«Պարույր Սկայորդի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Պարույր Սկայորդի
Մահացել է՝	մ. թ. ա. 709
Տոհմ	Հայկազունիներ
Հավատք	Հայկական դիցաբանություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

06:33, 24 Մարտի 2018-ի տարբերակ

Պարույր Սկայորդի, մ.թ.ա. VII դարի Հայոց թագավոր, հիշատակվում է Մովսես Խորենացու կողմից։ Ըստ Պատմահոր տվյալների, Պարույրը «ոչ փոքր օգնություն է ցույց տվել մարացի^[1] Վարբակեսին՝ թագավորությունը Սարդանապալից^[2] վերցնելու» գործում, քանի որ Վարբակեսը իր կողմն էր գրավել «քաջ նախարար Պարույրին՝ խոստանալով նրան թագավորության պատիվ և ձև»^[3]։ Խորենացին այնուհետև նշելով, որ մարացի Վարբակեսը թագադրել է Պարույրին, համարում է նրան Հայոց առաջին թագավորը։ Նա մեծ օգնություն է ցույց տվել մարերի թագավորին գրավելու Ասորեստանը։

Հայ ժամանակակից ուսումնասիրողներից ոմանք նույնացնում են Պարույրին մ.թ.ա. VII դարի 70-ական թթ. Հայաստան և Ասորեստան արշաված սկյութների առաջնորդ Պարտատուա յի հետ, որը հիշատակվում է հույն պատմիչ Հերոդոտոսի կողմից, ինչպես նաև ասորեստանյան արձանագրություններում։ Ենթադրվում է, որ սա եղել է Արմե Շուպրիա ցեղային միության առաջնորդը և հիմնադրել է առաջին հայկական պետական միավորումը։

Պարույր Սկայորդին (ծն. թ. Անհայտ, - մ.թ.ա. մոտ 630) համարվում է Ասքանազյան իշխանության հիմնադիրը մ.թ.ա. 673-ից: Սկայորդի իշխանի որդին: Ասոր., հին հուն. և հայկ. Աղբյուրներում Պարույրը հիշատակվում է (աքքադ. Պարտատուա, հուն. Պրոտոթիես անուններով) որպես Ասորեստանի Ասարխադոն (մ.թ.ա. 681 - 668) և Աշշուրբանապալ կամ Սարդանապալ (մ.թ.ա. 668 - 633) թագավորների ժամանակակիցը: Մ.Խորենացին գրում է, որ Ասորեստանի դեմ կռվում Պարույրն օգնելով Մարաստանի Վարբակես թագավորին, փոխարենը նրանից ճանաչվել է թագավոր: Ըստ Ասարխադոնի արձանագրության Ասքանազյան գունդը՝ Սպակայի (Սկայորդի) գլխավորությամբ մ.թ.ա. 673 – ին կռվել է Ասորեստանի դեմ Մանայի և Արարատի թագավորության կողմում: Սակայն նույն թվականին նրա որդի Պարտատուան (Պարույր) դաշնակցել է Ասորեստանին՝ կնության առնելով Ասարխադոնի դստերը: Շուտով Ասորեստանի հետ նույն հարաբերությունները հաստատել են (հավանաբար Պարույրին ենթակա, կամ միջնորդությամբ) նաև Արարատյան (ՈՒրարտու) և Մանայի թագավորությունները: Նրա մահից հետո գահը Ժառանգել է որդին , որը հայկ. աղբյուրներում հիշատակվում է Հրչե կամ Հրաչյա, հուն. աղբյուրներում՝ Մադիես:

Մ. Խորենացին ծնունդով լինելով պատմական Սյունիք նահանգի Հաբանդ գավառի Խորեան գյուղից, իր <<Պատմություն Հայոց>> գրքում /1968թ. հրատարակություն 79 էջ/ հրճվանքով գրում է - զվարճանում եմ՝ ոչ փոքր ուրախություն զգալով, որ հասնում եմ այն տեղը, երբ մեր բնիկ նախնյաց (Սյունյաց) սերունդները (Պարույր Սկայորդի) թագավորության աստիճանի են հասնում:

Ծանոթագրություններ

Պարույրը Մ. Խորենացու <<Պատմություն Հայոց>> աշխատության բնագրում հիշատակվում է ոչ թէ <Պարույր Սկայորդի> այլ <Պարույր, Սկայորդու որդի> անվանումով /տես Մովսես Խորենացի <<Պատմություն Հայոց>> -1968թ., 81 էջ/

↑ այսինքն՝ Մարաստանի թագավոր
↑ Ասորեստանի թագավոր
↑ Խորենացի, Հայոց պատմություն, գիրք Ա, գլուխ ԻԲ

Գրականություն

Մովսես Խորենացի <<Պատմություն Հայոց>> -1968թ.
И. М. Дьяконов <<Ассиро – вавилонские источники по истории Урарту>> <ВДИ> - 1951г., Ν3
ՀՍՍՀ ԳԱ <<Հայկական Սովետական Հանրագիտարան>> -1987թ., հոդ. <<Պարույր Սկայորդի>>
Ա. Ե. Մխիթարյան <<Հաբեթի սերունդները>> -2002թ.

Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

[1] այսինքն՝ Մարաստանի թագավոր

[2] Ասորեստանի թագավոր

[3] Խորենացի, Հայոց պատմություն, գիրք Ա, գլուխ ԻԲ

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 5. / Տող 5. @@
 Հայ ժամանակակից ուսումնասիրողներից ոմանք նույնացնում են Պարույրին մ.թ.ա. VII դարի 70-ական թթ. Հայաստան և Ասորեստան արշաված սկյութների առաջնորդ [http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%83%D0%B0 Պարտատուա] յի հետ, որը հիշատակվում է հույն պատմիչ [[Հերոդոտոս]]ի կողմից, ինչպես նաև ասորեստանյան արձանագրություններում։ Ենթադրվում է, որ սա եղել է [[Արմե Շուպրիա]] ցեղային միության առաջնորդը և հիմնադրել է առաջին հայկական պետական միավորումը։
-(ծն. թ. Անհայտ, - մ.թ.ա. մոտ 630) [[Ասքանազյան իշխանություն|Ասքանազյան իշխանության]] հիմնադիրը մ.թ.ա. 673-ից: [[Սկայորդի իշխան]]<nowiki/>ի որդին: Ասոր., հին հուն. և հայկ. Աղբյուրներում Պարույրը հիշատակվում է (աքքադ. Պարտատուա, հուն. Պրոտոթիես անուններով) որպես [[Ասորեստան|Ասորեստանի]]  Ասարխադոն (մ.թ.ա. 681 - 668) և Աշշուրբանապալ կամ Սարդանապալ (մ.թ.ա. 668 - 633) թագավորների ժամանակակիցը: Մ.Խորենացին գրում է, որ Ասորեստանի դեմ կռվում Պարույրն օգնելով [[Մարաստան]]<nowiki/>ի Վարբակես թագավորին, փոխարենը նրանից ճանաչվել է թագավոր:  Ըստ Ասարխադոնի արձանագրության Ասքանազյան գունդը՝ Սպակայի (Սկայորդի) գլխավորությամբ մ.թ.ա. 673 – ին կռվել է Ասորեստանի դեմ Մանայի և Արարատի թագավորության կողմում: Սակայն նույն թվականին նրա որդի Պարտատուան (Պարույր) դաշնակցել է Ասորեստանին՝ կնության առնելով Ասարխադոնի դստերը: Շուտով Ասորեստանի հետ նույն հարաբերությունները հաստատել են (հավանաբար Պարույրին ենթակա, կամ միջնորդությամբ) նաև [[Վանի թագավորություն|Արարատյան (ՈՒրարտու)]] և [[Մանա|Մանայի]] թագավորությունները: Նրա մահից հետո գահը Ժառանգել է որդին , որը հայկ. աղբյուրներում հիշատակվում է [[Հրաչյա|Հրչե կամ Հրաչյա, հուն. աղբյուրներում՝ Մադիես]]''':'''
+Պարույր Սկայորդին (ծն. թ. Անհայտ, - մ.թ.ա. մոտ 630) համարվում է [[Ասքանազյան իշխանություն|Ասքանազյան իշխանության]] հիմնադիրը մ.թ.ա. 673-ից: [[Սկայորդի իշխան]]<nowiki/>ի որդին: Ասոր., հին հուն. և հայկ. Աղբյուրներում Պարույրը հիշատակվում է (աքքադ. Պարտատուա, հուն. Պրոտոթիես անուններով) որպես [[Ասորեստան|Ասորեստանի]]  Ասարխադոն (մ.թ.ա. 681 - 668) և Աշշուրբանապալ կամ Սարդանապալ (մ.թ.ա. 668 - 633) թագավորների ժամանակակիցը: Մ.Խորենացին գրում է, որ Ասորեստանի դեմ կռվում Պարույրն օգնելով [[Մարաստան]]<nowiki/>ի Վարբակես թագավորին, փոխարենը նրանից ճանաչվել է թագավոր:  Ըստ Ասարխադոնի արձանագրության Ասքանազյան գունդը՝ Սպակայի (Սկայորդի) գլխավորությամբ մ.թ.ա. 673 – ին կռվել է Ասորեստանի դեմ Մանայի և Արարատի թագավորության կողմում: Սակայն նույն թվականին նրա որդի Պարտատուան (Պարույր) դաշնակցել է Ասորեստանին՝ կնության առնելով Ասարխադոնի դստերը: Շուտով Ասորեստանի հետ նույն հարաբերությունները հաստատել են (հավանաբար Պարույրին ենթակա, կամ միջնորդությամբ) նաև [[Վանի թագավորություն|Արարատյան (ՈՒրարտու)]] և [[Մանա|Մանայի]] թագավորությունները: Նրա մահից հետո գահը Ժառանգել է որդին , որը հայկ. աղբյուրներում հիշատակվում է [[Հրաչյա|Հրչե կամ Հրաչյա, հուն. աղբյուրներում՝ Մադիես]]''':'''
 Մ. Խորենացին ծնունդով լինելով պատմական Սյունիք նահանգի Հաբանդ գավառի Խորեան գյուղից, իր <<Պատմություն Հայոց>> գրքում /1968թ. հրատարակություն 79 էջ/ հրճվանքով գրում է - զվարճանում եմ՝ ոչ փոքր ուրախություն զգալով, որ հասնում եմ այն տեղը, երբ մեր բնիկ նախնյաց (Սյունյաց) սերունդները (Պարույր Սկայորդի) թագավորության աստիճանի են հասնում: