«Մեն»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-(հարավ|հյուսիս)\-(արևելյան|արևմտյան) +\1\2); կոսմետիկ փոփոխություններ |
|||
Տող 8. | Տող 8. | ||
}} |
}} |
||
'''Մեն''' ([[անգլերեն]]՝ {{Աուդիո|En-us-Maine.ogg|Maine}}), նահանգ [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի |
'''Մեն''' ([[անգլերեն]]՝ {{Աուդիո|En-us-Maine.ogg|Maine}}), նահանգ [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|ԱՄՆ]]-ի հյուսիսարևելյան մասում։ Բնակաչությունը կազմում է 1 328 188 մարդ ([[2011]] թվականի տվյալներով 41-րդ տեղում է [[ԱՄՆ]]-ում): Վարչական կենտրոնը [[Օգաստա (Մեն)|Օգաստա]] քաղաքն է, ամենամեծ քաղաքը [[Փորթլենդ (Մեն)|Փորթլենդն]] է: |
||
Այս տարածաշրջանի տեղաբնիկները հնդկացիներն են, ովքեր խոսում են ալգոներեն լեզվով: Առաջին եվրոպացիները Մենում եղել են ֆրանսիացիները՝ 1604 թվականին Սուրբ խաչ կղզու վրա (Saint-Croix): |
Այս տարածաշրջանի տեղաբնիկները հնդկացիներն են, ովքեր խոսում են ալգոներեն լեզվով: Առաջին եվրոպացիները Մենում եղել են ֆրանսիացիները՝ 1604 թվականին Սուրբ խաչ կղզու վրա (Saint-Croix): |
||
[[1620]]-ական թվականին Մեն նահանգի սահմանի երկայնքով հիմնադրվել էին մի շարք անգլիական բնակավայրեր, սակայն տեղանքը ուներ խիստ կլիմա: Տարածաշրջանում տեղաբնիկների միջև հակամարտությունների պատճառով նրանք բնաջնջվել են այդ տարիների ընթացքում: XVIII դարի սկզբին Մենում պահպանվել են բրիտանական բնակավայրերի միայն |
[[1620]]-ական թվականին Մեն նահանգի սահմանի երկայնքով հիմնադրվել էին մի շարք անգլիական բնակավայրեր, սակայն տեղանքը ուներ խիստ կլիմա: Տարածաշրջանում տեղաբնիկների միջև հակամարտությունների պատճառով նրանք բնաջնջվել են այդ տարիների ընթացքում: XVIII դարի սկզբին Մենում պահպանվել են բրիտանական բնակավայրերի միայն մի մասը: |
||
Ամերիկյան և բրիտանական պատերազմներիի ժամանակ նրանք կռվել են նաև Մեն նահանգի տարածքում: [[1820]] թվականին Մենը եղել է [[Մասսաչուսեթս]] նահանգի մի մասը: [[1820]] թվականի մարտի 15-ին [[Միսսուրի]] գետի փոխզիջման հետևանքով՝ Մենը առանձնանլով դարձել է ԱՄՆ-ի 23-րդ նահանգը: |
Ամերիկյան և բրիտանական պատերազմներիի ժամանակ նրանք կռվել են նաև Մեն նահանգի տարածքում: [[1820]] թվականին Մենը եղել է [[Մասսաչուսեթս]] նահանգի մի մասը: [[1820]] թվականի մարտի 15-ին [[Միսսուրի]] գետի փոխզիջման հետևանքով՝ Մենը առանձնանլով դարձել է ԱՄՆ-ի 23-րդ նահանգը: |
||
Շատ հաճախ նահանգը անվանում են նաև`«Սոճիների նահանգ»։ |
Շատ հաճախ նահանգը անվանում են նաև`«Սոճիների նահանգ»։ |
||
== Պատմություն == |
== Պատմություն == |
||
Եվրոպացիների տարածումը Մենում եղել է [[1607]] թվականին՝ Պլիմուտի ընկերության հսկողության տակ: [[1622]] թվականի հողային կարգավորումից հետո ստեղծվեց Մեն նահանգը: Անկախության պատերազմի ընթացքում, 1812 թվականին Մենը գտնվում էր բրիտանացիների հսկողության տակ: Մենը որպես առանձին նահանգ գոյություն է ունեցել [[1820]] թվականին, մինչ այդ եղել է Մասաչուսեթս նահանգի մի մաս: |
Եվրոպացիների տարածումը Մենում եղել է [[1607]] թվականին՝ Պլիմուտի ընկերության հսկողության տակ: [[1622]] թվականի հողային կարգավորումից հետո ստեղծվեց Մեն նահանգը: Անկախության պատերազմի ընթացքում, 1812 թվականին Մենը գտնվում էր բրիտանացիների հսկողության տակ: Մենը որպես առանձին նահանգ գոյություն է ունեցել [[1820]] թվականին, մինչ այդ եղել է Մասաչուսեթս նահանգի մի մաս: |
||
== Աշխարհագրություն == |
== Աշխարհագրություն == |
||
Նահանգի մակերեսը կազմում է |
Նահանգի մակերեսը կազմում է 91 646 կմ², վարչական կենտրոնը [[Օգաստա (Մեն)|Օգաստա]] քաղաքն է, ամենամեծ քաղաքը Փորթլենդն է: Տարածքի մեծ մասը զբաղեցնում են [[Ապալաչներ]]<nowiki/>ը (1606 մ բարձրությամբ— Քաթադին լեռը): Կլիման խոնավ բարեխառն է: Հունվար ամսին միջին ջերմաստիճանը կազմում է մոտ 5 °C, իսկ հուլիսին `15-18 °C: Տարեկան տեղումների քանակը կազմում է 1000 մմ: Արագընթաց գետերում և լճերում կան հիդրոէլեկտրակայններ (1973 թվականի տվյալներով հզորությունը կազմում է ավելի քան 1,5 գիգավատ): Նահանգի կարևորագույն ոլորտը գյուղատնտեսությունն է: Ֆերմերային տնտեսությունները հիմնականում փոքր են, զբաղեցնում է Մեն նահանգի տարածքի 18%-ը: Գյուղատնտեսության 65%-ը ստացվում է անասնապահությունից (1971): Խոշոր եղջերավոր անասունների գլխաքանակն (1972) կազմել է 142 հազար, այդ թվում 66 հազարը կաթնատու կովեր են: Կարտոֆիլի արտադրությամբ Մենը ԱՄՆ-ում առաջին տեղում է (աճեցման հիմնական վայրը Արուստուկ գետի հովիտն է): Զարգացել է կաշվե կոշկեղենի, տեքստիլի և կարի արդյունաբերությունը: Զարգանում է նաև նավաշինությունը: Ափամերձ հատվածում զարգացած է նաև ձկնորսությունը և պահածոյացված ձկների արտադրությունը: Արտադրական արդյունաբերությունը ուներ 103 հազար աշխատող (1971): |
||
== Հանքային հանածոներ == |
== Հանքային հանածոներ == |
||
Տող 25. | Տող 25. | ||
== Ֆլորա և ֆաունա == |
== Ֆլորա և ֆաունա == |
||
Անտառները զբաղեցնում են Մեն նահանգի 84 %-ը։ Այս ցուցանիշը չունի հավասարը ԱՄՆ մյուս նահանգների հետ համեմատած: Ամենատարածված ծառերն են` փշատերև |
Անտառները զբաղեցնում են Մեն նահանգի 84 %-ը։ Այս ցուցանիշը չունի հավասարը ԱՄՆ մյուս նահանգների հետ համեմատած: Ամենատարածված ծառերն են` փշատերև ծառերը, կարմիր և սպիտակ եղևնին, մայրի, մոլեխինդին և սպիտակ սոճին: Հյուսիսային և հյուսիսարևելյան մասում աճում են [[եղևնի]]ները և մայրին, իսկ հարավ արևմտյան մասում աճում է սպիտակ սոճի: Սաղարթախիտ ծառերից առավել տարածված է [[հաճարենի]]ն, սպիտակ և դեղին կեչին, շաքարե և դեղին թխկի, բարդի, սպիտակ կաղնի, սև [[ուռենի]], սև ու սպիտակ հացենի և ամերիկյան կնձնի: Ծաղիկների ու թփերի մեծ մասը աճում է նահնգին բնորոշ հյուսիսային ջերմային գոտում: |
||
Անտառային նահանգում ապրում են` եղջերու, սև արջ, [[լուսան]], [[կուղբ]], [[ջրասամույր]], ջրաքիս, [[կզաքիս]], [[աքիս]], [[Աղվեսներ|կարմիր աղվես]], մոխրագույն և սպիտակ [[նապաստակ]], կարմիր եւ մոխրագույն [[Սկյուռներ|սկյուռ]], շերտասկյուռ, և մացառախոզ: Նահանգի լճերում և գետերում ապրում են սովորական պերկես, կարմրախայտ, գայլաձուկ և սաղմոն: Ափամերձ ջրերում ապրում են `փոկեր և ծովային խոզեր, ինչպես նաև բազմաթիվ ձկներ, որոնք բնորոշ են Հյուսիսային Ատլանտիկային: |
Անտառային նահանգում ապրում են` եղջերու, սև արջ, [[լուսան]], [[կուղբ]], [[ջրասամույր]], ջրաքիս, [[կզաքիս]], [[աքիս]], [[Աղվեսներ|կարմիր աղվես]], մոխրագույն և սպիտակ [[նապաստակ]], կարմիր եւ մոխրագույն [[Սկյուռներ|սկյուռ]], շերտասկյուռ, և մացառախոզ: Նահանգի լճերում և գետերում ապրում են սովորական պերկես, կարմրախայտ, գայլաձուկ և սաղմոն: Ափամերձ ջրերում ապրում են `փոկեր և ծովային խոզեր, ինչպես նաև բազմաթիվ ձկներ, որոնք բնորոշ են Հյուսիսային Ատլանտիկային: |
||
Նահանգը նաև բնակավայր է բազմաթիվ թռչունների համար, ինչպիսիք են` ճայերը, փափկասուն բադերը, կանադական սագերը: |
Նահանգը նաև բնակավայր է բազմաթիվ թռչունների համար, ինչպիսիք են` ճայերը, փափկասուն բադերը, կանադական սագերը: |
||
== Բնակչություն == |
== Բնակչություն == |
||
[[ |
[[Պատկեր:Maine population map.png|220px|աջից|մինի|Բնակչության խտություն]] |
||
Ըստ [[2015]] թվականի հուլիսի 1-ի ԱՄՆ բնակչության մարդահամարի բյուրոյի տվյալների, Մենի բնակչությունը կազմել է |
Ըստ [[2015]] թվականի հուլիսի 1-ի ԱՄՆ բնակչության մարդահամարի բյուրոյի տվյալների, Մենի բնակչությունը կազմել է 1 329 328 մարդ, իսկ բնական աճը 2010 թվականի համեմատ աճել է 0,07 %-ով <ref>[https://www.census.gov/popest/data/state/totals/2015/tables/NST-EST2015-01.csv Table 1. Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2015]</ref>: Բնակչության խտությունը կազմում է 16,6 մարդ՝ մեկ կիլոմետր քառակուսու վրա: Բնակչության ամենացածր խտությունը նահանգի արևելյան մասում է Միսսիսիպիում: Համաձայն 2010 թվականի մարդահամարի տվյալների, ռասայական կազմի մեջ մտնում են` սպիտակամորթներ (94,4 %), աֆրոամերիկացիներ (1,1 %), տեղաբնիկներ (0,6 %), ասիացիներ (1 %), այլ ռասայի ներկայացուցիչներ (0,1 %) <ref>[https://www2.census.gov/geo/maps/dc10_thematic/2010_Profile/2010_Profile_Map_Maine.pdf 2010 Census: Maine Profile]</ref>: Բնակչության 1,3 %-ը լատինոամերիկացիներ են: Սպիտակամորթների հիմնական մասը կազմում են անգլիացիները (30,6 %), ֆրանսիացիները (25 %), իռլանդացիները (18,3 %), գերմանացիները (8,3 %), իտալացիները (5,8 %), շոտլանդացիները (4,8 %): |
||
[[2000]] թվականի տվյալներով բնակչության 92,25 %-ը խոսում է անգլերեն: Բնակչության 5,28 %-ը խոսում է ֆրանսերեն <ref>[https://apps.mla.org/map_data_results?state_id=23&mode=state_tops MLA Language Map Data Center]</ref>: Մեն նահանգում չկա պաշտոնական լեզու, բայց առավել տարածված է անգլերենը <ref> [https://www.worldtravelguide.net/guides/north-america/united-states-of-america/maine/history-language-culture/ Maine History, Language and Culture]</ref>: |
[[2000]] թվականի տվյալներով բնակչության 92,25 %-ը խոսում է անգլերեն: Բնակչության 5,28 %-ը խոսում է ֆրանսերեն <ref>[https://apps.mla.org/map_data_results?state_id=23&mode=state_tops MLA Language Map Data Center]</ref>: Մեն նահանգում չկա պաշտոնական լեզու, բայց առավել տարածված է անգլերենը <ref> [https://www.worldtravelguide.net/guides/north-america/united-states-of-america/maine/history-language-culture/ Maine History, Language and Culture]</ref>: |
||
=== Բնակչության դինամիկա === |
=== Բնակչության դինամիկա === |
12:07, 2 Հոկտեմբերի 2017-ի տարբերակ
- Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մեն (այլ կիրառումներ)
Մեն անգլ.՝ Maine | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
Երկիր | ԱՄՆ | |||||
Մասն է | Մասաչուսեթս, Մայրցամաքային նահանգներ և Նոր Անգլիա | |||||
Հիմն | State of Maine Song? և Ballad of the 20th Maine? | |||||
Կարգավիճակ | ԱՄՆ-ի նահանգ | |||||
Մտնում է | ԱՄՆ | |||||
Վարչկենտրոն | Օգաստա | |||||
Ամենաբարձր կետ | Katahdin? | |||||
ԲԾՄ | 180 մետր | |||||
Օրենսդրական մարմին | Maine Legislature? | |||||
Դատական մարմին | Maine Supreme Judicial Court? | |||||
Միության մուտք | մարտի 15, 1820 (23-րդ) | |||||
Բնակչություն | ▲1 362 359 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1] (41 տեղ) | |||||
Տարածք | 91 646 կմ² (39 տեղ) | |||||
Հիմնադրված է | մարտի 15, 1820 թ. | |||||
Սահմանակցում է | Նյու Հեմփշիր, Քվեբեկ և Նյու Բրանսուիկ | |||||
Ժամային գոտի | EDT? և Ամերիկա/Նյու Յորք | |||||
Հապավում | ME | |||||
Փոխարինեց | Մասաչուսեթս | |||||
ISO 3166-2 կոդ | US-ME | |||||
Անվանված է | Province of Maine? | |||||
Մականուն | The Pine Tree State | |||||
Միության մուտք | մարտի 15, 1820 (23-րդ) | |||||
maine.gov(անգլ.) | ||||||
Մեն (անգլերեն՝ Maine), նահանգ ԱՄՆ-ի հյուսիսարևելյան մասում։ Բնակաչությունը կազմում է 1 328 188 մարդ (2011 թվականի տվյալներով 41-րդ տեղում է ԱՄՆ-ում): Վարչական կենտրոնը Օգաստա քաղաքն է, ամենամեծ քաղաքը Փորթլենդն է: Այս տարածաշրջանի տեղաբնիկները հնդկացիներն են, ովքեր խոսում են ալգոներեն լեզվով: Առաջին եվրոպացիները Մենում եղել են ֆրանսիացիները՝ 1604 թվականին Սուրբ խաչ կղզու վրա (Saint-Croix): 1620-ական թվականին Մեն նահանգի սահմանի երկայնքով հիմնադրվել էին մի շարք անգլիական բնակավայրեր, սակայն տեղանքը ուներ խիստ կլիմա: Տարածաշրջանում տեղաբնիկների միջև հակամարտությունների պատճառով նրանք բնաջնջվել են այդ տարիների ընթացքում: XVIII դարի սկզբին Մենում պահպանվել են բրիտանական բնակավայրերի միայն մի մասը: Ամերիկյան և բրիտանական պատերազմներիի ժամանակ նրանք կռվել են նաև Մեն նահանգի տարածքում: 1820 թվականին Մենը եղել է Մասսաչուսեթս նահանգի մի մասը: 1820 թվականի մարտի 15-ին Միսսուրի գետի փոխզիջման հետևանքով՝ Մենը առանձնանլով դարձել է ԱՄՆ-ի 23-րդ նահանգը:
Շատ հաճախ նահանգը անվանում են նաև`«Սոճիների նահանգ»։
Պատմություն
Եվրոպացիների տարածումը Մենում եղել է 1607 թվականին՝ Պլիմուտի ընկերության հսկողության տակ: 1622 թվականի հողային կարգավորումից հետո ստեղծվեց Մեն նահանգը: Անկախության պատերազմի ընթացքում, 1812 թվականին Մենը գտնվում էր բրիտանացիների հսկողության տակ: Մենը որպես առանձին նահանգ գոյություն է ունեցել 1820 թվականին, մինչ այդ եղել է Մասաչուսեթս նահանգի մի մաս:
Աշխարհագրություն
Նահանգի մակերեսը կազմում է 91 646 կմ², վարչական կենտրոնը Օգաստա քաղաքն է, ամենամեծ քաղաքը Փորթլենդն է: Տարածքի մեծ մասը զբաղեցնում են Ապալաչները (1606 մ բարձրությամբ— Քաթադին լեռը): Կլիման խոնավ բարեխառն է: Հունվար ամսին միջին ջերմաստիճանը կազմում է մոտ 5 °C, իսկ հուլիսին `15-18 °C: Տարեկան տեղումների քանակը կազմում է 1000 մմ: Արագընթաց գետերում և լճերում կան հիդրոէլեկտրակայններ (1973 թվականի տվյալներով հզորությունը կազմում է ավելի քան 1,5 գիգավատ): Նահանգի կարևորագույն ոլորտը գյուղատնտեսությունն է: Ֆերմերային տնտեսությունները հիմնականում փոքր են, զբաղեցնում է Մեն նահանգի տարածքի 18%-ը: Գյուղատնտեսության 65%-ը ստացվում է անասնապահությունից (1971): Խոշոր եղջերավոր անասունների գլխաքանակն (1972) կազմել է 142 հազար, այդ թվում 66 հազարը կաթնատու կովեր են: Կարտոֆիլի արտադրությամբ Մենը ԱՄՆ-ում առաջին տեղում է (աճեցման հիմնական վայրը Արուստուկ գետի հովիտն է): Զարգացել է կաշվե կոշկեղենի, տեքստիլի և կարի արդյունաբերությունը: Զարգանում է նաև նավաշինությունը: Ափամերձ հատվածում զարգացած է նաև ձկնորսությունը և պահածոյացված ձկների արտադրությունը: Արտադրական արդյունաբերությունը ուներ 103 հազար աշխատող (1971):
Հանքային հանածոներ
Ոչ մետաղային օգտակար հանածոներն են` ավազը, մանրախիճը, կավը, կրաքարը, գրանիտը և տորֆը: Կան նաև ցինկի, կապարի և թանկարժեք քարերի պաշարներ:
Ֆլորա և ֆաունա
Անտառները զբաղեցնում են Մեն նահանգի 84 %-ը։ Այս ցուցանիշը չունի հավասարը ԱՄՆ մյուս նահանգների հետ համեմատած: Ամենատարածված ծառերն են` փշատերև ծառերը, կարմիր և սպիտակ եղևնին, մայրի, մոլեխինդին և սպիտակ սոճին: Հյուսիսային և հյուսիսարևելյան մասում աճում են եղևնիները և մայրին, իսկ հարավ արևմտյան մասում աճում է սպիտակ սոճի: Սաղարթախիտ ծառերից առավել տարածված է հաճարենին, սպիտակ և դեղին կեչին, շաքարե և դեղին թխկի, բարդի, սպիտակ կաղնի, սև ուռենի, սև ու սպիտակ հացենի և ամերիկյան կնձնի: Ծաղիկների ու թփերի մեծ մասը աճում է նահնգին բնորոշ հյուսիսային ջերմային գոտում:
Անտառային նահանգում ապրում են` եղջերու, սև արջ, լուսան, կուղբ, ջրասամույր, ջրաքիս, կզաքիս, աքիս, կարմիր աղվես, մոխրագույն և սպիտակ նապաստակ, կարմիր եւ մոխրագույն սկյուռ, շերտասկյուռ, և մացառախոզ: Նահանգի լճերում և գետերում ապրում են սովորական պերկես, կարմրախայտ, գայլաձուկ և սաղմոն: Ափամերձ ջրերում ապրում են `փոկեր և ծովային խոզեր, ինչպես նաև բազմաթիվ ձկներ, որոնք բնորոշ են Հյուսիսային Ատլանտիկային:
Նահանգը նաև բնակավայր է բազմաթիվ թռչունների համար, ինչպիսիք են` ճայերը, փափկասուն բադերը, կանադական սագերը:
Բնակչություն
Ըստ 2015 թվականի հուլիսի 1-ի ԱՄՆ բնակչության մարդահամարի բյուրոյի տվյալների, Մենի բնակչությունը կազմել է 1 329 328 մարդ, իսկ բնական աճը 2010 թվականի համեմատ աճել է 0,07 %-ով [2]: Բնակչության խտությունը կազմում է 16,6 մարդ՝ մեկ կիլոմետր քառակուսու վրա: Բնակչության ամենացածր խտությունը նահանգի արևելյան մասում է Միսսիսիպիում: Համաձայն 2010 թվականի մարդահամարի տվյալների, ռասայական կազմի մեջ մտնում են` սպիտակամորթներ (94,4 %), աֆրոամերիկացիներ (1,1 %), տեղաբնիկներ (0,6 %), ասիացիներ (1 %), այլ ռասայի ներկայացուցիչներ (0,1 %) [3]: Բնակչության 1,3 %-ը լատինոամերիկացիներ են: Սպիտակամորթների հիմնական մասը կազմում են անգլիացիները (30,6 %), ֆրանսիացիները (25 %), իռլանդացիները (18,3 %), գերմանացիները (8,3 %), իտալացիները (5,8 %), շոտլանդացիները (4,8 %):
2000 թվականի տվյալներով բնակչության 92,25 %-ը խոսում է անգլերեն: Բնակչության 5,28 %-ը խոսում է ֆրանսերեն [4]: Մեն նահանգում չկա պաշտոնական լեզու, բայց առավել տարածված է անգլերենը [5]:
Բնակչության դինամիկա
- 1950-913 774 մարդ
- 1960-969 265 մարդ
- 1970-992 048 մարդ
- 1980-1 124 660 մարդ
- 1990-1 227 928 մարդ
- 2000-1 274 923 մարդ
- 2010-1 328 361 մարդ
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
- ↑ Table 1. Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2015
- ↑ 2010 Census: Maine Profile
- ↑ MLA Language Map Data Center
- ↑ Maine History, Language and Culture
Արտաքին հղումներ
- Maine.gov – Պաշտոնական կայք
- Maine Information
- Maine on Wikivoyage
- Local histories of towns & counties in Maine
- The Maine Woods, by Henry David Thoreau
|
|
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մեն» հոդվածին։ |
|