«Ալմաստ»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 20. | Տող 20. | ||
== Արտաքին հղումներ == |
== Արտաքին հղումներ == |
||
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=13, Հայկական Հանրագիտարան,Ալմաստ] |
*[http://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=13, Հայկական Հանրագիտարան,Ալմաստ] |
||
[[af:Diamant]] |
|||
[[an:Diamant]] |
|||
[[ar:ألماس]] |
|||
[[az:Almaz]] |
|||
[[be:Алмаз]] |
|||
[[be-x-old:Алмаз]] |
|||
[[bg:Диамант]] |
|||
[[bjn:Intan]] |
|||
[[bn:হীরক]] |
|||
[[bpy:ডিয়ামান্টে]] |
|||
[[bs:Dijamant]] |
|||
[[ca:Diamant]] |
|||
[[ce:Alumoz]] |
|||
[[cs:Diamant]] |
|||
[[cy:Diemwnt]] |
|||
[[da:Diamant]] |
|||
[[de:Diamant]] |
|||
[[el:Διαμάντι]] |
|||
[[en:Diamond]] |
|||
[[eo:Diamanto]] |
|||
[[es:Diamante]] |
|||
[[et:Teemant]] |
|||
[[eu:Diamante]] |
|||
[[fa:الماس]] |
|||
[[fi:Timantti]] |
|||
[[fiu-vro:Teemant]] |
|||
[[fo:Diamantar]] |
|||
[[fr:Diamant]] |
|||
[[fy:Diamant]] |
|||
[[ga:Diamant]] |
|||
[[gl:Diamante]] |
|||
[[hak:Tson-sa̍k]] |
|||
[[he:יהלום]] |
|||
[[hi:हीरा]] |
|||
[[hr:Dijamant]] |
|||
[[hu:Gyémánt]] |
|||
[[hy:Ադամանդ]] |
|||
[[ia:Diamante]] |
|||
[[id:Intan]] |
|||
[[io:Diamanto]] |
|||
[[is:Demantur]] |
|||
[[it:Diamante]] |
|||
[[ja:ダイヤモンド]] |
|||
[[jbo:krilytabno]] |
|||
[[ka:ალმასი]] |
|||
[[kk:Алмаз]] |
|||
[[kn:ವಜ್ರ]] |
|||
[[ko:다이아몬드]] |
|||
[[la:Adamas]] |
|||
[[li:Diamaant]] |
|||
[[lmo:Diamant]] |
|||
[[lt:Deimantas]] |
|||
[[lv:Dimants]] |
|||
[[mhr:Алмаз]] |
|||
[[mk:Дијамант]] |
|||
[[ml:വജ്രം (നവരത്നം)]] |
|||
[[mn:Алмааз]] |
|||
[[mr:हिरा]] |
|||
[[ms:Berlian]] |
|||
[[mwl:Diamante]] |
|||
[[my:စိန်]] |
|||
[[ne:हिरा]] |
|||
[[new:हेरा]] |
|||
[[nl:Diamant]] |
|||
[[nn:Diamant]] |
|||
[[no:Diamant]] |
|||
[[oc:Diamant]] |
|||
[[pl:Diament]] |
|||
[[pnb:ھیرا]] |
|||
[[ps:الماس]] |
|||
[[pt:Diamante]] |
|||
[[qu:Q'ispi umiña]] |
|||
[[ro:Diamant]] |
|||
[[ru:Алмаз]] |
|||
[[sah:Алмаас]] |
|||
[[scn:Diamanti]] |
|||
[[sh:Dijamant]] |
|||
[[simple:Diamond]] |
|||
[[sk:Diamant]] |
|||
[[sl:Diamant]] |
|||
[[sq:Diamanti]] |
|||
[[sr:Дијамант]] |
|||
[[sv:Diamant]] |
|||
[[sw:Almasi]] |
|||
[[ta:வைரம்]] |
|||
[[te:వజ్రం]] |
|||
[[tg:Алмос]] |
|||
[[th:เพชร]] |
|||
[[tl:Diyamante]] |
|||
[[tr:Elmas]] |
|||
[[ug:ئالماس]] |
|||
[[uk:Алмаз]] |
|||
[[ur:ہیرا]] |
|||
[[vi:Kim cương]] |
|||
[[war:Diamante]] |
|||
[[yi:בריליאנט]] |
|||
[[yo:Díámọ̀ndì]] |
|||
[[zh:钻石]] |
|||
[[zh-min-nan:Soān-chio̍h]] |
|||
[[zh-yue:鑽石]] |
|||
12:22, 14 Հոկտեմբերի 2011-ի տարբերակ
Ալմաստն ածխածնի բնական տարաձևություններից է: Բնական ալմաստներն ամենակարծր միներալներն են և նման են անփայլ ապակու գնդիկների: Լավագույն ալմաստները կա՜մ անգույն են, կա՜մ երկնագույն: Տարբերում են ակնագործական և տեխնիկական ալմաստներ: Առավել արժեքավոր է ակնագործականի անգույն տեսակը, որը նիստավորումից (մակերևույթը ողորկում են այնպես, որ ստացվեն բազմաթիվ հարթ նիստեր) հետո կոչվում է ադամանդ: Նիստավորման շնորհիվ ձեռք բերած ուժեղ փայլի և գունախաղի համար ադամանդը կոչվում է նաև շողակն: Ադամանդի զարմանալի փայլը պայմանավորված է նրանով, որ անդրադարձնում է իր վրա ընկնող լուսային ճառագայթները: Ալմաստի արժեքը որոշվում է նրա զանգվածով: Վերջինս չափում են հատուկ միավորներով՝ կարատներով. 1 կարատը 0,2 գ է: 50 կարատից բարձր զանգված ունեցող բոլոր ալմաստներին տրվում են հատուկ անուններ: 1905 թ-ին Հարավային Աֆրիկայում գտնվել է «Կուլինա» ալմաստը, որի զանգվածը 3106 կարատ (621,2 գ) էր: Նրանից պատրաստել են 105 ադամանդ, որոնցից ամենամեծի («Աֆրիկայի աստղ») զանգվածը 530 կարատ է: XVII դարում Ռուսաստանում գտնվել է «Օռլով» ալմաստը, որի զանգվածը 190 կարատ (38 գ) էր: 2007 թ-ին Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունում գտնվել է ամենախոշոր ալմաստը՝ 7000 կարատ (մոտ 1,5 կգ) զանգվածով: Տեխնիկական ալմաստները, բացառիկ կարծրության շնորհիվ, օգտագործվում են լեռնային ապարներում խորը անցքեր հորատելիս: Ալմաստով հանդերձված հորատիչի հատուկ թագագլխիկները 10 անգամ մեծացնում են հորատման արագությունը: Ալմաստե կտրիչներն ու շաղափները լայնորեն կիրառվում են կարծր համաձուլվածքներ, մետաղներ, ապակիներ, պլաստմասսաներ մշակելու համար: Ալմաստից պատրաստում են բարակ մետաղալարեր (օրինակ՝ վոլֆրամի և պողպատի) ստանալու թելքակորզաններ: Դրանք նրբագույն՝ 0,1–0,001 մմ տրամագիծ ունեցող անցքերով թիթեղներ են, որոնցով մետաղը միջաձգելիս վերածվում է համապատասխան տրամաչափի մետաղալարի: 1950-ական թվականներին բացահայտվեց, որ տեխնիկական ալմաստներ կարելի է ստանալ արհեստական եղանակով. 100.000 մթնոլորտ ճնշման, կատալիզատորի առկայության, թթվածնի բացակայության և 3000օC-ից բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում գրաֆիտը մի քանի ժամվա ընթացքում վերածվում է ալմաստի մանր կտորների (դրանց զանգվածը սովորաբար չի անցնում 0,1 կարատից): Այդ ժամանակներից սկսեց զարգանալ արհեստական ալմաստի արտադրությունը: Այդպիսի ալմաստները լայնորեն կիրառվում են տեխնիկայում: Արհեստական ալմաստներ ստանալուց հետո դժվար չէր կռահել, թե ինչպես է այն առաջանում բնության մեջ: Դա տեղի է ունենում լեռնային ապարների շերտերի խորը ճեղքերում ու բնական անցքերում՝ բարձր ճնշման և ջերմաստիճանի ազդեցության տակ: Բնական ալմաստի խոշոր հանքեր կան Ռուսաստանում, Աֆրիկայում (Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն, Կոնգոյի Ժողովրդավարական Հանրապետություն, Բոթսվանա, Նամիբիա), Բրազիլիայում, Հնդկաստանում և այլուր:
"Ալմաստե գահը" 1660 թ-ին առևտրական բանակցություններ վարելու նպատակով Իրանի Սպահան քաղաքից Մոսկվա է գնում Զաքար Սահրատյան անունով մի վաճառական: Նա ցար Ալեքսեյ Միխայլովիչին նվիրում է մի թանկագին գահ, որը պատրաստել էին Նոր Ջուղայի հայ վարպետները: Գահը պատրաստված էր սոսու և հաճարենու փայտից՝ պատված սև թավիշով, կարմիր մետաքսով ու դեղին կերպասով, ընդելուզված տարբեր չափերի 897 ալմաստներով, 1298 մարգարիտներով և այլ թանկարժեք քարերով, ոսկով ու արծաթով: Ալեքսեյ Միխայլովիչ ցարը շատ է հավանում նվերը և Զաքար Սահրատյանին խնդրում է, որ Մոսկվա ուղարկի հայ ոսկերիչների, արծաթագործների, թանկագին քարեր հղկողների ու նկարիչների: Տես նաև Ածխածին, Լեռնային ապարներ և միներալներ: Ալմաստի օգտագործման պատմությունից Ալմաստը Հայաստան է բերվել հավանաբար Հնդկաստանից: Փոշին լայնորեն օգտագործվել է հղկման նպատակով և մշակվել է հղկափոշու ստացման հատուկ եղանակ: Իսկ որպես թանկարժեք քար` օգտագործվել է զարդեր պատրաստելու նպատակով: Հայ ոսկերիչները մշտապես վայելել են հմուտ վարպետների համբավ: Ալմաստե զարդերին վերագրել են ցավեր (հատկապես՝ երկունքի) մեղմելու, հաղթանակ պարգևելու և երջանկացնելու հատկություններ:
Ալմաստ անվանումը ծագել է արաբերեն «ալմաս» (ամրագույն) բառից: Ադամանդ հունարեն նշանակում է աննվաճելի, անհաղթահարելի: