«Թիամին»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ ուղղումներ ԱՎԶ ծրագրով |
|||
Տող 7. | Տող 7. | ||
== Պատմությունը == |
== Պատմությունը == |
||
[[Քրիստիան Էյկման]]ը բրնձի հատիկի մեջ հայտնաբերեց պարալիտիկ թույնի և օրգանիզմի համար օգտակար տարրերի առկայությունը, որոնք [[ |
[[Քրիստիան Էյկման]]ը բրնձի հատիկի մեջ հայտնաբերեց պարալիտիկ թույնի և օրգանիզմի համար օգտակար տարրերի առկայությունը, որոնք [[բերի-բերի]] հիվանդությունը բուժում էին բրնձի թեփուկներով: Այդ հետազոտությունների համար, որոնք բերեցին վիտամինների բացահայտմանը Էյկմանը բժշկության բնագավառում Նոբելյան մրցանակի արժանացավ: 1911 թ. Կազիմիր Ֆունկը բրնձի թեփքւկներից ստացավ բիոլոգիական ակտիվ միացություն, որը կոչեց վիտամին, քանի որ մոլեկուլը ազոտ է պարունակում: |
||
Մաքուր վիճակում առաջին անգամ թիամինը [[1926 թ.]] ստացել է [[Յանսեն]]ը: |
Մաքուր վիճակում առաջին անգամ թիամինը [[1926 թ.]] ստացել է [[Յանսեն]]ը: |
||
Տող 19. | Տող 19. | ||
{{main|Թիամինպիրոֆոսֆատ}} |
{{main|Թիամինպիրոֆոսֆատ}} |
||
[[Պատկեր:Thiamine pyrophosphate2.png|right|thumb|300px|'''Թիամինպիրոֆոսֆատ (ТПФ)''']] |
[[Պատկեր:Thiamine pyrophosphate2.png|right|thumb|300px|'''Թիամինպիրոֆոսֆատ (ТПФ)''']] |
||
Բնության մեջ թիամինը սինթեզվում է բույսերի և շատ միկրոօրգանիզմների կողմից: Կենդանիները և մարդիկ թիամին չեն կարող սինթեզել և այն ստանում են սննդի հետ: Բոլոր կենդանիները թիամինի կարիք ունեն բացի որոճողներից,քանի որ նրանց աղիները բավականաչափ վիտամին է սինթեզում: |
Բնության մեջ թիամինը սինթեզվում է բույսերի և շատ միկրոօրգանիզմների կողմից: Կենդանիները և մարդիկ թիամին չեն կարող սինթեզել և այն ստանում են սննդի հետ: Բոլոր կենդանիները թիամինի կարիք ունեն բացի որոճողներից, քանի որ նրանց աղիները բավականաչափ վիտամին է սինթեզում: |
||
Աղիներից ներծծվելով թիամինը դառնում է թիամինպիրոֆոսֆատ: |
Աղիներից ներծծվելով թիամինը դառնում է թիամինպիրոֆոսֆատ: |
||
== Թիամինի անբավարարություն == |
== Թիամինի անբավարարություն == |
||
Թիամինի մշտական անբավարարությունը մի շարք ծանր խանգարումների պատճառ կարող է դառնալ,ամենաառաջինը ներվային համակարգի խաթարում: Թիամինի անբավարարության հետևանքների կոմպլեքսը հայտնի է որպես [[ |
Թիամինի մշտական անբավարարությունը մի շարք ծանր խանգարումների պատճառ կարող է դառնալ, ամենաառաջինը ներվային համակարգի խաթարում: Թիամինի անբավարարության հետևանքների կոմպլեքսը հայտնի է որպես [[բերի-բերի]] հիվանդություն: |
||
Որպես կանոն, թիամինի անբավարարությունը կապված է լինում սնման խաթարմամբ: Դա կարող է լինել ինչպես սննդի հետ թիամինի անբավարար քանակի, այնպես և հակաթիամինական մթերքների հավելյալ օգտագործման հետևանք: Թարմ ձուկը և ծովամթերքները բավականաչափ վիտամինը քայքայող [[թիամինազ |
Որպես կանոն, թիամինի անբավարարությունը կապված է լինում սնման խաթարմամբ: Դա կարող է լինել ինչպես սննդի հետ թիամինի անբավարար քանակի, այնպես և հակաթիամինական մթերքների հավելյալ օգտագործման հետևանք: Թարմ ձուկը և ծովամթերքները բավականաչափ վիտամինը քայքայող [[թիամինազ]]ներ են պարունակում; թեյը և սուրճը թիամինի ներթափանցումը արգելափակում են: |
||
Բերի-բերի հիվանդության դեպքում թուլություն է նկատվում, քաշի անկում, մկանների |
Բերի-բերի հիվանդության դեպքում թուլություն է նկատվում, քաշի անկում, մկանների , նեվրոզ, ինտելեկտի խաթարում, նյութափոխանակության և սրտանոթային համակարգերի խանգարում, развитие [[парез]]ов и параличей. |
||
Բերի-բերի հիվանդության ձևերից մեկը, որ հանդիպում է զարգացած երկրներում` [[Հայե Վերնիկեի սինդրոմ]] (այլ կերպ` ՎերնիկեԿորսակովի սինդրոմ) զարգանում է [[ալկոհոլիզմ]]ի դեպքում: |
Բերի-բերի հիվանդության ձևերից մեկը, որ հանդիպում է զարգացած երկրներում` [[Հայե Վերնիկեի սինդրոմ]] (այլ կերպ` ՎերնիկեԿորսակովի սինդրոմ) զարգանում է [[ալկոհոլիզմ]]ի դեպքում: |
18:29, 24 Նոյեմբերի 2011-ի տարբերակ
Թիամին (վիտամին B1) — ջրում լուծվող վիտամին, C12H17N4բանաձևին համապատասխանող միացությունOS. Անգույն բյուրեղյա նյութ, ու ջրում լավ է լուծվում, սպիրտում՝ոչ: Տաքացնելիս քայքայվում է:
Հայտնի որպես վիտամին B1, ածխաջրերի և ճարպերի մետաբոլիզմի պրոցեսում թիամինը կարևոր դեր է խաղում: Այն անհրաժեշտ է աճի և զարգացման պրոցեսներիի նորմալ ընթացքի համար և օգնում է սրտի, նյարդային և մարսողական համակաարգի կայուն աշխատանքը պահպանելու համար: Թիամինը օրգանիզմում չի կուտակվում և թունավոր չէ:
Պատմությունը
Քրիստիան Էյկմանը բրնձի հատիկի մեջ հայտնաբերեց պարալիտիկ թույնի և օրգանիզմի համար օգտակար տարրերի առկայությունը, որոնք բերի-բերի հիվանդությունը բուժում էին բրնձի թեփուկներով: Այդ հետազոտությունների համար, որոնք բերեցին վիտամինների բացահայտմանը Էյկմանը բժշկության բնագավառում Նոբելյան մրցանակի արժանացավ: 1911 թ. Կազիմիր Ֆունկը բրնձի թեփքւկներից ստացավ բիոլոգիական ակտիվ միացություն, որը կոչեց վիտամին, քանի որ մոլեկուլը ազոտ է պարունակում:
Մաքուր վիճակում առաջին անգամ թիամինը 1926 թ. ստացել է Յանսենը:
ֆիզիկա-քիմիական հատկությունները
Թիամինը լավ լուծվում է ջրում: Թթվային լուծույթներում տաքացման նկատմամբ բավական կայուն է, հիմնայինում՝ արագ քայքայվում է :
Մոլեկուլը բաղկացած է մեթիլենային կապով միացած երկու օղակներից՝ պիրիմիդինային և թիազոլային:
Մետաբոլական դերը և փոխանակությունը
Բնության մեջ թիամինը սինթեզվում է բույսերի և շատ միկրոօրգանիզմների կողմից: Կենդանիները և մարդիկ թիամին չեն կարող սինթեզել և այն ստանում են սննդի հետ: Բոլոր կենդանիները թիամինի կարիք ունեն բացի որոճողներից, քանի որ նրանց աղիները բավականաչափ վիտամին է սինթեզում:
Աղիներից ներծծվելով թիամինը դառնում է թիամինպիրոֆոսֆատ:
Թիամինի անբավարարություն
Թիամինի մշտական անբավարարությունը մի շարք ծանր խանգարումների պատճառ կարող է դառնալ, ամենաառաջինը ներվային համակարգի խաթարում: Թիամինի անբավարարության հետևանքների կոմպլեքսը հայտնի է որպես բերի-բերի հիվանդություն:
Որպես կանոն, թիամինի անբավարարությունը կապված է լինում սնման խաթարմամբ: Դա կարող է լինել ինչպես սննդի հետ թիամինի անբավարար քանակի, այնպես և հակաթիամինական մթերքների հավելյալ օգտագործման հետևանք: Թարմ ձուկը և ծովամթերքները բավականաչափ վիտամինը քայքայող թիամինազներ են պարունակում; թեյը և սուրճը թիամինի ներթափանցումը արգելափակում են:
Բերի-բերի հիվանդության դեպքում թուլություն է նկատվում, քաշի անկում, մկանների , նեվրոզ, ինտելեկտի խաթարում, նյութափոխանակության և սրտանոթային համակարգերի խանգարում, развитие парезов и параличей.
Բերի-բերի հիվանդության ձևերից մեկը, որ հանդիպում է զարգացած երկրներում` Հայե Վերնիկեի սինդրոմ (այլ կերպ` ՎերնիկեԿորսակովի սինդրոմ) զարգանում է ալկոհոլիզմի դեպքում:
Թիամինի փոխանակման խանգարման դեպքում առաջին հերթին առաջանում է α-կետոթթուների թթվային դեկարբոլիքսացման խանգարում և մասնակիորեն արգելակվում է ածխաջրերի մետաբոլիզմը: Բերի-բերիով հիվանդների մոտ պիրուվատի փոխանակման թերօքսիդացված արգասիքների կուտակում, որոնք տոքսիկ ներգործություն են ունենում ԿՆՀ-ի վրա, որով և պայմանավորված է մետաբոլիկ ացիդոզի զարգացումը: Էներգոդիֆիցիտի զարգացման հետևանքով իջնում է իոնային գրադիենտ պոմպերի աշխատանքի արդյունավետությունը, այդ թվում նյարդային և մկանային հյուսվածքների: Խաթարվում է ճարպաթթուների սինթեզը և ածխաջրերի փոխակերպումը ճարպերի: Սպիտակուցների կատաբոլիզմի ուժգնացումը հասցնում է մկանային ատրոֆիայի, երեխաներ մոտ՝ ֆիզիկական աճի կանգի:
Հիպերվիտամինոզ
Թիամինին հիպերվիտամինոզը հատուկ չէ: Վիտամին B1ի մեծ դոզայով ներարկումը կարող է անաֆիլակտիկ շոկ առաջացնել:
Распространение в природе и суточная потребность
Основные количества тиамина человек получает с растительной пищей. Богаты тиамином такие растительные продукты, как пшеничный хлеб из муки грубого помола, соя, фасоль, горох, шпинат. Меньше содержание тиамина в картофеле, моркови, капусте. Из животных продуктов содержанием тиамина выделяются печень, почки, мозг, свинина, говядина, также он содержится в дрожжах. В молоке его содержится около 0,5 мг/кг.[1] Витамин B1 синтезируется некоторыми видами бактерий, составляющих микрофлору толстого кишечника.
Взрослому человеку необходимо не менее 1,4—2,4 мг тиамина в день в зависимости от количества углеводов и калоража диеты.
Формы выпуска
- таблетки 2 мг, 5 мг, 10 мг (тиамина хлорид);
- таблетки 2,58 мг, 6,45 мг, 12,9 мг (тиамина бромид);
- таблетки 100 мг, покрытые оболочкой (тиамина хлорид);
- капсулы 100 мг
Примечания