«Տարի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
ավելացվել են տարվա եղանակներ, հայկական տոմարի հղում և այլ տվյալներ
Տող 1. Տող 1.
'''Տարին''' ժամանակի միավոր է, որը համապատասխանում է [[Երկիր|Երկիր մոլորակի]] առանցքի մեկ պտույտի տևողությանը [[Արեգակ]]ի շուրջ: Աստղագիտության մեջ այն համապատասխանում է Երկիր մոլորակի [[սիդերիկ պարբերություն|սիդերիկ պարբերությանը]]:
'''Տարին''' [[Երկիր|Երկրի]] իր առանցքով [[Արեգակ]]ի շուրջ [[սիդերիկ պարբերություն]]ն է: Երկրի առանցի թեքությունը տարվա ընթացքում ստեղծում է [[եղանակ]]ները, ինչի արդյուքնում փոխվում են նաև ցերեկվա և գիշերվա տևողություները: Տարվա ընթացքում փոխվում է չորս եղանակ, որոնք կոչվում են ''[[գարուն]]'', ''[[ամառ]]'', ''[[աշուն]]'' և ''[[ձմեռ]]'': [[Արևադարձային գոտիներ|Արևադարձային]] և [[Մերձարևադարձային կլիմա|Մերձարևադարձային]] գոտիներում և որոշ աշխարհագրական վայրերում եղանակի փոփոխությունները հիմնականում չեն զգացվում, փոխարենը լինում են չոր կամ թաց եղանակներ:


== Օրացուցային տարի ==
[[Օրացույցային տարի]]ն ցույց է տալի օրերի քանակը, որի ընթացքում Երկիրը մի ամբողջ շրջան է պտտվում Արեգակի շուրդ: [[Գրիգորյան օրացույց|Գրիգորյան կամ ժամանակակից օրացույցով]] օրացույցային տարին ոչ նահանջ տարիներին 365 օր է, իսկ [[նահանջ տարի]]ներին 366 օր:
Օրացույցային տարին ցույց է տալի օրերի քանակը, որի ընթացքում Երկիրը մի ամբողջ շրջան է պտտվում [[Արեգակ|Արեգակի]] շուրդ: [[Գրիգորյան օրացույց|Գրիգորյան օրացույցով]] օրացույցային տարին բաժանվում է 12 ամիսների և ընդգրկում է ոչ նահանջ տարիներին 365 օր, իսկ [[նահանջ տարի]]ներին՝ 366 օր:


Քանի որ [[Երկիր|Երկիր մոլորակի]] պտույտը Արեգակի շուրջ անընդմեջ և անհամաչափ դանդաղում է, [[Աստղագիտություն|աստղագիտական]] դիտարկումներին համաձայն որոշ տարինենին տարվա տևողությունը երկարացվում է [[Կոորդինացիոն վայրկյան|կոորդինացիոն վարկյանով]]:

Աստղագիտության մեջ տարվա սկզբի համարժեք չկա: Գրիգորյան օրացույցով տարին սկսում է հունվարի մեկին: Այլ օրացույցներում որպես տարվա սկիզբ հաճախ ընտրվել է գարնանային [[Գիշերահավասար|գիշերահավասարի]] օրը: Իսկ ըստ [[Հայկյան տոմար|հին հայկական օրացույցի]]՝ տարին սկսվում էր Նավասարդ ամսվա1-ին (համապատասխանում է օգոստոսի 11-ին)։ 

== Տարվա եղանակներ ==
Երկրի առանցի թեքությունը տարվա ընթացքում ստեղծում է [[եղանակ]]ները, ինչի արդյուքնում փոխվում են նաև ցերեկվա և գիշերվա տևողություները:

Տարին ընդունված է բաժանել չորս [[Տարվա եղանակներ|տարվա եղանակների]], որոնք կոչվում են [[գարուն]], [[ամառ]], [[աշուն]] և [[ձմեռ]]: Աստղագիտականորեն տարվա եղանակները իրարից բաժանվում են գիշերահավասարի և առավել երկար լուսային օրվա և գիշերվա օրերին: Օրացույցով տարվա եղանակների բաժանումը կարատվում է ամիսներին 1-ին օրով:

Հետխորհրդային երկրներում հիմնականում գործածվում է օրացուցային եղանակի սահմանումը: Իսկ եվրոպական երկրներում՝ հիմնակում աստղագիտական տարվա սահմանումը: Այսինքն՝ ասելով գարուն եվրոպացին հավանաբար նկատի կունենա մարտի 21-ից միչև հունիսի 21-ը ընկած ժամանակահատվածը, իսկ ռուսը՝ մարտի 1-ից մայիսի 31-ը:

== Այլ գործածումներ ==

=== Ուսումնական տարի ===
[[Կրթություն|Կրթության]] ոլորտում հաճախ օգտագործվում է [[Ուսումնական տարի|ուսումնական տարվա]] գաղափարը:

=== Ֆինանսական տարի ===
Որոշ երկրներում հաշվապահության մեչ օգտագործվում է ֆինանսական տարվա գաղափարը: Այն թույլ է տալիս [[Ձեռնարկություն|ձեռնարկություններին]] ընտրել տարեկան հաշվետվություն կազմելու և ներկայացնելու համար այլ սկզբի ժամկետ ընտրել:


[[Կատեգորիա:Ժամանակի չափման միավորներ]]
[[Կատեգորիա:Ժամանակի չափման միավորներ]]

05:56, 5 հունվարի 2018-ի տարբերակ

Տարին ժամանակի միավոր է, որը համապատասխանում է Երկիր մոլորակի առանցքի մեկ պտույտի տևողությանը Արեգակի շուրջ: Աստղագիտության մեջ այն համապատասխանում է Երկիր մոլորակի սիդերիկ պարբերությանը:

Օրացուցային տարի

Օրացույցային տարին ցույց է տալի օրերի քանակը, որի ընթացքում Երկիրը մի ամբողջ շրջան է պտտվում Արեգակի շուրդ: Գրիգորյան օրացույցով օրացույցային տարին բաժանվում է 12 ամիսների և ընդգրկում է ոչ նահանջ տարիներին 365 օր, իսկ նահանջ տարիներին՝ 366 օր:

Քանի որ Երկիր մոլորակի պտույտը Արեգակի շուրջ անընդմեջ և անհամաչափ դանդաղում է, աստղագիտական դիտարկումներին համաձայն որոշ տարինենին տարվա տևողությունը երկարացվում է կոորդինացիոն վարկյանով:

Աստղագիտության մեջ տարվա սկզբի համարժեք չկա: Գրիգորյան օրացույցով տարին սկսում է հունվարի մեկին: Այլ օրացույցներում որպես տարվա սկիզբ հաճախ ընտրվել է գարնանային գիշերահավասարի օրը: Իսկ ըստ հին հայկական օրացույցի՝ տարին սկսվում էր Նավասարդ ամսվա1-ին (համապատասխանում է օգոստոսի 11-ին)։ 

Տարվա եղանակներ

Երկրի առանցի թեքությունը տարվա ընթացքում ստեղծում է եղանակները, ինչի արդյուքնում փոխվում են նաև ցերեկվա և գիշերվա տևողություները:

Տարին ընդունված է բաժանել չորս տարվա եղանակների, որոնք կոչվում են գարուն, ամառ, աշուն և ձմեռ: Աստղագիտականորեն տարվա եղանակները իրարից բաժանվում են գիշերահավասարի և առավել երկար լուսային օրվա և գիշերվա օրերին: Օրացույցով տարվա եղանակների բաժանումը կարատվում է ամիսներին 1-ին օրով:

Հետխորհրդային երկրներում հիմնականում գործածվում է օրացուցային եղանակի սահմանումը: Իսկ եվրոպական երկրներում՝ հիմնակում աստղագիտական տարվա սահմանումը: Այսինքն՝ ասելով գարուն եվրոպացին հավանաբար նկատի կունենա մարտի 21-ից միչև հունիսի 21-ը ընկած ժամանակահատվածը, իսկ ռուսը՝ մարտի 1-ից մայիսի 31-ը:

Այլ գործածումներ

Ուսումնական տարի

Կրթության ոլորտում հաճախ օգտագործվում է ուսումնական տարվա գաղափարը:

Ֆինանսական տարի

Որոշ երկրներում հաշվապահության մեչ օգտագործվում է ֆինանսական տարվա գաղափարը: Այն թույլ է տալիս ձեռնարկություններին ընտրել տարեկան հաշվետվություն կազմելու և ներկայացնելու համար այլ սկզբի ժամկետ ընտրել: