«Սպանդ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ հ․ 11, էջ 50 oգտվելով ԱՎԲ |
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
| Տող 27. | Տող 27. | ||
Եվրոպական մասի հարավում, [[Կովկաս]]ում, [[Միջին Ասիա]]յում, ինչպես նաև [[ՀԽՍՀ]]-ում լայնորեն տարածված է սպանդ սովորականը (''P․ harmalo''), որը խոտանման բազմամյա բույս է։ |
Եվրոպական մասի հարավում, [[Կովկաս]]ում, [[Միջին Ասիա]]յում, ինչպես նաև [[ՀԽՍՀ]]-ում լայնորեն տարածված է սպանդ սովորականը (''P․ harmalo''), որը խոտանման բազմամյա բույս է։ |
||
ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ |
ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ |
||
Սպանդ սովորական (''P. harmala'') |
Սպանդ սովորական (''P. harmala'') |
||
Տարածված է [[Արագածոտն]]ի, [[Շիրակ]]ի, [[Վայոց ձոր]]ի, [[Սյունիք]]ի մարգերում, [[Երևան]]ի շրջակայքում։ Աճում է ճամփեզրերին, չոր լանջերին, գերեզմանոցներում։ |
Տարածված է [[Արագածոտն]]ի, [[Շիրակ]]ի, [[Վայոց ձոր]]ի, [[Սյունիք]]ի մարգերում, [[Երևան]]ի շրջակայքում։ Աճում է ճամփեզրերին, չոր լանջերին, գերեզմանոցներում։ |
||
| Տող 54. | Տող 54. | ||
== Գրականություն == |
== Գրականություն == |
||
*Гармала или бибика // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907. |
* Гармала или бибика // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907. |
||
*Род 837. Гармала — Peganum L. // Флора СССР. В 30 т. / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Ред. тома Б. К. Шишкин и Е. Г. Бобров. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1949. — Т. XIV. — С. 147—149. — 790 с. — 4000 экз. |
* Род 837. Гармала — Peganum L. // Флора СССР. В 30 т. / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Ред. тома Б. К. Шишкин и Е. Г. Бобров. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1949. — Т. XIV. — С. 147—149. — 790 с. — 4000 экз. |
||
{{ՀԲ}} |
{{ՀԲ}} |
||
18:05, 16 փետրվարի 2017-ի տարբերակ
| Սպանդ | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Սպանդի ծաղիկները և տերևները | ||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Peganum | ||||||||||||
| Հոմանիշներ | ||||||||||||
Harmala P.Mill., 1754 |
||||||||||||
| Տիպիկ ներկայացուցիչներ | ||||||||||||
|
|
Սպանդ (լատին․՝ Peganum), հարմալ, վայրի սատապ, զուգատերևազգիների (Zygophyllaceae)[1] ընտանիքի բույսերի ցեղ։ Հայտնի է 6 տեսակ՝ Եվրոպայի հարավում, Ասիայում և Ամերիկայում (Սեքսիկայում), իսկ ԽՍՀՍ-ում՝ 2 տեսակ։
Եվրոպական մասի հարավում, Կովկասում, Միջին Ասիայում, ինչպես նաև ՀԽՍՀ-ում լայնորեն տարածված է սպանդ սովորականը (P․ harmalo), որը խոտանման բազմամյա բույս է։
ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝ Սպանդ սովորական (P. harmala) Տարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Վայոց ձորի, Սյունիքի մարգերում, Երևանի շրջակայքում։ Աճում է ճամփեզրերին, չոր լանջերին, գերեզմանոցներում։
Կենսաբանական նկարագիր
Արմատն առանցքային է։ Տերևները կտրտված են նշտարաձև։ Ծաղկապատյանը հնգամաս է, պսակաթերթիկները սպիտակ են կամ բաց դեղին։ Պտուղը բազմասերմ, եռաբուն տուփիկ է։ Ծաղիկները մեկական են, ճյուղերի ծայրերին, սպիտակ կամ դեղնավուն։ Ծաղկում է մայիս-հուլիսին։
Տարածում
Աճում է տափաստաններում, կիսաանապատներում և անասյատներում, երբեմն՝ որպես մոլախոտ բնակավայրերի մոտ, ճանապարհների եզրերին։
Կիրառություն
Անասունները չեն ուտում, թունավոր է, ունի սուր, անդուր հոտ և դառը համ։ Պարունակում է հարմին, հարմալին ևն ալկալոիդներ։ Սերմերից ստանում են ներկ (վառ կարմիր, վարդագույն) բրդե և մետաքսե գործվածքներ ներկելու համար։ Սպանդի սերմերից և վերգետնյա մասից ստանում են հարմին, որը կիրառվում է նյարդային համակարգի մի քանի հիվանդությունների բուժման համար։ Օգտագործում են էպիլեպսիայի, նյարդարմատաբորբի ժամանակ։ Թունավոր է և միջատասպան։
Օգտագործվում է նաև ժողովրդական բժշկության մեջ։
Տեսակներ
Դասում հաշվում են մոտ տ տեսակ[2]։ Նրանցից մի քանիսը[3].
- Peganum harmala L.
- Peganum mexicanum Gray
- Peganum multisectum (Maxim.) Bobrov
- Peganum nigellastrum Bunge
Ծանոթագրություններ
- ↑ По данным сайта GRIN (см. карточку растения)
- ↑ Список видов рода Гармала по данным сайта The Plant List(անգլ.)(լատ.)
- ↑ По данным сайтов GRIN и NCBI (см. карточку растения).
Գրականություն
- Гармала или бибика // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Род 837. Гармала — Peganum L. // Флора СССР. В 30 т. / Начато при руководстве и под главной редакцией акад. В. Л. Комарова; Ред. тома Б. К. Шишкин и Е. Г. Бобров. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1949. — Т. XIV. — С. 147—149. — 790 с. — 4000 экз.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 50)։
|