Թիամին

Տե՛ս նաև՝ Թիամին(դեղամիջոց)

Թիամին

Թիամին (վիտամին B₁) — ջրում լուծվող վիտամին, C₁₂H₁₇N₄բանաձևին համապատասխանող միացությունOS. Անգույն բյուրեղյա նյութ, ու ջրում լավ է լուծվում, սպիրտում՝ոչ: Տաքացնելիս քայքայվում է:

Հայտնի որպես վիտամին B₁, ածխաջրերի և ճարպերի մետաբոլիզմի պրոցեսում թիամինը կարևոր դեր է խաղում: Այն անհրաժեշտ է աճի և զարգացման պրոցեսներիի նորմալ ընթացքի համար և օգնում է սրտի, նյարդային և մարսողական համակաարգի կայուն աշխատանքը պահպանելու համար: Թիամինը օրգանիզմում չի կուտակվում և թունավոր չէ:

Պատմությունը

Христиа́н Э́йкман բրնձի հատիկի մեջ հայտնաբերեց պարալիտիկ թույնի և օրգանիզմի համար օգտակար տարրերի առկայությունը, որոնք бери-бери հիվանդությունը բուժում էին բրնձի թեփուկներով: Այդ հետազոտությունների համար, որոնք բերեցին վիտամինների բացահայտմանը Էյկմանը բժշկության բնագավառում Նոբելյան մրցանակի արժանացավ: 1911 թ. Կազիմիր Ֆունկը բրնձի թեփքւկներից ստացավ բիոլոգիական ակտիվ միացություն, որը կոչեց վիտամին, քանի որ մոլեկուլը ազոտ է պարունակում:

Մաքուր վիճակում առաջին անգամ թիամինը 1926 թ. ստացել է Յանսենը:

ֆիզիկա-քիմիական հատկությունները

Թիամինը լավ լուծվում է ջրում: Թթվային լուծույթներում տաքացման նկատմամբ բավական կայուն է, հիմնայինում՝ արագ քայքայվում է :

Մոլեկուլը բաղկացած է մեթիլենային կապով միացած երկու օղակներից՝ պիրիմիդինային և թիազոլային:

Մետաբոլական դերը և փոխանակությունը

Հիմնական հոդված՝ Թիամինպիրոֆոսֆատ

Թիամինպիրոֆոսֆատ (ТПФ)

Բնության մեջ թիամինը սինթեզվում է բույսերի և շատ միկրոօրգանիզմների կողմից: Կենդանիները և մարդիկ թիամին չեն կարող սինթեզել և այն ստանում են սննդի հետ: Բոլոր կենդանիները թիամինի կարիք ունեն բացի որոճողներից,քանի որ նրանց աղիները բավականաչափ վիտամին է սինթեզում:

Աղիներից ներծծվելով թիամինը դառնում է թիամինպիրոֆոսֆատ:

Թիամինի անբավարարություն

Թիամինի մշտական անբավարարությունը մի շարք ծանր խանգարումների պատճառ կարող է դառնալ,ամենաառաջինը ներվային համակարգի խաթարում: Թիամինի անբավարարության հետևանքների կոմպլեքսը հայտնի է որպես бери-бери հիվանդություն:

Որպես կանոն, թիամինի անբավարարությունը կապված է լինում սնման խաթարմամբ: Դա կարող է լինել ինչպես սննդի հետ թիամինի անբավարար քանակի, այնպես և հակաթիամինական մթերքների հավելյալ օգտագործման հետևանք: Թարմ ձուկը և ծովամթերքները բավականաչափ վիտամինը քայքայող թիամինազներ են պարունակում; թեյը և սուրճը թիամինի ներթափանցումը արգելափակում են:

При бери-бери наблюдаются слабость, потеря веса, атрофия мышц, невриты, нарушения интеллекта, расстройства со стороны пищеварительной и сердечно-сосудистой системы, развитие парезов и параличей.

Одной из форм бери-бери, встречающейся преимущественно в развитых странах, является синдром Гайе-Вернике (иначе — синдром Вернике-Корсакова), развивающийся при алкоголизме.

При нарушении обмена тиамина в первую очередь возникает расстройство окислительного декарбоксилирования α-кетокислот и частично блокируется метаболизм углеводов. У больных бери-бери происходит накопление недоокисленных продуктов обмена пирувата, которые оказывают токсическое действие на ЦНС и обусловливают развитие метаболического ацидоза. Вследствие развития энергодефицита снижается эффективность работы ионных градиентных насосов, в том числе клеток нервной и мышечной ткани. Нарушается синтез жирных кислот и трансформация углеводов в жиры. Усиление катаболизма белков ведёт к развитию мышечной атрофии, у детей — к задержке физического развития. Вследствие затруднения образования из пировиноградной кислоты ацетил КоА страдает процесс ацетилирования холина.

Гипервитаминоз

Гипервитаминоз для тиамина не характерен. Парентеральное введение витамина B₁ в большой дозе может вызвать анафилактоидный шок вследствие способности тиамина вызывать неспецифическую дегрануляцию тучных клеток.

Распространение в природе и суточная потребность

Основные количества тиамина человек получает с растительной пищей. Богаты тиамином такие растительные продукты, как пшеничный хлеб из муки грубого помола, соя, фасоль, горох, шпинат. Меньше содержание тиамина в картофеле, моркови, капусте. Из животных продуктов содержанием тиамина выделяются печень, почки, мозг, свинина, говядина, также он содержится в дрожжах. В молоке его содержится около 0,5 мг/кг. Витамин B₁ синтезируется некоторыми видами бактерий, составляющих микрофлору толстого кишечника.

Взрослому человеку необходимо не менее 1,4—2,4 мг тиамина в день в зависимости от количества углеводов и калоража диеты.

Формы выпуска

Հիմնական հոդված՝ Тиамин (лекарственное средство)

• таблетки 2 мг, 5 мг, 10 мг (тиамина хлорид);
• таблетки 2,58 мг, 6,45 мг, 12,9 мг (тиамина бромид);
• таблетки 100 мг, покрытые оболочкой (тиамина хлорид);
• капсулы 100 мг