«Սարդակերպեր»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary Պիտակներ՝ Emoji Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից |
չ 46.71.243.74 (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել GeoO մասնակցի վերջին տարբերակին։ |
||
| Տող 22. | Տող 22. | ||
| ncbi = |
| ncbi = |
||
}} |
}} |
||
'''Սարդակերպեր''' ({{lang-la|''Arachnida''}}), [[Հոդվածոտանիներ]]ի տիպի [[անողնաշարավոր կենդանիներ]]ի դաս։ Ընդգրկում է մի շարք կարգեր՝ [[կարիճներ]], [[կեղծ կարիճներ]], [[սոլպուգներ]], խոտհարներ, [[սարդեր]], [[տզեր]] և |
'''Սարդակերպեր''' ({{lang-la|''Arachnida''}}), [[Հոդվածոտանիներ]]ի տիպի [[անողնաշարավոր կենդանիներ]]ի դաս։ Ընդգրկում է մի շարք կարգեր՝ [[կարիճներ]], [[կեղծ կարիճներ]], [[սոլպուգներ]], խոտհարներ, [[սարդեր]], [[տզեր]] և այլն։ |
||
Անժելիկա♡♡♡♡♡☆☆☆☆☆ |
|||
== Նկարագիր == |
== Նկարագիր == |
||
17:30, 9 փետրվարի 2017-ի տարբերակ
| Սարդակերպեր | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||
| Arachnida
|
Սարդակերպեր (լատին․՝ Arachnida), Հոդվածոտանիների տիպի անողնաշարավոր կենդանիների դաս։ Ընդգրկում է մի շարք կարգեր՝ կարիճներ, կեղծ կարիճներ, սոլպուգներ, խոտհարներ, սարդեր, տզեր և այլն։
Նկարագիր
Կառուցվածք
Չափերը 0,1-170 մմ են։ Մեծամասնության մարմինը բաժանված է գլխակրծքի և փորիկի, երբեմն (տզեր) միաձուլված Է։ Գլխակուրծքը կրում է վեց զույգ վերջավորություններ․ առաջինը վերին ծնոտներն են (խելիցերներ), երկրորդը՝ ստորին ծնոտները (պեդիպալպներ), հաջորդ չորս զույգը քայլող վերջավորություններ են։ Սարդակերպերի մեծամասնության (կարիճներ, սոլպուգներ, կեղծ կարիճներ և այլն) փորիկը հատվածավորված է, սարդերի մեծամասնությանը և տզերինը՝ ամբողջական։ Փորիկը երբեմն օժտված է հատուկ հավելումներով (սարդերի ոստայնային գորտնուկներ, կարիճների «սանրիկներ» և այլն)։
Շնչառական համակարգ
Շնչում են տրախեաներով կամ թոքապարկերով, հազվադեպ՝ մաշկի մակերևույթով։ Արտաթորության օրգաններն են կոքսալ գեղձերը և մալպիգյան անոթները։ Մեծամասնության նյարդային համակարգը կազմված է վերկլանային հանգույցներից, ստորկլանային զանգվածից և որովայնային շղթայից (տզերինը միաձուլված է)։
Զգայարաններ
Զգայարաններն են աչքերը և շոշափելիքի մազիկները, որոշ սարդակերպեր զգում են ձայները և հոտերը։ Նրանցից շատերն օժտված են թունավոր գեղձերով (կարիճներ, սարդեր, որոշ կեղծ կարիճներ)։
Բազմացում
Բաժանասեռ են․ մեծամասնությունը ձու է դնում, կան կենդանածին ձևեր։ Հայտնի է մոտ 36 հազար տեսակ, տարածված բոլոր մայրցամաքներում։ Ցամաքային կենդանիներ են, բացառությամբ ջրային սարդի և ջրային տզերի։ Դրանք հիմնականում գիշատիչներ են, սնվում են այլ սարդակերպերով, միջատներով, որդերով, փափկամորթներով, մանր սողուններով, կան բուսակերներ և մակաբույծներ։
Որոշ սարդակերպեր ինֆեկցիոն հիվանդությունների հարուցիչների փոխանցողներ են (տզեր)։ Դրանք հնագույն ցամաքային կենդանիներ են․ ծագել են տրիչոբիտներից։ Սարդակերպեր ուսումնասիրող կենդանաբանության բաժինը կոչվում է արախնոլոգիա։
Պատկերասրահ
-
Սարդ -
Ջրային սարդ -
Սև կարիճ -
Կարիճ -
Տիզ -
Տիզ -
Սոլպուգ
.png)
.jpg)
Ծանոթագրություններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|