«Լևոն Հախվերդյան»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 21. | Տող 21. | ||
}} |
}} |
||
'''Լևոն Հովհաննեսի Հախվերդյան''' ([[1924]] [[դեկտեմբերի 26]], [[Ղարաքիլիսա]] (այժմ՝ Վանաձոր) - [[2003]] [[փետրվարի 6]]), հայ գրականագետ, թատերագետ, թարգմանիչ, հրապարակախոս։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1967 թ.), պրոֆեսոր (1987 թ.)։ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1972 թ.)։ [[Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա|ՀՀ ԳԱԱ]] [[ակադեմիկոս]] (1996 թ.)<ref>{{Cite web|url=https://www.sci.am/membersview.php?id=140&d=1&l=16&langid=1|title=ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա|website=www.sci.am|accessdate=2018-12-26}}</ref>։ |
'''Լևոն Հովհաննեսի Հախվերդյան''' ([[1924]] [[դեկտեմբերի 26]], [[Ղարաքիլիսա]] (այժմ՝ Վանաձոր) - [[2003]] [[փետրվարի 6]]), հայ գրականագետ, թատերագետ, թարգմանիչ, հրապարակախոս։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1967 թ.), պրոֆեսոր (1987 թ.)։ ԽՍՀՄ գրողների միոիթյան անդամ 1952 թվականից: ԽՄԿԿ անդամ 1955 թվականից: ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1972 թ.)։ [[Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա|ՀՀ ԳԱԱ]] [[ակադեմիկոս]] (1996 թ.)<ref>{{Cite web|url=https://www.sci.am/membersview.php?id=140&d=1&l=16&langid=1|title=ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա|website=www.sci.am|accessdate=2018-12-26}}</ref>։ |
||
== Կենսագրություն == |
== Կենսագրություն == |
||
Լևոն Հախվերդյանը ծնվել է [[Ղարաքիլիսա]]յում: Սովորել է [[Խաչատուր Աբովյանի անվան թիվ 2 դպրոց|Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան միջնակարգ դպրոց]]ում: 1949 թվականին ավարտել է [[Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ]]ի թատերագիտության բաժինը։ 1955-1959 թվականներին եղել է «Խորհրդային արվեստ» ամսագրի քարտուղար, 1956 թվականից՝ [[ՀՀ ԳԱԱ Արվեստի ինստիտուտ|ՀՀ ԳԱԱ արվեստի ինստիտուտ]]ի աշխատակից (1965-1987 թվականներին՝ թատրոնի և կինոյի բաժնի վարիչ), 1987-2003 թվականներին՝ նույն ինստիտուտի տնօրեն, 1980-2001 թվականներին դասավանդել է [[Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ]]ում: |
Լևոն Հախվերդյանը ծնվել է [[Ղարաքիլիսա]]յում: Սովորել է [[Խաչատուր Աբովյանի անվան թիվ 2 դպրոց|Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան միջնակարգ դպրոց]]ում: 1949 թվականին ավարտել է [[Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ]]ի թատերագիտության բաժինը։ 1955-1959 թվականներին եղել է «Խորհրդային արվեստ» ամսագրի քարտուղար, 1956 թվականից՝ [[ՀՀ ԳԱԱ Արվեստի ինստիտուտ|ՀՀ ԳԱԱ արվեստի ինստիտուտ]]ի աշխատակից (1965-1987 թվականներին՝ թատրոնի և կինոյի բաժնի վարիչ), 1987-2003 թվականներին՝ նույն ինստիտուտի տնօրեն: 1956 թվականին «Մեր օրերի հայ դրամատուրգիան» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան: 1967 թվականներին «Թումանյանի աշխարհը» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան: Հախվերդյանի «Թումանյան» գիրքը 1969 թվականին Երևանում լույս է տեսել [[ռուսերեն]], [[անգլերեն]], [[ֆրանսերեն]] և [[գերմաներե]]ն<ref>Գրական տեղեկատու, Երևան, Սովետական գրող, 1981, 544 էջ, էջեր՝ 211-212:</ref>: 1980-2001 թվականներին դասավանդել է [[Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ]]ում: |
||
Հախվերդյանի հոդվածներն ու գրքերը վերաբերում են լեզվի, հայ դասական և ժամանակակից գրականությանը (''Թումանյանի աշխարհը, Երևան, 1966 թ., Թումանյան, Երևան, 1969'' թ., նաև [[անգլերեն]], [[ֆրանսերեն]], [[գերմաներեն]], ''Մտորումներ, Երևան, 1984 թ., Զրույցներ լեզվի մասին, Երևան, 1993 թ., Թումանյանը և իր ժամանակը, Երևան, 1995'' թ.), թատրոնի հարցերին (''Մեր օրերի հայ դրամատուրգիան 1945-1955 թթ., Երևան, 1955 թ., Սուրեն Քոչարյանի արվեստը, Երևան, 1959 թ., Հայ թատրոնի պատմություն. 1901-1920 թվականներ, Երևան, 1980 թ., Տաղանդ և բնավորություն. Վարդան Աճեմյանը կյանքում և արվեստում, Երևան, 1989'' թ.), ուր հեղինակի վառ արտահայտված անհատականությունը համադրվում է գիտական ստույգ իմացությանը։ Թարգմանել է Ն. Կունի, [[Անտոն Չեխով|Անտոն Չեխովի]], [[Ստեֆան Ցվայգ|Ստեփան Ցվայգի]], [[Իոսիֆ Յուզովսկի|Իոսիֆ Յուզովսկու]] և այլոց երկերից<ref>{{cite book|author=|title=Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005}}</ref>։ |
Հախվերդյանի հոդվածներն ու գրքերը վերաբերում են լեզվի, հայ դասական և ժամանակակից գրականությանը (''Թումանյանի աշխարհը, Երևան, 1966 թ., Թումանյան, Երևան, 1969'' թ., նաև [[անգլերեն]], [[ֆրանսերեն]], [[գերմաներեն]], ''Մտորումներ, Երևան, 1984 թ., Զրույցներ լեզվի մասին, Երևան, 1993 թ., Թումանյանը և իր ժամանակը, Երևան, 1995'' թ.), թատրոնի հարցերին (''Մեր օրերի հայ դրամատուրգիան 1945-1955 թթ., Երևան, 1955 թ., Սուրեն Քոչարյանի արվեստը, Երևան, 1959 թ., Հայ թատրոնի պատմություն. 1901-1920 թվականներ, Երևան, 1980 թ., Տաղանդ և բնավորություն. Վարդան Աճեմյանը կյանքում և արվեստում, Երևան, 1989'' թ.), ուր հեղինակի վառ արտահայտված անհատականությունը համադրվում է գիտական ստույգ իմացությանը։ Թարգմանել է Ն. Կունի, [[Անտոն Չեխով|Անտոն Չեխովի]], [[Ստեֆան Ցվայգ|Ստեփան Ցվայգի]], [[Իոսիֆ Յուզովսկի|Իոսիֆ Յուզովսկու]] և այլոց երկերից<ref>{{cite book|author=|title=Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005}}</ref>։ |
||
== Երկեր == |
|||
* Մեր օրերի հայ դրամատուրգիան (1945-1955), Ե., Հայպետհրատ, 1955, 198 էջ: |
|||
* Սուրեն Քոչարյանի արվեստը, Ե., ՀԽՍՀ ԳԱ, 1959, 220 էջ: |
|||
* Կլասիկան և մեր օրերը (Վարդան Աճեմյանի արվեստը), Ե., ՀԽՍՀ ԳԱ 1962, 192 էջ: |
|||
* Երկեր և կերպարներ, Ե., Հայպետհրատ, 1964, 254 էջ: |
|||
* Թումանյանի աշխարհը, Ե., «Հայաստան», 1966, 500 էջ: |
|||
* Հայ խորհրդային թատրոնի պատմություն (հատորի դերասանական արվեստին վերաբերող գլուխները գրել է Լևոն Հախվերդյանը), Ե., ՀԽՍՀ ԳԱ, 1967, 648 էջ: |
|||
* Թումանյանի կյանքը, Ե., «Հայաստան», 1969, 92 էջ: |
|||
* Թումանյան, Ե., «Հայաստան», 1969, 102 էջ: |
|||
* Սունդուկյանի անվան թատրոնը, Ե., «Հայաստան», 1972, 27 էջ: |
|||
* Ինչպես դիտել ներկայացումը, Ե., «Հայաստան», 1972, 31 էջ: |
|||
* Իսահակյանի կյանքն ու գործը, Ե., «Հայաստան», 1974: |
|||
* Ժամանակի հետ (հոդվածներ), Ե., «Հայաստան», 1976, 355 էջ: |
|||
* Դերեր և դերասաններ, Ե., Հայկական թատերական ընկերություն, 1977, 272 էջ: |
|||
* Հայ թատրոնի պատմություն (1901-1920), Ե., ՀԽՍՀ ԳԱ, 1980, 378 էջ: |
|||
=== Թարգմանություններ (ռուսերենից) === |
|||
* Կուն Ն., Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները, Ե., Հայպետհրատ, 1956, 624 էջ: |
|||
* Հին Հռոմ, Ե., Հայպետհրատ, 1958, 384 էջ: |
|||
* Ցվայգ Ստեփան, Մարդկության աստեղային ժամերը (պատմական նանրապատումներ), Ե., «Հայաստան», 1974, 184 էջ: |
|||
* Յուզովսկի Յուրի, Դարն ու կերպարը, Ե., Հայկական թատերական ընկերություն, 1975, 204 էջ: |
|||
* Կոկլեն-Ավագ, Դերասանի արվեստը, Ե., Հայկական թատերական ընկերություն, 1978, 66 էջ: |
|||
* Կուն Ն., Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները, Ե., «Սովետական գրող», 1979, 591 էջ: |
|||
== Մրցանակներ == |
== Մրցանակներ == |
14:12, 28 հունվարի 2019-ի տարբերակ
Լևոն Հախվերդյան | |
---|---|
Ծնվել է | դեկտեմբերի 26, 1924[1][2] |
Ծննդավայր | Ղարաքիլիսա, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2] |
Վախճանվել է | փետրվարի 6, 2003[3] (78 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Երևան, Հայաստան |
Մասնագիտություն | գրականագետ, թատերագետ, թարգմանիչ, հրապարակախոս և դասախոս |
Ազգություն | Հայ |
Քաղաքացիություն | Հայաստան |
Կրթություն | Խաչատուր Աբովյանի անվան թիվ 2 դպրոց և Երևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ (1949)[1] |
Գիտական աստիճան | բանասիրական գիտությունների դոկտոր[1][2] (1967) |
Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն և ՀՀ ԳԱԱ |
Կուսակցություն | ԽՄԿԿ[1] |
Աշխատավայր | Հայպետհրատ, Խորհրդային արվեստ, ՀՀ ԳԱԱ արվեստի ինստիտուտ[1] և Երևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ |
Պարգևներ | |
Զավակներ | Ռուբեն Հախվերդյան |
Լևոն Հախվերդյան Վիքիդարանում |
Լևոն Հովհաննեսի Հախվերդյան (1924 դեկտեմբերի 26, Ղարաքիլիսա (այժմ՝ Վանաձոր) - 2003 փետրվարի 6), հայ գրականագետ, թատերագետ, թարգմանիչ, հրապարակախոս։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1967 թ.), պրոֆեսոր (1987 թ.)։ ԽՍՀՄ գրողների միոիթյան անդամ 1952 թվականից: ԽՄԿԿ անդամ 1955 թվականից: ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1972 թ.)։ ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս (1996 թ.)[4]։
Կենսագրություն
Լևոն Հախվերդյանը ծնվել է Ղարաքիլիսայում: Սովորել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան միջնակարգ դպրոցում: 1949 թվականին ավարտել է Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտի թատերագիտության բաժինը։ 1955-1959 թվականներին եղել է «Խորհրդային արվեստ» ամսագրի քարտուղար, 1956 թվականից՝ ՀՀ ԳԱԱ արվեստի ինստիտուտի աշխատակից (1965-1987 թվականներին՝ թատրոնի և կինոյի բաժնի վարիչ), 1987-2003 թվականներին՝ նույն ինստիտուտի տնօրեն: 1956 թվականին «Մեր օրերի հայ դրամատուրգիան» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան: 1967 թվականներին «Թումանյանի աշխարհը» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների դոկտորի աստիճան: Հախվերդյանի «Թումանյան» գիրքը 1969 թվականին Երևանում լույս է տեսել ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն և գերմաներեն[5]: 1980-2001 թվականներին դասավանդել է Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտում:
Հախվերդյանի հոդվածներն ու գրքերը վերաբերում են լեզվի, հայ դասական և ժամանակակից գրականությանը (Թումանյանի աշխարհը, Երևան, 1966 թ., Թումանյան, Երևան, 1969 թ., նաև անգլերեն, ֆրանսերեն, գերմաներեն, Մտորումներ, Երևան, 1984 թ., Զրույցներ լեզվի մասին, Երևան, 1993 թ., Թումանյանը և իր ժամանակը, Երևան, 1995 թ.), թատրոնի հարցերին (Մեր օրերի հայ դրամատուրգիան 1945-1955 թթ., Երևան, 1955 թ., Սուրեն Քոչարյանի արվեստը, Երևան, 1959 թ., Հայ թատրոնի պատմություն. 1901-1920 թվականներ, Երևան, 1980 թ., Տաղանդ և բնավորություն. Վարդան Աճեմյանը կյանքում և արվեստում, Երևան, 1989 թ.), ուր հեղինակի վառ արտահայտված անհատականությունը համադրվում է գիտական ստույգ իմացությանը։ Թարգմանել է Ն. Կունի, Անտոն Չեխովի, Ստեփան Ցվայգի, Իոսիֆ Յուզովսկու և այլոց երկերից[6]։
Երկեր
- Մեր օրերի հայ դրամատուրգիան (1945-1955), Ե., Հայպետհրատ, 1955, 198 էջ:
- Սուրեն Քոչարյանի արվեստը, Ե., ՀԽՍՀ ԳԱ, 1959, 220 էջ:
- Կլասիկան և մեր օրերը (Վարդան Աճեմյանի արվեստը), Ե., ՀԽՍՀ ԳԱ 1962, 192 էջ:
- Երկեր և կերպարներ, Ե., Հայպետհրատ, 1964, 254 էջ:
- Թումանյանի աշխարհը, Ե., «Հայաստան», 1966, 500 էջ:
- Հայ խորհրդային թատրոնի պատմություն (հատորի դերասանական արվեստին վերաբերող գլուխները գրել է Լևոն Հախվերդյանը), Ե., ՀԽՍՀ ԳԱ, 1967, 648 էջ:
- Թումանյանի կյանքը, Ե., «Հայաստան», 1969, 92 էջ:
- Թումանյան, Ե., «Հայաստան», 1969, 102 էջ:
- Սունդուկյանի անվան թատրոնը, Ե., «Հայաստան», 1972, 27 էջ:
- Ինչպես դիտել ներկայացումը, Ե., «Հայաստան», 1972, 31 էջ:
- Իսահակյանի կյանքն ու գործը, Ե., «Հայաստան», 1974:
- Ժամանակի հետ (հոդվածներ), Ե., «Հայաստան», 1976, 355 էջ:
- Դերեր և դերասաններ, Ե., Հայկական թատերական ընկերություն, 1977, 272 էջ:
- Հայ թատրոնի պատմություն (1901-1920), Ե., ՀԽՍՀ ԳԱ, 1980, 378 էջ:
Թարգմանություններ (ռուսերենից)
- Կուն Ն., Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները, Ե., Հայպետհրատ, 1956, 624 էջ:
- Հին Հռոմ, Ե., Հայպետհրատ, 1958, 384 էջ:
- Ցվայգ Ստեփան, Մարդկության աստեղային ժամերը (պատմական նանրապատումներ), Ե., «Հայաստան», 1974, 184 էջ:
- Յուզովսկի Յուրի, Դարն ու կերպարը, Ե., Հայկական թատերական ընկերություն, 1975, 204 էջ:
- Կոկլեն-Ավագ, Դերասանի արվեստը, Ե., Հայկական թատերական ընկերություն, 1978, 66 էջ:
- Կուն Ն., Հին Հունաստանի լեգենդներն ու առասպելները, Ե., «Սովետական գրող», 1979, 591 էջ:
Մրցանակներ
- ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1972 թ.)
- ՀԽՍՀ պետական մրցանակ (1983 թ.)
- Նալբանդյանի անվան մրցանակ (1988 թ.)
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 3.
- ↑ https://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=143
- ↑ «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա». www.sci.am. Վերցված է 2018-12-26-ին.
- ↑ Գրական տեղեկատու, Երևան, Սովետական գրող, 1981, 544 էջ, էջեր՝ 211-212:
- ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.
Արտաքին հղումներ
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |
- Դեկտեմբերի 26 ծնունդներ
- 1924 ծնունդներ
- Վանաձոր քաղաքում ծնվածներ
- Փետրվարի 6 մահեր
- 2003 մահեր
- Երևան քաղաքում մահացածներ
- Երևանի պետական գեղարվեստաթատերական ինստիտուտի շրջանավարտներ
- ԽՄԿԿ անդամներ
- ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիրներ
- ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Հայ գրականագետներ
- Հայ թարգմանիչներ
- Հայ հրապարակախոսներ
- Բանասիրական գիտությունների դոկտորներ
- Հայ պրոֆեսորներ
- ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսներ
- Երևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտի շրջանավարտներ
- Ռուսերենից հայերեն թարգմանիչներ