«Բաթու խան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: → (4) oգտվելով ԱՎԲ
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 1. Տող 1.
{{Անձ}}
{{Անձ}}
'''Բաթու խան''' ({{lang-ar|باتو خان }}, {{ԱԾ}}), [[Մոնղոլիա|մոնղոլա]]կան զորավար և քաղաքական գործիչ, [[Ոսկե Հորդա]]յի կառավարիչ, Ջուչիի և Ուկի-խաթունի որդին, [[Չինգիզ խան]]ի<ref name="Викитека ВЭС">{{ВТ-ВЭС|Батый}}</ref> թոռը։ Հոր մահից հետո (1227) գլխավորել է Ջուչյան ուլուսը։ Բաթուն կրել է նաև Սաին-խան կոչումը, որը նշանակում է «բարեգութ»<ref name="">https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%B9</ref>
'''Բաթու խան''' ({{lang-ar|باتو خان }}, {{ԱԾ}}), [[Մոնղոլիա|մոնղոլական]] զորավար և քաղաքական գործիչ, [[Ոսկե Հորդա]]յի կառավարիչ, Ջուչիի և Ուկի-խաթունի որդին, [[Չինգիզ խան]]ի<ref name="Викитека ВЭС">{{ВТ-ВЭС|Батый}}</ref> թոռը։ Հոր մահից հետո (1227) գլխավորել է Ջուչյան ուլուսը։ Բաթուն կրել է նաև Սաին-խան կոչումը, որը նշանակում է «բարեգութ»<ref name="">https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%B9</ref>


== Արևմտյան արշավանքները ==
== Արևմտյան արշավանքները ==
[[1236]]—[[1243]] թվականներին Բաթու խանը գլխավորեց համամոնղոլական Արևմտյան արշավանքը, որի արդյունում նվաճվեցին պոլովեցյան տափաստանների արևմտյան մասերը, Վոլգյան Բուլղարիան, մերձվոլգյան շրջանները և հյուսիսկովկասյան ժողովորդներին։ Նրա անմիջական ղեկավարությամբ դեպի Ռուսիա կատարվեցին մի քանի արշավանքներ՝ [[1237]]—[[1238]] թվականներին դեպի Ռյազան և Վլադիմիր, [[1239]] թվականին դեպի Չենիգով և [[1240]]—[[1241]] թվականներին դեպի [[Կիև]]. [[1241]]—[[1242]] թվականներին գրավվեցին [[Լեհաստան]]ը և [[Հունգարիա]]ն մինչև [[Ադրիատիկ ծով|Ադրիատիկ]]ի ափերը
[[1236]]—[[1243]] թվականներին Բաթու խանը գլխավորեց համամոնղոլական Արևմտյան արշավանքը, որի արդյունում նվաճվեցին պոլովեցյան տափաստանների արևմտյան մասերը, Վոլգյան Բուլղարիան, մերձվոլգյան շրջանները և հյուսիսկովկասյան ժողովորդներին։ Նրա անմիջական ղեկավարությամբ դեպի Ռուսիա կատարվեցին մի քանի արշավանքներ՝ [[1237]]—[[1238]] թվականներին դեպի Ռյազան և Վլադիմիր, [[1239]] թվականին դեպի Չենիգով և [[1240]]—[[1241]] թվականներին դեպի [[Կիև]]. [[1241]]—[[1242]] թվականներին գրավվեցին [[Լեհաստան]]ը և [[Հունգարիա]]ն մինչև [[Ադրիատիկ ծով|Ադրիատիկի]] ափերը


== Ոսկե Հորդայի հզորացումը ==
== Ոսկե Հորդայի հզորացումը ==

17:07, 17 փետրվարի 2017-ի տարբերակ

Բաթու խան
մոնղ.՝ Бат хан
Դիմանկար
Ծնվել էմոտ 1205[1]
ԾննդավայրՄոնղոլիա
Մահացել էմոտ 1255[1]
Մահվան վայրՍարայ, з
ԳերեզմանՄոնղոլիա
ՔաղաքացիությունՅուան[2]
Մասնագիտությունխան և զորավար
ԱմուսինBorakchin Khatun?
Ծնողներհայր՝ Ջոչի խան[2]
Զբաղեցրած պաշտոններմիապետ
ԵրեխաներSartaq Khan?[2] և Toqoqan?[2]
 Batu Khan Վիքիպահեստում

Բաթու խան (արաբ․՝ باتو خان ‎‎, մոտ 1205[1], Մոնղոլիա - մոտ 1255[1], Սարայ, з), մոնղոլական զորավար և քաղաքական գործիչ, Ոսկե Հորդայի կառավարիչ, Ջուչիի և Ուկի-խաթունի որդին, Չինգիզ խանի[3] թոռը։ Հոր մահից հետո (1227) գլխավորել է Ջուչյան ուլուսը։ Բաթուն կրել է նաև Սաին-խան կոչումը, որը նշանակում է «բարեգութ»[4]

Արևմտյան արշավանքները

1236—1243 թվականներին Բաթու խանը գլխավորեց համամոնղոլական Արևմտյան արշավանքը, որի արդյունում նվաճվեցին պոլովեցյան տափաստանների արևմտյան մասերը, Վոլգյան Բուլղարիան, մերձվոլգյան շրջանները և հյուսիսկովկասյան ժողովորդներին։ Նրա անմիջական ղեկավարությամբ դեպի Ռուսիա կատարվեցին մի քանի արշավանքներ՝ 1237—1238 թվականներին դեպի Ռյազան և Վլադիմիր, 1239 թվականին դեպի Չենիգով և 1240—1241 թվականներին դեպի Կիև. 1241—1242 թվականներին գրավվեցին Լեհաստանը և Հունգարիան մինչև Ադրիատիկի ափերը

Ոսկե Հորդայի հզորացումը

Բաթու խանը Ոսկե Հորդայի գահին

1243 թվականին Բաթու խանը վերջացրեց Արևմտյան արշավանքները, երբ իմացավ որ մահացել է Ուգադեյ խանը։ Նրա զորքերը ետ քաշվեցին մինև Ներքին Վոլգա, որն էլ դարձավ Ջուչի ուլուսայի նոր կենտրոնը։ 1243—1246 թվականերին բոլոոր ռուսական իշխանները ճանաչեցին Մոնղոլ-թաթարական գերիշխանությունը։

Կարակորումյան գործունեությունը

1246 թվականին երբ Գույուկը դարձավ մոնղոլական մեծ խան, մի կողմից Ուգադեյի և Չիգադայի, իսկ մյոս կողմից Ջուչիի և Տոլույի ժառանգների մեջ գժտություններ սկսվեցին։ Գույուկը Բաթուի դեմ արշավանք սկսեց, բայց 1248 թվականին, երբ նրա զորքերը գտնվում էին Մավերաննախրի մոտ, նա հանկարծամահ եղավ։ Վարկածներից մեկի համաձայն նա թունավորվել է Բաթուի կողմնակիցների կողմից։ Հաջորդ խան դարձավ Մոնկեն։

Ժառանգները

Բաթուին հաջորդներն էին Սարտակը, Տուկանը, Աբուկանը և Ուլագչին։

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բաթու խան» հոդվածին։