«Բաթու խան»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, փոխարինվեց: → (4) oգտվելով ԱՎԲ |
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Անձ}} |
{{Անձ}} |
||
'''Բաթու խան''' ({{lang-ar|باتو خان }}, {{ԱԾ}}), [[Մոնղոլիա| |
'''Բաթու խան''' ({{lang-ar|باتو خان }}, {{ԱԾ}}), [[Մոնղոլիա|մոնղոլական]] զորավար և քաղաքական գործիչ, [[Ոսկե Հորդա]]յի կառավարիչ, Ջուչիի և Ուկի-խաթունի որդին, [[Չինգիզ խան]]ի<ref name="Викитека ВЭС">{{ВТ-ВЭС|Батый}}</ref> թոռը։ Հոր մահից հետո (1227) գլխավորել է Ջուչյան ուլուսը։ Բաթուն կրել է նաև Սաին-խան կոչումը, որը նշանակում է «բարեգութ»<ref name="">https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%B9</ref> |
||
== Արևմտյան արշավանքները == |
== Արևմտյան արշավանքները == |
||
[[1236]]—[[1243]] թվականներին Բաթու խանը գլխավորեց համամոնղոլական Արևմտյան արշավանքը, որի արդյունում նվաճվեցին պոլովեցյան տափաստանների արևմտյան մասերը, Վոլգյան Բուլղարիան, մերձվոլգյան շրջանները և հյուսիսկովկասյան ժողովորդներին։ Նրա անմիջական ղեկավարությամբ դեպի Ռուսիա կատարվեցին մի քանի արշավանքներ՝ [[1237]]—[[1238]] թվականներին դեպի Ռյազան և Վլադիմիր, [[1239]] թվականին դեպի Չենիգով և [[1240]]—[[1241]] թվականներին դեպի [[Կիև]]. [[1241]]—[[1242]] թվականներին գրավվեցին [[Լեհաստան]]ը և [[Հունգարիա]]ն մինչև [[Ադրիատիկ ծով| |
[[1236]]—[[1243]] թվականներին Բաթու խանը գլխավորեց համամոնղոլական Արևմտյան արշավանքը, որի արդյունում նվաճվեցին պոլովեցյան տափաստանների արևմտյան մասերը, Վոլգյան Բուլղարիան, մերձվոլգյան շրջանները և հյուսիսկովկասյան ժողովորդներին։ Նրա անմիջական ղեկավարությամբ դեպի Ռուսիա կատարվեցին մի քանի արշավանքներ՝ [[1237]]—[[1238]] թվականներին դեպի Ռյազան և Վլադիմիր, [[1239]] թվականին դեպի Չենիգով և [[1240]]—[[1241]] թվականներին դեպի [[Կիև]]. [[1241]]—[[1242]] թվականներին գրավվեցին [[Լեհաստան]]ը և [[Հունգարիա]]ն մինչև [[Ադրիատիկ ծով|Ադրիատիկի]] ափերը |
||
== Ոսկե Հորդայի հզորացումը == |
== Ոսկե Հորդայի հզորացումը == |
17:07, 17 փետրվարի 2017-ի տարբերակ
Բաթու խան մոնղ.՝ Бат хан | |
---|---|
Ծնվել է | մոտ 1205[1] |
Ծննդավայր | Մոնղոլիա |
Մահացել է | մոտ 1255[1] |
Մահվան վայր | Սարայ, з |
Գերեզման | Մոնղոլիա |
Քաղաքացիություն | Յուան[2] |
Մասնագիտություն | խան և զորավար |
Ամուսին | Borakchin Khatun? |
Ծնողներ | հայր՝ Ջոչի խան[2] |
Զբաղեցրած պաշտոններ | միապետ |
Երեխաներ | Sartaq Khan?[2] և Toqoqan?[2] |
Batu Khan Վիքիպահեստում |
Բաթու խան (արաբ․՝ باتو خان , մոտ 1205[1], Մոնղոլիա - մոտ 1255[1], Սարայ, з), մոնղոլական զորավար և քաղաքական գործիչ, Ոսկե Հորդայի կառավարիչ, Ջուչիի և Ուկի-խաթունի որդին, Չինգիզ խանի[3] թոռը։ Հոր մահից հետո (1227) գլխավորել է Ջուչյան ուլուսը։ Բաթուն կրել է նաև Սաին-խան կոչումը, որը նշանակում է «բարեգութ»[4]
Արևմտյան արշավանքները
1236—1243 թվականներին Բաթու խանը գլխավորեց համամոնղոլական Արևմտյան արշավանքը, որի արդյունում նվաճվեցին պոլովեցյան տափաստանների արևմտյան մասերը, Վոլգյան Բուլղարիան, մերձվոլգյան շրջանները և հյուսիսկովկասյան ժողովորդներին։ Նրա անմիջական ղեկավարությամբ դեպի Ռուսիա կատարվեցին մի քանի արշավանքներ՝ 1237—1238 թվականներին դեպի Ռյազան և Վլադիմիր, 1239 թվականին դեպի Չենիգով և 1240—1241 թվականներին դեպի Կիև. 1241—1242 թվականներին գրավվեցին Լեհաստանը և Հունգարիան մինչև Ադրիատիկի ափերը
Ոսկե Հորդայի հզորացումը
1243 թվականին Բաթու խանը վերջացրեց Արևմտյան արշավանքները, երբ իմացավ որ մահացել է Ուգադեյ խանը։ Նրա զորքերը ետ քաշվեցին մինև Ներքին Վոլգա, որն էլ դարձավ Ջուչի ուլուսայի նոր կենտրոնը։ 1243—1246 թվականերին բոլոոր ռուսական իշխանները ճանաչեցին Մոնղոլ-թաթարական գերիշխանությունը։
Կարակորումյան գործունեությունը
1246 թվականին երբ Գույուկը դարձավ մոնղոլական մեծ խան, մի կողմից Ուգադեյի և Չիգադայի, իսկ մյոս կողմից Ջուչիի և Տոլույի ժառանգների մեջ գժտություններ սկսվեցին։ Գույուկը Բաթուի դեմ արշավանք սկսեց, բայց 1248 թվականին, երբ նրա զորքերը գտնվում էին Մավերաննախրի մոտ, նա հանկարծամահ եղավ։ Վարկածներից մեկի համաձայն նա թունավորվել է Բաթուի կողմնակիցների կողմից։ Հաջորդ խան դարձավ Մոնկեն։
Ժառանգները
Բաթուին հաջորդներն էին Սարտակը, Տուկանը, Աբուկանը և Ուլագչին։
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Batu-khan(նորվ.) — Store norske leksikon, 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Կենսագրական տվյալների չինական բազա
- ↑ Կաղապար:ВТ-ВЭС
- ↑ https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%B9
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բաթու խան» հոդվածին։ |
|