«Գողթն»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, replaced: եւ → և (2) using AWB |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Գողթն''', գավառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Վասպուրական]] |
'''Գողթն''', գավառ [[Մեծ Հայք]]ի [[Վասպուրական]] նահանգի կազմում, [[Արաքս]]ի ձախ ափին<ref name="">[http://akunq.net/hy/?p=2195 Մեծ Հայքի վարչական բաժանումը]</ref>: |
||
== Աշխարհագրություն == |
|||
{{անավարտ բաժին}} |
|||
== Պատմություն == |
|||
Գավառը հիշատակվում է Պտղոմիոսի «Աշխարհագրության» մեջ: Գողթնում եղել է առանձին նախարարություն, որը Հայոց արքունիքում գրավել է 16-րդ գահը և տվել 500 հեծյալ: Ունեցել է եպիսկոպոսություն: IV դ Գողթնում քարոզչական գործունեություն է ծավալել [[Մեսրոպ Մաշտոց]]ը, որը, ըստ ավանդության, հաստատվել էր Մսրվանիս գյուղում: Գողթնում զբաղվում էին այգեգործությամբ, գինեգործությամբ և շերամապահությամբ: Հնուց ի վեր Գողթնը հռչակված էր իր ժողովրդական երգիչներով՝ գուսաններով: 641-ին Գողթնը գրավել են արաբները: VI դ Գողթնում ստեղծվել է եկեղեցական առանձին թեմ: |
|||
[[Պատկեր:Arshakid Armenia.JPG|300px|thumb|Մեծ Հայքը Արշակունիների օրոք]] |
|||
VIII դ Գողթնը մտել է Սյունիքի կազմի մեջ: X դ Գողթնին բռնի տիրացել է արաբ ամիրան, որին հովանավորում էին [[Ատրպատական]]ի Սաջյան ամիրաները: 913-ին Յուսուֆ Սաջյանը Սյունիքի տերերից խլել է Երնջակ գավառը և դրել Գողթնի ամիրայի իրավասության տակ: 990-ական թթ Գողթնը գրավել է Հայոց թագավոր Գագիկ Ա: XI դ կեսից Գողթնը ընկել է սելջուկների, ապա մոնղոլների գերիշխանության ներքո: XVI դ սկզբին Գողթնը եղել է Սեֆյան Պարսկաստանի կազմի մեջ: Որպես առանձին միավոր, «Ազատ Ջիրան» անունով մտնում էր [[Նախիջևանի խանություն|Նախիջևանի խանության]] մեջ և բաժանված էր 5 մահալի՝ Օրդուբադ, Ագուլիս, Դաշտ, Բելև, Չանանաբ: Հայակական գյուղերը կառավարել են տանուտերը, որոնց անվանել են մելիքներ: 1604-ին Գողթնի բնակչությունը բռնի գաղթեցվել է Պարսկաստան: |
VIII դ Գողթնը մտել է Սյունիքի կազմի մեջ: X դ Գողթնին բռնի տիրացել է արաբ ամիրան, որին հովանավորում էին [[Ատրպատական]]ի Սաջյան ամիրաները: 913-ին Յուսուֆ Սաջյանը Սյունիքի տերերից խլել է Երնջակ գավառը և դրել Գողթնի ամիրայի իրավասության տակ: 990-ական թթ Գողթնը գրավել է Հայոց թագավոր Գագիկ Ա: XI դ կեսից Գողթնը ընկել է սելջուկների, ապա մոնղոլների գերիշխանության ներքո: XVI դ սկզբին Գողթնը եղել է Սեֆյան Պարսկաստանի կազմի մեջ: Որպես առանձին միավոր, «Ազատ Ջիրան» անունով մտնում էր [[Նախիջևանի խանություն|Նախիջևանի խանության]] մեջ և բաժանված էր 5 մահալի՝ Օրդուբադ, Ագուլիս, Դաշտ, Բելև, Չանանաբ: Հայակական գյուղերը կառավարել են տանուտերը, որոնց անվանել են մելիքներ: 1604-ին Գողթնի բնակչությունը բռնի գաղթեցվել է Պարսկաստան: |
||
1752-ին Գողթնը ենթարկվել է Ատրպատականի Ազատ խանի հրոսախմբի շահատակությունը: XVIII դ 1-ին քառորդում Գողթնն ընդգրկվել է հայ ազատագրական շարժման ոլորտը. Գողթնի տանուտերերը գործակցել են [[Դավիթ Բեկ]]ին: Գողթնի եկեղեցիներից նշանավոր էին Շոռոթի Ս. Հակոբ գմբեթավոր բազիլիկը, Վերին Ագուլիսի Ս. Թովմա Առաքյալի վանքը, Ցղնայի Ս. Աստվածածին եկեղեցին, Մսրվանիս գյուղի Ս. Մեսրոպ Վանքը: |
1752-ին Գողթնը ենթարկվել է Ատրպատականի Ազատ խանի հրոսախմբի շահատակությունը: XVIII դ 1-ին քառորդում Գողթնն ընդգրկվել է հայ ազատագրական շարժման ոլորտը. Գողթնի տանուտերերը գործակցել են [[Դավիթ Բեկ]]ին: Գողթնի եկեղեցիներից նշանավոր էին Շոռոթի Ս. Հակոբ գմբեթավոր բազիլիկը, Վերին Ագուլիսի Ս. Թովմա Առաքյալի վանքը, Ցղնայի Ս. Աստվածածին եկեղեցին, Մսրվանիս գյուղի Ս. Մեսրոպ Վանքը: |
||
== Տես նաև == |
|||
{{ծանոթագրություններ|#Հայկական Սովետական Հանրագիտարան}} |
|||
* [[Վասպուրական]] |
|||
* [[Մեծ Հայքի վարչական բաժանում]] |
|||
== Գրականություն == |
|||
* Թ.Խ. Հակոբյան (1981). Հայաստանի պատմական աշխարհագրություն. Երևան: «Միտք»: |
|||
== Արտաքին հղումներ == |
|||
* [http://akunq.net/hy/?p=2195 Մեծ Հայքի վարչական բաժանումը] |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
|||
{{Ծանցանկ}} |
|||
{{Մեծ Հայքի վարչական բաժանում}} |
{{Մեծ Հայքի վարչական բաժանում}} |
||
[[Կատեգորիա:Վասպուրական նահանգի գավառներ]] |
[[Կատեգորիա:Վասպուրական նահանգի գավառներ]] |
||
[[Կատեգորիա:Հայոց պատմություն]] |
|||
[[Կատեգորիա:Մեծ Հայք]] |
|||
[[en:Goghtn]] |
[[en:Goghtn]] |
||
19:47, 2 Նոյեմբերի 2011-ի տարբերակ
Գողթն, գավառ Մեծ Հայքի Վասպուրական նահանգի կազմում, Արաքսի ձախ ափին[1]:
Աշխարհագրություն
 |
Այս բաժինը ավարտված չէ։ Դուք կարող եք մասնակցել նախագծին, լրացնելով և ուղղելով այն։ |
Պատմություն
Գավառը հիշատակվում է Պտղոմիոսի «Աշխարհագրության» մեջ: Գողթնում եղել է առանձին նախարարություն, որը Հայոց արքունիքում գրավել է 16-րդ գահը և տվել 500 հեծյալ: Ունեցել է եպիսկոպոսություն: IV դ Գողթնում քարոզչական գործունեություն է ծավալել Մեսրոպ Մաշտոցը, որը, ըստ ավանդության, հաստատվել էր Մսրվանիս գյուղում: Գողթնում զբաղվում էին այգեգործությամբ, գինեգործությամբ և շերամապահությամբ: Հնուց ի վեր Գողթնը հռչակված էր իր ժողովրդական երգիչներով՝ գուսաններով: 641-ին Գողթնը գրավել են արաբները: VI դ Գողթնում ստեղծվել է եկեղեցական առանձին թեմ:
VIII դ Գողթնը մտել է Սյունիքի կազմի մեջ: X դ Գողթնին բռնի տիրացել է արաբ ամիրան, որին հովանավորում էին Ատրպատականի Սաջյան ամիրաները: 913-ին Յուսուֆ Սաջյանը Սյունիքի տերերից խլել է Երնջակ գավառը և դրել Գողթնի ամիրայի իրավասության տակ: 990-ական թթ Գողթնը գրավել է Հայոց թագավոր Գագիկ Ա: XI դ կեսից Գողթնը ընկել է սելջուկների, ապա մոնղոլների գերիշխանության ներքո: XVI դ սկզբին Գողթնը եղել է Սեֆյան Պարսկաստանի կազմի մեջ: Որպես առանձին միավոր, «Ազատ Ջիրան» անունով մտնում էր Նախիջևանի խանության մեջ և բաժանված էր 5 մահալի՝ Օրդուբադ, Ագուլիս, Դաշտ, Բելև, Չանանաբ: Հայակական գյուղերը կառավարել են տանուտերը, որոնց անվանել են մելիքներ: 1604-ին Գողթնի բնակչությունը բռնի գաղթեցվել է Պարսկաստան: 1752-ին Գողթնը ենթարկվել է Ատրպատականի Ազատ խանի հրոսախմբի շահատակությունը: XVIII դ 1-ին քառորդում Գողթնն ընդգրկվել է հայ ազատագրական շարժման ոլորտը. Գողթնի տանուտերերը գործակցել են Դավիթ Բեկին: Գողթնի եկեղեցիներից նշանավոր էին Շոռոթի Ս. Հակոբ գմբեթավոր բազիլիկը, Վերին Ագուլիսի Ս. Թովմա Առաքյալի վանքը, Ցղնայի Ս. Աստվածածին եկեղեցին, Մսրվանիս գյուղի Ս. Մեսրոպ Վանքը:
Տես նաև
Գրականություն
- Թ.Խ. Հակոբյան (1981). Հայաստանի պատմական աշխարհագրություն. Երևան: «Միտք»:
