«Գևորգ Բաշինջաղյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Գևորգ Բաշինջաղյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 16 (28), 1857
Ծննդավայր	Սիղնաղ
Վախճանվել է	հոկտեմբերի 4, 1925 (68 տարեկան)
Մահվան վայր	Թիֆլիս, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Կրթություն	Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա (1883)
Մասնագիտություն	նկարիչ, գրող և հասարակական գործիչ
Ոճ	ռեալիզմ
Ժանր	բնանկար
Ուսուցիչ	Միխայիլ Կլոդտ
Զավակներ	Լևոն Բաշինջաղյան և Զաքար Բաշինջաղյան
	Գևորգ Բաշինջաղյան Վիքիդարանում
	Gevorg Bashinjaghian Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

11:29, 31 Հուլիսի 2018-ի տարբերակ

Գևորգ Զաքարի Բաշինջաղյան (սեպտեմբերի 16 (28), 1857^[1], Սիղնաղ^[1] - հոկտեմբերի 4, 1925(1925-10-04)^[1], Թիֆլիս, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]), հայ նկարիչ, գրող, հասարակական գործիչ, ազգային ռեալիստական բնանկարչության հիմնադիր։

Տնտեսագետ Զաքար և լեզվաբան Լևոն Բաշինջաղյանների հայրն է, այգեգործ, գինեգործ Սերգեյ Բաշինջաղյանի եղբայրը։

Հաըաստանի պետական պատկերասրահում,որը գտնվում է Երևանում,Լենինի հրապարակում և ուր պետականորեն ժողովված են ազգային կերպարվեստի անգին ու անկրկնելի գոհարներ,գրեթե մի ամբողջ սրահ է տրամադրված հայ նկարչության մեծ վարպետներից մեկին՝Գ․Բաշինջաղյանին։

Կենսագրություն

Գևորգ Բաշինջաղյանը ծնվել է Վրաստանի գեղատեսիլ անկյուններից մեկում՝Սղնախ փոքրիկ գյուղաքաղաքում 1857թ․։Նկարչությամբ հրապուրված տղան թողնում է տեղի գավառական դպրոցը՝դուրս գալով երրորդ դասարանից ու սկսում նկարել։Նկարում է տան կահկարասների,պատերի,դռների ու լուսամուտների վրա և այնպես լավ,որ նրա համբավը տարածվում է Սղնախից դորս։Շուտով նա ընդունվում է Թիֆլիսի նկարչական ուսումնարան 1876-1878 թթ. և ցուցաբերում բացառիկ հմտություններ։1880թ․ավարտում է ուսումարանը և նյութական ծանր վիճակը ստիպում է նրան զբաղվել հանրահայտ նկարիչների գործորի տպագրությամբ։Խնայելով մի փոքրիկ գումար նկարիրչը նույն թվականին 1879-1883 թթ. ընդունվում է Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիայում, աշակերտում նշանավոր գեղանկարիչ Մ. Պ. Կլոդտին։Ակադեմիան ավարտելուց հետո Գևորգը վերադառնում է ծննդավայր,մի շարք կտավներ ստեղծում և նախաձեռնում առաջին ցուցադրությունը Թիֆլիսում։ 1884 թվականին մեկնել է Իտալիա, ծանոթացել Վերածննդի և հետագա շրջանների եվրոպական արվեստին, ճանապարհորդել Շվեյցարիայում^[2]։

Գ,Բաշինջաղյանի աճյունը հանգչում է Սահաթ–Նովայի շիրիմի կոզքին,Թբիլիսի Սուրբ Գևորգ հայկական եկեղեցու գավիթում։

Ստեղծագործական գործունեություն

Առաջին անհատական ցուցադրությունը կազմակերպում է 1886թ․ Վենետիկ,Ֆլորենցիա կատարած ուղևորությունից հետո։Ընդունելությաւնը բացառիկ էր, Նոր դար լրագրում դրվատական հոդված է գրվում հայտնի դերասան Պետրոս Ադամյանը։

Մի առիթով նկարչի մասին Ալեքսանդր Շիրվանզադե գրել է․–Ես տեսա շատ գեղեցիկ պեյզաժներ, բայց նրանցից շատ քչերում իմ աչքը կարողացավ նկատել օդի այնքան թափացիկություն,ջրի և լույսի այնքան հաջող միավորություն,որքան Բաշինջաղհանի նկարների մեջ։

1900թ․ նկարիչը ֆրանսիական մամուլում գովեստի խոսքեր է վաստակում իր չորս աշխատանքների «Ամպեր»,«Կոճկայի լիճը»,«Դարիալի կիրճը»,«Արարատ» համար,որը ցուցադրվում է Փարիզում։1911թ Պետերվուրգում կազմակերպած ցուցահանդեսին նրա ներկայացրած կտավները դրտելու հետո մի ռուս քնադատ ասել է․«Բոլոր հինգ հարյուր նկարնեչի մեջ,ճշմարիտն ասած,ամենից առաջ աճքի են ընկնում Բաշինջաղյանի՝բարձր տրամադրությամբ ոգեշնչված բնանկարները»։

Գ․Բաշինջաղյանի ցուցահանդեսները հետագայում մեծ հաջողեւթյուն են ունեցել Մոսկվայում,Կոստանդնուպոլսում,Բաքվում,Երևանում և այլուր։Նկարչին իրենց բանաստեղծական ձոներն են նվիրել Հովհաննես Թումանյանը,Ալեքսանդր Ծատուրյանը։Ապրելով Հայաստանից դուրս,հիմնականում Թիֆլիսում,նա ջերմ սիրով էր կապված հայրենի երկրի,նրա մարդկաց ու մշակույթի հետ։Ութ օր Էջմիածնի կրուրի վրա է քնել,որպեսզի արշալույսին տեսնի Արարատի գագաթը,ժամերով քայլել է Աևանի ափին՝ լիճը լուսնյակ գիշերով դիտելու համար,Արագածի փեշերն էլ է ելնում նստում Անիի ավերակների վրա։

Սովետական իշխանության տարիներին մեծ բնանկարչի կտավները ցուցադրվել են մեր հանրապետության խոշոր քաղաքներում,Մոսկվայում,Լենինգրադում,Ռիգայում,Թբիլիսիում ևն։

Գ․Բաշինջաղյանը աև գրող էր,պատմվածքների,նովելների,պիեսների,ակնարկների,հուշագրությունների,բանասիրական հետաքրքրական ուսումնասիրությաւնների հեղինակ։

Բաշինջաղյանի նկարների (շուրջ 1000) մեծ մասը հայկական բնապատկերներ են, որոնց բնորոշ են բնության մանրազնին պատկերումը՝ ակադեմիզմի որոշ տարրերով («Արարատ», 1883, «Խաչատուր Աբովյանի տունը Քանաքեռում», 1884)։ 1890-ական թթ. ստեղծել է վառ անհատականությամբ բնորոշվող հայրենասիրական կտավներ («Արարատ», 1895, «Դիլիջանի ճանապարհը», 1895, «Սևան», 1896, «Սևան։ Անձրևային օր», 1899)։ Բաշինջաղյանի նկարներն աչքի են ընկնում քնարերգականությամբ։ Իր կյանքի ընթացքում ստեղծել է մոտ 2000 կտավ։

Բնանկարչությունը ինքնուրույն ժանրի նշանակություն է ստացել Բաշինջաղյանի էպիկական և մոնումենտալ գործերում, որոնցում գեղարվեստական մեծ ընդհանրացումներով, համոզչականությամբ է վերարտադրված հայրենի բնությունը («Արարատ», 1912, «Վաղ գարուն»)։

Բաշինջաղյանը նաև պատմվածքների, նորավեպերի, ակնարկների, ուղեգրությունների, պիեսնեիի, հոդվածների հեղինակ է։ Զբաղվել է Սայաթ-Նովայի տաղերի հավաքման ու հրատարակման, հայկական ճարտարապետական կոթողների նորոգման խնդիրներով։

Բաշինջաղյանի գործերի մեծ մասը պահվում է Հայաստանի ազգային պատկերասրահում։

Մրցանակներ

«Կեչիների պուրակ» ( 1883) նկարի համար արժանացել է Սանկտ Պետերբուրգի ակադեմիայի արծաթե մեդալի։

Ցուցահանդեսներ

Անհատական ցուցահանդեսներ է ունեցել Թիֆլիսում (1883), նաև Ռուսաստանի հայաբնակ քաղաքներում, Փարիզում (1899, 1900) և այլուր։

Հիշատակ

Բաշինջաղյանի անունով է կոչվում Երևանի Աջափնյակ համայնքի փողոցներից մեկը:

Պատկերասրահ

«Կովկասյան լեռներ»
«Առավոտը Սևանում»
«Սևան»
«Արագած»

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.

Արտաքին հղումներ

Բաշինջաղյանի մասին հոդվածը Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարանում

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գևորգ Բաշինջաղյան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գևորգ Բաշինջաղյան» հոդվածին։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[2] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005.

[1]

[2]

@@ Տող 7. / Տող 7. @@
 Տնտեսագետ [[Զաքար Բաշինջաղյան|Զաքար]] և լեզվաբան [[Լևոն Բաշինջաղյան]]ների հայրն է, այգեգործ, գինեգործ [[Սերգեյ Բաշինջաղյան]]ի եղբայրը։
+Հաըաստանի պետական պատկերասրահում,որը գտնվում է Երևանում,Լենինի հրապարակում և ուր պետականորեն ժողովված են ազգային կերպարվեստի անգին ու անկրկնելի գոհարներ,գրեթե մի ամբողջ սրահ է տրամադրված հայ նկարչության մեծ վարպետներից մեկին՝Գ․Բաշինջաղյանին։
 ==Կենսագրություն==
-[[1876]]-[[1878]] թթ. սովորել է [[Թբիլիսիի գեղարվեստի ակադեմիա|Թբիլիսիի գեղանկարչության և քանդակագործության դպրոց]]ում, [[1879]]-[[1883]] թթ.՝ [[Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա]]յում, աշակերտել նշանավոր գեղանկարիչ Մ. Պ. Կլոդտին։ [[1884]] թվականին մեկնել է [[Իտալիա]], ծանոթացել [[Վերածնունդ|Վերածննդի]] և հետագա շրջանների եվրոպական արվեստին, ճանապարհորդել [[Շվեյցարիա]]յում<ref>{{cite book|author=|title=Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005}}</ref>։
+Գևորգ Բաշինջաղյանը ծնվել է Վրաստանի գեղատեսիլ անկյուններից մեկում՝Սղնախ փոքրիկ գյուղաքաղաքում 1857թ․։Նկարչությամբ հրապուրված տղան թողնում է տեղի գավառական դպրոցը՝դուրս գալով երրորդ դասարանից ու սկսում նկարել։Նկարում է տան կահկարասների,պատերի,դռների ու լուսամուտների վրա և այնպես լավ,որ նրա համբավը տարածվում է Սղնախից դորս։Շուտով նա ընդունվում է Թիֆլիսի նկարչական ուսումնարան [[1876]]-[[1878]] թթ. և ցուցաբերում բացառիկ հմտություններ։1880թ․ավարտում է ուսումարանը և նյութական ծանր վիճակը ստիպում է նրան զբաղվել հանրահայտ նկարիչների գործորի տպագրությամբ։Խնայելով մի փոքրիկ գումար նկարիրչը նույն թվականին  [[1879]]-[[1883]] թթ. ընդունվում է [[Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա]]յում, աշակերտում նշանավոր գեղանկարիչ Մ. Պ. Կլոդտին։Ակադեմիան ավարտելուց հետո Գևորգը վերադառնում է ծննդավայր,մի շարք կտավներ ստեղծում և նախաձեռնում առաջին ցուցադրությունը Թիֆլիսում։  [[1884]] թվականին մեկնել է [[Իտալիա]], ծանոթացել [[Վերածնունդ|Վերածննդի]] և հետագա շրջանների եվրոպական արվեստին, ճանապարհորդել [[Շվեյցարիա]]յում<ref>{{cite book|author=|title=Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005}}</ref>։
+Գ,Բաշինջաղյանի աճյունը հանգչում է Սահաթ–Նովայի շիրիմի կոզքին,Թբիլիսի Սուրբ Գևորգ հայկական եկեղեցու գավիթում։
 == Ստեղծագործական գործունեություն ==
+Առաջին անհատական ցուցադրությունը կազմակերպում է 1886թ․ Վենետիկ,Ֆլորենցիա կատարած ուղևորությունից հետո։Ընդունելությաւնը բացառիկ էր, Նոր դար լրագրում դրվատական հոդված է գրվում հայտնի դերասան [[Պետրոս Ադամյանը։]]
+Մի առիթով նկարչի մասին Ալեքսանդր Շիրվանզադե գրել է․–Ես տեսա շատ գեղեցիկ պեյզաժներ, բայց նրանցից շատ քչերում իմ աչքը կարողացավ նկատել օդի այնքան թափացիկություն,ջրի և լույսի այնքան հաջող միավորություն,որքան Բաշինջաղհանի նկարների մեջ։
+թ․ նկարիչը ֆրանսիական մամուլում գովեստի խոսքեր է վաստակում իր չորս աշխատանքների «<nowiki/>[[Ամպեր]]<nowiki/>»,«<nowiki/>[[Կոճկայի լիճը]]<nowiki/>»,«<nowiki/>[[Դարիալի կիրճը]]<nowiki/>»,«<nowiki/>[[Արարատ]]<nowiki/>» համար,որը ցուցադրվում է Փարիզում։1911թ Պետերվուրգում կազմակերպած ցուցահանդեսին նրա ներկայացրած կտավները դրտելու հետո մի ռուս քնադատ ասել է․«Բոլոր հինգ հարյուր նկարնեչի մեջ,ճշմարիտն ասած,ամենից առաջ աճքի են ընկնում Բաշինջաղյանի՝բարձր տրամադրությամբ ոգեշնչված բնանկարները»։
+Գ․Բաշինջաղյանի ցուցահանդեսները հետագայում մեծ հաջողեւթյուն են ունեցել Մոսկվայում,Կոստանդնուպոլսում,Բաքվում,Երևանում և այլուր։Նկարչին իրենց բանաստեղծական ձոներն են նվիրել [[Հովհաննես Թումանյանը]],[[Ալեքսանդր Ծատուրյանը]]։Ապրելով Հայաստանից դուրս,հիմնականում Թիֆլիսում,նա ջերմ սիրով էր կապված հայրենի երկրի,նրա մարդկաց ու մշակույթի հետ։Ութ օր Էջմիածնի կրուրի վրա է քնել,որպեսզի արշալույսին տեսնի Արարատի գագաթը,ժամերով քայլել է Աևանի ափին՝ լիճը լուսնյակ գիշերով դիտելու համար,Արագածի փեշերն էլ է ելնում նստում Անիի ավերակների վրա։
+Սովետական իշխանության տարիներին մեծ բնանկարչի կտավները ցուցադրվել են մեր հանրապետության խոշոր քաղաքներում,Մոսկվայում,Լենինգրադում,Ռիգայում,Թբիլիսիում ևն։
+Գ․Բաշինջաղյանը աև գրող էր,պատմվածքների,նովելների,պիեսների,ակնարկների,հուշագրությունների,բանասիրական հետաքրքրական ուսումնասիրությաւնների հեղինակ։
 Բաշինջաղյանի նկարների (շուրջ 1000) մեծ մասը հայկական [[բնապատկեր]]ներ են, որոնց բնորոշ են բնության մանրազնին պատկերումը՝ ակադեմիզմի որոշ տարրերով («Արարատ», [[1883]], «[[Խաչատուր Աբովյան]]ի տունը Քանաքեռում», [[1884]])։ [[1890]]-ական թթ. ստեղծել է վառ անհատականությամբ բնորոշվող հայրենասիրական կտավներ («Արարատ», [[1895]], «Դիլիջանի ճանապարհը», [[1895]], «Սևան», [[1896]], «Սևան։ Անձրևային օր», [[1899]])։ Բաշինջաղյանի նկարներն աչքի են ընկնում քնարերգականությամբ։ Իր կյանքի ընթացքում ստեղծել է մոտ 2000 կտավ։
 [[Պատկեր:The tombstone of Gevorg Bashinjaghyan.JPG|thumb|Գերեզմանը]]