«Բաղդադի ճակատամարտ (1258)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
| Տող 20. | Տող 20. | ||
'''Բաղդադի ճակատամարտ''' [[1258]] թվականին մոնղոլները Հուլագուի հրամանատարությամբ պաշարում են [[Բաղդադ]]ը [[Աբբասյան խալիֆայություն|Աբբասյան խալիֆայության]] մայրաքաղաքը։ |
'''Բաղդադի ճակատամարտ''' [[1258]] թվականին մոնղոլները Հուլագուի հրամանատարությամբ պաշարում են [[Բաղդադ]]ը [[Աբբասյան խալիֆայություն|Աբբասյան խալիֆայության]] մայրաքաղաքը։ |
||
==Նախապատմություն== |
== Նախապատմություն == |
||
13-րդ դարի կեսերին [[Աբբասյան խալիֆայություն]]ը այնքան էր թուլացել, որ դարձել էր փոքր պետություն։ [[Բաղդադ]]ում բնակվում էին հարուստ կրթված մարդիկ։ Մինչ պաշարումը մոնղոլները հարձակվել էին [[Իրաք]]ի վրա 1238, 1242 և 1246 թվականներին, բայց չէին ներխուժել Բաղդադ։ |
13-րդ դարի կեսերին [[Աբբասյան խալիֆայություն]]ը այնքան էր թուլացել, որ դարձել էր փոքր պետություն։ [[Բաղդադ]]ում բնակվում էին հարուստ կրթված մարդիկ։ Մինչ պաշարումը մոնղոլները հարձակվել էին [[Իրաք]]ի վրա 1238, 1242 և 1246 թվականներին, բայց չէին ներխուժել Բաղդադ։ |
||
==Բանակի հավաքագրումը== |
== Բանակի հավաքագրումը == |
||
[[1253]] թվականին Մանգու Մեծ խանը հայտարարեց զորակոչ հավաքվեց 150 հազարանոց մոնղոլական բանակ, նրանց միացան 50 հազարից ավելի հայկական ուժեր, նաև քիչ քանակությամբ վրացիներ։ [[1257]] թվականին զորքերը շարժվեցին դեպի [[Բաղդադ]]։ |
[[1253]] թվականին Մանգու Մեծ խանը հայտարարեց զորակոչ հավաքվեց 150 հազարանոց մոնղոլական բանակ, նրանց միացան 50 հազարից ավելի հայկական ուժեր, նաև քիչ քանակությամբ վրացիներ։ [[1257]] թվականին զորքերը շարժվեցին դեպի [[Բաղդադ]]։ |
||
==Պաշարում== |
== Պաշարում == |
||
Մինչ պաշարումը Հուլագուն զավթեց լուրերին և պարսիկ [[Իսմայիլականություն|իսմայիլական]]-նիզարիականներին (ասսասիններին)։ Մանգուն հրամայել էր իր եղբորը խնայել խալիֆայությունը, եթե նրանք հանձնվեն։ Հուլագուն պահանջեց հանձնել քաղաքը, սակայն ալ-Մուսթասիմը հրաժարվեց։ Հուլագուն ուղեց զորքերի մի մասը [[Տիգրիս]]ով դեպի քաղաք, այսպիսով քաղաքը ամբողջացրեց իր «մագիլներում»։ Խալիֆայության բանակը կանգնեցրեց մոնղոլներին արևմուտքում, սակայն հաջորդ մոնղոլական գրոհը կործանեց նրանց, մոնղոլները ուղեցին նրանց ցածրադիր գոտիներ և ավերեցին պատնեշները, խալիֆայության շատ մարտիկներ խեղդվեցին։ |
Մինչ պաշարումը Հուլագուն զավթեց լուրերին և պարսիկ [[Իսմայիլականություն|իսմայիլական]]-նիզարիականներին (ասսասիններին)։ Մանգուն հրամայել էր իր եղբորը խնայել խալիֆայությունը, եթե նրանք հանձնվեն։ Հուլագուն պահանջեց հանձնել քաղաքը, սակայն ալ-Մուսթասիմը հրաժարվեց։ Հուլագուն ուղեց զորքերի մի մասը [[Տիգրիս]]ով դեպի քաղաք, այսպիսով քաղաքը ամբողջացրեց իր «մագիլներում»։ Խալիֆայության բանակը կանգնեցրեց մոնղոլներին արևմուտքում, սակայն հաջորդ մոնղոլական գրոհը կործանեց նրանց, մոնղոլները ուղեցին նրանց ցածրադիր գոտիներ և ավերեցին պատնեշները, խալիֆայության շատ մարտիկներ խեղդվեցին։ |
||
| Տող 33. | Տող 33. | ||
Փետրվարի 10-ին Բաղդադն ընկավ։ Փետրվարի 13-ին մոնղոլները մտան քաղաք, իսկ Հուլագուն թույլատրեց մեկ շաբաթ թալանել քաղաքը։ |
Փետրվարի 10-ին Բաղդադն ընկավ։ Փետրվարի 13-ին մոնղոլները մտան քաղաք, իսկ Հուլագուն թույլատրեց մեկ շաբաթ թալանել քաղաքը։ |
||
==Ավերածություններ== |
== Ավերածություններ == |
||
*Իմաստության տունը՝ գրադարան, որտեղ պահվում էին անգին գիտական ձեռագրեր, այրվեց։ |
* Իմաստության տունը՝ գրադարան, որտեղ պահվում էին անգին գիտական ձեռագրեր, այրվեց։ |
||
*Փախուստի փորձ կատարած բոլոր բնակիչները անխնա սպանվեցին, կան տեղեկություններ 800 հզ - 2 մլն բնակչի սպանվելու վերաբերյալ։ |
* Փախուստի փորձ կատարած բոլոր բնակիչները անխնա սպանվեցին, կան տեղեկություններ 800 հզ - 2 մլն բնակչի սպանվելու վերաբերյալ։ |
||
*Մոնղոլները այրում էին պալատները, մզկիթները, գրադարանները, հիվանդանոցները։ |
* Մոնղոլները այրում էին պալատները, մզկիթները, գրադարանները, հիվանդանոցները։ |
||
*Գերեվարված խալիֆին և իր ընտանիքին նույնպես սպանեցին։ |
* Գերեվարված խալիֆին և իր ընտանիքին նույնպես սպանեցին։ |
||
Ամայի քաղաքը ավարված էր, քաղաքի վերականգման համար պահանջվեց մի քանի դար։ |
Ամայի քաղաքը ավարված էր, քաղաքի վերականգման համար պահանջվեց մի քանի դար։ |
||
==Գյուղատնտեսական անկումը== |
== Գյուղատնտեսական անկումը == |
||
Մոնղոլները ավերեցին [[Միջագետք]]ի ոռոգման համակարգը։ Համակարգը այլևս չվերականգնվեց։ Անկման մեկ այլ պատճառ է հողերի աղակալումը մոնղոլների կողմից<ref>[http://home.alltel.net/bsundquist1/ir5.html Alltel.net]</ref><ref>[http://www.saudiaramcoworld.com/issue/198305/the.greening.of.the.arab.east-the.planters.htm Saudiaramcoworld.com]</ref><ref>Также Гумилёв высказывал подобную мысль [http://gumilevica.kulichki.net/articles/Article62.htm «Помни о Вавилоне»]</ref>։ |
Մոնղոլները ավերեցին [[Միջագետք]]ի ոռոգման համակարգը։ Համակարգը այլևս չվերականգնվեց։ Անկման մեկ այլ պատճառ է հողերի աղակալումը մոնղոլների կողմից<ref>[http://home.alltel.net/bsundquist1/ir5.html Alltel.net]</ref><ref>[http://www.saudiaramcoworld.com/issue/198305/the.greening.of.the.arab.east-the.planters.htm Saudiaramcoworld.com]</ref><ref>Также Гумилёв высказывал подобную мысль [http://gumilevica.kulichki.net/articles/Article62.htm «Помни о Вавилоне»]</ref>։ |
||
==Գրականություն== |
== Գրականություն == |
||
* Demurger, Alain. 2005. ''Les Templiers. Une chevalerie chrétienne au Moyen Âge''. Éditions du Seuil. |
* Demurger, Alain. 2005. ''Les Templiers. Une chevalerie chrétienne au Moyen Âge''. Éditions du Seuil. |
||
* ''ibid.'' 2006. ''Croisades et Croisés au Moyen-Age''. Paris: Groupe Flammarion. |
* ''ibid.'' 2006. ''Croisades et Croisés au Moyen-Age''. Paris: Groupe Flammarion. |
||
17:56, 17 փետրվարի 2017-ի տարբերակ
 | |
|---|---|
 | |
| Մասն է | Մոնղոլական արշավանքներ |
| Վայր | Բաղդադ |
| Հակառակորդներ | |
|
| |
| Հրամանատարներ | |
|
| |
| Կողմերի ուժեր | |
|
| |
| Ռազմական կորուստներ | |
|
| |
Բաղդադի ճակատամարտ 1258 թվականին մոնղոլները Հուլագուի հրամանատարությամբ պաշարում են Բաղդադը Աբբասյան խալիֆայության մայրաքաղաքը։
Նախապատմություն
13-րդ դարի կեսերին Աբբասյան խալիֆայությունը այնքան էր թուլացել, որ դարձել էր փոքր պետություն։ Բաղդադում բնակվում էին հարուստ կրթված մարդիկ։ Մինչ պաշարումը մոնղոլները հարձակվել էին Իրաքի վրա 1238, 1242 և 1246 թվականներին, բայց չէին ներխուժել Բաղդադ։
Բանակի հավաքագրումը
1253 թվականին Մանգու Մեծ խանը հայտարարեց զորակոչ հավաքվեց 150 հազարանոց մոնղոլական բանակ, նրանց միացան 50 հազարից ավելի հայկական ուժեր, նաև քիչ քանակությամբ վրացիներ։ 1257 թվականին զորքերը շարժվեցին դեպի Բաղդադ։
Պաշարում
Մինչ պաշարումը Հուլագուն զավթեց լուրերին և պարսիկ իսմայիլական-նիզարիականներին (ասսասիններին)։ Մանգուն հրամայել էր իր եղբորը խնայել խալիֆայությունը, եթե նրանք հանձնվեն։ Հուլագուն պահանջեց հանձնել քաղաքը, սակայն ալ-Մուսթասիմը հրաժարվեց։ Հուլագուն ուղեց զորքերի մի մասը Տիգրիսով դեպի քաղաք, այսպիսով քաղաքը ամբողջացրեց իր «մագիլներում»։ Խալիֆայության բանակը կանգնեցրեց մոնղոլներին արևմուտքում, սակայն հաջորդ մոնղոլական գրոհը կործանեց նրանց, մոնղոլները ուղեցին նրանց ցածրադիր գոտիներ և ավերեցին պատնեշները, խալիֆայության շատ մարտիկներ խեղդվեցին։
Մոնղոլները սկսեցին գրոհը իրենց ավանդական եղանակով փետրվարի 5-ին քանդեցին պատի մի մասը և նետվեցին հարձակման։ Ալ-Մուսթասիմի բանակցության առաջարկը մերժվեց։
Փետրվարի 10-ին Բաղդադն ընկավ։ Փետրվարի 13-ին մոնղոլները մտան քաղաք, իսկ Հուլագուն թույլատրեց մեկ շաբաթ թալանել քաղաքը։
Ավերածություններ
- Իմաստության տունը՝ գրադարան, որտեղ պահվում էին անգին գիտական ձեռագրեր, այրվեց։
- Փախուստի փորձ կատարած բոլոր բնակիչները անխնա սպանվեցին, կան տեղեկություններ 800 հզ - 2 մլն բնակչի սպանվելու վերաբերյալ։
- Մոնղոլները այրում էին պալատները, մզկիթները, գրադարանները, հիվանդանոցները։
- Գերեվարված խալիֆին և իր ընտանիքին նույնպես սպանեցին։
Ամայի քաղաքը ավարված էր, քաղաքի վերականգման համար պահանջվեց մի քանի դար։
Գյուղատնտեսական անկումը
Մոնղոլները ավերեցին Միջագետքի ոռոգման համակարգը։ Համակարգը այլևս չվերականգնվեց։ Անկման մեկ այլ պատճառ է հողերի աղակալումը մոնղոլների կողմից[1][2][3]։
Գրականություն
- Demurger, Alain. 2005. Les Templiers. Une chevalerie chrétienne au Moyen Âge. Éditions du Seuil.
- ibid. 2006. Croisades et Croisés au Moyen-Age. Paris: Groupe Flammarion.
- Richard Foltz, Religions of the Silk Road: Premodern Patterns of Globalization, revised 2nd edition, New York: Palgrave Macmillan, 2010.
- Khanbaghi, Aptin. 2006. The fire, the star, and the cross: minority religions in medieval and early modern Iran. London: I. B. Tauris.
- Sicker, Martin. 2000. The Islamic World in Ascendancy: From the Arab Conquests to the Siege of Vienna. Westport, Connecticut: Praeger. ISBN 0-275-96892-8.
- Souček, Svat. 2000. A History of Inner Asia. Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-65704-0.
Ծանոթագրություններ
- ↑ Alltel.net
- ↑ Saudiaramcoworld.com
- ↑ Также Гумилёв высказывал подобную мысль «Помни о Вавилоне»