«Տաջիկստան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ r2.7.2) (Ռոբոտը հեռացնում է․: ks:ताजिकिस्थान
չ r2.7.2) (ХЊХёХўХёХїХЁ ХЎХѕХҐХ¬ХЎЦЃХ¶ХёЦ‚Хґ է․: km:តាជីគីស្ថាន
Տող 181. Տող 181.
[[ka:ტაჯიკეთი]]
[[ka:ტაჯიკეთი]]
[[kk:Тәжікстан]]
[[kk:Тәжікстан]]
[[km:តាជីគីស្ថាន]]
[[kn:ತಜಿಕಿಸ್ತಾನ್]]
[[kn:ತಜಿಕಿಸ್ತಾನ್]]
[[ko:타지키스탄]]
[[ko:타지키스탄]]

12:51, 9 Նոյեմբերի 2011-ի տարբերակ

Տաջիկստանի Հանրապետություն
Ҷумҳурии Тоҷикистон
Ջոմհուրի-յի Տոջիկստոն
جمهوری تاجیکستان
Տաջիկստանի դրոշ
Դրոշ
Տաջիկստանի Coat of Arms
Զինանշան
Ազգային օրհներգ՝ Սուրուդի Միլլի
Տաջիկստանի դիրքը
Տաջիկստանի դիրքը
Մայրաքաղաք
և ամենամեծ քաղաք
Դուշանբե
38°33′N, 68°48′E
Պետական լեզուներ Տաջիկերեն
Կառավարում
 -  Նախագահ Էմոմալի Ռահմոն
 -  Վարչապետ Ակիլ Ակիլով
Անկախություն ԽՍՀՄ-ից 
 -  Սամանիդ հարստության հաստատում
875 AD 
 -  Հայտարարված սեպտեմբերի 9 1991 
 -  Ամբողջված դեկտեմբերի 25 1991 
Տարածք
 -  Ընդհանուր 143,100 կմ²  (95-րդ)
 -  Ջրային (%) 0.3
Բնակչություն
 -  հուլիս 2006 նախահաշիվը 7,320,000  (100-րդ)
 -  2000 մարդահամարը 6,127,000 
ՀՆԱ (ԳՀ) 2005 գնահատում
 -  Ընդհանուր $8.802 բիլիոն (139-րդ)
 -  Մեկ շնչի հաշվով $1,388 (159-րդ)
Ջինի (2003) 32.6 (միջին
ՄՆԶԻ (2004) 0.652 (միջին) (122-րդ)
Արժույթ Սոմոնի (TJS)
Ժամային գոտի TJT (ՀԿԺ+5)
Ազգային դոմեն .tj
Հեռախոսային կոդ +992

Տաջիկստան (Тоҷикистон)— պետություն Կենտրոնական Ասիայում: Սահմանակցում է Ուզբեկստանին, Ղրղզստանին, Չինաստանին և Աֆղանստանին։ Նախկին խորհրդային հանրապետություն, անկախացել է 1991 թ.։ ԱՊՀ անդամ պետություն է։

Լեռնային տեսարան
Տաջիկ կանայք
Կառավարական շենքը Դուշանբեում

Աշխարհագրական նկարագիր

Ունի խիստ լեռնային մակերևույթ, որի մոտ կեսի բարձրությունը գերազանցում է ծովի մակարդակի 3000 մ-ը։ Երկրի արևելյան խիստ նոսր է բնակեցված. այս շրջանում գտնվում է Պամիր լեռնաշղթան, որի Իսմիաիլ Սամանի գագաթը նախկինում Խորհրդային Միության ամենաբարձր կետն էր (կոչվում էր Կոմունիզմի պիկ)։ Երկրի արևելյան հատվածում է գտնվում Բադախշան ինքնավար շրջանը, որտեղ բնակվում են բազմաթիվ փոքր ազգություններ։

Մայրաքաղաք Դուշանբեն գտնվում է երկրի արևմտյան շրջանում, Հիդոր լեռնաշղթայի ստորոտում, որտեղով հոսում են Ամուր Դարյա և Սիր Դարյա գետերը։ Տաջիկստանի արևմտյան շրջանը նեղ միջանցքով կապված է Սոգդիա շրջանի հետ։ Վերջինում գտնվում է երկրի բնակչության թվով երկրորդ քաղաքը՝ Խոջանդը։

Տաջիկստանի մաս են կազմում նաև մի քանի էքսկլավներ, որոնցից խոշորագույնը՝ Վորուխը աշխարհրագրորեն ընկած է Ղրղզստանի տարածքում։

Տարածքային բաժանում

Վարչականորեն բաժանված է 4 մարզերի, որոնք են՝

Ազգագրություն

Ազգաբնակչությունը կազմում է 7.349.145 (2009 թ. տվյալներով), որոնց գերակշիռ մասը տաջիկներ են։ Տաջիկերենը իրանական լեզու է և մեծ ընդհանրություններ ունի պարսկերենի հետ, որի պատճառով համարվում է պարսկերեն լեզվի տարբերակ։ Տաջիկստանից բացի պետական լեզու է Իրանում և Աֆղանստանում։

Ազգային փոքրամասնությունների շարքում կարևոր տեղ են զբաղեցնում ուզբեկները և ապա ռուսները, վերջիններիս մեծ մասը սակայն լքել է երկիրը քաղաքացիկան պատերազմի տարիներին։

Տնտեսություն

Արտաքին առևտրի կարևոր բաղադրիչներն են մետաքսի և ալյումինի արտահանումը (վերջինս հիմնականում Տուրսունզոդա քաղաքից) և ավելի նվազ չափով՝ արծաթը, ոսկին, ուրանիումը և վոլֆրամը։ Տաջիկստանի տնտեսություն ծանր կացության մեջ է հայտնվել վեց տարի տևած քաղաքացիական պատերազմի հետևանքով։

Աղքատություն

Տաջիկստանը նախկին խորհրդային հանրապետություններից ամենաաղքատն է և աշխարհիի ամենաաղքատ պետություններից մեկը։ ՄԱԿ-ի տվյալների համաձայն, բնակչության 44,4% ապրում է աղքատության շեմից ցածր մակարդակում։ [1]