«Վայմարյան հանրապետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վայմարյան հանրապետություն
*Deutsches Reich*
	Քարտեզ
	; (1930)
	Ընդհանուր տեղեկանք
Մայրաքաղաք	Բեռլին
Լեզու	Գերմաներեն
Կրոն	1925 մարդահամար; 64.1% Բողոքական (Լյութերական, Կալվինական, Միացյալ); 32.4% Կաթոլիկ եկեղեցի; 0.9% Հրեական; 2.6% Այլ
	Իշխանություն
Պետական կարգ	1919–30 Դաշնային; կիսանախագահական; սահմանադրական հանրապետություն; 1930–33 Դե ֆակտո ավտորիտար; նախագահական հանրապետություն
Պետության գլուխ	Նախագահ

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

09:20, 24 Դեկտեմբերի 2018-ի տարբերակ

Վայմարյան հանրապետություն (գերմ.՝ Weimarer Republik) Գերմանիայի ոչ պաշտոնական անվանումը 1918-ից 1933 թվականներին: Անվանումը գալիս է Վայմար քաղաքի անվանումից, որտեղ տեղի ունեցավ առաջին սահմանադրական ժողովը: Պաշտոնական անվանումը մնաց Գերմանական Ռայխ, որը տրվել էր 1871 թվականին: Չնայած այն թարգմանվում էր «Գերմանական կայսրություն», Ռայխ բառը ավելի ճիշտ թարգմանվում է «պետություն», այս տերմինը ինքինին չունի միապետության հետ կապ: Հայերենում սովորաբար երկիրը պարզապես կոչում են Գերմանիա:

Գերմանիան դե ֆակտո դարձավ հանրապետություն 1918 թվականի նոյեմբերի 9-ին, երբ Կայզեր Վիլհելմ II-ը հրաժարվեց գերմանական և պրուսական գահերից և չեղարկեց իր որդի Թագաժառանգ արքայազն Վիլհելմիի ժառանգության իրավուքները և դարձավ դե յուրե հանրապետություն 1919 թվականի փետրվարին, որբ ստեղծվեց Գերմանիայի նախագահ պատոնը: Ազգային ժողովը գումարվեց Վայմարյան հանրապետությունում, երբ նոր սահմանադրությունը հաստատվեց 1919 թվականի օգոստոսի 11-ին: Տասնչորս տարվա մեջ Վայմարյան հանրապետությունը առերեսվեց բազում խնդիրների հետ, այդ թվում հիպերարժեզրկման, քաղաքական էքստրեմիզմի, ինչպես նաև Առաջին համաշխարհային պատերազմում հաղթած դաշնակիցների հետ հարաբերություններում: Վերսալյան պայմանագրի հետ անհամաձայնություն, ինպես նաև այդ պայմանագիրը ստորագրած քաղաքական գործիչների նկատմամբ անհանդուրժողականությունը բերեցին քաղաքական անկայունության:

1930 թվականից հետո Նախագահ Հինդենբուրգը վերադարձրեց կանցլերի պաշտոնը, որին հաջորդաբար նշանակվեցին Հենրիխ Բրյունինգը, Ֆրանց ֆոն Պապենը և գեներալ Կուրտ ֆոն Շլեյխերը: Մեծ ճգնաժամը ավելի սրացավ Բրյունինքի տնտեսական քաղաքականության պատճառով` բերելով ահռելի գործազրկություն^[2]: 1933 թվականին Հինդենբուրգը կանցլեր նշանակեց Ադոլֆ Հիտլերին, քանի որ Նացիստական կուսակցությունը կառավարության կոալիցիայի մասն էր: Նացիստներին բաժին ընկավ տաս նախարարական պորտֆելներից երկուսը: Ֆոն Պապենը նշանակվեց փոխկանցլեր, որի նպատակն էր որպես «Գորշ կարդինալ» վերահսկողության տակ պահել Հիտլերին` լինելով սերտ հարաբերությունների մեջ Հինդենբուրգի հետ: Ամիսների ընթացքում Ռայխստագի հրդեհի դիրեկտորիան և Արտակարգ լիազորությունների մասին օրենքը երկիրը դրեցին արտակարգ իրավիճակում` սահմանափակելով մարդու իրավունքները և ազատությունը: Հիտլերը իր ձեռքը վերցրեց իշանությունը առանց կառավարության դիմադրության և օրենսդրական մասնակցության: Այս իրադարձություններով ավարտվեց հանրապետությունը, քանի որ ժողովրդավարությունը վերացավ և հիմնադվեց միակուսակցական պետություն, որը կոչվեց Նացիստական Գերմանիա.

Ծանոթագրություններ

↑ Volume 6. Weimar Germany, 1918/19–1933 Population by Religious Denomination (1910-1939) Sozialgeschichtliches Arbeitsbuch, Volume III, Materialien zur Statistik des Deutschen Reiches 1914-1945, edited by Dietmar Petzina, Werner Abelshauser, and Anselm Faust. Munich: Verlag C.H. Beck, 1978, p. 31. Translation: Fred Reuss.
↑ Büttner, Ursula Weimar: die überforderte Republik, Klett-Cotta, 2008, 978-3-608-94308-5, p. 424

[1] Volume 6. Weimar Germany, 1918/19–1933 Population by Religious Denomination (1910-1939) Sozialgeschichtliches Arbeitsbuch, Volume III, Materialien zur Statistik des Deutschen Reiches 1914-1945, edited by Dietmar Petzina, Werner Abelshauser, and Anselm Faust. Munich: Verlag C.H. Beck, 1978, p. 31. Translation: Fred Reuss.

[Ursula_Buettner_424-2] Büttner, Ursula Weimar: die überforderte Republik, Klett-Cotta, 2008, 978-3-608-94308-5, p. 424

[1]

[2]

@@ Տող 54. / Տող 54. @@
 Գերմանիան ''դե ֆակտո'' դարձավ հանրապետություն 1918 թվականի նոյեմբերի 9-ին, երբ Կայզեր [[Վիլհելմ II]]-ը հրաժարվեց գերմանական և պրուսական գահերից և չեղարկեց իր որդի [[Վիլհելմ (Գերմանիայի թագաժառանգ արքայազն)|Թագաժառանգ արքայազն Վիլհելմի]]ի ժառանգության իրավուքները և դարձավ ''դե յուրե'' հանրապետություն 1919 թվականի փետրվարին, որբ ստեղծվեց Գերմանիայի նախագահ պատոնը: [[Վայմարյան ազգային ժողով|Ազգային ժողովը]] գումարվեց Վայմարյան հանրապետությունում, երբ նոր սահմանադրությունը հաստատվեց 1919 թվականի օգոստոսի 11-ին: Տասնչորս տարվա մեջ Վայմարյան հանրապետությունը առերեսվեց բազում խնդիրների հետ, այդ թվում հիպերարժեզրկման, քաղաքական էքստրեմիզմի, ինչպես նաև [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ում հաղթած դաշնակիցների հետ հարաբերություններում: [[Վերսալյան պայմանագիր|Վերսալյան պայմանագրի]] հետ անհամաձայնություն, ինպես նաև այդ պայմանագիրը ստորագրած քաղաքական գործիչների նկատմամբ անհանդուրժողականությունը բերեցին քաղաքական անկայունության:
+թվականից հետո [[Պաուլ ֆոն Հինդենբուրգ|Նախագահ Հինդենբուրգ]]ը վերադարձրեց կանցլերի պաշտոնը, որին հաջորդաբար նշանակվեցին [[Հենրիխ Բրյունինգ]]ը, [[Ֆրանց ֆոն Պապեն]]ը և գեներալ [[Կուրտ ֆոն Շլեյխեր]]ը: [[Մեծ ճգնաժամ]]ը ավելի սրացավ Բրյունինքի տնտեսական քաղաքականության պատճառով` բերելով ահռելի գործազրկություն<ref name="Ursula Buettner 424">Büttner, Ursula ''Weimar: die überforderte Republik'', Klett-Cotta, 2008, {{ISBN|978-3-608-94308-5}}, p. 424</ref>: 1933 թվականին Հինդենբուրգը կանցլեր նշանակեց [[Ադոլֆ Հիտլեր]]ին, քանի որ [[Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցություն|Նացիստական կուսակցություն]]ը կառավարության կոալիցիայի մասն էր: Նացիստներին բաժին ընկավ տաս նախարարական պորտֆելներից երկուսը: Ֆոն Պապենը նշանակվեց փոխկանցլեր, որի նպատակն էր որպես «''[[Գորշ կարդինալ]]''» վերահսկողության տակ պահել Հիտլերին` լինելով սերտ հարաբերությունների մեջ Հինդենբուրգի հետ: Ամիսների ընթացքում [[Ռայխստագի հրդեհի դիրեկտորիա]]ն և [[Արտակարգ լիազորությունների մասին օրենք (1933)|Արտակարգ լիազորությունների մասին օրենք]]ը երկիրը դրեցին արտակարգ իրավիճակում` սահմանափակելով մարդու իրավունքները և ազատությունը: Հիտլերը իր ձեռքը վերցրեց իշանությունը առանց կառավարության դիմադրության և օրենսդրական մասնակցության: Այս իրադարձություններով ավարտվեց հանրապետությունը, քանի որ ժողովրդավարությունը վերացավ և հիմնադվեց միակուսակցական պետություն, որը կոչվեց [[Նացիստական Գերմանիա]].
 == Ծանոթագրություններ ==