«Շպինելներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
չNo edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Միներալ}} |
|||
'''Շպինելներ''' ([[գերմաներեն|գերմ]]․ Spinell), բարդ [[օքսիդ]]ների կարգի [[միներալ]]ների խումբ ''A''(A, B)o<sub>4</sub> ընդհանուր բանաձևով, որտեղ A=Mg, Zn, Mn, Fe<sup>2+</sup>Co, Ni․B-Al, Fe<sup>3+</sup>, Cr, Mn<sup>9+</sup>, Ti<sup>4+</sup>, V<sup>3+</sup>։ Շպինեները պինդ լուծույթների համակարգեր են՝ A և В [[կատիոն]]ների լայն զարգացած [[իզոմորֆիզ]]մով։ Կատիոնի գերակշռող քանակից կախված տարբերում են [[ալյումաշպինելներ]], [[ֆեռիշպինելներ]], [[քրոմշպինելներ]], [[տիտանշպինելներ]], [[վանադիումշպինելներ]]։ Շպինելների բյուրեղային համակարգը խորանարդային է։ Առաջացնում են հիմնականում օկտաէդրիկ [[բյուրեղ]]ներ։ Կարծրությունը՝ 5-8, խտությունը՝ 3500—5100 կգ/մ<sup>3</sup>։ Շպինելներն առաջանում են բարձր ջերմաստիճանային պայմաններում։ [[Քրոմ]]ի, [[երկաթ]]ի, [[մանգան]]ի, [[ցինկ]]ի կարևոր հանքանյութեր են։ Կիրառվում են նաև [[Խեցեգործություն|խեցեգործության]], հրակայուն իրերի, ջերմակայուն ներկերի արտադրության մեջ։ Կարմիր և կապտավուն (հազվադեպ) շպինելները (ազնիվ շպինելներ) թանկարժեք քարեր են ([[ռուբին]], [[ռուբիցել]] և այլն)։ |
'''Շպինելներ''' ([[գերմաներեն|գերմ]]․ Spinell), բարդ [[օքսիդ]]ների կարգի [[միներալ]]ների խումբ ''A''(A, B)o<sub>4</sub> ընդհանուր բանաձևով, որտեղ A=Mg, Zn, Mn, Fe<sup>2+</sup>Co, Ni․B-Al, Fe<sup>3+</sup>, Cr, Mn<sup>9+</sup>, Ti<sup>4+</sup>, V<sup>3+</sup>։ Շպինեները պինդ լուծույթների համակարգեր են՝ A և В [[կատիոն]]ների լայն զարգացած [[իզոմորֆիզ]]մով։ Կատիոնի գերակշռող քանակից կախված տարբերում են [[ալյումաշպինելներ]], [[ֆեռիշպինելներ]], [[քրոմշպինելներ]], [[տիտանշպինելներ]], [[վանադիումշպինելներ]]։ Շպինելների բյուրեղային համակարգը խորանարդային է։ Առաջացնում են հիմնականում օկտաէդրիկ [[բյուրեղ]]ներ։ Կարծրությունը՝ 5-8, խտությունը՝ 3500—5100 կգ/մ<sup>3</sup>։ Շպինելներն առաջանում են բարձր ջերմաստիճանային պայմաններում։ [[Քրոմ]]ի, [[երկաթ]]ի, [[մանգան]]ի, [[ցինկ]]ի կարևոր հանքանյութեր են։ Կիրառվում են նաև [[Խեցեգործություն|խեցեգործության]], հրակայուն իրերի, ջերմակայուն ներկերի արտադրության մեջ։ Կարմիր և կապտավուն (հազվադեպ) շպինելները (ազնիվ շպինելներ) թանկարժեք քարեր են ([[ռուբին]], [[ռուբիցել]] և այլն)։ |
||
== Ծանոթագրություններ == |
|||
{{Ծանցանկ}} |
|||
{{ՀՍՀ|հատոր=8|էջ=554}} |
{{ՀՍՀ|հատոր=8|էջ=554}} |
||
{{Անավարտ}} |
{{Անավարտ}} |
||
06:20, 16 Հուլիսի 2017-ի տարբերակ
| Շպինելներ | |
|---|---|
 | |
| Ընդհանուր | |
| Կատեգորիա | միներալների տեսակ |
| Բանաձև (կրկնվող միավորը) | MgAl₂O₄[1] |
| Նիկել-Շտրունցի դասակարգում | 4.BB.05[2] |
| Դանա դասակարգում | 7.2.1.1 |
| Շերտի գույն | սպիտակ |
| Բյուրեղային համակարգ | Խորանարդային համակարգ[2] |
| Մոոսի կարծրություն | 8 |
| Ենթակատեգորիա | շպինելներ[3] |
Շպինելներ (գերմ․ Spinell), բարդ օքսիդների կարգի միներալների խումբ A(A, B)o4 ընդհանուր բանաձևով, որտեղ A=Mg, Zn, Mn, Fe2+Co, Ni․B-Al, Fe3+, Cr, Mn9+, Ti4+, V3+։ Շպինեները պինդ լուծույթների համակարգեր են՝ A և В կատիոնների լայն զարգացած իզոմորֆիզմով։ Կատիոնի գերակշռող քանակից կախված տարբերում են ալյումաշպինելներ, ֆեռիշպինելներ, քրոմշպինելներ, տիտանշպինելներ, վանադիումշպինելներ։ Շպինելների բյուրեղային համակարգը խորանարդային է։ Առաջացնում են հիմնականում օկտաէդրիկ բյուրեղներ։ Կարծրությունը՝ 5-8, խտությունը՝ 3500—5100 կգ/մ3։ Շպինելներն առաջանում են բարձր ջերմաստիճանային պայմաններում։ Քրոմի, երկաթի, մանգանի, ցինկի կարևոր հանքանյութեր են։ Կիրառվում են նաև խեցեգործության, հրակայուն իրերի, ջերմակայուն ներկերի արտադրության մեջ։ Կարմիր և կապտավուն (հազվադեպ) շպինելները (ազնիվ շպինելներ) թանկարժեք քարեր են (ռուբին, ռուբիցել և այլն)։
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 rruff — International Mineralogical Association, University of Arizona.
- ↑ 2,0 2,1 mineralienatlas
- ↑ Biagioni C., Pasero M. The systematics of the spinel-type minerals: An overview // Am. Mineral. — Mineralogical Society of America, 2014. — Vol. 99, Iss. 7. — P. 1254–1264. — ISSN 0003-004X; 1945-3027 — doi:10.2138/AM.2014.4816
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 554)։ 
|
|
Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։ |