«Սալահ ադ-Դին»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 27. | Տող 27. | ||
Սալադինի հրամանատարությամբ Այյուբյան զորքը պարտության է մատնել խաչակիրներին 1187 թվականին [[Հաթթինի ճակատամարտ|Հաթթինի ճակատամարտում]], դրանից հետո խաչակիրներից խլել է Պաղեստինի, այդ թվում Երուսաղեմ քաղաքի, վերահսկողությունը․ խաչակիրները այս տարածքները գրավել են 88 տարի առաջ։ Չնայած Երուսաղեմի խաչակրաց թագավորությունը պահպանվել է մինչև 13-րդ դարը՝ Հաթթինում կրած պարտությունը շրջադարձային պահ է եղել տարածաշրջանում մուսուլմանական ուժերի հետ ունեցած հակամարտության մեջ։ Սալադինը մահացել է Դամասկոսում 1193 թվականին՝ իր ունեցվածքի մեծ մասը թողնելով իր ենթականերին։ Նա թաղված է [[Օմայանների մզկիթ|Օմայանների մզկիթի]] մոտակայքում գտնվող [[Դամբարաններ|դամբարանում]]։ Սալադինը նշանավոր գործիչ է մուսուլմանական, [[Արաբական մշակույթ|արաբական]], [[Թուրքիայի մշակույթ|թուրքական]] և [[Քրդական մշակույթ|քրդական մշակույթներում]]<ref>''Moors' Islamic Cultural Home souvenir III, 1970–1976'' Islamic Cultural Home, 1978, p. 7.</ref>, նրան նաև համարում են պատմության մեջ ամենահայտնի քուրդը<ref>{{cite book|author1=Carole Hillenbrand|author1=Carole Hillenbrand|title=The Crusades: Islamic Perspectives|date=1999|publisher=Psychology Press|isbn=9781579582104|page=594|edition=illustrated}}</ref><ref>{{cite book|author1=Michael M. Gunter|author1=Michael M. Gunter|title=Historical Dictionary of the Kurds|date=2010|publisher=Scarecrow Press|isbn=9780810875074|page=xxiii|edition=2}}</ref><ref>{{cite book|author1=Christopher Catherwood|author1=Christopher Catherwood|title=Making War In The Name Of God|date=2008|publisher=Kensington Publishing Corp.|isbn=9780806531670|page=36}}</ref><ref>{{cite book|author1=James F. Dunnigan|author1=Jim Dunnigan|title=A Quick & Dirty Guide to War: Briefings on Present and Potential Wars|date=1991|publisher=Quill/W. Morrow|isbn=9780688100339|page=174|edition=3, illustrated, revised}}</ref>։ |
Սալադինի հրամանատարությամբ Այյուբյան զորքը պարտության է մատնել խաչակիրներին 1187 թվականին [[Հաթթինի ճակատամարտ|Հաթթինի ճակատամարտում]], դրանից հետո խաչակիրներից խլել է Պաղեստինի, այդ թվում Երուսաղեմ քաղաքի, վերահսկողությունը․ խաչակիրները այս տարածքները գրավել են 88 տարի առաջ։ Չնայած Երուսաղեմի խաչակրաց թագավորությունը պահպանվել է մինչև 13-րդ դարը՝ Հաթթինում կրած պարտությունը շրջադարձային պահ է եղել տարածաշրջանում մուսուլմանական ուժերի հետ ունեցած հակամարտության մեջ։ Սալադինը մահացել է Դամասկոսում 1193 թվականին՝ իր ունեցվածքի մեծ մասը թողնելով իր ենթականերին։ Նա թաղված է [[Օմայանների մզկիթ|Օմայանների մզկիթի]] մոտակայքում գտնվող [[Դամբարաններ|դամբարանում]]։ Սալադինը նշանավոր գործիչ է մուսուլմանական, [[Արաբական մշակույթ|արաբական]], [[Թուրքիայի մշակույթ|թուրքական]] և [[Քրդական մշակույթ|քրդական մշակույթներում]]<ref>''Moors' Islamic Cultural Home souvenir III, 1970–1976'' Islamic Cultural Home, 1978, p. 7.</ref>, նրան նաև համարում են պատմության մեջ ամենահայտնի քուրդը<ref>{{cite book|author1=Carole Hillenbrand|author1=Carole Hillenbrand|title=The Crusades: Islamic Perspectives|date=1999|publisher=Psychology Press|isbn=9781579582104|page=594|edition=illustrated}}</ref><ref>{{cite book|author1=Michael M. Gunter|author1=Michael M. Gunter|title=Historical Dictionary of the Kurds|date=2010|publisher=Scarecrow Press|isbn=9780810875074|page=xxiii|edition=2}}</ref><ref>{{cite book|author1=Christopher Catherwood|author1=Christopher Catherwood|title=Making War In The Name Of God|date=2008|publisher=Kensington Publishing Corp.|isbn=9780806531670|page=36}}</ref><ref>{{cite book|author1=James F. Dunnigan|author1=Jim Dunnigan|title=A Quick & Dirty Guide to War: Briefings on Present and Potential Wars|date=1991|publisher=Quill/W. Morrow|isbn=9780688100339|page=174|edition=3, illustrated, revised}}</ref>։ |
||
==Տես նաև== |
|||
*[[Երկնային արքայություն (ֆիլմ)]] |
|||
*[[Հաղթական Սալահ ալ-Դին]] |
|||
*[[Առն: Ասպետ-տաճարականը]] |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
{{ծանցանկ}} |
{{ծանցանկ}} |
||
===Աղբյուրներ=== |
|||
* {{cite book|author=Bahā' al-Dīn Ibn Shaddād|authorlink=Baha ad-Din ibn Shaddad|year=2002|title= The Rare and Excellent History of Saladin|publisher=Ashgate|isbn= 978-0-7546-3381-5}} |
|||
* {{cite book|author=Imad ad-Din al-Isfahani|editor=C. Landberg|year=1888|title=Conquête de la Syrie et de la Palestine par Salâh ed-dîn|publisher=Brill|language=French|authorlink=Imad ad-Din al-Isfahani}} |
|||
* {{cite book|last=Bosworth|first=Clifford|author-link=C. E. Bosworth|editor1-last=Van Donzel|editor1-first=E.|editor2-last=Heinrichs|editor2-first=W. P.|editor2-link=Wolfhart Heinrichs|editor3-last=Pellat|editor3-first=Ch.|editor3-link=Charles Pellat|chapter=Mahk-Mid|url=https://books.google.com/?id=PvwUAAAAIAAJ&pg=PA781&lpg=PA781&dq=%22Salah+al-Din%22+pahlavan+OR+pahlawan|accessdate=18 May 2008|title=The Encyclopaedia of Islam|volume= VI|year=1989|publisher=E. J. Brill|isbn=90-04-08112-7}} |
|||
* {{cite book|last=Eddé|first=Anne-Marie|others=tr.Todd, Jane Marie|title=Saladin|publisher=Harvard University Press|location= London|year=2011|isbn=978-0-674-05559-9}} |
|||
* {{cite book|last=Gabrieli|first=Francesco|author2=Costello, E. J. |title=Arab historians of the crusades|publisher=Routledge & Kegan |location= London|year=1984|page=362|isbn=978-0-7102-0235-2}} |
|||
* {{cite book|last=Gillingham|first=John|title=Richard I|publisher=Yale University Press|location=New Haven|year=1999|series= Yale English Monarchs|page=378|isbn=978-0-300-07912-8}} |
|||
* {{cite book|last= Grousset|first=René|others=tr. Lindsay, Noël|title=The epic of the Crusades|publisher=Orion Press|location=New York|year=1970}} |
|||
* {{cite book|last=Lane-Poole|first=Stanley|authorlink=Stanley Lane-Poole |title= Saladin and the Fall of the Kingdom of Jerusalem|publisher=[[G. P. Putnam's Sons]]|location=London|year=1906|series= Heroes of the Nations |url= https://books.google.com/books?id=M7pIVpjuyw0C|ref=CITEREFLane-Poole1906|accessdate=2014-03-26}} |
|||
* {{cite book|last1= Lyons|first1=M. C.|last2= Jackson|first2=D. E. P.|year=1982|title=Saladin: the Politics of the Holy War|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0-521-31739-9|url= https://books.google.com/books?id=hGR5M0druJIC|ref=CITEREFLyonsJackson1982|accessdate=2014-03-26}} |
|||
* {{cite book|last=Minorsky|first=Vladimir|authorlink=Vladimir Minorsky|year=1953|title=Studies in Caucasian history|location=London|publisher=Cambridge University Press}} |
|||
* {{cite book|first=David|last=Nicolle|title=Saladin: The Background, Strategies, Tactics and Battlefield Experiences of the Greatest Commanders of History|url=https://books.google.com/?id=uvX53Fz2Bc4C&dq=Bu+qubais+syria|publisher=Osprey Publishing|year=2011|isbn=1849083177 |ref=CITEREFNicolle2011 |accessdate=2014-03-26}} |
|||
* {{cite book|last=Rossoff|first=David|title=Where heaven touches earth: Jewish life in Jerusalem from medieval times to the present |editor= Linas, Eli|publisher=Guardian|location=Jerusalem|year=2001|isbn=978-0-87306-879-6}} |
|||
* {{cite book|last=Runciman|first=Steven|authorlink=Steven Runciman|title=A History of the Crusades: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East 1100–1187|publisher= Penguin|location=London|year=1990|edition=2nd|volume=2|isbn=978-0-14-013704-0}} |
|||
* {{cite book|last=Ter-Ghevondyan|first=Aram N.|authorlink=Aram Ter-Ghevondyan|title=Արաբական Ամիրայությունները Բագրատունյաց Հայաստանում (The Arab Emirates in Bagratuni Armenia)|publisher = Armenian Academy of Sciences|location= Yerevan|year=1965|ref= CITEREFTer-Ghevondyan1965|language=hy}} |
|||
== Արտաքին հղումներ == |
== Արտաքին հղումներ == |
||
16:37, 18 փետրվարի 2019-ի տարբերակ
Սալահ ադ-Դին Յուսուֆ արաբ․՝ صلاح الدين يوسف بن أيوب | |
|---|---|
| Ալ-մալիք ան-Նասիր | |
 | |
| Իշխանություն | 1174 թվական-մարտի 4, 1193 թվական |
| Թագադրում | 1174 թվական, Կահիրե |
| Լրիվ անուն | Ան-Նասիր Սալահ ադ-Դին Յուսուֆ իբն Այյուբ |
| Ծնվել է՝ | 1137 թվական |
| Ծննդավայր | Թիքրիթ, Ջեզիրե, Աբբասյան խալիֆայություն |
| Մահացել է՝ | Մարտի 4, 1193 թվական |
| Վախճանի վայր | Դամասկոս, Սիրիա, Այյուբյան սուլթանություն |
| Թաղվել է՝ | Օմայանների մզկիթ, Դամասկոս |
| Օմայանների մզկիթ | |
| Ազգություն | քուրդ |
| Հաջորդող |
|
| Ուղեկից | Իսմաթ ադ-Դին խաթուն |
| Տոհմ | Այյուբյան սուլթանություն |
| ռազմական գործիչ և ռազմական հրամանատար | |
| Հայր | Նաջմ ադ-Դին Այյուբ |
| Մայր | Սիթ ալ-Մուլկ-Խաթուն |
| Երեխաներ | ալ-Աֆդալ իբն Սալահ ալ-Դին, ալ-Ազիզ Օսման և ալ-Զահիր Ղազի |
| Հավատք | Սուննի իսլամ(շաֆիականություն)[1][2][3] |
Ան-Նասիր Սալահ ադ-Դին Յուսուֆ իբն Այյուբյան (արաբ․՝ صلاح الدين يوسف بن أيوب (Ṣalāḥ ad-Dīn Yūsuf ibn Ayyūb), քրդ.՝ سەلاحەدینی ئەییووبی (Selahedînê Eyûbî), հայտնի է նաև որպես Սալահ ադ-Դին կամ Սալադին (/ˈsælədɪn/; 1137 թվական-1193 թվականի մարտի 4), Եգիպտոսի և Սիրիայի առաջին սուլթան[4] և Այյուբյան դինաստիայի հիմնադիր։ Քրդական ծագմամբ սուննի մուսուլման Սալադինը[5][6][7] ղեկավարել է Լևանտում խաչակրաց պետությունների դեմ ռազմական արշավանքը։ Իր իշխանության գագաթնակետին նրա սուլթանությունն ընդգրկել է Եգիպտոսը, Սիրիան, Ջեզիրեն (Վերին Միջագետք), Հիջազը, Եմենը և Հյուսիսային Աֆրիկայի այլ շրջաններ։
Սալադինը սկզբնապես 1164 թվականին իր հորեղբայր Շիրքուհի հետ, ով Զանգիների ամիրայության զորավարներից էր, ուղարկվել է Ֆաթիմյան խալիֆայություն Սելջուկյանների աթաբեկ Նուր ադ-Դինի հրամանով՝ աջակցելու Շավարին դեռահաս ֆաթիմյան խալիֆ ալ-Ադիդի հետ վեզիրի պաշտոնի համար պայքարում։ Սալադինը արագորեն բարձրացել է ֆաթիմյան կառավարության պաշտոններով խաչակիրների նկատմամբ ունեցած ռազմական հաջողությունների և ալ-Ադիդի հետ ունեցած անձնական կապերի շնորհիվ։ 1169 թվականի Շավարի սպանությունից և նույն տարում Շիրուքի բնական մահից հետո ալ-Ադիդը Սալադինին նշանակել է վեզիր․ սուննի մուսուլմանի նշանակումը նման պաշտոնում բացառիկ երևույթ էր շիա իսմայիլական խալիֆայության համար։ Որպես վեզիր պաշտոնավարման ընթացքում Սալադինը սկսել է թուլացնել ֆաթիմյան կառույցը և 1171 թվականին ալ-Ադիդի մահից հետո նա վերացրել է Ֆաթիմյան խալիֆայությունը և կրկին հարաբերություն հաստատել սուննիական Աբբասյան խալիֆայության հետ, որի կենտրոնը Բաղդադն էր։
Հաջորդ տարիներին նա խաչակիրների դեմ արշավանքներ է կատարել դեպի Պաղեստին, ապա գրավել է Եմենը, ճնշել պրոֆաթիմյան ապստամբությունը Վերին Եգիպտոսում։ 1174 թվականին Նուր ադ-Դինի մահից կարճ ժամանակ անց Սալադինը սկսել է Սիրիայի նվաճումը՝ խաղաղությամբ մտնելով Դամասկոս։ Մինչև 1175 թվականի կեսերը Սալադինը գրավել է Համան և Հոմսը՝ առաջացնելով Սիրիայի տարբեր շրջանների փաստացի ղեկավարների՝ Զանգիների զայրույթը։ Շուտով Սալադինը Համայի ճակատամարտում պարտության է մատնել Զանգիների զորքին, այնուհետև Աբբասյան խալիֆ ալ-Մուսթադին նրան հռչակել է «Եգիպտոսի և Սիրիայի սուլթան»։ Ապա Սալադինը գրավել է հյուսիսային Սիրիան և Ջեզիրեն՝ այդ ընթացքում խուսափելով Ասսասինների կողմից կազմակերպված երկու մահափորձից։ 1177 թվականին վերադարձել է Եգիպտոս՝ որոշ խնդիրներ լուծելու։ Մինչև 1182 թվականը Հալեպի գրավումից հետո Սալադինը ավարտին է հասցրել Սիրիայի նվաճումը, սակայն նրան չի հաջողվել գրավել Զանգիների ամիրայության հենակետերից Մոսուլը[8]։
Սալադինի հրամանատարությամբ Այյուբյան զորքը պարտության է մատնել խաչակիրներին 1187 թվականին Հաթթինի ճակատամարտում, դրանից հետո խաչակիրներից խլել է Պաղեստինի, այդ թվում Երուսաղեմ քաղաքի, վերահսկողությունը․ խաչակիրները այս տարածքները գրավել են 88 տարի առաջ։ Չնայած Երուսաղեմի խաչակրաց թագավորությունը պահպանվել է մինչև 13-րդ դարը՝ Հաթթինում կրած պարտությունը շրջադարձային պահ է եղել տարածաշրջանում մուսուլմանական ուժերի հետ ունեցած հակամարտության մեջ։ Սալադինը մահացել է Դամասկոսում 1193 թվականին՝ իր ունեցվածքի մեծ մասը թողնելով իր ենթականերին։ Նա թաղված է Օմայանների մզկիթի մոտակայքում գտնվող դամբարանում։ Սալադինը նշանավոր գործիչ է մուսուլմանական, արաբական, թուրքական և քրդական մշակույթներում[9], նրան նաև համարում են պատմության մեջ ամենահայտնի քուրդը[10][11][12][13]։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
- ↑ Spevack, Aaron (2014) [2008]. The Archetypal Sunni Scholar: Law, Theology, and Mysticism in the Synthesis of Al-Bajuri. State University of New York Press. էջ 44. ISBN 978-1-4384-5371-2.
- ↑ Lēv, Yaacov (1999). Saladin in Egypt. Brill. էջ 131. ISBN 9004112219.
- ↑ Halverson, Jeffry R.; Corman, Steven R.; Goodall Jr., H. L. (2011). Master Narratives of Islamist Extremism. Palgrave Macmillan. էջ 201. ISBN 0230117236.
- ↑ Eddé, Anne-Marie "Saladin" trans. Jean Marie Todd Harvard University Press, 2011, p. 17, 978-0-674-28397-8, "Syria, all the territory of present day Syria, Lebanon, Jordan, Palestine and Israel".
- ↑ A number of contemporary sources make note of this. The biographer Ibn Khallikan writes, "Historians agree in stating that [Saladin's] father and family belonged to Duwin [Dvin (ancient city)]. ... They were Kurds and belonged to the Rawādiya (sic), which is a branch of the great tribe al-Hadāniya": Minorsky (1953), p. 124. The medieval historian Ibn Athir, also a Kurd, relates a passage from another commander: "... both you and Saladin are Kurds and you will not let power pass into the hands of the Turks": Minorsky (1953), p. 138.
- ↑ Humphreys, R. Stephen (1977). From Saladin to the Mongols: The Ayyubids of Damascus, 1193–1260. State University of New York Press. էջ 29. ISBN 0-87395-263-4. «Among the free-born amirs the Kurds would seem the most dependent on Saladin's success for the progress of their own fortunes. He too was a Kurd, after all ...»
- ↑ «Encyclopedia of World Biography on Saladin». Վերցված է 20 August 2008-ին.
- ↑ Eddé, Anne-Marie, "Saladin" trans. Jean Marie Todd Harvard University Press, 2011, p. 382, 978-0-674-05559-9.
- ↑ Moors' Islamic Cultural Home souvenir III, 1970–1976 Islamic Cultural Home, 1978, p. 7.
- ↑ Carole Hillenbrand (1999). The Crusades: Islamic Perspectives (illustrated ed.). Psychology Press. էջ 594. ISBN 9781579582104.
- ↑ Michael M. Gunter (2010). Historical Dictionary of the Kurds (2 ed.). Scarecrow Press. էջ xxiii. ISBN 9780810875074.
- ↑ Christopher Catherwood (2008). Making War In The Name Of God. Kensington Publishing Corp. էջ 36. ISBN 9780806531670.
- ↑ Jim Dunnigan (1991). A Quick & Dirty Guide to War: Briefings on Present and Potential Wars (3, illustrated, revised ed.). Quill/W. Morrow. էջ 174. ISBN 9780688100339.
Աղբյուրներ
- Bahā' al-Dīn Ibn Shaddād (2002). The Rare and Excellent History of Saladin. Ashgate. ISBN 978-0-7546-3381-5.
- Imad ad-Din al-Isfahani (1888). C. Landberg (ed.). Conquête de la Syrie et de la Palestine par Salâh ed-dîn (French). Brill.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - Bosworth, Clifford (1989). «Mahk-Mid». In Van Donzel, E.; Heinrichs, W. P.; Pellat, Ch. (eds.). The Encyclopaedia of Islam. Vol. VI. E. J. Brill. ISBN 90-04-08112-7. Վերցված է 18 May 2008-ին.
- Eddé, Anne-Marie (2011). Saladin. tr.Todd, Jane Marie. London: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-05559-9.
- Gabrieli, Francesco; Costello, E. J. (1984). Arab historians of the crusades. London: Routledge & Kegan. էջ 362. ISBN 978-0-7102-0235-2.
- Gillingham, John (1999). Richard I. Yale English Monarchs. New Haven: Yale University Press. էջ 378. ISBN 978-0-300-07912-8.
- Grousset, René (1970). The epic of the Crusades. tr. Lindsay, Noël. New York: Orion Press.
- Lane-Poole, Stanley (1906). Saladin and the Fall of the Kingdom of Jerusalem. Heroes of the Nations. London: G. P. Putnam's Sons. Վերցված է 2014-03-26-ին.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ ref duplicates default (link) - Lyons, M. C.; Jackson, D. E. P. (1982). Saladin: the Politics of the Holy War. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-31739-9. Վերցված է 2014-03-26-ին.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ ref duplicates default (link) - Minorsky, Vladimir (1953). Studies in Caucasian history. London: Cambridge University Press.
- Nicolle, David (2011). Saladin: The Background, Strategies, Tactics and Battlefield Experiences of the Greatest Commanders of History. Osprey Publishing. ISBN 1849083177. Վերցված է 2014-03-26-ին.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ ref duplicates default (link) - Rossoff, David (2001). Linas, Eli (ed.). Where heaven touches earth: Jewish life in Jerusalem from medieval times to the present. Jerusalem: Guardian. ISBN 978-0-87306-879-6.
- Runciman, Steven (1990). A History of the Crusades: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East 1100–1187. Vol. 2 (2nd ed.). London: Penguin. ISBN 978-0-14-013704-0.
- Ter-Ghevondyan, Aram N. (1965). Արաբական Ամիրայությունները Բագրատունյաց Հայաստանում (The Arab Emirates in Bagratuni Armenia). Yerevan: Armenian Academy of Sciences.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ ref duplicates default (link)
Արտաքին հղումներ
|
Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սալահ ադ-Դին» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
