«Հռոմեական հանրապետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Sigma'am տեղափոխեց էջը «Հռոմեական Հանրապետություն»-ից «Հռոմեական հանրապետություն» վերահղման վրայով: Պատմական պետության անվանում է |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Պատմական երկիր |
|||
{{անաղբյուր}} |
|||
| Անվանում = Հռոմեական Հանրապետություն |
|||
[[Պատկեր:Republica Romana.svg|մինի|աջից|Հռոմեական հանրապետություն]] |
|||
| Նախորդ1 = |
|||
'''Հռոմեական հանրապետություն''' (ք.ա.509-ք.ա.27), Հռոմի պատմության ժամանակահատված։ Սկիզբ է առնում [[Հռոմեական թագավորություն|Հռոմեական թագավորության]] անկումով ու ավարտում [[Հռոմեական կայսրություն|Հռոմեական կայսրության]] սկիզբով։ Հենց այս ժամանակահատվածում էր, որ Հռոմեական պետությունը քաղաք պետտությունից վերածվեց [[Միջերկրական ծով]]ի տերության։ Առաջին երկու դարում Հռոմեական հանրապետությունը տարածվեց ողջ Իտալիայում, հետո [[Կարթագեն]]ին պարտության մատնելով գրավեց Հյուսիսային Աֆրիկայի մի մասը ու [[Իսպանիա]]ն։ Մ.թ.ա. առաջին դարում արդեն իշխում էր ողջ Միջերկրական ծովի վրա։ |
|||
| Դրոշ_Նախորդ1 = |
|||
| Նախորդ2 = |
|||
| Դրոշ_Նախորդ2 = |
|||
| Նախորդ3 = |
|||
| Դրոշ_Նախորդ3 = |
|||
| Հաջորդ1 = |
|||
| Դրոշ_Հաջորդ1 = |
|||
| Հաջորդ2 = |
|||
| Դրոշ_Հաջորդ2 = |
|||
| Հաջորդ3 = |
|||
| Դրոշ_Հաջորդ3 = |
|||
| Հիմնադրման տարեթիվ = |
|||
| Ավարտի տարեթիվ = |
|||
| Դրոշ = |
|||
| Դրոշի հոդված = |
|||
| Զինանշան = [[Պատկեր:Q._Servilius_Caepio_(M._Junius)_Brutus,_denarius,_54_BC,_RRC_433-1_reverse.jpg|170px]] |
|||
| Զինանշանի հոդված = |
|||
| Քարտեզ = [[Պատկեր:Roman Republic-44BC.png|230px]] |
|||
| Քարտեզի տարեթիվ = '''[[Հռոմեական պրովինցիա]]ները''' մ.թ.ա. 44 թվականին |
|||
| Պետական կարգ = [[Հանրապետություն]] (մ.թ.ա. 509–27) |
|||
| Մայրաքաղաք = [[Հռոմ]] |
|||
| Պետության գլուխ = [[Կոնսուլ]] |
|||
| Դինաստիա = |
|||
| Օրենսդրություն = |
|||
| Կառավարիչ = |
|||
| Փոխ-կառավարիչ = |
|||
| Իրադարձություն1 = |
|||
| Իրադարձության տարեթիվ1 = |
|||
| Իրադարձություն2 = |
|||
| Իրադարձության տարեթիվ2 = |
|||
| Իրադարձություն3 = |
|||
| Իրադարձության տարեթիվ3 = |
|||
| Իրադարձություն4 = |
|||
| Իրադարձության տարեթիվ4 = |
|||
| Իրադարձություն5 = |
|||
| Իրադարձության տարեթիվ5 = |
|||
| Իրադարձություն6 = |
|||
| Իրադարձության տարեթիվ6 = |
|||
| Մակերես = |
|||
| Բնակչություն = |
|||
| Ազգություն = |
|||
| Արժույթ = |
|||
| Կարգախոս = |
|||
| Տոն = |
|||
| Հիմն = |
|||
| Լեզու = |
|||
| Կրոն = |
|||
| Նշումներ = |
|||
}} |
|||
'''Հռոմեական Հանրապետություն''' ({{lang-la|Res publica Romana}}) [[Հին Հռոմ|դասական Հռոմեական քաղաքակրթություն]], որն սկիզբ է առել [[Հռոմի թագավորության պատմություն|Հռոմի թագավորության]] տապալմամբ մ.թ.ա. 509 թվականից և ավարտվել է մ.թ.ա. 27 թվականին երբ հիմնադրվեց [[Հռոմեական կայսրություն]]ը: Այս ժամանակահատվածում Հռոմի տիրապետությունը Հռոմ քաղաքից վերածվեց գերտերությանը, որն ընդգրկեց [[Միջերկրական ծով]]ի ամբողջ ավազանը: |
|||
Հռոմի պետական կարգը հանրապետության վաղ ձևերից էր, որում իշխում էին [[պատրիկներ]]ը, որոնք հարուստ և հողատեր փոքրամասնություն էին, ովքեր տապալեցին թագավորությունը և հիմնեցին հանրապետությունը: Նրանք նախկին թագավորների իշխանությունը կիսեցին իրենց միջև և ստեղծեցին ընտրվող մագիստրությունների, ռազմական ղեկավարության և ազդեցիկ այլ պաշտոններ: Հանրապետությունը ղեկավարում էր երկու [[Կոնսուլ]]ները, որոնց խորհրդակցում էր մագիստրոսների [[Հռոմեական սենատ|սենատը]]: Հասարակական դասերով և կարգավիճակներով որոշվում էր քաղաքացիների ընտրական իրավունքը, որոնք ընտրում էին քաղաքացիական, ռազմական և կրոնական պաշտոնաներին: Պատրիկների ձայները ավելի շատ կշիռ ունեին քան [[Պլեբեյ|''պլեբայներինը'']], ինչը թույլ էր տալիս պատրիկյան փոքրամասնությանը ավելի մեծ իշխանություն ունենալ մի քանի անգամ ավելի պլեբեյներից: |
|||
Հանրապետական ավանդույթները և բարոյականությունը մրցակցություն էին ստեղծում հանրապետության համար ծառայողների միջև: Էլիտայի մեջ զինվորական ծառայությունը գերադասելի էր քաղաքական պաշտոններ զբաղեցնելու համար: [[Հռոմի հեթանոսություն]]ը Հռոմի տնտեսության եւ սոցիալական կառուցվածքի կարևոր առանձնահատկությունն էր: Հանրապետական պահպանողականները և ավանդականները զգուշանում էին դեմագոգներից, որոնք հիմնվում էին պլեբեյների վրա ուղղակի քաղաքական աջակցության համար: : Արիստոկրատ [[Գրաքքի]] եղբայրները հողային բարեփոխումներ իրականացրեցին հողազուրկ պլեբեյների համար և սպանվեցին իրենց ընդդիմախոսների կողմից: |
|||
Առաջին երկու դարերի ընդացքում Հռոմեական հանրապետությունը ընդրաձակվեց կենտրոնական Իտալիայից և տիրեց ամբողջ [[Ապենինյան թերակղզի|Ապենինյան թերակղզուն]]: Մյուս դարում նրանք ներպուժեցին [[Հյուսիսային Աֆրիկա]], նվաճեցին [[Պիրենեյան թերակղզի|Պիրենեյան թերակղզ]]ու մեծ մասը և ժամանակաից հարավային Ֆրանսիան: Դրանից երկու դար հետո մ.թ.ա. 1-ին դարում նրանց տիրապետության տակ անցավ ժամանակաից Ֆրանսիան, [[Հունաստան]]ը և Միջերկրական ծովի արևելյան ավազանի մեծ մասը: Ներքին լարվածությունները բերեցին մի շարք քաղաքացիական պատերազմների, ինչի արդյունքում [[Հուլիոս Կեսար]]ը անցավ Ռուբիկոն գետը, հռչակվեց Հռոմի դիկտատոր և սպանվեց մ.թ.ա. 44 թվականին: [[Մարկոս Անտոնիոս]]ի և [[Կլեոպատրա]]յի պարտությունից հետո մ.թ.ա. 31 թվականի [[Ակտիումի ծովամարտ]]ում, Սենատը մ.թ.ա. 27 թվականին իշխանությունը զիջեց [[Օկտավիանոս Օգոստոս]]ին, ով դարձավ Հռոմի առաջին կայսրը` վերջ դնելով հանրապետությանը: |
|||
[[Կատեգորիա:Հին Հռոմ]] |
[[Կատեգորիա:Հին Հռոմ]] |
||
11:04, 10 Հուլիսի 2018-ի տարբերակ
|
| ||||
| ||||
| Քարտեզ | ||||
|
| ||||
| Ընդհանուր տեղեկանք | ||||
| Մայրաքաղաք | Հռոմ | |||
| Իշխանություն | ||||
| Պետական կարգ | Հանրապետություն (մ.թ.ա. 509–27) | |||
| Պետության գլուխ | Կոնսուլ | |||
_Brutus,_denarius,_54_BC,_RRC_433-1_reverse.jpg)
Հռոմեական Հանրապետություն (լատին․՝ Res publica Romana) դասական Հռոմեական քաղաքակրթություն, որն սկիզբ է առել Հռոմի թագավորության տապալմամբ մ.թ.ա. 509 թվականից և ավարտվել է մ.թ.ա. 27 թվականին երբ հիմնադրվեց Հռոմեական կայսրությունը: Այս ժամանակահատվածում Հռոմի տիրապետությունը Հռոմ քաղաքից վերածվեց գերտերությանը, որն ընդգրկեց Միջերկրական ծովի ամբողջ ավազանը:
Հռոմի պետական կարգը հանրապետության վաղ ձևերից էր, որում իշխում էին պատրիկները, որոնք հարուստ և հողատեր փոքրամասնություն էին, ովքեր տապալեցին թագավորությունը և հիմնեցին հանրապետությունը: Նրանք նախկին թագավորների իշխանությունը կիսեցին իրենց միջև և ստեղծեցին ընտրվող մագիստրությունների, ռազմական ղեկավարության և ազդեցիկ այլ պաշտոններ: Հանրապետությունը ղեկավարում էր երկու Կոնսուլները, որոնց խորհրդակցում էր մագիստրոսների սենատը: Հասարակական դասերով և կարգավիճակներով որոշվում էր քաղաքացիների ընտրական իրավունքը, որոնք ընտրում էին քաղաքացիական, ռազմական և կրոնական պաշտոնաներին: Պատրիկների ձայները ավելի շատ կշիռ ունեին քան պլեբայներինը, ինչը թույլ էր տալիս պատրիկյան փոքրամասնությանը ավելի մեծ իշխանություն ունենալ մի քանի անգամ ավելի պլեբեյներից:
Հանրապետական ավանդույթները և բարոյականությունը մրցակցություն էին ստեղծում հանրապետության համար ծառայողների միջև: Էլիտայի մեջ զինվորական ծառայությունը գերադասելի էր քաղաքական պաշտոններ զբաղեցնելու համար: Հռոմի հեթանոսությունը Հռոմի տնտեսության եւ սոցիալական կառուցվածքի կարևոր առանձնահատկությունն էր: Հանրապետական պահպանողականները և ավանդականները զգուշանում էին դեմագոգներից, որոնք հիմնվում էին պլեբեյների վրա ուղղակի քաղաքական աջակցության համար: : Արիստոկրատ Գրաքքի եղբայրները հողային բարեփոխումներ իրականացրեցին հողազուրկ պլեբեյների համար և սպանվեցին իրենց ընդդիմախոսների կողմից:
Առաջին երկու դարերի ընդացքում Հռոմեական հանրապետությունը ընդրաձակվեց կենտրոնական Իտալիայից և տիրեց ամբողջ Ապենինյան թերակղզուն: Մյուս դարում նրանք ներպուժեցին Հյուսիսային Աֆրիկա, նվաճեցին Պիրենեյան թերակղզու մեծ մասը և ժամանակաից հարավային Ֆրանսիան: Դրանից երկու դար հետո մ.թ.ա. 1-ին դարում նրանց տիրապետության տակ անցավ ժամանակաից Ֆրանսիան, Հունաստանը և Միջերկրական ծովի արևելյան ավազանի մեծ մասը: Ներքին լարվածությունները բերեցին մի շարք քաղաքացիական պատերազմների, ինչի արդյունքում Հուլիոս Կեսարը անցավ Ռուբիկոն գետը, հռչակվեց Հռոմի դիկտատոր և սպանվեց մ.թ.ա. 44 թվականին: Մարկոս Անտոնիոսի և Կլեոպատրայի պարտությունից հետո մ.թ.ա. 31 թվականի Ակտիումի ծովամարտում, Սենատը մ.թ.ա. 27 թվականին իշխանությունը զիջեց Օկտավիանոս Օգոստոսին, ով դարձավ Հռոմի առաջին կայսրը` վերջ դնելով հանրապետությանը:
|
Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։ |