«Պրոստագլանդիններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

Ընթացիկ տարբերակը 06:10, 19 Հունիսի 2018-ի դրությամբ

Պրոստագլանդիններ, մարդու և կաթնասուն կենդանիների հորմոններ։ Չհագեցած ճարպային օքսիթթուներ են, որոնց մոլեկուլների կմախքը բաղկացած է ածխածնի 20 ատոմից։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայտնաբերել է շվեդ գիտնական Ու․ Էյլերը (1936), մարդու սերմնահեղուկում։ Պրոստագլանդիններ մաքուր վիճակում անջատել են Շվեդիայի և ԱՄՆ-ի գիտնականները՝ 1956-1965 թվականներին։ Սկզբնական շրջանում պրոստագլանդիններ համարվում էին շագանակագեղձի արտազատուկ։ Փոքր կոնցենտրացիաներով պրոստագլանդինները գտնվում են բարձրակարգ կենդանիների համարյա բոլոր օրգաններում, հյուսվածքներում և կենսահեղուկներում։

Կենսաքիմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայտնի են մոտ 20 բնական պրոստագլանդիններ, որոնք թանձր հեղուկներ են կամ դյուրահալ բյուրեղներ։ Ըստ քիմիական կառուցվածքի տարբերում են А, В, E և F պրոստագլանդիններ, որոնցից առավել կարևոր են վերջին երկուսը։ Պրոստագլանդիններ օրգանիզմում առաջացնում են հարթ մկանների՝ հատկապես արգանդի և ֆալոպյան փողերի կծկում։

Ծննդաբերության պահին և դաշտանի ընթացքում պրոստագլանդինների պարունակությունն արգանդային հյուսվածքներում խիստ աճում է։ պրոստագլանդիններ ունեն նաև կարդիատոնիկ և բրոնխալայնիչ հատկություն։ A և E խմբի պրոստագլանդինները իջեցնում են, իսկ F խմբինը՝ բարձրացնում արյան զարկերակային ճնշումը, բարելավում արյան պսակային և երիկամային շրջանառությունը, ընկճում ստամոքսի հյութազատիչ ֆունկցիան, ազդում ներզատիչ գեղձերի գործունեության, ջրաաղային փոխանակության վրա։

Օրգանիզմում պրոստագլանդիններ սինթեզվում են հյուսվածքային տարբեր բջիջներում։ Պրոստագլանդինների կենսական ֆունկցիաների բազմազանության և օրգանիզմում պրոստագլանդիններ սինթեզող հատուկ օրգանի բացակայության պատճառով, դրանց դասում են «տեղային» կամ բջջային հորմոնների շարքը։

Ազդեցության մեխանիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրոստագլանդինների ազդեցության մեխանիզմը պարզված չէ։ Հայտնի է, որ նրանք ազդում են ադենիլցիկլազ ֆերմենտի ակտիվության վրա։ Պրոստագլանդիններ օգտագործվում են մանկաբարձության մեջ և գինեկոլոգիայում ծննդաբերությունը հեշտացնելու և հղիությունը վաղ շրջանում արհեստականորեն ընդհատելու նպատակով։

Կիրառում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հեռանկարային է պրոստագլանդինների օգտագործումը քիթմպանի բորբոքումների, ստամոքսի խոցի, կրծքահեղձուկի, հիպերտոնիայի, թրոմբոզների և հոդաբորբերի բուժման համար։ Պրոստագլանդինները ստանում են ֆերմենտային սինթեզով բնական բարձրմոլեկուլային չհագեցած ճարպաթթուներից, զուտ քիմիական սինթեզով՝ ցիկլապենտադիենից։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 445)։

@@ Տող 4. / Տող 4. @@
 == Պատմություն ==
-Հայտնաբերել է շվեդ գիտնական Ու․ Էյլերը ([[1936]]), մարդու ոերմնահեղուկում։ Պրոստագլանդիններ մաքուր վիճակում անջատել են [[Շվեդիա]]յի և [[ԱՄՆ]]-ի գիտնականները՝ [[1956]]-[[1965]] թվականներին։ Սկզբնական շրջանում պրոստագլանդիններ համարվում էին [[շագանակագեղ]]ձի արտազատուկ։ Փոքր կոնցենտրացիաներով պրոստագլանդինները գտնվում են բարձրակարգ կենդանիների համարյա բոլոր օրգաններում, [[հյուսվածք]]ներում և կենսահեղուկներում։
+Հայտնաբերել է շվեդ գիտնական Ու․ Էյլերը ([[1936]]), մարդու սերմնահեղուկում։ Պրոստագլանդիններ մաքուր վիճակում անջատել են [[Շվեդիա]]յի և [[ԱՄՆ]]-ի գիտնականները՝ [[1956]]-[[1965]] թվականներին։ Սկզբնական շրջանում պրոստագլանդիններ համարվում էին [[շագանակագեղ]]ձի արտազատուկ։ Փոքր կոնցենտրացիաներով պրոստագլանդինները գտնվում են բարձրակարգ կենդանիների համարյա բոլոր օրգաններում, [[հյուսվածք]]ներում և կենսահեղուկներում։
 == Կենսաքիմիա ==
-Հայտնի են մոտ 20 բնական պրոստագլանդիններ, որոնք թանձր [[հեղուկ]]ներ են կամ դյուրահալ [[բյուրեղ]]ներ։ Ըստ քիմիական կառուցվածքի տարբերում են А, В, E և F պրոստագլանդիններ որոնցից առավել կարևոր են վերջին երկուսը։ Պրոստագլանդիններ օրգանիզմում առաջացնում են հարթ մկանների՝ հատկապես [[արգանդ]]ի և ֆալոպյան փողերի կծկում։
+Հայտնի են մոտ 20 բնական պրոստագլանդիններ, որոնք թանձր [[հեղուկ]]ներ են կամ դյուրահալ [[բյուրեղ]]ներ։ Ըստ քիմիական կառուցվածքի տարբերում են А, В, E և F պրոստագլանդիններ, որոնցից առավել կարևոր են վերջին երկուսը։ Պրոստագլանդիններ օրգանիզմում առաջացնում են հարթ մկանների՝ հատկապես [[արգանդ]]ի և ֆալոպյան փողերի կծկում։
 Ծննդաբերության պահին և [[դաշտան]]ի ընթացքում պրոստագլանդինների պարունակությունն արգանդային [[հյուսվածք]]ներում խիստ աճում է։ պրոստագլանդիններ ունեն նաև կարդիատոնիկ և բրոնխալայնիչ հատկություն։ A և E խմբի պրոստագլանդինները իջեցնում են, իսկ F խմբինը՝ բարձրացնում արյան զարկերակային ճնշումը, բարելավում արյան պսակային և երիկամային շրջանառությունը, ընկճում [[ստամոքս]]ի հյութազատիչ ֆունկցիան, ազդում ներզատիչ [[գեղձ]]երի գործունեության, ջրաաղային փոխանակության վրա։