Շենիկցի Մանուկ

Շենիկցի Մանուկ, ծնվել է Սասունի Շենիկ գյուղում։ Եղել է ունևոր, ապահովված ընտանիքից, սակայն դեռ պատանի հասակից հորեղբոր որդիների՝ Ղազարի, Չոլոյի հետ մտել է Շենիկցի Գրգոյի խմբի մեջ և մասնակցել Օսմանյան կառավարության դեմ վերջինիս գլխավորած կռիվներին։ 1894 թ․ Սասունի ապստամբության պարտությունից հետո ապաստանել է լեռներում, սակայն ներումից հետո վերադարձել է գյուղ և ապրել շինականի կյանքով։ Աղբյուր Սերոբի Սասուն ժամանելուց հետո մտել է նրա խմբի մեջ։ Երբ 1899 թ․խաբեությամբ սպանվում է Աղբյուր Սերոբը, պարզվում է, որ դավաճաններից մեկն էլ Մանուկի ազգականն է։ Մանուկը Չոլոյի, Ղազարի հետ հաշվեհարդար է տեսնում դավաճանի հետ՝ սպանելով նրան։ Այդ դեպքից հետո Մանուկը դառնում է երդվյալ ֆիդայի և մտնում Սպաղանաց Մակարի խմբի մեջ։ Մանուկը ֆիդայական շարժման ամենափորձառու և ամենանվիրված դեմքերից էր։ Ավելի քան 20 տարվա մաքառման ընթացքում մեծ անուն է վաստակել հատկապես Աղբյուր Սերոբին սպանած քուրդ ցեղապետ Բշարե Խալիլի գլխատման, Գյուղաշենի, Բերդակի Գոմերի, Կարավուի, Խարսի կռիվներին մասնակցելու համար։ Սասունի 1904 թ․ ապստամբության ժամանակ ղեկավարել է Շենիկի ուժերը, որտեղ նույնպես աչքի է ընկել խիզախությամբ։ Երբ 1905 թ․որոշվեց ֆիդայիներին հեռացնել Սասունից, Մանուկը չհեռացավ․ նա մնաց Սպաղանաց Մակարի հետ և շարունակեց պայքարել իշխանությունների դեմ։ Մակարը դարձավ Մանուկի կուռքը, որի հետ նա զոհվեց 1907 թ․ Փեթարի կռվում Գևորգ Չաուշի կնոջը և որդուն փրկելիս։

Աղբյուրներ

• Ս․ Կ․ Պողոսյան, Կ․ Ս․ Պողոսյան, «Ինձ բահ տվեք․․․», Երևան, 1990։
• Ռուբէն, «Հայ յեղափոխականի մը յիշատակները», Թեհրան, 1982։