISBN 978-1-4384-5371-2.
- ↑ Lēv, Yaacov (1999). Saladin in Egypt. Brill. էջ 131. ISBN 9004112219.
- ↑ Halverson, Jeffry R.; Corman, Steven R.; Goodall Jr., H. L. (2011). Master Narratives of Islamist Extremism. Palgrave Macmillan. էջ 201. ISBN 0230117236.
- ↑ Eddé, Anne-Marie "Saladin" trans. Jean Marie Todd Harvard University Press, 2011, p. 17, 978-0-674-28397-8, "Syria, all the territory of present day Syria, Lebanon, Jordan, Palestine and Israel".
- ↑ A number of contemporary sources make note of this. The biographer Ibn Khallikan writes, "Historians agree in stating that [Saladin's] father and family belonged to Duwin [Dvin (ancient city)]. ... They were Kurds and belonged to the Rawādiya (sic), which is a branch of the great tribe al-Hadāniya": Minorsky (1953), p. 124. The medieval historian Ibn Athir, also a Kurd, relates a passage from another commander: "... both you and Saladin are Kurds and you will not let power pass into the hands of the Turks": Minorsky (1953), p. 138.
- ↑ Humphreys, R. Stephen (1977). From Saladin to the Mongols: The Ayyubids of Damascus, 1193–1260. State University of New York Press. էջ 29. ISBN 0-87395-263-4. «Among the free-born amirs the Kurds would seem the most dependent on Saladin's success for the progress of their own fortunes. He too was a Kurd, after all ...»
- ↑ «Encyclopedia of World Biography on Saladin». Վերցված է 20 August 2008-ին.
- ↑ Eddé, Anne-Marie, "Saladin" trans. Jean Marie Todd Harvard University Press, 2011, p. 382, 978-0-674-05559-9.
- ↑ Moors' Islamic Cultural Home souvenir III, 1970–1976 Islamic Cultural Home, 1978, p. 7.
- ↑ Carole Hillenbrand (1999). The Crusades: Islamic Perspectives (illustrated ed.). Psychology Press. էջ 594. ISBN 9781579582104.
- ↑ Michael M. Gunter (2010). Historical Dictionary of the Kurds (2 ed.). Scarecrow Press. էջ xxiii. ISBN 9780810875074.
- ↑ Christopher Catherwood (2008). Making War In The Name Of God. Kensington Publishing Corp. էջ 36. ISBN 9780806531670.
- ↑ Jim Dunnigan (1991). A Quick & Dirty Guide to War: Briefings on Present and Potential Wars (3, illustrated, revised ed.). Quill/W. Morrow. էջ 174. ISBN 9780688100339.
Աղբյուրներ
- Baha ad-Din ibn Shaddad (2002). The Rare and Excellent History of Saladin. Ashgate. ISBN 978-0-7546-3381-5.
- Imad ad-Din al-Isfahani (1888). C. Landberg (ed.). Conquête de la Syrie et de la Palestine par Salâh ed-dîn (French). Brill.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - Bosworth, Clifford (1989). «Mahk-Mid». In Van Donzel, E.; Heinrichs, W. P.; Pellat, Ch. (eds.). The Encyclopaedia of Islam. Vol. VI. E. J. Brill. ISBN 90-04-08112-7. Վերցված է 18 May 2008-ին.
{{cite book}}
: More than one of|author=
and|last=
specified (օգնություն); More than one of|editor2=
and|editor2-last=
specified (օգնություն); More than one of|editor3=
and|editor3-last=
specified (օգնություն) - Eddé, Anne-Marie (2011). Saladin. tr.Todd, Jane Marie. London: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-05559-9.
- Gabrieli, Francesco; Costello, E. J. (1984). Arab historians of the crusades. London: Routledge & Kegan. էջ 362. ISBN 978-0-7102-0235-2.
- Gillingham, John (1999). Richard I. Yale English Monarchs. New Haven: Yale University Press. էջ 378. ISBN 978-0-300-07912-8.
- Grousset, René (1970). The epic of the Crusades. tr. Lindsay, Noël. New York: Orion Press.
- Lane-Poole, Stanley (1906). Saladin and the Fall of the Kingdom of Jerusalem. Heroes of the Nations. London: G. P. Putnam's Sons. Վերցված է 2014-03-26-ին.
{{cite book}}
: More than one of|author=
and|last=
specified (օգնություն)CS1 սպաս․ ref duplicates default (link) - Lyons, M. C.; Jackson, D. E. P. (1982). Saladin: the Politics of the Holy War. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-31739-9. Վերցված է 2014-03-26-ին.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ ref duplicates default (link) - Minorsky, Vladimir (1953). Studies in Caucasian history. London: Cambridge University Press.
{{cite book}}
: More than one of|author=
and|last=
specified (օգնություն) - Nicolle, David (2011). Saladin: The Background, Strategies, Tactics and Battlefield Experiences of the Greatest Commanders of History. Osprey Publishing. ISBN 1849083177. Վերցված է 2014-03-26-ին.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ ref duplicates default (link) - Rossoff, David (2001). Linas, Eli (ed.). Where heaven touches earth: Jewish life in Jerusalem from medieval times to the present. Jerusalem: Guardian. ISBN 978-0-87306-879-6.
- Runciman, Steven (1990). A History of the Crusades: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East 1100–1187. Vol. 2 (2nd ed.). London: Penguin. ISBN 978-0-14-013704-0.
{{cite book}}
: More than one of|author=
and|last=
specified (օգնություն) - Ter-Ghevondyan, Aram N. (1965). Արաբական Ամիրայությունները Բագրատունյաց Հայաստանում (The Arab Emirates in Bagratuni Armenia). Yerevan: Armenian Academy of Sciences.
{{cite book}}
: More than one of|author=
and|last=
specified (օգնություն)CS1 սպաս․ ref duplicates default (link)
Գրականություն
- Gibb, H. A. R. (1973). The Life of Saladin: From the Works of Imad ad-Din and Baha ad-Din. Clarendon Press. ISBN 978-0-86356-928-9. OCLC 674160.
- Hindley, Geoffrey (2007). Saladin: Hero of Islam. Pen & Sword. ISBN 1-84415-499-8. OCLC 72868777.
- Husain, Shahnaz (1998). Muslim heroes of the crusades: Salahuddin and Nuruddin. London: Ta-Ha. ISBN 978-1-897940-71-6. OCLC 40928075.
- Reston, Jr., James (2001). Warriors of God: Richard the Lionheart and Saladin in the Third Crusade. New York: Anchor Books. ISBN 0-385-49562-5. OCLC 45283102.
{{cite book}}
: More than one of|author=
and|last=
specified (օգնություն) - Scharfstein, Sol; Gelabert, Dorcas (1997). Chronicle of Jewish history: from the patriarchs to the 21st century. Hoboken, N.J.: KTAV Pub. House. ISBN 0-88125-606-4. OCLC 38174402.
Արտաքին հղումներ
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սալահ ադ-Դին» հոդվածին։ |
|