«Միքելանջելո»–ի խմբագրումների տարբերություն

Փոխել հղումները
Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Տող 80. Տող 80.
== Գրականություն ==
== Գրականություն ==
Ա. Ջիվելեգով. «Միքելանջելո», «Սովետական գրող» հրատ., Երևան 1977 թ.
Ա. Ջիվելեգով. «Միքելանջելո», «Սովետական գրող» հրատ., Երևան 1977 թ.
* {{ВТ-ЭСБЕ|Микеланджело Буонарроти|[[Сомов, Андрей Иванович|Сомов А.И.]]}}
* {{книга|автор =Брион Марсель. |заглавие =Микеланджело / Пер. с фр. Г. Г. Карпинского |оригинал ={{lang-fr|Michel-Ange}} |место =М. |издательство =Молодая гвардия |год =2002 |isbn =5-235-02487-7 |ссылка =http://belpaese2000.narod.ru/Teca/Cinque/Michela/ZSL/mic0.htm |ref = Брион}}
* [http://www.florentine-society.ru/pdf/Barenboim_-_Madonna_Britanskogo_Muzeya.pdf П. Д. Баренбойм. ''МАРИЯ В ИСКУССТВЕ МИКЕЛАНДЖЕЛО: Мадонна Британского Музея''], М.: ЛУМ, 2018. ISBN 978-5-906072-30-6
* {{книга|автор =[[Вазари, Джорджо|Вазари Д.]] |заглавие = Жизнеописания прославленных живописцев, скульпторов и архитекторов |оригинал ={{lang-it|Le Vite de’piu eccelenti Pittori, Scultori e Architetti}} |ответственный=|издание=|место =К. |издательство =Искусство |год =1970 |страниц =520 |страницы = 296–429, 497–507 |ссылки =ftp://lib.sumdu.edu.ua/Materiali_do_kyrsiv/Vazari.pdf |isbn=|isbn2=|ref = Вазарі}}
* {{книга|автор =Эрпель Фриц. |заглавие = Микеланджело / Пер. с нем. Сергея Данильченко |место =Берлин |издательство =Хеншель |год =1990 |страниц =72 |isbn =3-362-00044-4 |ref = Эрпель}}
* [[Карел Шульц]], «Камень и боль» [http://www.belousenko.com/wr_Michelangelo.htm (текст романа в библиотеке Александра Белоусенко)]
* {{книга|автор = Дажинa В.Д.|заглавие= Микеланджело. Рисунок в его творчестве|место= М.|издательство = [[Искусство (издательство)|Искусство]]|год = [[1987 год|1987]]|страниц = 215}}
* [http://www.florentine-society.ru/pdf/Peter_Barenboim_-_Etiudy_o_Mikelandzhelo.pdf П. Д. Баренбойм. ''Этюды о Микеланджело'' (сборник эссе)]. — М.: ЛУМ, 2018, 320 c., 500 экз. ISBN 978-5-906072-32-0
* [http://www.florentine-society.ru/pdf/Peter_Barenboim_-_Vostochnoe_vliyanie_na_Michelangelo.pdf П. Д. Баренбойм. ''Восточное влияние на Микеланджело: в чём мог ошибиться великий Панофский'']. — М.: ЛУМ, 2017. ISBN 978-5-906072-26-9
* ''Баренбойм П. Д.'' Тайны Капеллы Медичи. — СПб.: Изд-во СПбГУП, 2006. ISBN 5-7621-0291-2
* [http://www.florentine-society.ru/Zagadki_Kapelly_Medici.htm Петр Баренбойм, Сергей Шиян, ''Микеланджело. Загадки Капеллы Медичи'']. — М.: Слово, 2006. ISBN 5-85050-825-2
* [http://www.florentine-society.ru/pdf/Obraz_Moiseya_v_tvorchestve_Mikelandzhelo.pdf П. Д. Баренбойм. ''Образ Моисея в творчестве Микеланджело'']. — М.: ЛУМ, 2017. ISBN 978-5-906072-25-2
* [http://www.florentine-society.ru/pdf/Barenboim_-_Madonna_Britanskogo_Muzeya.pdf П. Д. Баренбойм. ''Мария в искусстве Микеланджело: Мадонна Британского Музея'']. — М.: ЛУМ, 2018, 60 с. ISBN 978-5-906072-30-6
* {{книга
|заглавие = Микеланджело. Поэзия. Письма. Суждения современников
|ответственный = сост. [[Гращенков, Виктор Николаевич|В.Н. Гращенков]]
|место = М.
|год = 1983
|страниц = 176
}}
* {{книга
|заглавие = Микеланджело. Жизнь. Творчество
|ответственный = Сост. В.Н. Гращенков; вступительная статья В.Н. Лазарева
|место = М.
|издательство = [[Искусство (издательство)|Искусство]]
|год = [[1964 год|1964]]
}}
* {{книга
|автор = [[Ротенберг, Евсей Иосифович|Ротенберг Е.И.]]
|заглавие = Микеланджело
|место = М.
|издательство = [[Искусство (издательство)|Искусство]]
|год = [[1964 год|1964]]
|страниц = 180
}}
* {{книга
|автор =
|заглавие = Микеланджело и его время
|ответственный = Под ред. [[Ротенберг, Евсей Иосифович|Е.И. Ротенберга]], [[Гершензон-Чегодаева, Наталья Михайловна|Н.М. Гершензон-Чегодаевой]]
|место = {{М.}}
|издательство = [[Искусство (издательство)|Искусство]]
|год = [[1978 год|1978]]
|страниц = 272
|тираж = 25 000
}}
* [[Ирвинг Стоун]], «Муки и радости», big-library.info/?act=read&book=26322
* {{книга
|автор = Ромен Роллан
|заглавие = Жизнь Микеланджело
|серия =
|место =
|издательство =
|год = 1992
|страниц =
|ссылка = https://libs.ru/book/396929/
|ref = Роллан
}}
* {{книга|заглавие = Титан (Микеланджело)|ответственный = Сост. Г.С. Кушнеровская|место = М.|издательство = [[Молодая гвардия (издательство)|Молодая гвардия]]|год = [[1977 год|1977]]|тираж=100000}}
* {{Cite book |ref=Condivi|last=Condivi |first=Ascanio |authorlink=Ascanio Condivi |title=The Life of Michelangelo |year=1999|url=https://books.google.com/books?id=sWNZ7njz2MkC|author2=Alice Sedgewick |publisher=Pennsylvania State University Press |isbn=0-271-01853-4}}
* {{книга
|автор = Wallace, William E.
|заглавие = Michelangelo: Skulptur, Malerei, Archtektur
|место = [[Кёльн|Köln]]
|издательство = Monte von DuMont
|год = 2011
|ref = Wallace
}}
* {{книга
|автор = Tolnay K.
|заглавие = Michelangelo
|место = Princeton
|год = 1943
|ref = Tolnay
}}
* {{книга
|автор = [[Жиль Нере|Gilles Néret]]
|заглавие = Michelangelo
|серия = Basic Art
|место = [[Кёльн|Köln]]
|издательство = [[Taschen]]
|год = [[1999 год|1999]]
|страниц = 96
}}
* {{статья|автор=Panofsky, Erwin.|заглавие=The Mouse That Michelangelo Failed to Carve|издание=Essays In Memory of Karl Lehmann|издательство=Institute of Fine Arts, New York University|место=N.Y.|год=1964|страницы=242—255|ссылка =http://www.florentine-society.ru/pdf/The_Mouse_Michelangelo_Failed_to_Carve.pdf}}
* {{статья|автор=Barenboim P. D. / Peter Barenboim. |заглавие=The Mouse that Michelangelo Did Carve in the Medici Chapel: An Oriental Comment to the Famous Article of Erwin Panofsky|место=Москва |издательство=Электронная публикация Флорентийского общества |год=2017|ссылка=http://www.florentine-society.ru/The_Mouse_that_Michelangelo_Did_Carve.htm}}
* Peter Barenboim, «Michelangelo Drawings — Key to the Medici Chapel Interpretation», Moscow, Letny Sad, 2006, ISBN 5-98856-016-4
* Edith Balas, «Michelangelo’s Medici Chapel: a new Interpretation», Philadelphia, 1995
* James Beck, Antonio Paolucci, Bruno Santi, «Michelangelo. The Medici Chapel», London, New York, 2000
* [[Козицкий, Владислав|Władysław Kozicki]], Michał Anioł, 1908. Wydawnictwo Gutenberg — Print, Warszawa


== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==

14:14, 13 հունվարի 2019-ի տարբերակ

Միքելանջելո
իտալ.՝ Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni
Ի ծնեMichelangelo di Lodovico di Leonardo di Buonarroti Simoni
Ծնվել էմարտի 6, 1475[1][2][3][…]
ԾննդավայրԿապրեզե Միկելանջելո, Ֆլորենցիայի Հանրապետություն[4][5]
Մահացել էփետրվարի 18, 1564[6][1][2][…] (88 տարեկան)
Վախճանի վայրըՀռոմ, Պապական մարզ[4][3][5]
Քաղաքացիություն Ֆլորենցիայի Հանրապետություն[7][8]
Ազգությունիտալացի
Կրոնկաթոլիկություն
ԿրթությունՖլորենցիայի համալսարան[9]
ՈւսուցիչԴոմենիկո Գիրլանդայո, Բերտոլդո դի Ջովաննի և Անջելո Պոլիցիանո[9]
Ստեղծագործություն(ներ)Դավիթ, Պիետա, Մեռնող ստրուկը, Ահեղ դատաստան, Մադոննա Դոնի, Մադոննան աստիճանների մոտ, Կենտավրոսների ճակատամարտ, Հաղթանակի ոգին, The Deposition?, Ռոնդանինի պիետա, Սիքստինյան կապելլայի առաստաղ, Rebellious Slave?, Սուրբ Մաթեոս, Մեդիչիների ժամատուն, Բաքոս (Միքելանջելո), Բրուտոս, Հռոմի Սուրբ Պետրոս տաճար, Slaves? և Լաուրենցիանա գրադարան
ՈճԲարձր վերածնունդ[3][10] և Վերածննդի գեղանկարչություն
Ժանրքրիստոնեական արվեստ[3][10] և հոմոէրոտիկա
Մասնագիտությունքանդակագործ, գծագրող, նկարիչ, ճարտարապետ, բանաստեղծ, ճարտարագետ, general contractor և գրող
Գործունեությունըքանդակագործ
գեղանկարիչ
ճարտարապետ
պոետ
փիլիսոփա
Ծնողներհայր՝ Lodovico di Leonardo Buonarroti Simoni?[11], մայր՝ Ֆրանչեսկա դի Ների դել Մինիատո Սիենա[11]
Ստորագրություն
Изображение автографа
Միքելանջելո Վիքիքաղվածքում
 Michelangelo Buonarroti Վիքիպահեստում

Միքելանջելո Բուոնարոտի (իտալ.՝ Michelangelo Buonarroti, մարտի 6, 1475[1][2][3][…], Կապրեզե Միկելանջելո, Ֆլորենցիայի Հանրապետություն[4][5] - փետրվարի 18, 1564[6][1][2][…], Հռոմ, Պապական մարզ[4][3][5]), իտալացի քանդակագործ, գեղանկարիչ, ճարտարապետ և պոետ։

Կենսագրություն

Միքելանջելոն իր «Դավիթ» քանդակը ավարտել է 1504 թվականին

Միքելանջելոն ծնվել է տոսկանական Կապրեզե քաղաքում, Արեցոյի մոտ, ֆլորենցիացի սնանկացած ազնվական Լոդովիկո Բուոնարոտիի ընտանիքում։ Դեռ վեց տարեկան հասակում զրկվել է մորից։ Մոտ 1485-1498 թվականներին Միքելանջելոն հաճախել է Ֆրանչեսկո դա Ուրբինոյի գիմնազիան։ Մանուկ հասակում ապրել ու դաստիարակվել է Ֆլորենցիայում, այնուհետև որոշ ժամանակ ապրել է Սետտինյանո քաղաքում։

1488 թ. Միքելանջելոն ընդունվում է անվանի նկարիչ Դոմենիկո Գիրլանդայոյի արվեստանոց։ Այդտեղ նա սովորում է մեկ տարի։ Այնուհետև ուսանում է հայտնի քանդակագործ Բերտոլդո դի Ջովաննիի դպրոցում, որը հովանավորվում էր Ֆլորենցիայի փաստացի տիրակալ Լորենցո դե Մեդիչիի կողմից։ Մեդիչին բացահայտում է Միքելանջելոյի տաղանդը և սկսում է հովանավորել նրան։ Որոշ ժամանակ Միքելանջելոն ապրում է Մեդիչիի դղյակում։ Հնարավոր է, որ այս ժամանակահատվածում է ստեղծվել «Մադոննան սանդուղքի մոտ» ստեղծագործությունը։ 1492 թվականին Մեդիչին մահանում է, և Միքելանջելոն վերադառնում է հայրենի քաղաք։

1494-1495 թվականներին Միքելանջելոն ապրում է Բոլոնիայում և ստեղծում է սբ. Դոմինիկի կամարի համար քանդակներ։ 1495 թվականին նա նորից գնում է Ֆլորենցիա, որտեղ կառավարում էր դոմինիկյան քարոզիչ Ջիրոլամո Սավոնառոլլան և այստեղ կերտում է «Սբ. Հովհաննես» և «Քնած կուպիդոնը» քանդակները։ 1496 թ. կարդինալ Ռաֆայել Ռիարիոն գնում է Միքելանջելոյի մարմարյա «Կուպիդոնը» և հրավիրում գործի հեղինակին Հռոմ՝ աշխատելու։ 1496-1501 թվականներին Միքելանջելոն ստեղծում է «Հռոմի Պիետան» և «Բաքոսը»։

1501 թվականին Միքելանջելոն վերադառնում է Ֆլորենցիա և այստեղ ստեղծում է «Դավիթ» արձանը և որոշ քանդակներ «Պիկկոլոմինիի զոհասեղանի» համար։ 1503 թվականին պատվերով ստեղծում է «Տասներկու առաքյալները», սկսում է «Սբ. Մատթեոսը»։ 1503-05 թվականներին կերտվում են «Մադոննա Դոնի», «Բրյուգեի մադոննան» և այլ ստեղծագործություններ։

1505 թվականին նկարիչը մեկնում է Հռոմ և Հուլիոս Բ-ի պատվերով սկսում է նրա դամբարանի կառուցումը։ Այս ժամանակաշրջանին են պատկանում «Մովսես», «Շղթայված ստրուկը», «Մեռնող ստրուկը» և «Լիա» քանդակները։

Միքելանջելոն մահացել է 1564 թվականի փետրվարի 18-ին և թաղված է Սանտա-Կրոչե եկեղեցում, որը գտնվում է Ֆլորենցիայում։ Մահից առաջ նա թելադրել է իր կտակը իրեն բնորոշ քչախոսությամբ.

Ես հանձնում եմ հոգիս Աստծուն, մարմինս՝ հողին, ունեցվածքս՝ բարեկամներիս։

Ստեղծագործության հակիրճ բնութագիր

Իր ստեղծագործություններում Միքելանջելոն կատարյալ կերպով մարմնավորել է հումանիզմի՝ մարդասիրության մեծ գաղափարները, կոթողայնորեն արտացոլել մարդու գեղեցկությունն ու անսահման կարողությունները: Նա համարվում է արվեստի մեջ բարոկկո ոճի հիմնադիրը: Հատկապես 1520 թվականից հետո նրա ստեղծած գործերում վառ կերպով արտահայտված են բարոկկոյի միտումները, նոր մտածողությունը, հեղինակի մեծագույն տենչը՝ ներշնչելու մարդուն, որ ինքը բարձրագույն էակ է՝ մնացած արարածներից տարբերվող:

Արվեստագետը համբավ է ձեռք բերել դեռևս վաղ շրջանի իր աշխատանքներով: Դրանցից է նշանավոր " Pieta " մարմարյա արձանախումբային կոմպոզիցիան (1499 թ.,), որը մեծ արտահայտչականությամբ պատկերում է, թե ինչպես են ողբում Քրիստոսի մահը: Թե՛ Հիսուսի և թե՛ ողբացողների կերպարները ներքին խաղաղություն և հոգու մեծություն են արտացոլում:

1501 - 1504 թվականների ընթացքում Միքելանջելոն կերտել է Դավիթի քանդակը՝ հրեա գեղեցիկ մի երիտասարդի, ով պարտության է մատնել առասպելական հսկա Գողիաթին: Հերոսը պատկերված է ֆիզիկական և ներքին լարվածության պահին: Արձանը, որ ունի հինգ մետր բարձրություն, ներկայումս համարվում է Ֆլորենցիայի խորհրդանիշը: Դրա ընդօրինակումը այժմ տեղադրված է Ֆլորենցիայի քաղաքապետարանի առջևի հրապարակում (բնօրինակը գտնվում է Galleria dell 'Accademia-ում):

Միքելանջելոյի ամենահզոր աշխատանքներից են համարվում Վատիկանի Սիքստինյան մատուռի պատկերազարդումները (1508-1512 թթ.): Ստեղծագործական ու ֆիզիկական ահռելի տառապանքների գնով, որոնք ձգվել են չորս տարի, նա մատուռի առաստաղն ու պատերի վերնամասերը զարդարել է աստվածաշնչյան թեմաներով արված իրոք հոյակապ բազմաթիվ պատկերներով, որոնք տրամաբանական դասավորվածություն ունեն: Այդ սքանչելի որմնանկարներն արված են 13.41 x 39.01 քառակուսի մետր մակերեսի վրա: Պատկերված են անջնջելի տպավորություն գործող 343 տիպականացված կերպարներ:

Արվեստագետը 1536 թվականին վերադարձել է այստեղ, որպեսզի կատարելով Պողոս Երրորդ պապի պատվերը, մատուռի խորանի պատին պատկերի ահեղ դատաստանը: Այդ որմնանկարը արտացոլում է մարդկության մեծագույն ողբերգությունը՝ աշխարհի կործանումը: Նախորդ պատկերազարդումներից անցել էր քսան տարուց ավելի ժամանակ, և զգացվում է, որ այդ ընթացքում արվեստագետի աշխարհայացքն ու ձեռագիրը լուրջ, դրամատիկ փոփոխություններ են կրել: Այս աշխատանքում ի ցույց է հանված նաև հենց իր՝ արվեստագետի հոգու ճգնաժամը, գործի է դրված պատկերավորման մի բոլորովին նոր համակարգ, որը տիրապետող է դարձել Միքելանջելոյի հետագա ստեղծագործություններում: Որմնանկարը տոգորված է անհանգիստ խռովքով, տագնապով, սարսափով, վհատությամբ:

Կյանքի վերջին տարիներին Միքելանջելոյի հոգեվիճակը խորությամբ արտացոլվել է հատկապես Մեդիչիների Սուրբ Լավրենտիուսի եկեղեցու մատուռում (Ֆլորենցիա) նրա ստեղծած աշխատանքներում (1520-1534 թթ.): Ճարտարապետական և արձանային անսամբլներում խորապես տպավորիչ են Ժամանակի խորհրդանիշերի քանդակները՝ "Առավոտը", "Ցերեկը", "Երեկոն" ու "Գիշերը", դուքս Ջուլիանոյի ու Լորենցո Մեդիչիի արձանները և սարկոֆագների վրա տեղադրված ալեգորիկ (այլաբանական), տարակուսալի, ողբերգաշունչ ֆիգուրները (կերպարանքները):

Պատկերասրահ

Հիմնական ստեղծագործությունները

  • Դավիթ. մարմար, 1501 - 1504, Ֆլորենցիա, Նրբագեղ արվեստների ակադեմիա
  • Մադոննա Տադդեի, մարմար, մոտ 1502 - 1504, Լոնդոն, Արվեստների թագավորական ակադեմիա
  • Մատթեոս առաքյալը, մարմար, Ֆլորենցիա, Նրփագեղ արվեստների ակադեմիա
  • Մադոննա Դոնի, 1503 - 1504, Ֆլորենցիա, Ուֆիցի պատկերասրահ
  • Մադոննա Պիտտի, մոտ 1504 - 1505. Ֆլորենցիա, Բարջելո ազգային թանգարան
  • Մովսես, մոտ 1515, Հռոմ, Սան Պիետրո ին Վինկոլի եկեղեցի
  • Հուլիոս II-ի դամբարանը, 1542 - 1545, Հռոմ, Սան Պիետրո ին Վինկոլի եկեղեցի
  • Մահացող ստրուկը, մարմար, մոտ 1513, Փարիզ, Լուվր
  • Սիքստինյան կապելլայի որմնանկարներ, Վատիկան
  • Մադոննա, Ֆլորենցիա, կապելլա Մեդիչի, մարմար, 1521 - 1534.
  • Լաուրենցիանա գրադարան, 1524 - 1534, 1549 - 1559, Ֆլորենցիա
  • Կապելլա Մեդիչի, 1520 - 1534.
  • Դուքս Ջուլիանոյի դամբարանը, կապելլա Մեդիչի, 1526 - 1533, Ֆլորենցիա, Սան Լորենցո եկեղեցի
  • Դուքս Լորենցոյի դամբարանը, կապելլա Մեդիչի, 1524 - 1531, Ֆլորենցիա, Սան Լորենցո եկեղեցի
  • Վախճանված տղան, մարմար, 1530 - 1534, Ռուսաստան, Սանկտ Պետերբուրգ, Էրմիտաժ
  • Ատլանտ, 1519 և 1530 - 1534 թթ միջև, Ֆլորենցիա, Նրբագեղ արվեստների ակադեմիա
  • Պիետա Սանտա Մարիա դել Ֆիորե տաճարի, մարմար, մոտ 1547 - 1555, Ֆլորենցիա, Օպերա դել դուոմո թանգարան
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
Միքելանջելո հոդվածին
Վիիքպահեստ

Գրականություն

Ա. Ջիվելեգով. «Միքելանջելո», «Սովետական գրող» հրատ., Երևան 1977 թ.

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Dussler L., Girardi E. N. Dizionario Biografico degli Italiani (իտալ.) — 1972. — Vol. 15.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 BeWeB
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Artnet — 1998.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Կերպարվեստի արխիվ
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Arkitekter verksamma i Sverige — 2014.
  7. ↑ Union List of Artist Names
  8. ↑ http://www.smithsonianmag.com/travel/how-to-tour-michelangelos-rome-12922932/
  9. ↑ 9,0 9,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  10. ↑ 10,0 10,1 http://www.artnet.com/artists/michelangelo/
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Pas L. v. Genealogics — 2003.
Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միքելանջելո» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միքելանջելո» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Միքելանջելո&oldid=6117670» էջից