«Բելգորոդ»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
չ БОТ: Заменено растровое изображение на изображение в формате SVG. |
||
Տող 678. | Տող 678. | ||
|- |
|- |
||
|{{դրոշ|Ռուսաստան}}/{{դրոշ|Ուկրաինա}} [[Ռուսաստան]]/[[Ուկրաինա]] |
|{{դրոշ|Ռուսաստան}}/{{դրոշ|Ուկրաինա}} [[Ռուսաստան]]/[[Ուկրաինա]] |
||
|[[Պատկեր: |
|[[Պատկեր:UHT Yevpatoriia, Crimea, Ukraine.svg|50px]] |
||
|'''[[Եվպատորիա (քաղաք, Ուկրաինա)|Եվպատորիա]]''' |
|'''[[Եվպատորիա (քաղաք, Ուկրաինա)|Եվպատորիա]]''' |
||
| |
| |
19:18, 27 Մայիսի 2018-ի տարբերակ
Քաղաք | |||||
---|---|---|---|---|---|
Բելգորոդ | |||||
ռուս.՝ Белгород | |||||
| |||||
Երկիր | Ռուսաստան | ||||
Երկրամաս | Բելգորոդի մարզ | ||||
Շրջան | Բելգորոդի շրջան | ||||
Քաղաքապետ | Բոժենով Սերգեյ Անդրեևիչ[1] | ||||
Հիմնադրված է | 1596 թ. | ||||
Առաջին հիշատակում | 1596 | ||||
Մակերես | 153,1 կմ² | ||||
ԲԾՄ | 130 մետր | ||||
Կլիմայի տեսակ | Բարեխառն ցամաքային | ||||
Պաշտոնական լեզու | ռուսերեն | ||||
Բնակչություն | 379 508 մարդ (2014) | ||||
Խտություն | 2478.82 մարդ/կմ² | ||||
Ագլոմերացիա | 519 000 | ||||
Ազգային կազմ | ռուսներ, ուկրաինացիներ և ուրիշ | ||||
Կրոնական կազմ | ուղղափառություն և այլ դավանանքներ | ||||
Տեղաբնականուն | բելգորոդցի, բելգորոդչանկա[2] | ||||
Ժամային գոտի | UTC+3 | ||||
Հեռախոսային կոդ | 4722 | ||||
Փոստային ինդեքս | 308000 | ||||
Փոստային դասիչ | 308000–309000 | ||||
Պաշտոնական կայք | beladm.ru(ռուս.) | ||||
| |||||
Բելգորոդ (հին ռուսերեն ռուս.՝ Bѣlgorod), քաղաք Ռուսաստանի եվրոպական մասի հարավային հատվածում։ Բելգորոդի մարզի վարչական կենտրոնն է։ Գտնվում է Արևելաեվրոպական (Ռուսական) հարթավայրի հարավային ծայրամասում, Սևերսկի Դոնեց գետի աջ ափին (Դոնի աջ վտակ), 700 կմ հարավ է Մոսկվայից, 40 կմ հեռու է Ուկրաինայից: Քաղաքի բնակչությունը կազմում է 379.508 մարդ (2014)։ Բելգորոդի շուրջ ձևավորված ագլոմերացիան քաղաքի հետ միասին ունեն ավելի քան կես միլիոն բնակչություն։ Առաջին քաղաքն է Ռուսաստանում, որը ստացել է «Զինվորական փառքի քաղաք» կոչումը[3]:
Անվան ստուգաբանությունը
Տեղանունը սպիտակ և քաղաք բառերի համադրությունն է։ Կան մի քանի տարբերակներ արտաքին տեսքի համադրության վերաբերյալ։
- Սպիտակ քաղաք-ամրոց, որի պատերը կառուցված են սպիտակ քարով։
- Կավճե լեռների անունով, որը գտնվում է Բելգորոդի լանջերին։
- Եվ քաղաքի անունը կապված է Սպիտակ լեռների հետ[4]:
Հին ռուսական լեզվով քաղաքի անվանումը նշանակում է փայլուն տուն, լույսե տուն։ Տարեգրքում պահպանվել են այլ անուններ՝ Սպիտակ աշտարակ, արևելասլովակյան լեզուներում պահպանվել է որպես Բելոգրադ, Բելոգարոդով։[5]
Պարգևներ և պատվավոր կոչումներ
- Պատվավոր կոչում «Առաջին հրավառություն» (օգոստոսի 5, 1943 թ.)[6]
- Շքանշան Հայրենական պատերազմի 1-ին մակարդակով (ապրիլի 9 1980 թ.) -ի նշանավորում խիզախություն և տոկունություն ցուցաբերած քաղաքի աշխատողներին, Հայրենական Մեծ պատերազմի, և տնտեսական ու մշակութային ձեռքբերումների զարգացման համար։
- 2004 թվականին, Ռուսաստանի Դաշնության կառավարությունը Բելգորոդ քաղաքին պարգևատրեց II աստիճանի պատվոգրով ազգային մրցույթում «Առավել հարմարավետ քաղաք» կոչման համար։[7]
- 2006 թվականին նախարարությունը Ռուսաստանի Դաշնության տարածաշրջանային զարգացման հիմա վրա «Լավագույն Քաղաքապետարանը» մրցույթում «Քաղաք Բելգորոդ»-ը արժանացել է III աստիճան պատվոգրի, որպես «սոցիալական ծառայությունների քաղաքապետարան»[7]:
- 2006 թվականին հոգաբարձուների խորհուրդը «Ոսկե ռուբլու» անվանակարգում «2005 թվականի Ռուսաստանի Դաշնությունում լավագույն տնտեսական զարգացման ցուցանիշների քաղաք» անվանակարգում «Ռուսաստանի Դաշնության տարածաշրջանային կենտրոնում թեմայի վերաբերյալ» CFA Բելգորոդ քաղաքը հաղթող ճանաչվեց[7]:
- Ռուսաստանի Դաշնության պատվավոր կոչում «Ռազմական փառքի քաղաք» (27 ապրիլի 2007 թ.), շնորհանդեսի ժամանակ հավատարմագրեր են հանձնվել Ռուսաստանի նախագահի կողմից, որ պետք եղած ժամանակ քաջություն, վճռականություն ու հերոսություն կցուցաբերի քաղաքի և հայրենիքի անկախության ու ազատության համար[8]:
- Ըստ արդյունքերի II ռուսական «Լավագույն քաղաքապետարան» մրցույթում 2007 թվականին քաղաքային թաղամասում «Քաղաք Բելգորոդ»-ը գրավեց II տեղը, ինքնակառավարման մեջ տեղեկատվական բարեփոխումներ կատարելու համար[7]:
- 2009 թվականի փետրվարին Բելգորոդ քաղաքում հայտարարված «Լավագույն քաղաքապետարան» մրցույթ անվանակարգում որպես ֆինանսների և էկոնոմիկայի քաղաքապետարան արժանացել է I աստիճանի[7]:
- 2009 թվականի հոկտեմբերին Բելգորոդ քաղաքը պարգևատրվել և երախտագիտության է արժանացել Ռուսաստանի տարածքային զարգացման նախարարության կողմից, բոլոր ռուսական մրցույթերում ակտիվ մասնակցության համար արժանանալով «Ռուսաստանի ամենահարմարավետ քաղաք» կոչման, 1997-2008 թվականներին օկուպացիայի մրցանակների համար[7]:
- Համաձայն ամենամյան արդյունքների համայնքների V մրցակցության ժամանակ 2010 թվականին Բելգորոդը «Լավագույն քաղաքապետարանը քաղաքային վայրերում վարչական կենտրոններ» անվանակարգում զբաղեցրել է առաջին հորիզոնականը[7]:
- 2011 թվականի հունիսի 23-ին Բելգորոդ քաղաքը պարջևատրվել է բարձրագույն պարգևով-եվրոպական դիպլոմի, ակնառու նվաճումների համար, խթանելով գաղափարները եվրոպական գործընկերության և համագործակցության մեջ, զարգացման միջազգային շփումների համար[7]:
- 2013 թվականին երկրի տարածքային զարգացման համակարգը քաղաքին արժանացրել է երկրի երրորդ քաղաք որակավորմանը[9]:
Խորհրդանիշներ
Զինանշան
Երկնագույն դաշտի վրա պատկերված է վրդոհված ոսկե առյուծ կարմիր լեզվով, արծաթե սպիտակ աչքերով: Առյուծի գլխավերևում արծաթե սպիրակ քարարծիվ է, դեղին աչքերով, դեղին լեզվով և քթով։
Ներկայիս զինանշանը հաստատվել է № 1416 հրամանագրով քաղաքապետարանի ղեկավարների կողմից 1994 թվականի օգոստոսին փոփոխված որոշումներով քաղաքի ավագանին թվով 278 18 հունիսի 1999 թվականին (Իրավիճակը) և թվով 303 հուլիսի 22 1999 թվականին(պատկերի)։
Ներկայիս զինանշանը գրեթե համապատասխանում է քաղաքի պատմական զինանշանին։ 1893 թվականի հուլիսի 23-ին հաստատվել է զինանշանը 1712 թվականին Բելգորոդի հետևակային գնդի զինանշանի հիման վրա։
Դրոշ
Ուղղանկյուն վահանակի երկու հորիզոնական շերտեր. վերևը կապույտ, ներքևը սպիտակ: Կապույտի առկայությունը ավելի շատ է, քան սպիտակինը։ Կապույտ ֆոնի վրա պատկերված են առյուծ և արծիվ: Ներկայիս դրոշը հաստատվել է 1999 թվականի հուլիսի 22-ին քաղաքային ժողովի պատգամավորների № 321[10] որոշումով, և ներկայացվել է Ռուսաստանի պետական ռեգիստրին, դրոշի գրանցման համար։
Դրոշը հիմնված է զինանշանի վրա, արտաքին գծագիրը առաջին անգամ ցուցադրվել է Բելգորոդյան գնդի խորհրդանշանում՝ 1712 թվականին։ Ըստ մի վարկածի դրոշի վրա պատկերավածը խորհրդանշում է ռուս-շվեդական պատերազմում Ռուսաստանի տարած հաղթանակ։ Արծիվը, խորհրդանշում է ռուսական բանակի հետապնդումը առյուծին՝ Շվեդիայի թագավորին։
Պատմություն
Հիմնական վեճեր
Քաղաքն առաջացել է Սեվերական հակամարտության վայրում (հռոմական մշակույթ), որը տեղակայված է կավճե լեռան վրա, Սեվերսկիյ Դոնեցկի Վազելիցի գետի թափման մոտակայքում, Սեվերական բնակավայրեր՝ հիմնված սեվերյանների կողմից, ովքեր եկել են այստեղ 8-րդ դարից ոշ ուշ։ Բնակավայրը հավանաբար քանդվել է 10-րդ դարում քոչվոր պեչենների կողմից։ Մուսին Պուշկինն իր «պատմական հետազոտություններ հին ռուսական Տմուտարական իշխանության վայրը» գրում է «Սպիտակ աշտարակ»:
Հետևյալ անունով են կոչվել 3 քաղաքներ՝ Սպիտակ Վեժա, Ինակո Սերկել, Քաղաք Դոնեցկում, այն վայրի մոտ, որտեղ 1593 թվականին կառուցվել է Բելգորոդը, մյուս Բելայա Վեժան, որտեղ ապրեն են հույներն ու կազակները։ Այդ մասին վկայություններ կան Բալիտինայի գրավոր բառարաններում։ Եղել է հին քաղաք Դնեպրի մոտ, և երրորդ Բելայա Վեժան եղել է Ռուսաստանում, Օստրա գետի բարձրունքում։[11]
Քաղաքի հնության օգտին արտահայտվել է պատմաբան Տատիշյովը[12], լեհ պատմաբան Կուշինսկին [13], դոնական կազակների պատմաբան Սեվելյովը[14]:
Մինչհեղափոխական աղբյուրները քաղաքի հիմնադրման տարեթիվը նշել են 1593 թվականը։
1998 թվականի տեղեկատվական բառարանում ասվում է, որ ժամանակակից Բելգորոդը հիմնադրվել է 1596 թվականին Բելգորոդեում, այսինքն այնտեղ, որտեղ երբևէ եղել է աղետների հետևանքով կորժանված Սպիտակ քաղաքը։[15]:
Ըստ տեղական պատմաբանների տեսանկյունի առաջին անգամ Բելգորոդ քաղաքը հիմնադրվել է 1596 թվականի սեպտեմբերի 11-ին Ֆյոդով Իվանովիչի կողմից, որպես սահմանային ամրոց, Բելգորոդ մարզի կենտրոնը Բելգորոն քաղաքն է։
1995 թվականի քաղաքային իշխանությունները նշել են քաղաքի 1000-րդ տարեդարձը։ Այս օրը որոշել էր տեղական ազգագրագետ Ն. Շվելյովան։
Ռուսաստանի թագավորություն
Ռուսաստանը վերամիավորվել և թագավորության աստիճանի էր հասել Մոսկվայի մեծ իշխան Իվան Ահեղի գահակալության շրջանում։ Նա իր տերությանն էր միացրել նախկին Կիևյան Ռուսիայի տարածքում առաջացած գրեթե բոլոր իշխանությունները։ 1613 թվականին երկրում հաստատվում է Ռոմանովների դինաստիան, որը որպես թագավորական արքայատոհմ իշխում է ավելի քան հարյուր տարի՝ մինչև կայսրության հռչակվելը։
Այս շրջանում առանձին տեղ էր գրավում քաղաք Բելգորոդը։ 1658 թվականին ձևավորվել է քաղաքի ռազմական բարդ բանակ, որը իր մեջ ներառվում էր Բելգորոդի սահմաններում եղած բոլոր զինված ուժերը, և դրանք ենթարկվել են մարզպետին[16]:
Բելգորոդի ռազմային գնդի առաջացումը հանգեցրեց լայնածավալ ռազմական շրջանի ձևավորմանը, որը գոյատևեց մինչև 18-րդ դարի սկիզբ[16]:
18-րդ դարի սկզբում Բելգորոդն սահմանակցում էր Նովոռոսիյսկի տարածքին և Ուկրաինայի պաշտպանության գծին։ Հետագայում ռազմավարական կարևորությունը Բելգորոդում նվազել է։
1708 թվականի դեկտեմբերի 18 (29)-ին, երբ Ռուսաստանը բաժանվեց 8 մարզերի Բելգորոդը դարձավ Բելգորոդ պրովինցիայի կենտրոն, Կիև մարզում[17]:
Ռուսական կայսրություն
Ռուսաստանի պատմության կայսերական շրջանում՝ 1727 թվականի մարտի 1 (12)-ից մինչև 1779 թվականի մայիսի 23-ը (հունիսի 3) քաղաքը Բելգորոդ մարզի կենտրոնն էր, որի մեջ ընդգրկված են քաղաքներ, ինչպես նաև Օրյոլը և Խարկովը (վերջինս, միայն մինչև 1765 թվականը, և միայն քաղաքացիական վարչակազմում, քանի որ այն եղել է Սլոբոդսկիյ զորագնդի վարչական կենտրոն)։ Հետո Բելգորոդ մարզի վերացավ, իսկ Բելգորոդը դարձավ Կուրսկի մարզի շրջան։
ԽՍՀՄ
Քաղաքում 1917 թվականի հոկտեմբերի 26-ին (նոյեմբերի 8) հիմնադրվել է խորհրդային իշխանություն։ 1918 թվականի ապրլիր 10-ին քաղաքը գրավել են գերմանական զորքերը։ Հետո Բրեստի խաղաղության պայմանագրով քաղաքն անցել է հյուսիս, ստեղծվել է Բելգորոդ ուկրաինական պետություն։
1918 թվականի դեկտեմբերի 20-ին Կարմիր բանակի կողմից Սկորոպադսկի տապալումից հետո քաղաքը մասն էր կազմում ՌՍՖՍՀ-ի։ 1918 թվականի դեկտեմբերի 24-ից 1919 թվականի հունվարի 7-ը Բելգորոդում տեղավորված է եղել աշխատավորական և գյուղական կառավարությունը Գ. Լ. Պյատակովայի գլխավորությամբ։ Քաղաքը եղել է Ուկրաինայի ժամանակավոր մայրաքաղաք[18]:
1919 թվականի հունիսի 23-ից դեկտեմբերի 7-ը քաղաքը կազմում է սպիտակ Ռուսաստանի հարավային մասում, և կամավորական բանակի բանակատեղին էր։
1922 թվականի դեկտեմբերին որպես Ռուսաստանի Խորհրդային Դաշնային Սոցիալիստական Հանրապետության (Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միության) մասն էր կազմում։
1928 թվականի մայիսի 14-ին երկրի վարչական բաժանման հետ կապված լուծարվել է Բելգորոդի և Կուրսկի կոմսույթունները։ Բելգորոդ շրջանը դարձավ Բելգորոդ կենտրոն Սև երկրի կենտրոնական տարածաշրջանում։ 1930 թվականին Բելգորոդի շրջանի վերանալուց հետո դարձավ շրջանի կենտրոն։ 1934 թվականի հունիսի 13-ին ընդգրկվել է Կուրսկի մարզի մեջ[19]:
1935 թվականի մարտի 2-ին առանձին վարչական միավորներն անմիջականորեն ենթական էին Կուրսկի շրջանային գործադիր կոմիտեին[20] :
Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ Բելգորոդում եղել են արյունալի մարտեր։ Քաղաքը երկու անգամ շրջափակված է եղել գերմանացիների կողմից-1941 թվականի հոկտեմբերի 24-ին, 1943 թվականի փետրվարի 9-ին, 1943 թվականի մարտի 18-ից օգոստոսի 5-ը քաղաքում եղել են մարտեր։
Պատերազմի ժամանակ քաղաքը վնասվել է, կորցրել է պատմական գրեթե բոլոր շենքերը, մնացել են միայն մի քանի տասնյակ շենքեր։ Ի պատիվ Բելգորոդի ազատագրման 1943 թվականին օգոստոսի 5-ին հրավառություն է եղել։ Այդ ժամանակից ի վեր Բելգորոդը առաջին անգամ սկսվել է բարեկարգվել, և օգոստոսի 5-ը նշվում է որպես քաղաքի օր։
1954 թվականի քաղաքը դարձավ նորաստեղծ Բելգորոդ մարզի վարչական կենտրոն։ Եվ այս ժամանակներից քաղաքը սկսել է արագ տեմպերով զարգանալ։
Ռուսաստանի Դաշնություն
XXI դարում քաղաքում մշակվել է ենթակառուցվածքների, գիտական, մշակութային, տնտեսական և հոգևոր կենտրոններ, կենտրոնական Սև ծովի երկրամասից։ Բելգորոդը Ռուսաստանում ամենամաքուր քաղաքներից մեկն է։
Աշխարհագրություն
Աշխարհագրական դիրք
Բելգորոդը գտնվում է Կենտրոնական Ռուսաստանի հարավային ծայրամասում, Դոնեցկ գետի աձ ափին, Մոսկվայից 700 կմ հարավ, 42 կմ հեռու է Ուկրաինայի սահմանից։ Մոտակա խոշոր քաղաքը Ուկրաինայի Խարկով քաղաքն է։
Քաղաքը գտնվում է Սպիտակ լեռան լանջին, ողողվում է Դոնեցկ գետի ներհոսքով, որի համար հարավային բլրի վրա կառուցվել է կամուրջ 16-րդ դարի վերջին, հիմնականում պահականավի համար[21]: Անցնում է հյուսիսից հարավ, արևելքից արևմուտք, ձևավորելով ուղղանկյուն քարտեզի վրա մի փոքր երկարացված երկայնքով արմատական կետեր[22]:
Քաղաքը գտնվում է տափաստանային գոտում։ Քաղաքի ռելիեֆի էրոզային ծագումը հակված է հյուսիսից հարավ, ծովի մակերևույթից բարձր է 200 մետր։
Վարչական բաժանումը
Բելգորոդը բաժանված է երկու քաղաքային արևմտյան և արևելյան շրջանների։ Մինչև 1993 թվականը այդ թաղամասերը կոչվում էին Սվերդլովսկի և Ակտյաբրսկիյ[23]:
Քաղաքի ինտեսնիվ աճի պատճառով ստեղծվեց երրորդ՝ քաղաքային շրջանները՝ Հարավայինը[24]: Քաղաքում ստեղծվել է 27 խորհուրդ, որը ներկայացնում է կառավարությունը խորհրդի պատգամավորների գլխավորությամբ[22]:
Ժամային գոտի
Բոլգորդը Բոլգորոդի մարզի հետ մեկտեղ գտնվում է ժամային գոտու միջազգային ստանդարտի վրա ինչպես Մոսկվան (MSK)։ Կորդինատային ունիվերսալ ժամանակը +3:00 (МСК) է։ Քաղաքի ժամանակը համընկնում է UTC+3-ին։
Կլիմա
Քաղաքի կլիմա բարեխառն ցամաքային է, չոր ամառներով և զով ձմեռներով։ Մեկ տարվա ընթացքում լինում են 480-550 մմ տեղումներ, հիմնականում ամռանը։
- Օդի տարեկան միջին ջերմաստիճանը + 7,7 °C
- Օդի միջին խոնավությունը 76%
- Քամու միջին արագությունը 5-7 մ/վ
Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Բելգոգրադում | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | տարին |
բացարձակ առավելագույնը (°C) | 6,6 | 12,3 | 19,4 | 25,6 | 34,4 | 35,7 | 38,9 | 36,3 | 33,5 | 27,6 | 17,4 | 8,9 | 38,9 |
միջին առավելագույնը (°C) | −3,0 | −2,9 | 2,8 | 13,2 | 20,5 | 23,9 | 26,0 | 25,2 | 18,6 | 11,1 | 1,9 | −2,6 | 11,3 |
միջին ջերմաստիճանը (°C) | −6,1 | −6,1 | −0,4 | 8,9 | 15,5 | 19,4 | 21,8 | 21,2 | 15,1 | 8,0 | −0,4 | −5,6 | 7,7 |
միջին նվազագույնը (°C) | −10,0 | −9,9 | −4,0 | 4,0 | 9,7 | 14,1 | 16,8 | 16,3 | 10,9 | 4,7 | −2,8 | −9,0 | 3,5 |
բացարձակ նվազագույնը (°C) | −34,5 | −29,7 | −31,1 | −9,7 | −3,1 | 2,9 | 8,7 | 7,1 | −2,5 | −6,2 | −21,0 | −32,1 | −34,5 |
տեղումների քանակը (մմ) | 52 | 40 | 36 | 46 | 48 | 67 | 72 | 53 | 49 | 40 | 52 | 50 | 605 |
Աղբյուր՝ Բելգոգրադի տարածաշրջանի տվյալներ և worldweather.org |
Բնակչություն
1626 | 1801 | 1856 | 1861 | 1890 | 1897 | 1913 | 1926 | 1931 | 1939 | 1959 | 1967 | 1970 | 1973 | 1976 | 1979 | 1982 | 1986 | 1989 |
5000 | 3462 | 12 800 | 11 852 | 22 940 | 27 000 | 28 400 | 31 000 | 30 600 | 34 000 | 72 278 | 129 000 | 151 336 | 187 000 | 215 000 | 239 814 | 262 000 | 286 000 | 300 408 |
1992 | 1996 | 1998 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | |
314 200 | 326 400 | 335 000 | 342 000 | 344 200 | 337 030 | 337 000 | 339 000 | 340 900 | 344 000 | 348 200 | 353 000 | 358 000 | 356 402 | 356 400 | 366 110 | 373 528 | 379 508 |
1890 թվականին քաղան ունեցել է 22940 բնակիչ, որից 1330 առևտրականներ էին, 6050 միջին խավի մարդիկ։ 2010 թվականին ծնվել է 3909 երեխա, որը 10%-ով բարձրացրեց 2006 թվականի աճը։ Ռուսաստանում ամենամացծր մահացությունը քաղաքում է։ Քաղաքի բնակչությունը աճում է բարձր տեմպերով[22]: Բնակչության 29.7% կազմում է 14-30 տարեկան մարդիկ, քաղաքում միջին տարիքը 40 տարեկանն է։ Բնակչության 194.600-ը զբաղվում է ակտիվ տնտեսությամբ[25] :
Ազգային կազմ
Բելգորոդի ներկայիս բնակչությունը բազմազգ է։ Քան մոտավորապես 100 ազգեր։ Առաջին տեղում ռուսներն են, երկրորդ տեղում ուկրաինացիները։
Բելգորոդի ագլոմերացիան
Ագլոմերացիայում բացի քաղաքի կենտրոնից ընդգրկում են նաև 5 շրջաններ՝ Բելգորոդի շրջան, Կորոչանսկի շրջան, Շեբեկինսկի շրջան, Յակովլևսկի շրջան (Բելգորոդի մարզ), Բորիսովսկի շրջան (Բելգորոդի մարզ)[26]: Մայրաքաղաքային բնակչությունը կազմում է 600 հազար մարդ[27], քաղաքից 30 կմ հեռավորության վրա հատակացված է անհատական բնակավայրերի շինարարության համար։
Տնտեսություն
Այժմյան քաղաքն ունի լավ զարգացած շինարարական ոլորտ, էներգետիկայի ընկերություն, մետաղամշակում և ռադիոէլեկտրոնիկա, զարգացման սոցիալական և մշակութային ենթակառուցվածքներ։ Նոր առևտրի կենտրոնների բացումը նպաստել է զբաղվածության աճին, քաղաքը լցված է շուկայական նոր ապրանքներով։ Քաղաքի միջին աշխատավարձը 19 100 ռուբլին է, որը 2006 թվականի ցուցանիշներով աճել է 57%[22] :
Արդյունաբերություն
19-րդ դարում քաղաքի հիմնական արդյունաբերությունը մեղրամոմի մշակումն է։ Շար հայտնի են Բելգորոդի մոմերը: Մինչև 19-րդ դարի կեսերը ապրանքաշրջանառության մեջ հիմանական ապրանքները խոզապուխտն էր և ալկոհոլը (այսպես կոչված «գորիլկա»)։ Ըստ ԲԵՀԲ-ի 19-րդ դարի վերջին քաղաքն ուներ 41 գործարան:
- ճարպահալ գործարան-7
- օճառի գործարան-3
- կաշվի գործարան-7
- մոմագործարան-2
- յուղի գործարան-2
- աղյուսի գործարան-6
- հախճասալի գործարան-4
- կրի գործարան-4
- բրուտագործարան-6
2001 թ. քաղաքի ապրանքային արտադրության ծավալը կազմել է 54,1 միլիարդ ռուբլի[28]:
Քաղաքի արդյունաբերություն ներկայացնում են քիմիական ձեռնարկությունները, փայտամշակման արդյունաբերությունը, դեղագործությունը, թեթև արդյունաբերությունը, սննդի արդյունաբերությունը, մեքենաշինությունը և շինարարակ նյութերի արդյունաբերությունը։ Արտադրանքի ավելի քան 50 տեսակները մեծ պահանջարկ են վայելում արտասահմանում[29]: Քաղաքում գործում է ավելի քան 200 միջին և խոշոր ձեռնարկություններ։ Ամենամեծը ՓԲԸ «Բելգորոդի մեքենաշինության գործարանն» է, ՓԲԸ«Բելգորոդի հղկիշ գործարան»[30]:
Էներգետիկա
Քաղաքում կան ջերմային էլեկտրակայաններ, որոնք ապահովում են քաղաքի բնակչությանը էլեկտրաէներգիայով ՓԲԸ «Կվադրա»:
Առևտուր
19-րդ դարի վերջին Բելգորոդի առևտրային շուկայում կայն հացահատիկ, մոմ, ճարպ, արդտադրված ապրանքներ[21]:
Այժմ քաղաքում կա 20 խոշոր առևտրային կենտրոններ։
2010 թվականին քաղաքում բացվել է 287 նոր առևտրի, սննդի և ներքին ծառայություններ։ Ընդհանուր սպառողական հատվածում ներգրավված են ավելի քան 3000 տնտեսվարողներ, որոնք վարձել են մոտ 19 000 մարդ[29]:
Քաղաքն ունի այնպիսի մանրածախ ցանցերի, ինչպիսիք են, «Պյատոռոչկա», «Մագնիտ», «Եվրոպա», «Էլդորադո», Մեդիա մարկետ, «Մ-վիդեո», «Տեխնոպարկ», «Տեխնոցիլա». Բաց հիպերմարկետներն են «Լինիա», «Նաշ», «Կարուսել», «Լենտա», առևտրի կենտրոն «Ռիո», «Բելգորոդի սիթի մոլ», «Մեգա Գրինն», առևտրի կենտրոն «Աերոբուս», առևտրի կենտրոն «Մոդնիյ Բուլվար» և այլն։ Շինարարական հիպերմարկետներ՝ «Տիտան Ստրոյ»: Քաղաքն ունի 3 McDonald և մի KFC:
Ձեռնարկատիրություն
Վարչակազմի ղեկավարության աջակցությամբ ձեռնարկատիրությունը զարգագել է։ 2011 թվականի հունվարի 1-ին Բելգորոդում գրանցվել է 26.6 հազար փոքր բիզնեսներ, այդ թվում 14.4 հազար անհատ ձեռնարկատերեր և մոտ 12.400 փոքր բիզնեսներ։ Փոքր բիզնեսներում աշխատում է ավելի քան 66,000 մարդ։ Փոքր բիզնեսներում կենտրոնացված են մանրածախ և մեծածախ առևտրի, ավտոմեքենաների, կապի և շինարարության ոլորտները[29]:
Հյուրանոցներ
|
|
Բացի այդ կան էկոնոմ-դասի (* 2) և մինի հյուրանոցներ։
Հյուրանոց «Բեգորոդ» - ժամանակակից հյուրանոց, գտնվում է Սոբորնի տարածքի բիզնես կենտրոնում։ Ունի 91 համար[31]:
Հյուրանոց «Սպիտակ քաղաք»- գտնվում է քաղաքի կենտրոնում, հետիոտնային ծառուղում։ Ունի 37 համար և անվտանք ավտոտեղի[31]:
Հյուրանոց «Աշխարհ»- հյուրանոցի շենքը վերանորոգված է, շենքում կան ճարտարապետական և գեղարվեստական համաքաղաքային արժեքներ։ Ունի 43 համար[31]:
Հյուրանոց «Բևեռային աստղ»- փոքր էկոնոմ հյուրանոց։ Ունի 12 համար և մեքենայի ավտոկայանատեղի[31]:
Հյուրանոց «Բելգորե» - հարմարավետ հյուրանոցային համալիր է Բելգորոդի ջրամբարի տարածքում, շրջապատված է սոճիյի անտառներով։ Ունի 37 համար, հսկվող ավտոկայանատեղի, մարզասրահ, շոգեբաղնիք, լողավազան, իսկ ամռանը գործում է վոլեյբոլի լողափ[31]:
Հյուրանոց «Եվրոպա» - գտնվում է սուճու անտառում։ Հյուրանոցում կա ռեստորան, մատչելի հյուրերի համար շոգեբաղնիք, մերսում, բիլիարդ, մանկական խաղահրապարակ[31]:
Շինություններ
2000 թվականին քաղաքում սկսվել է ակտիվ բնակելի շինարարությունների կառուցում։ Շնորհիվ վարչակազմի վարած քաղաքականությանը Բելգորոդում կառուցվեցին հազարավոր բնակարաններ, նոր կալվածքներ Էսենինա-Բյուդեննավո-Բուլվար թաղամասերում։ Հարմարավետ ընդլայնվեցին Ուլիտկա-Զապադնիյ-Նավասադովիյ-Նոր թաղամասերը[22]:
Շինարարական աշխատանքների ծավալը 2010 թվականին կազմել է 8.5 միլիարդ ռուբլի։ Քաղաքին ավելացվել է 325.4 մ2 տարածք։ Այս ժամանակահատվածում կառուցապատվել է ավելացված տարածքի 162,6 մ2-ին[29]:
Մշակույթ և արվեստ
2011 թվականին Բելգորոդի տարածաշրջանում ծրագրվել է միջոցառում, որով պետք էր ապահովել հոգևոր անվտանգություն։ Ծրագիրն իրագործելիս իշխանությունները փորձել են կանգնեցնել քաղաքում Վալենտինի տոն նշելը «ռուսական ավանդական մշակույթի հակասման» պատճառով։[32]: Բելգորոդի մշակույթի համալսարանի ռեկտորը արգելել է բեմադրությունների ցուցադրումը, որպեսզի պահպանի «հոգևոր անվտանգությունը»:[33]:
Թանգարաններ
- Բելգորոդի պետական պատմական թանգարան
- Թանգարան դիորամա «Կուրսկի ճակատամարտը, Բելգորոդի ուղղությամբ»[34]
- Բելգորոդի գեղարվեստի պետական թանգարան
- Ներքին գործերի թանգարան Բելգորոդ մարզում
- Բելգորոդի ժողովրդական մշակույթի պետական թանգարան
- Բելգորոդի գրականության թանգարան
- Բելգորոդի հաղորդակցության թանգարան
- Թանգարան Բելգորոդի պետական համալսարանում
- Թանգարան Բելգորոդի պետական տիկիկային թատրոնում
Թատրոններ
- Բելգորոդի պետական ակադեմիական դրամատիկական թատրոն, Շեպկինա
- Բելգորոդի պետական տիկնիկային թատրոն
- Երկու Կապիկներ-թատրոն, որով զբաղվում է ծաղրածու
- Բելգորոդի երգի պետական թատրոն
- Մանկական երաժշտական թատրոն ԴՇԻ № 1
Տաճարներ
- Մարֆո-Մարիինսկի Կուսանոց՝
- Եկեղեցին Սուրբ Միքայել Հրեշտակապետ (XIX դար)
- Եկեղեցի Արխանգելա Գավրիիլա (2001)
- Եկեղեցին հոովանավորում է Սուրբ Գուրջինը[35] (2006)
- Եկեղեցի Սրբոց Նահատակաց հավատով, հույսով և գթությամբ և իրենց մոր Սոֆիային (2010)[36]
Ճարտարապետական հուշարձաններ
- Սելիվանով վաճառականի տուն (XVIII դար)
- Գոլցովայում վաճառականի տուն (XIX դար)
- Շենքը եղել է նախկին «Եվրոպական» հյուրանոցը (XIX դար)
- Շենքը եղել է աղջիկների գիմնաստիկայի դպրոց (XIX դար)
- Շենքը եղել է մարմնամարզական վարժարան (վերջը XIX դար)[37]
Հուշարձան-կոթողներ
- Սուրբ Վլադիմիրի հուշարձանը- քրիստոնեություն ընդունած Կիևյան Ռուսիայի իշխան
- Միխայել Չեպկինույի (1788-1863) հուշարձանը, ռուս դերասան, Բելգորոդի բնիկներից, Ռուսաստանի թատերգության հիմնադիրներից մեկը
- Հուշարձան համալիր «Մոռացել եք Աֆղանստանում»
- Մատուռ-ռոտոնդա կառուցվել է ի պատիվ Քրիստոսի ծննդյան 2000 ամյակի
- Ծառուղու հերոս, Խորհրդային միության հերոս Բելգորոդում
- Հուշահամալիր 1918-1919 թվականներին խորհրդայի ռեժիմից զոհվածներին, ովքեր մահացել են զավթիչների մարտերում
- Զանգվածային գերեզման նվիրված 1941 թվականի աշնանը Բելգորոդ քաղաքի պաշտպանության ժամանակ զոհված զինվորներին և 1943 թվականի գարնանը և աշնանը քաղաքի ազատագրմանը մասնակից զինվորներին
- Հուշարձան համալիր-զանգվածային գերեզմանոց նվիրված 483 խորհրդային զինվորների, ովքեր մահացել են զավթիչների դեմ մղված մարտերում
Այլ վայրերը
- Բելգորոդի պետական ֆիլհարմոնիկ (նախկինում երկաթուղի, բացվել 2010 թվականի դեկտեմբերին վերանորոգումից հետո, ունի մարմնամարզական դահլիճը)
- Բելգորոդի կենդանաբանական այգի
- Սպիտակ դիմակ-փողոցային արվեստի փառատոն
Սպորտ
Ընդհանուր Բելգորոդն ունի 924 սպորտային կառույցներ, ովքեր հնարավորություն ունեն վերցնելու 28742 մարդ, ունի 7 մարզական դպրոց, 9 դպրոց օլիմպիական ռեզերվում, 1 սպորտային ավագ դպրոց և մանկապատանեկան մարմնամարզական դպրոց, 3 սպորտային պալատ, 47 ֆուտբոլի դաշտ, 36 լողավազան, 19 առողջապահական տվյալների բազա, ֆիթնեսի սենյակ, առողջապահության ակումբ։ Պարբերաբար ֆիզիկական կուլտուրայով զբաղվում են ավելի քան 121768 մարդ։ Քաղաքն ունի 1,515 մարզիչ[38]:
Քաղաքում ամենատարածված սպորտերն են՝ ֆուտբոլ, լող, սպորտային զբոսաշրջություն, վոլեյբոլ, աթլետիկա, բասկետբոլ, հանդբոլ, փամփուշտի հրաձգություն, տափօղակով հոկեյ, բռնցքամարտ, քիքբռնցքամարտ, սեղանի թենիս[38]:
Մասնագիտական սպորտ
Մասնագիտական սպորտ ունեցող ակումբներ՝
- ВК «Белогорье»-Ռուսաստանի տղամարդկան վոլեյբոլի ակումբ։ Է 8 անգամ եղել է Ռուսաստանի չեմպիոն(1996/1997, 1997/1998, 2000, 2001/2002, 2002/2003, 2003/2004, 2004/2005, 2011/2012), 8 անգամ ստացել է Ռուսաստանի գավաթը (1997, 1998, 2000, 2002, 2003, 2004, 2005, 2012), երեք անգամ Չեմպիոնների լիգայի հաղթող (2002/2003, 2003/2004, 2013/2014), Եվրոպական վոլեյբոլի գավաթակիր (2008/2009)։
- ФК «Салют»-տղամարդկանց ֆուտբոլային ակումբ, այժմ գոյություն չունի։
- ФК «Энергомаш-տղամարդկանց ֆուտբոլային ակումբ:
- ФК «Виктория» -կանանց ֆուտբոլային ակումբ։
- ХК «Белгород»-տղամարդկանց ֆուտբոլային ակումբ։
- ПК «Адреналин»-բոուլինգի ակումբ, ակտիվ մասնակցում է ռազմահայրենասիրական դաստիարակությանը Բելգորոդում։
- АК «Белки»-Ուլթիմեյթ ակումբ, ունի երեք բաժին կանանց, տղամարդկանց և ուղանողների։
- «Роквелс»-հեծանվասպորտի ակումբ, առաջադրվել է Ռուսաստանի երկու դիրքերում «Ոսկե ոտնակ»[39]:
Սպորտային կառույցներ
- Մարզադաշտ «Սալյուտ»
- Օլիպիական հերթափոխի դպրոց
- Սպորտային պալատ «Կոսմոս»
- Սառցեդաշտ «Սառցե նարինջ»
- Սառցեդաշտ «Արծաթյա դոնեց»
- Սպորտային պալատ «Սպարտակ»
- Սպորտային համալիր «Ճառագայթ»
Զբոսայգիներ և հանգիստ
- Քաղաքային հաղթանակի զբոսայգի
- Քաղաքային զբոսայգի նվիրված Հայրենական մեծ պատերազմին
- Նվիրապետական պուրակ
- «Հարավ» հրապարակ
- «Ընտանեկան» հրապարակ
- Լենինի զբոսայգի
Քաղաքի կինոթատրոններ
Քաղաքն ունի 6 կինոթատրոն՝
- Կինոթատրոն «Սինեմա պարկ», ունի 7 դահլիճ։ Բացվել է 2010 թվականի հոկտեմբերի 2-ին Քաղաք-Խանութ «Բելգորոդսկոմում» (քաղաքի հարավային մասում)
- Կինոթատրոն «Սինեմա Սթար», ունի 4 դահլիճ։ Բացվել է 2009 թվականի նոյեմբերի 28-ին Առևտրի կենտրոն «Ռիո»-յում
- Կինոթատրոն «Գրինֆիլմ», ունի 6 դահլիճ։ Բացվել է Առևտրի կենտրոն «ՄեգաԳրինն»-ում (քաղաքի հյուսիսային մասում)
- Կինոթատրոն «Հաղթանակ», բացվել է 1960 թվականին։ Ունի երկու դահլիճ՝ «Կարմիր» և «Կապույտ», նախատեսված է 520 տեղի համար
- Կինոթատրոն «Մինիպլեկս „Ռուսիչ“», ունի 4 կինոդահլիճ, 674 տեղ (293+169+136+76): 2004 թվականին բացվել է վերանորոգումից հետո
- Կինոթատրոն «Ծիածան», ունի մեկ կինոդահլիճ 594 տեղանոց։ Քաղաքի ամենամեծ կինոէկրանը 22х16 մետր
- Կինոթատրոն «Բազե», շենքը եղել է տուն, որը վերանորոգումից հետո փոխվել է կինոթատրոնի։
Իշխանություն և քաղաքականություն
Ադմինիստրացիա
2007 թվականին Բելգորոդ քաղաքի ղեկավարությունը «Բարեկարգման և բարեկեցության», մասին ծրագիր ներկայացրեց «Միջավայրի քաղաքականություն» անվանակարգում հաղթող ճանաչվեց «Էկոմիր» մրցանակաբաշխությանը, որը ստեղծել է Ռուսաստանի բարձրագույն բնակապահպանական խորհուրդը[7]:
Քաղաքի քաղաքապետներ
- 1994-2001 Գերոգի Գեորգեվիչ Գոլիկով,
- 2002-2011 Վասիլի Նիկոլայեվիչ Պատրյասաև,
- 2011- Սերգեյ Անդրեվիչ Բոժենով
2009 թվականի դեկտեմբերին «Լավագույն ղեկավարի տեղական կառավարման» ամենամյա մրցույթում «Լավագույն քաղաքապետ» կոչումին է արժանացել Վասիլի Նիկոլայևիչ Պատրյասաևը[7]:
Բյուջե
Բելգորոդ տարածաշրջանի բյուջեն 2013 թվականի եկամուտների առումով կազմել է 7 241 988 հազար ռուբլի, իսկ ծախսերը կազմել են 7 668 472 հազար ռուբլի։ Տարածաշրջանի բյուջեի պակասորդը կազմել է 426 484 հազար ռուբլի։
Ընդհանուր առմամբ բյուջեի եկամուտների և սեփական եկամուտների բաժնեմասը կազմում է 62,3 % կամ 4 513 755 հազար ռուբլի։ Սեփական եկամուտների կառուցվածքում անհատների հարկերը կազմում է 36,4 %, դրա ծավալը կազմում է 1 642 102 հազար ռումբլի աճելով 110,4% մինչև 2012 թվականը։
Տարածաշրջանի բյուջեյում հողի հարկը սեփական եկամուտների կազմում երկրորդ տեղում է, դրա բաժինը կազմում է 23,3 %, եկամուտը՝ 1 050 670 հազար ռուբլի։
Միասնական հարկերի մուտքերի ծավալը կազմում է սեփական եկամուտների 7,7 %: 2013 թվականին իրականացված եկամուտը կազմել է 349 452 հազար ռուբլի։
Եկամուտների հատկացման բաժինը, որը քաղաքային գույք է կազմում սեփական եկամուտների 10,3 % կամ 467 123 հազար ռուբլի։
Մնացած տեսակի սեփական եկամուտների գալիս է 1 004 408 հազար ռուբլի կամ 22,2 % սեփական եկամուտների հաշվին։ Այդ անհայտուց մուտքերի մինչև կապիտալի եկամուտը կազմում է 495 251 հազար ռուբլի կամ 11 %:
Ամենամեծ ծախսերի մասնաբաժինը՝ կրթության համար 48%, սոցիալական քաղաքականություն 17%, բնակարանային-կոմունալ ծառայություններ 9%:
2013 թվականի ընթացքում իրականացվել է 22 նպատակային ծրագրեր, նրանց ֆինանսավորումը տարածաշրջանի բյուջեից «Բելգորոդ քաղաքում» կազմել է 340 338 հազար ռուբլի[40]:
Կրթություն
Քաղաքի կրթական համակարգը ներկայացված է մի շարք բուհերով և քոլեջներով, Բելգորոդում միևնույն ժամանակ գործում են 14 լրացուցիչ կրթական հիմնարկներ, միջդպրոցական կրթական կոմբինատ, 46 միջին կրթական հիմնարկներ և 67 նախադպրոցական կրթական հիմնարկներ[41]:
2010 թվականին 10-ից ավել կրթական համակարգի աշխատակիցներ պարգևատրվել են ՌՖ-ի ընդհանուր կրթության «Պատվո աշխատակից» մեդալներով, Ռուսաստանի Դաշնության կրթության և գիտության նախարարության պատվոգրերով, ինչպես նաև քաղաքային վարչակազմի պատվոգրերով և շնորհակալագրերով։ «Կրթություն» ազգային առաջնային նախագծի հաջող իրականացման շրջանակներում լավագույների կազմում եղել են 6 մանկավարժներ Բելգորոդից[29]:
Քաղաքի մանկապարտեզներում, դպրոցներում, միջնակարգ մասնագիտական հաստատություններում ռազմահայրենասիրական դաստիարակության նպատակով անցկացվում են դասարանական ժամեր մասնակցությամբ № 27898 զինմասի ներկայացուցիչների։ Օգտագործելով նշված զինմասի նյութական բազան և նոմեր № 27898 և № 25624 զորամասերում՝ ռազմահայրենասիրական ամառային ճամբարներում անցկացվում են հավաքներ ուղղված Բելգորոդի զորակոչային երիտասարդությանը[29]:
Բացի այդ դպրոցական կադետական դասարաններում ստեղծվել են տարբեր տեսակի զորքեր։ Հանրակրթական դպրոցում անցկացվում են ծովային դասեր։
Բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ
- Բելգորոդի պետական տեխնոլոգիական համալսարան, Շուխովայի անվան[42].
- Բելգորոդի պետական ազգային հետազոտական համալսարան[43]
- Բելգորոդի համագործակցության, իրավունքի և տնտեսագիտության համալսարան[43]
- Բելգորոդի պետական ագրարային համալսարան[44]
- Բելգորոդի մշակույթի և արվեստի պետական համալսարան[45]
- Բելգորոդի իրավաբանական համալսարան[46]
- Ժամանակակից հումանիտար ակադեմիա[47]
Մասնագիտացված հանրակրթական դպրոցներ
- Բելգորոդի արդյունաբերական քոլեջ
- Երկու բժշկական քոլեջ
- Փաստաբանական քոլեջ
- Մեխանիկայի և տեխնոլոգիայի քոլեջ
- Շինարարական քոլեջ
- Մասնագիտական դպրոցի № 4
- Մասնագիտական դպրոցի № 5
- Մասնագիտական դպրոցի № 6
- Պոլիտեխնիկական քոլեջ(նախկին ավագ դպրոց № 17)[48]
- Բելգորոդի սննդի հասարակական քոլեջ
- Մասնագիտական դպրոցի № 20
- Երաժշտական քոլեջ
Հոգևոր կրթական հաստատություններ
Գիտություն
Հետազոտական հաստատություններ
- Համառուսական հետազոտությունների ինստիտուտ
- Դիզայնի ինստիտուտ
- Քաղաքացիական ծրագրավորման ինստիտուտ
- «Բելգորոդի Գյուղատնտեսական հետազոտությունների» ինստիտուտ
- «Համառուսաստանյան գիտահետազոտական և փորձարարական Անասնաբուժության Ջ. Ռ. Կովալենկոյի անվան» ինստիտուտ Բելգորոդի բաժին։
Զանգվածային տեղեկատվություն
Բելգորոդում կա ավելի քան 20 ԶԼՄ-ներ[49], 2 լրատվական գործակալությունները, 11 հեռուստաալիքներ և 13 ռադիոկայաններ, գործում են նաև մի քանի կաբելային օպերատորներ։ Ամենահայտնի տպագիր լրատվամիջոցը «Բելգորոդի նորություններ» է, գովազդային լրատվամիջոցների առաջատար թերթը՝ «Մոյա ռեկլամա» թերթն է։
Ենթակառուցվածք
Տրանսպորտ
Բելգորոդով է անցել խոշոր երկաթագծերի և մայրուղիների միջազգային նշանակություն ունեցող ճանապարհը, որը Մոսկվան կապում է Ռուսաստանի հարավային շրջանների և Ուկրաինայի հետ, այդ թվում դաշնային մայրուղին M2 «Ղրիմը» և Մոսկվա-Խարկով-Սեվաստոպոլ երկաթուղին։
Ռուսաստանի սակավաթիվ քաղաքամերձ տրոլեյբուսային 34 կմ գծով անցնում է Բելգորոդով, միանալով «Ղրիմի» դաշնային մայրուղուն և վարչական կենտրոն Մայսկմին գյուղով[50]:
Քաղաքային տրանսպորտի հայեցակարգը մշակվել է 2008 թվականին, նախատեսվում է թեթև երկաթուղային շինարարություն, ինչպես նաև Խարկովի լեռնեերով ձգվող ճոպանուղու կառուցում[51]:
Ավտոմոբիլների մասին
Բելգորոդում (բացառությամբ Բելգորոդի ագլոմերացիայի) 2013 թվականին եղել 139.702 տրանսպորտային միջոց, որից 117.279 մեքենա։ 2014 թվականին եղել է 638 ավտոկայանատեղի։ Բելգորոդից 1000 եկածներից 370 մեքենայով են։
2014 թվական]ի նոյեմբերի 22-ից Բելգորոդում ավտոկայանատեղիները դարձել են վճարովի։ 55 վճարովի ավտոկայանատեղիները նախատեսված են 751 ավտոմեքենայի համար։ Ավտոկայանատեղիում մեկ ժամը անվճար է, իսկ երկրորդ ժամը լրանալու դեպքում վարորդը պետք է մուծի 30 ռուբլի։ Վճարումը կատարվում է SMS-ի, բջջային հավելվածի և կայքի միջոցով։ Ավտոկանգառն անվճար կարող են օգտագործել հաշմանադամներն, բազմազավակ ընտանիքները, վթարային ծառայությունները, Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակիցները և համակենտրոնացման ճամբարի նախկին անչափահաս դատապարտյալները։ Օպերատիվ հետևում են ավտոմեքենաների պարեկությանը, նկարահանում են հատուկ ծրագրերով[52]:
Օդանավակայան
Օդային կապերը իրականացվում են Բելգորոդի միջազգային օդանավակայանում, որը ապահովում է Իլ-76, Տու 154, Boeing 737, Boeing 767, Airbus A320 ինքնաթիռների ընդունելությունը։ Օդանավակայանը հագեցված է ժամանակակից վայրէջքի SP-80 համակարգով և Վիեննայի Միացյալ համալսարանի լուսավորման սարքավորումներով։
Երկաթուղի
Քաղաքում կա երկաթուղային կայարան «Բելգորոդ»-ը։ Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում, այն մեծ մասամբ օգտագործվում է արդյունաբերական արտադրանքի ոլորտում։ 2000-ական թվականներին Բելգորոդի մասնաճյուղը Ռուսական երկաթուղու առաջատարներից էր։
Տրոլեյբուս
Շղթայաձև տրոլեյբուսի երկաթուղային գիծը 120 կմ է։ Տրոլեյբուսի քաղաքային այգին բաղկացած է 150 կտոր սարքավորումներից, հիմնականում Ռուսաստանի Դաշնության պատրաստած տրոլեյբուսը ЗиУ-682В, 2 միավոր ЗиУ-683, գործում է 1990 թվականից, և 3-րդ միավոր ЗиУ-6205, 30 միավոր, «Օպտիմա», ինչպես նաև կա մի Skoda-ВМЗ-14Tr տրոլեյբուս, սկսվել է շահագործվել 1996 թվականից։ 2002 թվականին քաղաքապետարանը գնել է 15 նոր տրոլեյբուս ЗиУ-682Г, 2005 թվականին 20՝ ЗиУ-682Г, 2011 թվականին 30 տրոլեյբուս Тролза-5275.05 «Օպտիմա», իսկ 2013 թվականին 20 նոր տրոլեյբուսներ АКСМ-420:
Ավտոբուս
Քաղաքն ունի 2 ավտոկայան՝ ավտոկայան Բելգորոդ և Բելգորոդ 2 (գտնվում է на կայարանամերձ տարածում), ինչպես նաև ավտոբուսը՝ «Էներգոմաշ»: Այն հիմանականում սեղոնային տոմս ունեցող ավտոբուս է (օրինակ Էներգոմաշ-մայիս)։ Բելգորոդ 2 կայարանից ավտոբուսները գնում են շրջկենտրոններ, և հետ ժամանում նույն վայրը։ Ավտոբուսները մեկնում են 20 րոպե մեկ։ Ավտոբուսները մեկնում են Մոսկվա և Խարկով։ Ավտոբուները գնում են Քիշնևի, Կիևի, Աստրախանի, Վոլգոգրադի, Սմոլենսկի, Սանկ Պետերբուրգի, Լվովի և այլ քաղաքների կենտրոնական ավտոկայարաններ։ Բացի այդ ավտոբուսները գնում են գյուղեր և գյուղակներ։
Քաղաքացիական պաշտպանություն
Բելգորոդի 58 օդային ազդանշաները հրահանգ են տալիս «Գրանցում բոլորի համար»: Արտակարգ բջջային կապի օպերատորները կազմակերպել SMS հաղորդագրություններ մասնավոր բջջային հեռախոսների միջոցով[53]:
Առողջապահություն
Բելգորոդում կա 11 կլինիկա, որից 4-ը՝ մանկական[54]:
Տոներ
- Բացռությամբ Ռուսաստանի Դաշնության պետական տոների, Բելգոգրադում պաշտոնապես նշվում է.
- Հունվարի 6 - կրթության օր Բելգոգրադի մարզում,
- Հունվարի 9 - Հիշատակման օր. Խորհրդային կրկնակի հերոս՝ Վասիլի Յկովլևիչ Գորինի ծննդյան օր,
- Փետրվարի 5 - Ստարովո Օսկոլը ֆաշիստ զավթիչներից ազատագրելու օր
- Հուլիսի 12 - Սուրբ Պետրոսի և Պողոսի օր
- Հուլիսի 17 - Երկաթուղային շինարարների օր
- Օգոստոսի 5 -Բելգորոդը ֆաշիստ զավթիչներից ազատագրման օր
- Օգոստոսի 23 - Հաղթանակի օր - Բելգոգրադի մարզի ազատագրման օր
- Սեպտեմբերի 19 - Իոասաֆ Բելգորոդսկի հիշատակի օր
- Հոկտեմբերի 14 - Բելգոգրադի մարզի դրոծի օր
Քաղաքի դրամագիտությունը
1995 թվականին մայիսի 16-ին Ռուսաստանի Դաշնության բանկը թողարկեց հուշադրամ նվիրված «Բելգորոդ քաղաքի ճարտարապետական կոթողների հազարամյակին»: Շրջանառությունը կազմել է 3000 մետաղադրամ, իսկ անվանակարգը 3 ռուբլի։
2006 թվականի հոկտեմբերի 2-ին Մոսկովյան մինտը թողարկեց հուշադրամային մետաղադրամներ «Ռուսաստանի հին քաղաքներ» շարքից նվիրված Բելգորոդին։ Արվեստագետ նկարիչ դարձավ Ա. Դ. Շաբլիկինը, իսկ քանդակագործ Ա. Ի.Պարֆենովը։ Հուշադրամը պատկանում է հուշադրամների թանկարժեք մետաղների շարքին։ Դիզայնի հիմքում համատեղեցին 2 գույներ, որոնք ստանում էին լատունի և մելխիորի միաձուլումից։ Դրա համար մետաղադրամը կոչվեց բիմետալիկ։ Հիմքը 10 ռուբլի մետաղադրամն էր, մի կողմում քաղաքի համայնապատկերն էր, ձախից վերևում Բելգորոդի զինանշանը, կողամասերում մակագրություններ՝ վերևում «Ռուսաստանի հին քաղաքներ», ներքևում «Բելգորոդ»: Հակառակ կողմում 300 ակոսներ և 2 գրություն, 10 ռուբլի առանձնացված աստղիկներով։
2011 թվականի մայիսի 23-ից Ռուսաստանի կենտրոնական բանկը և Սանկտ Պետերբուրգի դրամատունը սկսեցին թողարկել մատաղադրամների շարքից ռազմական քաղաքի «Փառք» 10 ռուբլու տեսքով։ Դրա նկարիչ և քանդակագործ դարձավ Ա. Ա. Բրինզան։ Մետաղադրամները պատրաստվեցին պողպատից և պատվեցին լատունով։ Մի կողմում պատկերված էր Բելգորոդ քաղաքի զինանշանը, վերևում կիսակլոր ժապավենով գրություն «Ռազմական քաղաքի փառք», ներքևում «Բելգորոդ»: Մետաղադրամի կողը ունի 6 բաժին 6-ական ելուստ, և 6 բաժին 7-ական ելուստով, որոնք միմյանց հաջորդում են 12 հարթ բաժիններով։
Բելգորոդի փոստ և ֆիլատելիա
2002 թվականին «Մարկա» հրատարակչական և առևտրի կենտրոնը տպագրել է 150,000 ծրար, որոնց վրա պատկերված է եղել Վլադիմիր իշխանի արձանը[55], իսկ 2007 թվականին 500000 տպաքանակով[56]:
Բելգորոդի տեղանուներ
Բելգորոդյան փողոցներ կան Աստրախանում, Կալինինգրադում, Դոնեցկում և Սումախում: Նախկինում գոյություն է ունեցել Լիպեցկի փողոց: Խարկովում եղել է Բելգորոդի մայրուղի: Մոսկվայում կա Բելգորոդի ճանապարհորդություն: Բելգորոդի արահետներ կան Չելյաբինսկում, Ստրաիտել քաղաքում, Զապորոժիեյում, և փոքր քաղաք Տոմարովկայում:
Բելգորոդի աստղագիտություն
Ի պարտիվ Բելգորոդ քաղաքի անվան մի փոքրիկ մոլորակի (9612) անվանել են Բելգորոդ, որն հայտնագործել է Նուչինի աստղագետ Լյուդմիլա Վասիլեյվնա Ժուրավլավոյի 1992 թվականի սեպտեմբերի 4-ին։
Պատվավոր քաղաքացիներ
«Բելգորոդ քաղաքի հարգարժան քաղաքացիների» համարա նշանակված են համապատասխան արտոնություններ, կախված կոչման աստիճանից։
Կոչումը շնորհվում է տարին մեկ անգամ, քաղաքի օրվա տոնական նախօրեին՝ օգոստոսի 5-ին, և երկուսից ոչ ավել թեկնածուներին։
1963 թվականից մինչև ներկա օրերս Բելգորոդ քաղաքի հարգարժան քաղաքացու կոչման են արժանացել 60 քաղաքացի։ Նրանց թվում են Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի հրամանատարներ, ֆաշիստներից Բելգորոդը ազատագրած զինվորներ, օդաչու-աստղագետեր, քաղաքի արդյունաբերական ձեռնարկությունների և հաստատությունների կառավարիչներ, բժիշկներ, ուսուցիչներ և արվեստի գործիչներ։
Քույր քաղաքներ
Բելգորոդի քույր քաղաքների ցուցակը՝
Երկիր | Զինանշան | Քաղաք | Տարի | Նշումներ |
---|---|---|---|---|
Ուկրաինա | Խարկով | 2001 թվականից | [57][58] | |
/ Ռուսաստան/Ուկրաինա | Եվպատորիա | [57] | ||
Ուկրաինա | Վիշգորոդ | [57] | ||
Գերմանիա | Խերնե | 1990 թվականի փետրվարի 19-ից | [57] | |
Լեհաստան | Օպոլե | 2003 թվականի օգոստոսից | [57] | |
Մեծ Բրիտանիա | Ուիյկֆիլդ | 2003 թվականից | [57][58] | |
Ուկրաինա | Պրիլուկի | 2011 թվականի հունիսի 2 | [57] | |
Ուկրաինա | Լուգանսկ | [57] | ||
Սերբիա | Նիշ | 2013 թվականից | [57] | |
/ Ռուսաստան/Ուկրաինա | Սևաստոպոլ | 2013 թվականից | [59] | |
Ռուսաստան | Օրյոլ | [59] | ||
ԱՄՆ | Էլժին | [22] | ||
Չինաստան | Չանչուն | [22] |
Տես նաև
- Բելգորոդի կենտրոնում վարչատարածքային միավորներ
- Բելգորոդ(կայարան)
- Բելգորոդ (օդանավակայան)
- Բոհդան Խմելնիցկիի պողոտա (Բելգորոդ)
- (9612) Բելգորոդ
- Բելգորոդի ամրոց
- Սպիտակ դիմակ-փողոցային փառատոն Բելգորոդում
Ծանոթագրություններ
- ↑ «У Белгорода новый мэр». Официальный сайт Администрации и Совета депутатов города Белгорода. 8 февраля 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-23-ին. Վերցված է 2011 թ. փետրվարի 8-ին.
- ↑ Городецкая И. Л., Левашов Е. А. Русские названия жителей: Словарь-справочник. - М.: Русские словари: Астрель: АСТ, 2003. - С. 44.
- ↑ Белгород открывает список «Городов воинской славы»
- ↑ Андрей Сергеевич Лаптев История Географических Названий Руси.
- ↑ Кичигин В. П., Баранов М. Б., Комплект открыток «Привет из Белгорода» - Белгород: Отечество, 1994
- ↑ 5 августа 1943 года № 2 «Об овладении городами Орел и Белгород»
- ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 «Звания и награды Белгорода». Վերցված է 2014 թ. հունիսի 27-ին.
- ↑ 27 апреля 2007 года № 558 «О присвоении городу Белгороду почётного звания Российской Федерации „Город воинской славы“»
- ↑ «Минрегионразвития РФ назвал Белгород третьим по благоустроенности в стране». Վերցված է 2014 թ. սեպտեմբերի 21–ին-ին.
- ↑ Решение Белгородского городского Совета депутатов от 22.07.1999 № 321 «О внесении изменений в решение городского Совета депутатов от 18 июня 1999 года № 279 „Об утверждении Положения о флаге города Белгорода“»
- ↑ Мусин-Пушкин, 1794
- ↑ Татищев, 1793
- ↑ Kuczyński, 1936
- ↑ Савельев, 2007, էջ 152
- ↑ Поспелов, 1998, էջ 60
- ↑ 16,0 16,1 «Формирование Белгородского полка». Վերցված է 2014 թ. հոկտեմբերի 1–ին-ին.
- ↑ Городские поселения в Российской Империи.. — Типография К. Вульфа, 1863. — Т. 3. — С. 18.
- ↑ Alexander del SanchesS (3 января 2014). «От рождества до рождества». Летопись Белогорья. Վերցված է 2014 թ. հունվարի 11-ին.
- ↑ «Административные преобразования». Վերցված է 2014 թ. հոկտեմբերի 1–ին-ին.
- ↑ Постановление ВЦИК от 02.03.1935 «О выделении города Белгорода в самостоятельную административно-хозяйственную единицу»
- ↑ 21,0 21,1 «Белгород: История и культура». Վերցված է 2014 թ. հոկտեմբերի 5–ին-ին.
- ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 22,5 22,6 «Общая информация о Белгороде». Վերցված է 2014 թ. հուլիսի 2-ին.
- ↑ Изменения в административно-территориальном устройстве субъектов Российской Федерации за 1989-2002 годы
- ↑ Статья информационного сайта области
- ↑ «Статья о Белгороде». Վերցված է 2014 թ. հոկտեմբերի 1–ին-ին.
- ↑ «Развитие белгородской агломерации». Վերցված է 2014 թ. մայիսի 30-ին.
- ↑ «Наш Белгород» публикует текст выступления на сессии Горсовета Губернатора Белгородской области Евгения Степановича Савченко Медиа31
- ↑ Промышленность Официальный сайт органов местного самоуправления города Белгорода
- ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 29,5 «Официальный сайт Губернатора и Правительства Белгородской области». Վերցված է 2014 թ. սեպտեմբերի 20–ին-ին.
- ↑ «Белгород: География и экономика». Վերցված է 2014 թ. հոկտեմբերի 5–ին-ին.
- ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 31,4 31,5 «Гостиницы Белгорода». Վերցված է 2014 թ. հուլիսի 2-ին.
- ↑ «Белгород – территория без любви».
- ↑ «В Белгороде запретили ряд современных пьес как «чернуху и порнуху»».
- ↑ Музей-СССР - Музей-диорама «Курская битва. Белгородское направление» история
- ↑ Старообрядцы Белгорода получили свой храм
- ↑ Ольга Липич (02.05.2010). «Патриарх Кирилл освятил 17-купольный храм в Белгороде». РИА Новости. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին. Վերցված է 2011 թ. հոկտեմբերի 30–ին-ին.
- ↑ «Памятники архитектуры Белгорода». Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 2-ին.
- ↑ 38,0 38,1 «Спорт в Белгороде». Վերցված է 2014 թ. հուլիսի 2-ին.
- ↑ «Велоклуб Белгорода стал номинантом всероссийской премии «Золотая педаль»». Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 31–ին-ին.
- ↑ «Бюджет городского округа «Город Белгород» за 2013 год». Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 2-ին.
- ↑ «Образование в Белгороде». Վերցված է 2014 թ. հուլիսի 2-ին.
- ↑ Официальный сайт БГТУ имени В. Г. Шухова
- ↑ 43,0 43,1 Официальный сайт БелУКЭП
- ↑ Официальный сайт БелСХА им. В. Я. Горина
- ↑ Официальный сайт БГИКИ
- ↑ Официальный сайт БелЮИ МВД России
- ↑ Официальный сайт Белгородского филиала СГА
- ↑ Общие сведения
- ↑ Перечень печатных СМИ Белгорода
- ↑ Из города Белгород в посёлок Майский на троллейбусе // Из города Белгород в посёлок Майский на троллейбусе (мини видео-экскурсия по улицам города Белгорода и Белгородского района по маршруту троллейбуса пригородного сообщения № 15 «Завод Энергомаш - пос. Майский»).
- ↑ В едином потоке Российская газета, 30 июля 2008 г.
- ↑ «В Белгороде заработали паркоматы». Վերցված է 2014 թ. նոյեմբերի 29–ին-ին.
- ↑ Иван Логинов (28.08.2014). «Оборона граждан. Система оповещения и бомбоубежища в Белгороде». Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 20–ին-ին.
- ↑ «Поликлиники Белгорода». Վերցված է 2014 թ. հուլիսի 2-ին.
- ↑ «Белгород :: Выпущено полмиллиона почтовых конвертов с изображением Круглого здания». 2007-05-04. Վերցված է 2012 թ. հունվարի 5-ին.
- ↑ Мегедь, Светлана (2007-08-23). «Круглое здание + Звонница + памятник князю Владимиру» (ռուսերեն). belfm.ru` пресс-служба Белгородского филиала ФГУП «Почта России». Վերցված է 2012 թ. հունվարի 5-ին.
- ↑ 57,0 57,1 57,2 57,3 57,4 57,5 57,6 57,7 57,8 «Города-партнеры». Официальный сайт администрации и Совета депутатов города Белгорода. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-23-ին. Վերցված է 2010 թ. հոկտեմբերի 19–ին-ին.
- ↑ 58,0 58,1 «Есть ли в Белгородской области города-побратимы?». Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 2-ին.
- ↑ 59,0 59,1 «Белгород и Севастополь стали побратимами». Վերցված է 2014 թ. հուլիսի 1-ին.
Գրականություն
- Белгород // Города России: энциклопедия. — М.: Большая Российская энциклопедия (издательство), 1994. — С. 39-41. — 559 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-85270-026-6
- Белгород // Поспелов, Евгений Михайлович Географические названия мира. Топонимический словарь / Отв. ред. Р. А. Агеева. — М.: Русские словари, 1998. — С. 60. — ISBN 5-89216-029-7.
- Белгород: Очерк о прошлом, настоящем и будущем города. — Воронеж, 1969.
- Донченко, Ю. В. Курская губерния на старой открытке. — Курск: Курский областной комитет государственной статистики, 2004. — 336 с. — 3000 экз. — ISBN 5-901958-02-2. - С. 26-84.
- Здравствуй, Белгород: (путеводитель по городу). - Воронеж, 1983.
- Зуев, Василий Фёдорович Путешественные записки Василия Зуева от С.-Петербурга до Херсона в 1781-1782 году. — СПб., 1787.
- Иванчихин, А., Першит, В. Белгород (Очерки по истории города). — Белгород, 1957.
- Карамзин, Николай Михайлович История государства Российского: в 12-и т. — СПб., 1803. — Т. I.
- Мусин-Пушкин, А. И. Историческое исследование о местоположении древнего Российского Тмутараканского княжества (чертеж, изображающий часть древней России до нашествия татар). — СПб., 1794.
- Озарённый первым салютом: Фоторассказ о Белгороде / Авт.-сост. Л. Дятченко, Б. Осыков; фотосъемка В. Собровина, А. Гринякина; худож. А. Сафонов. - : Советская Россия, 1985. - 165 с.: фотоил.
- Савельев, Евграф Петрович Древняя история казачества. — М.: Вече, 2007. — 480 с. — (Тайны Земли Русской). — 5000 экз. — ISBN 978-5-9533-2143-3.
- Татищев, Василий Никитич Лексикон Российской исторической, географической, политической и гражданской. Ч. 1. — СПб., 1793.
- Шатило, И. А. Белгородский феномен. — М.: СИ, 2005.
- Шмелев, Ю. Н. Тайны Белгородского треугольника. — М., 1995.
- Шрамко, Б. А. Древности Северского Донца. — Харьков: Издательство Харьковского государственного университета, 1962. — 401 с.
- Kuczyński, S. Ziemie Czernihowsko-siewierskie pod rzadami Litwy. — Warszawa, 1936.(լեհ.)
- М. Л. Дударенко, Ю. Г. Перечнев, В. Т. Елисеев и др. Справочник «Освобождение городов: Справочник по освобождению городов в период Великой Отечественной войны 1941-1945». — М.: Воениздат, 1985. — 598 с.
- Регионы России. Основные социально-экономические показатели городов. Росстат. - М:, 2008. стр. 19-20
- Регионы России. Основные характеристики субъектов Российской Федерации: статистический сборник. Госкомстат России. - М:, 2003.
- Регионы России. Основные социально-экономические показатели городов. Статистический сборник. Росстат. - М:, 2005. стр. 19
- Транспорт в России: Статистический сборник. Госкомстат. - М:, 2003. стр. 112, 122
- Транспорт в России: Статистический сборник. Росстат. - М:, 2005. стр. 119, 129
- Регионы России. Основные социально-экономические показатели городов. 2006. Статистический сборник. Росстат. - М:, 2006. стр. 19
- Горкин А. П. География России: энциклопедический словарь. М.: Большая Российская энциклопедия, 1998. стр. 66-67
- Военный энциклопедический словарь. М., Министерство обороны СССР, 1984.
Արտաքին հղումներ
- Բելգորոդի վարչակազմի և խորհրդի պաշտոնական էջ
- Վեբկամերաններ Բելգորոդի փողոցներում
- Բելգորոդի քարտեզ
- Трехверстная военно-топографическая карта Европейской России. Съемка 1845-1863 гг. (автоматизированный просмотр с современными картами и космическими снимками)
|
Այս հոդվածն ընտրվել է Հայերեն Վիքիպեդիայի օրվա հոդված: |