«Կարմիր պղպեղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
Տող 6. Տող 6.


== Պատմությունը ==
== Պատմությունը ==
Այս բույսի հայրենիքն արևադարձային Ամերիկան է: Ինչպես վկայում են Պերուական գերեզմանների գտածոները, դրանք մշակել են այդտեղ դեռևս մինչև եվրոպացիների Ամերիկա գալը: Իսպանացիներն ու պորտուգալացիները, որոնք իրենց ծովային ճամփորդությունների ժամանակ եվրոպացիների համար հայտնաբերել էին այս համեմունքը, այն անվանել էին հ«նդկական»: Ներկայումս կծու պղպեղ աճեցնում են արևադարձային գոտում գտնվող երկրների մեծ մասում, բայց ավելի շատ [[Հնդկաստան]]ում և [[Թայլանդ]]ում:
Այս բույսի հայրենիքն արևադարձային [[Ամերիկա]]ն է<ref>{{cite web|title=Chile Pepper History & Chile Pepper Glossary|url=http://www.thenibble.com/reviews/main/salts/scoville.asp|publisher=www.thenibble.com|accessdate=23 Oct 2013}}</ref>: Ինչպես վկայում են Պերուական գերեզմաններից գտածոները, դրանք մշակել են այդտեղ դեռևս մինչև եվրոպացիների Ամերիկա գալը: Իսպանացիներն ու պորտուգալացիները, որոնք իրենց ծովային ճամփորդությունների ժամանակ եվրոպացիների համար հայտնաբերել էին այս համեմունքը, այն անվանել էին «հնդկական»: Ներկայումս կծու պղպեղ աճեցնում են արևադարձային գոտում գտնվող երկրների մեծ մասում, բայց ավելի շատ [[Հնդկաստան]]ում և [[Թայլանդ]]ում:


=== Օգտագործումն ացտեկների մոտ ===
=== Օգտագործումն ացտեկների մոտ ===
Ացտեկների այս բույսի աստվածուհին եղել է Կաուշոլոտլը կամ Չանտիկոն<ref>{{cite web|author=Пресвитер Хуан; Антонио Перес; фрай Педро де лос Риос (глоссы).|url=http://kuprienko.info/codice-mexicano-385-telleriano-remensis-con-codice-rios-codex-azteca/|title=Кодекс Теллериано-Ременсис|publisher=www.kuprienko.info|accessdate=2010-08-16|description=Киев, 2010. Пер. с исп. А. Скромницкого, В. Талаха}}</ref>: «Նոր Իսպանիայի ընդհանուր պատմություն» աշխատության (1547—1577) մեջ Բերնարդինե դե Սաագուն հենվելով ացտեկների տվյալների, բերել է չիլի կարմիր պղպեղի վերաբերյալ տարբեր տեղեկություններ{{sfn|Саагун|2013}}: Նրանք դա ուտում էին նախաճաշին, ճաշին և ընթրիքին:
Ացտեկների այս բույսի աստվածուհին եղել է Կաուշոլոտլը կամ Չանտիկոն:

{{Արտաքին հղումներ}}
{{Արտաքին հղումներ}}

06:40, 20 Սեպտեմբերի 2018-ի տարբերակ

Կարմիր պղպեղ
Գիտական դասակարգում


Կարմիր կծու պղպեղ (չիլի պղպեղ,դառը պղպեղ), արևադարձային կիսաթփերի որոշակի տեսակի թարմ կամ չորացված պտուղներ, համեմունք, որն ունի այրող համ: Ռուսերենում պղպեղի անվանումը համահունչ է Չիլի պետության անվան հետ, սակայն անվան ծագումը պայմանավորված է ժամանակակից Մեքսիկայի նաուատլ հնդկական ցեղի լեզվով նշանակում է կարմիր:

Բուսաբանական նկարագիրը

Բույսն ունի մինչև 60 սմ բարձրություն, ճյուղավորված ցողուններ, էլիպսաձև տերևներ, մեծ սպիտակ կամ մոխրամանուշակագույն պուտերով ծաղիկներով: Պտուղը քիչ հյութալի պտղապատյանով է, գնդաձև կամ կնճիթաձև, դեղնակարմիրից մինչև սև կամ ձիթապտղի գույն:

Պատմությունը

Այս բույսի հայրենիքն արևադարձային Ամերիկան է[1]: Ինչպես վկայում են Պերուական գերեզմաններից գտածոները, դրանք մշակել են այդտեղ դեռևս մինչև եվրոպացիների Ամերիկա գալը: Իսպանացիներն ու պորտուգալացիները, որոնք իրենց ծովային ճամփորդությունների ժամանակ եվրոպացիների համար հայտնաբերել էին այս համեմունքը, այն անվանել էին «հնդկական»: Ներկայումս կծու պղպեղ աճեցնում են արևադարձային գոտում գտնվող երկրների մեծ մասում, բայց ավելի շատ Հնդկաստանում և Թայլանդում:

Օգտագործումն ացտեկների մոտ

Ացտեկների այս բույսի աստվածուհին եղել է Կաուշոլոտլը կամ Չանտիկոն[2]: «Նոր Իսպանիայի ընդհանուր պատմություն» աշխատության (1547—1577) մեջ Բերնարդինե դե Սաագուն հենվելով ացտեկների տվյալների, բերել է չիլի կարմիր պղպեղի վերաբերյալ տարբեր տեղեկություններ[3]: Նրանք դա ուտում էին նախաճաշին, ճաշին և ընթրիքին:

  1. «Chile Pepper History & Chile Pepper Glossary». www.thenibble.com. Վերցված է 23 Oct 2013-ին.
  2. Пресвитер Хуан; Антонио Перес; фрай Педро де лос Риос (глоссы). — Киев, 2010. Пер. с исп. А. Скромницкого, В. Талаха«Кодекс Теллериано-Ременсис». www.kuprienko.info. Վերցված է 2010-08-16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  3. Саагун, 2013