«Մասնակից:AniSargsyan04/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 18. Տող 18.


Մաշկի քաղցկեղը՝ քաղցկեղների ամենատարածված տեսակն է, ընդհանուր հաշվարկով՝ դեպքերի առնվազն 40%-ը<ref name=Cak2012>{{cite journal|last1=Cakir|first1=BÖ|last2=Adamson|first2=P|last3=Cingi|first3=C|title=Epidemiology and economic burden of nonmelanoma skin cancer.|journal=Facial plastic surgery clinics of North America|date=November 2012|volume=20|issue=4|pages=419–22|pmid=23084294|doi=10.1016/j.fsc.2012.07.004}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Dubas|first1=LE|last2=Ingraffea|first2=A|title=Nonmelanoma skin cancer.|journal=Facial plastic surgery clinics of North America|date=February 2013|volume=21|issue=1|pages=43–53|pmid=23369588|doi=10.1016/j.fsc.2012.10.003}}</ref>: Ամենատարածված տեսակն է ոչ մելանոմային մաշկի քաղցկեղը, որը հանդիպում է տարեկան առնվազն երկուսից երեք միլիոն մարդու մոտ<ref name=NCI2013TxPro/><ref name=WCR2014/><ref>{{cite web|title=How common is skin cancer?|url=http://www.who.int/uv/faq/skincancer/en/index1.html|website=World Health Organization|accessdate=30 June 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100927065836/http://www.who.int/uv/faq/skincancer/en/index1.html|archivedate=27 September 2010|df=dmy-all}}</ref>: Ոչ մելնանոմայի մաշկի քաղցկեղների մոտ 80%-ը հիմային բջջային քաղցկեղն է, 20%-ը՝ տափակ բջջային քաղցկեղը<ref name=ABC2008/> : Հիմային բջջային և տափակ բջջային մաշկի քաղցկեղները հազվադեպ են հանգեցնում մահվան<ref name=WCR2014/>: Միացյալ Նահանգներում դրանք քաղցկեղի բոլոր մահացությունների 0.1%-ից պակաս են պատճառ հանդիսանում<ref name=NCI2013TxPro/> : 2012 թվականին մելանոման աշխարհում հայտնվել է 232.000 մարդու մոտ և հանգեցրել է 55.000 մարդու մահվան<ref name=WCR2014/> : Եվրոպոիդ ռասան Ավստրալիայում, Նոր Զելանդիայում և Հարավային Աֆրիկայում ունեն աշխարհում մելանոմայի ամենաբարձր ցուցանիշները<ref name=WCR2014/><ref>{{cite book |last1=Harris |first1=Randall E. |title=Epidemiology of Chronic Disease |date=2013 |publisher=Jones & Bartlett Publishers |isbn=9780763780470 |page=271 |url=https://books.google.ca/books?id=KJLEIvX4wzoC&pg=PA271 |language=en}}</ref>: Մաշկի քաղցկեղի երեք հիմնական տեսակները վերջին քսանից քառասուն տարիների ընթացքում առավել տարածված են դարձել հատկապես կովկասյան երկրներում<ref name=Cak2012/><ref name=WCR2014>{{cite book|title=World Cancer Report 2014.|date=2014|publisher=World Health Organization|isbn=9283204298|pages=Chapter 5.14}}</ref>:
Մաշկի քաղցկեղը՝ քաղցկեղների ամենատարածված տեսակն է, ընդհանուր հաշվարկով՝ դեպքերի առնվազն 40%-ը<ref name=Cak2012>{{cite journal|last1=Cakir|first1=BÖ|last2=Adamson|first2=P|last3=Cingi|first3=C|title=Epidemiology and economic burden of nonmelanoma skin cancer.|journal=Facial plastic surgery clinics of North America|date=November 2012|volume=20|issue=4|pages=419–22|pmid=23084294|doi=10.1016/j.fsc.2012.07.004}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Dubas|first1=LE|last2=Ingraffea|first2=A|title=Nonmelanoma skin cancer.|journal=Facial plastic surgery clinics of North America|date=February 2013|volume=21|issue=1|pages=43–53|pmid=23369588|doi=10.1016/j.fsc.2012.10.003}}</ref>: Ամենատարածված տեսակն է ոչ մելանոմային մաշկի քաղցկեղը, որը հանդիպում է տարեկան առնվազն երկուսից երեք միլիոն մարդու մոտ<ref name=NCI2013TxPro/><ref name=WCR2014/><ref>{{cite web|title=How common is skin cancer?|url=http://www.who.int/uv/faq/skincancer/en/index1.html|website=World Health Organization|accessdate=30 June 2014|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100927065836/http://www.who.int/uv/faq/skincancer/en/index1.html|archivedate=27 September 2010|df=dmy-all}}</ref>: Ոչ մելնանոմայի մաշկի քաղցկեղների մոտ 80%-ը հիմային բջջային քաղցկեղն է, 20%-ը՝ տափակ բջջային քաղցկեղը<ref name=ABC2008/> : Հիմային բջջային և տափակ բջջային մաշկի քաղցկեղները հազվադեպ են հանգեցնում մահվան<ref name=WCR2014/>: Միացյալ Նահանգներում դրանք քաղցկեղի բոլոր մահացությունների 0.1%-ից պակաս են պատճառ հանդիսանում<ref name=NCI2013TxPro/> : 2012 թվականին մելանոման աշխարհում հայտնվել է 232.000 մարդու մոտ և հանգեցրել է 55.000 մարդու մահվան<ref name=WCR2014/> : Եվրոպոիդ ռասան Ավստրալիայում, Նոր Զելանդիայում և Հարավային Աֆրիկայում ունեն աշխարհում մելանոմայի ամենաբարձր ցուցանիշները<ref name=WCR2014/><ref>{{cite book |last1=Harris |first1=Randall E. |title=Epidemiology of Chronic Disease |date=2013 |publisher=Jones & Bartlett Publishers |isbn=9780763780470 |page=271 |url=https://books.google.ca/books?id=KJLEIvX4wzoC&pg=PA271 |language=en}}</ref>: Մաշկի քաղցկեղի երեք հիմնական տեսակները վերջին քսանից քառասուն տարիների ընթացքում առավել տարածված են դարձել հատկապես կովկասյան երկրներում<ref name=Cak2012/><ref name=WCR2014>{{cite book|title=World Cancer Report 2014.|date=2014|publisher=World Health Organization|isbn=9283204298|pages=Chapter 5.14}}</ref>:

== Դասակարգում ==
Մաշկի քաղցկեղը բաժանվում է երեք հիմնական տեսակի՝ հիմային բջջային մաշկի քաղցկեղ, տափակ բջջային մաշկի քաղցկեղ, չարորակ մելանոմա:

Հիմային բջջային քաղցկեղն առաջանում է մաշկի՝ արևի կողմից «տեսանելի» հատվածներում, հատկապես՝ դեմքին: Այն հազվադեպ է տարածվում և առաջացնում մահ, հեշտությամբ բուժվում է վիրաբուհատական միջամտությամբ և ճառագայթմամբ: Մաշկի տափակ բջջային քաղցկեղը տարածված է, սակայն համեմատաբար քիչ, քան հիմային բջջայինը, սակայն առավել հաճախ է հանդիպում: Չնայած դրան տարածման աստիճանը կրկին համարվում է ցածր, բացառությամբ շուրթերի, ականջի և ընկճված իմուն համակարգով մարդկանց: Մելանոման մաշկի քաղցկեղի երեք տեսակներից ամենատարածվածն է: Այն հաճախ է մետաստազներ առաջացնում և կարող է մահվան պատճառ դառնալ:

Մաշկի քաղցկեղի քիչ տարածված տեսակներն են` դերմատոֆիբրոաարքոմալ ուռուցք, Մերկելի բջջային քաղցկեղ, Կապոսիի սարկոմա, կերատոականտոմա, բջջային ուռուցքներ, էպիդերմալ քաղցկեղ, microcystic adnexal քաղցկեղ, կրծքի Պագետի հիվանդություն, ֆիբրոքսանտոմա, լեյոմիոսակոմա և անգիոսարկոմա:

Հիմային բջջային քաղցկեղը և տափակ բջջային քաղցկեղը հաճախ տանում են ուլտրամանուշակագույն UV-signature mutation մուտացիա, նշելով, որ այդ քաղցկեղն առաջանում է ԴՆԹ-ի վրա թողած՝ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների B տեաակի վնասակար ազդեցությամբ: Այնուամենայնիվ, չարորակ մելանոման հիմնականում առաջանում է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների A տեաակի վնասակար ազդեցությամբ: ԴՆԹ-ի անուղղակի վնասում պայմանավորված է ազատ ռադիկալների եւ ռեակտիվ թթվածնի ազդեցութամբ: Հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ վաթոուն րոպե մաշկի կողմից արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների կլանումը հանգեցնում է ազատ ռադիկալների առաջացման: Այնուամենայնիվ, հետազոտողները նշել են, որ վերջերս կրեմները հաճախ չեն պարունակում են որոշակի միացություններ, և այլ բաղադրիչների համադրությունը ձգտում է պահպանել այդ միացությունները մաշկի վրա: Դրանք նաև ավելացնում են հաճախակի կրկնապատկումըը՝ նվազեցնելով արմատական ​​ձեւավորման ռիսկը:

15:11, 31 հունվարի 2019-ի տարբերակ

Մաշկի քաղցկեղ, քաղցկեղի տեսակ, որն առաջանում է մաշկից: Դրանք պայմանավորված են ոչ նորմալ բջիջների զարգացմամբ, որոնք կարող են մետաստազներ առաջացնել մարմնի այլ մասերում[1]: Մաշկի քաղցկեղը լինում է երեք տեսակ՝ մաշկի հիմային բջջային քաղցկեղ, մաշկի տափակ բջջային քաղցկեղ և մելանոմա[2]: Առաջին երկու տեսակը, ինչպես նաև մի շարք քիչ տարածված քաղցկեղներ, հայտննի են որպես ոչ մելանոմային քաղցկեղներ[3][4]: Մաշկի հիմային բջջային քաղցկեղը դանդաղ է աճում և կարող է վնասել հյուսվածքը, սակայն չի տարածվում և չի կարող հանգեցնել մահվան[3]:

It often appears as a painless raised area of skin, that may be shiny with small blood vessels running over it or may present as a raised area with an ulcer[2]:

Մաշկի տափակ բջջային քաղցկեղը տարածվելու ավելի մեծ հավանականութոուն ունի[3]: Դրա հետևանքով սովորաբար առաջանում է գունդ՝ եղջերացող գագաթով, ինչի հետևանքով կարող է առաջնալ նաև խոց[5]: Մելանոմաները առավել ագրեսիվ են: Նշանները ներառում են մելանոցիտների առկայութոուն, որոնք ունեն փոփոխված չափ, ձև, գույն, անկանոն եզրեր, բազմագույն են, քոր են առաջաննում և արյունահոոող են[6]:

Առաջաման դեպքերի առնվազն 90%-ը արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցութան հետևանքով են[7]: Այս ազդեցության հետևանքով երեք հիմնական տեսակների վտանգն էլ մեծանում է[7]: Օզոնի շերտի բարակեցման պատճառով լույսի ազդեցությունը հետզհետե մեծանում է[3][8]: Սոլյարիումները հանդիաանում են ուլտրամանուշակագունն ճառագայթման մեկ ալլ պատճառ: Հատկապես վնաաակար է երեխաների շրջանում մաշկի հիմային բջջային քաղցկեղի և մելանոմաների հատտնաբերումը[9]: Մաշկի տափակ բջջային քաղցկեղի հայտնաբերումը, անկախ այն բանից թե երբ է դա տեղի ունենում, կարևոր է[7]: Մելանոմաների 20-30%-ը զարգանում են մելանոցիտներից[9]:

People with light skin are at higher risk [2][10] as are those with poor immune function such as from medications or HIV/AIDS [3][11][6].

Լուսավոր մաշկ ունեցող մարդկանց մոտ ռիսկի գործոնն ավելի բարձր է, ինչպես նաև ցածր իմունիտետ ունեցող մարդկանց մոտ, ինչպիսիք են դեղորայքից կամ ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ից:

Ախտորոշումը կատարվում է բիոպսիայի միջոցով[6]:

Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ազդեցությունը փոքրացումը և արևապաշտպան միջոցների օգտագործումը համարվում են կանխարգելիչ միջոցներ մելանոմայի և տափակ բջջային քաղցկեղի առաջացման համար[9][12]: Արևապաշտպան միջոցների ազդեցությունը հիմային բջջային քաղցկեղի ռիսկի գործոնի վրա պարզաբանված չէ[12]: Մաշկի ոչ մելանոմային քաղցկեղները սովորաբար բուժելի են[3]: Բուժումը գլխավորապես կատարվում է վիրահատական հեռացումով, բայց կարող է ներառել նաև ճառագայթային թերապիա կամ հրատապ օգտագործվող դեղամիջոցներ, օրինակ՝ ֆտորուրացիլ: Մելանոմայի բուժումը կարող է կատարվել վիրահատության, քիմիաթերապիայի, ճառագայթային թերապիայի և targeted(նպատակային?) թերապիայի համատեղությամբ[2][6]: Այն հիվանդների մոտ, որոնց հիվանդությունը տարածվել է մարմնի այլ մասեր, պալիատիվ օգնությունը կարող է բարելավել կյանքի որակը[6]: Քաղցկեղի տեսակներից՝ մելանոման ունի ապրելու ամենաբարձր ցուցանիշը. Միացյալ Թագավորությունում բնակվողների ավելի քան 86%-ը և Միացյալ Նահանգներում բնակվողների ավելի քան 90%-ը գոյատևում են ավելի քան հինգ տարի[13][14]:

Մաշկի քաղցկեղը՝ քաղցկեղների ամենատարածված տեսակն է, ընդհանուր հաշվարկով՝ դեպքերի առնվազն 40%-ը[3][15]: Ամենատարածված տեսակն է ոչ մելանոմային մաշկի քաղցկեղը, որը հանդիպում է տարեկան առնվազն երկուսից երեք միլիոն մարդու մոտ[2][9][16]: Ոչ մելնանոմայի մաշկի քաղցկեղների մոտ 80%-ը հիմային բջջային քաղցկեղն է, 20%-ը՝ տափակ բջջային քաղցկեղը[4] : Հիմային բջջային և տափակ բջջային մաշկի քաղցկեղները հազվադեպ են հանգեցնում մահվան[9]: Միացյալ Նահանգներում դրանք քաղցկեղի բոլոր մահացությունների 0.1%-ից պակաս են պատճառ հանդիսանում[2] : 2012 թվականին մելանոման աշխարհում հայտնվել է 232.000 մարդու մոտ և հանգեցրել է 55.000 մարդու մահվան[9] : Եվրոպոիդ ռասան Ավստրալիայում, Նոր Զելանդիայում և Հարավային Աֆրիկայում ունեն աշխարհում մելանոմայի ամենաբարձր ցուցանիշները[9][17]: Մաշկի քաղցկեղի երեք հիմնական տեսակները վերջին քսանից քառասուն տարիների ընթացքում առավել տարածված են դարձել հատկապես կովկասյան երկրներում[3][9]:

Դասակարգում

Մաշկի քաղցկեղը բաժանվում է երեք հիմնական տեսակի՝ հիմային բջջային մաշկի քաղցկեղ, տափակ բջջային մաշկի քաղցկեղ, չարորակ մելանոմա:

Հիմային բջջային քաղցկեղն առաջանում է մաշկի՝ արևի կողմից «տեսանելի» հատվածներում, հատկապես՝ դեմքին: Այն հազվադեպ է տարածվում և առաջացնում մահ, հեշտությամբ բուժվում է վիրաբուհատական միջամտությամբ և ճառագայթմամբ: Մաշկի տափակ բջջային քաղցկեղը տարածված է, սակայն համեմատաբար քիչ, քան հիմային բջջայինը, սակայն առավել հաճախ է հանդիպում: Չնայած դրան տարածման աստիճանը կրկին համարվում է ցածր, բացառությամբ շուրթերի, ականջի և ընկճված իմուն համակարգով մարդկանց: Մելանոման մաշկի քաղցկեղի երեք տեսակներից ամենատարածվածն է: Այն հաճախ է մետաստազներ առաջացնում և կարող է մահվան պատճառ դառնալ:

Մաշկի քաղցկեղի քիչ տարածված տեսակներն են` դերմատոֆիբրոաարքոմալ ուռուցք, Մերկելի բջջային քաղցկեղ, Կապոսիի սարկոմա, կերատոականտոմա, բջջային ուռուցքներ, էպիդերմալ քաղցկեղ, microcystic adnexal քաղցկեղ, կրծքի Պագետի հիվանդություն, ֆիբրոքսանտոմա, լեյոմիոսակոմա և անգիոսարկոմա:

Հիմային բջջային քաղցկեղը և տափակ բջջային քաղցկեղը հաճախ տանում են ուլտրամանուշակագույն UV-signature mutation մուտացիա, նշելով, որ այդ քաղցկեղն առաջանում է ԴՆԹ-ի վրա թողած՝ ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների B տեաակի վնասակար ազդեցությամբ: Այնուամենայնիվ, չարորակ մելանոման հիմնականում առաջանում է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների A տեաակի վնասակար ազդեցությամբ: ԴՆԹ-ի անուղղակի վնասում պայմանավորված է ազատ ռադիկալների եւ ռեակտիվ թթվածնի ազդեցութամբ: Հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ վաթոուն րոպե մաշկի կողմից արևի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների կլանումը հանգեցնում է ազատ ռադիկալների առաջացման: Այնուամենայնիվ, հետազոտողները նշել են, որ վերջերս կրեմները հաճախ չեն պարունակում են որոշակի միացություններ, և այլ բաղադրիչների համադրությունը ձգտում է պահպանել այդ միացությունները մաշկի վրա: Դրանք նաև ավելացնում են հաճախակի կրկնապատկումըը՝ նվազեցնելով արմատական ​​ձեւավորման ռիսկը:

  1. ↑ «Defining Cancer». National Cancer Institute. Արխիվացված է օրիգինալից 25 June 2014-ին. Վերցված է 10 June 2014-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 «Skin Cancer Treatment (PDQ®)». NCI. 2013-10-25. Արխիվացված է օրիգինալից 5 July 2014-ին. Վերցված է 30 June 2014-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Cakir, BÖ; Adamson, P; Cingi, C (November 2012). «Epidemiology and economic burden of nonmelanoma skin cancer». Facial plastic surgery clinics of North America. 20 (4): 419–22. doi:10.1016/j.fsc.2012.07.004. PMID 23084294.
  4. ↑ 4,0 4,1 Marsden, edited by Sajjad Rajpar, Jerry (2008). ABC of skin cancer. Malden, Mass.: Blackwell Pub. էջեր 5–6. ISBN 9781444312508. Արխիվացված է օրիգինալից 29 April 2016-ին. {{cite book}}: |first1= has generic name (օգնություն); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  5. ↑ Lynne M Dunphy (2011). Primary Care: The Art and Science of Advanced Practice Nursing. F.A. Davis. էջ 242. ISBN 9780803626478. Արխիվացված է օրիգինալից 20 May 2016-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 «General Information About Melanoma». NCI. 2014-04-17. Արխիվացված է օրիգինալից 5 July 2014-ին. Վերցված է 30 June 2014-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Gallagher, RP; Lee, TK; Bajdik, CD; Borugian, M (2010). «Ultraviolet radiation». Chronic diseases in Canada. 29 Suppl 1: 51–68. PMID 21199599.
  8. ↑ Maverakis E, Miyamura Y, Bowen MP, Correa G, Ono Y, Goodarzi H (2010). «Light, including ultraviolet». J Autoimmun. 34 (3): J247-57. doi:10.1016/j.jaut.2009.11.011. PMC 2835849. PMID 20018479.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. էջեր Chapter 5.14. ISBN 9283204298.
  10. ↑ Leiter, U; Garbe, C (2008). «Epidemiology of melanoma and nonmelanoma skin cancer—the role of sunlight». Advances in Experimental Medicine and Biology. 624: 89–103. doi:10.1007/978-0-387-77574-6_8. PMID 18348450.
  11. ↑ Chiao, EY; Krown, SE (September 2003). «Update on non-acquired immunodeficiency syndrome-defining malignancies». Current Opinion in Oncology. 15 (5): 389–97. doi:10.1097/00001622-200309000-00008. PMID 12960522.
  12. ↑ 12,0 12,1 Jou, PC; Feldman, RJ; Tomecki, KJ (June 2012). «UV protection and sunscreens: what to tell patients». Cleveland Clinic journal of medicine. 79 (6): 427–36. doi:10.3949/ccjm.79a.11110. PMID 22660875.
  13. ↑ «SEER Stat Fact Sheets: Melanoma of the Skin». NCI. Արխիվացված է օրիգինալից 6 July 2014-ին. Վերցված է 18 June 2014-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  14. ↑ «Release: Cancer Survival Rates, Cancer Survival in England, Patients Diagnosed 2005–2009 and Followed up to 2010». Office for National Statistics. 15 November 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 17 October 2014-ին. Վերցված է 30 June 2014-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  15. ↑ Dubas, LE; Ingraffea, A (February 2013). «Nonmelanoma skin cancer». Facial plastic surgery clinics of North America. 21 (1): 43–53. doi:10.1016/j.fsc.2012.10.003. PMID 23369588.
  16. ↑ «How common is skin cancer?». World Health Organization. Արխիվացված է օրիգինալից 27 September 2010-ին. Վերցված է 30 June 2014-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  17. ↑ Harris, Randall E. (2013). Epidemiology of Chronic Disease (անգլերեն). Jones & Bartlett Publishers. էջ 271. ISBN 9780763780470.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:AniSargsyan04/Ավազարկղ&oldid=6148270» էջից