«Օնոն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 10. Տող 10.
|Երկարություն = 1032
|Երկարություն = 1032
|Ավազանի տարածք = 96200
|Ավազանի տարածք = 96200
|Ավազան = Շիլկա/Ամուր
|Ավազան = [[Շիլկա (գետ)|Շիլկա]] / [[Ամուր (գետ)|Ամուր]]
|Ջրի ծախս = 191
|Ջրի ծախս = 191
|Չափման վայր = 12 կմ գետաբերանից
|Չափման վայր = 12 կմ գետաբերանից
Տող 18. Տող 18.
|s_lat_dir = |s_lat_deg = |s_lat_min = |s_lat_sec =
|s_lat_dir = |s_lat_deg = |s_lat_min = |s_lat_sec =
|s_lon_dir = |s_lon_deg = |s_lon_min = |s_lon_sec =
|s_lon_dir = |s_lon_deg = |s_lon_min = |s_lon_sec =
|Գետաբերան = Շիլկա
|Գետաբերան = [[Շիլկա (գետ)|Շիլկա]]
|Գետաբերանի տեղակայում =
|Գետաբերանի տեղակայում =
|Գետաբերանի բարձրություն =
|Գետաբերանի բարձրություն =
Տող 24. Տող 24.
|m_lon_dir = |m_lon_deg = |m_lon_min = |m_lon_sec =
|m_lon_dir = |m_lon_deg = |m_lon_min = |m_lon_sec =
|Գետի թեքություն =
|Գետի թեքություն =
|Երկիր = Մոնղոլիյա/Ռուսաստան
|Երկիր = {{դրոշավորում|Մոնղոլիա}} <br> {{դրոշավորում|Ռուսաստան}}
|Երկրամաս = Ռուսաստան
|Երկրամաս =
|Վիքիպահեստ =
|Վիքիպահեստ =
}}
}}
'''Օնոն''' ({{lang-bua|Онон гол}}, {{lang-mn|Онон гол}}), գետ, որը հոսում է հյուսիսարևելյան [[Մոնղոլիա]]յի և [[Ռուսաստան]]ի [[Անդրբայկալյան երկրամաս]]ի տարածքում և կազմում է [[Շիլկա (գետ)|Շիլկայի]] աջ մասը։
'''Օնոն''' ({{lang-bua|Онон гол}}, {{lang-mn|Онон гол}}) գետ, հոսում է հյուսիսարևելյան [[Մոնղոլիա]]յի և [[Ռուսաստան]]ի [[Անդրբայկալյան երկրամաս]]ի տարածքում և կազմում է [[Շիլկա (գետ)|Շիլկայի]] աջ մասը։


== Աշխարհագրություն ==
== Աշխարհագրություն ==
Գետի երկարությունը 1032 կմ է (որից 298 կմ-ը գտնվում է Մոնղոլիայի տարածքում), ջրահավաք ավազանի մակերեսը կազմում է 96 200 կմ²։ Սկիզբ է առնում արևելյան Մոնղոլիայում Հենտեյ լեռնաշխարհի Հենտիյն-Նուրրու և Իհ-Հենտեյ լեռնանցքների բաժանման շրջաններում՝ Հան-Հենտեյ-Նուրրու ազգային պարկի։ Հոսում է Հենտեյ-Չիկոյսկական լետնաշխարհում (կղզում), Մոգոյտույսկական և Բորշովական լեռնանցքների միջև՝ ստորին հոսանքի վայրերում։ Միանալով [[Ինգոդա]]յի հետ՝ առաջացնում է Շիլկա գետը։ Անդրբայկալյան երկրամասի տարածքում գետահովիտ է։
Գետի երկարությունը 1032 կմ է (որից 298 կմ-ը գտնվում է Մոնղոլիայի տարածքում), ջրահավաք ավազանի մակերեսը կազմում է 96 200 կմ²։ Սկիզբ է առնում արևելյան Մոնղոլիայում Հենտեյ լեռնաշխարհի Հենտիյն-Նուրրու և Իհ-Հենտեյ լեռնանցքների բաժանման շրջաններում՝ Հան-Հենտեյ-Նուրրու ազգային պարկում։ Հոսում է Հենտեյ-Չիկոյսկական լեռնաշխարհում (կղզում), Մոգոյտույսկական և Բորշովական լեռնանցքների միջև՝ ստորին հոսանքի վայրերում։ Միանալով [[Ինգոդա]]յի հետ՝ առաջացնում է Շիլկա գետը։ Անդրբայկալյան երկրամասի տարածքում գետահովիտ է։


Հիմնական վտակները. աջ կողմում՝ Հուրահ-Գոլ, Բորզյա, Ունդա։, ձախ կողմում՝ Ագուցա, Կըռա, Իլյա, Ագա։
Հիմնական վտակները աջ կողմում՝ Հուրահ-Գոլ, Բորզյա, Ունդա։, ձախ կողմում՝ Ագուցա, Կըռա, Իլյա, Ագա։


== Ջրագրություն==
== Ջրագրություն==
Տող 39. Տող 39.


== Պատմական տեղեկություններ ==
== Պատմական տեղեկություններ ==
Օնոնի վերին հոսանքը (Դելյուն-Բոլդոկ բնասահմանը) այն հավանական վայրերից մեկն է, որտեղ ծնվել և մեծացել է Չինգիզ խանը։ Ըստ ավանդույթի՝ այստեղ էլ թաղվել է նա։ Այդպիսի պնդումը հայտնվել է 20-րդ դարի վերջում։ Մինչև 1930-ական թվականները Ռուսական կայսրության քարտեզների վրա Չինգիզ խանի ծննդավայրը նշված է եղել Օնոնի միջին մասում՝ Ներքին Ցաուսչեյ ավանում<ref>[[s:ЭСБЕ/Делюн-Болдок|ЭСБЕ: Делюн-Болдок]]</ref>։ Ռուսական հետազոտողները անգամ շեշտում էին, որ այդ տեղեկությունները ստացել են մոնղոլ պատմաբաններից։
Օնոնի վերին հոսանքը (Դելյուն-Բոլդոկ բնասահմանը) այն հավանական վայրերից մեկն է, որտեղ ծնվել և մեծացել է [[Չինգիզ խան]]ը։ Ըստ ավանդույթի՝ այստեղ էլ թաղվել է նա։ Այդպիսի պնդումը հայտնվել է 20-րդ դարի վերջում։ Մինչև 1930-ական թվականները Ռուսական կայսրության քարտեզների վրա Չինգիզ խանի ծննդավայրը նշված է եղել Օնոնի միջին մասում՝ Ներքին Ցաուսչեյ ավանում<ref>[[s:ЭСБЕ/Делюн-Болдок|ЭСБЕ: Делюн-Болдок]]</ref>։ Ռուսական հետազոտողները անգամ շեշտում էին, որ այդ տեղեկությունները ստացել են մոնղոլ պատմաբաններից։


== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==

12:41, 3 փետրվարի 2017-ի տարբերակ

Օնոն
Բնութագիր
Երկարություն1032
Ավազանի մակերես96 200 կմ²
ԱվազանՇիլկա / Ամուր
Ջրի ծախս191 (12 կմ գետաբերանից)
Ջրահոսք
Ակունքի տեղակայումՀենտեյ լեռ
ԳետաբերանՇիլկա
Գետաբերանի տեղակայումՇիլկա
Կոորդինատներ
Տեղակայում
Հոսող հոսքերAga River?, Borzya River?, Unda?, Kyra?, Agutsa?, Baldzha?, Ilya? և Turga?
ԵրկիրՄոնղոլիա Մոնղոլիա
Ռուսաստան Ռուսաստան
ԵրկրամասԽենթիի և Անդրբայկալյան երկրամաս
ՋրահավաքԱմուրի ավազան

Օնոն (բուրյաթերեն՝ Онон гол, մոնղ.՝ Онон гол) գետ, հոսում է հյուսիսարևելյան Մոնղոլիայի և Ռուսաստանի Անդրբայկալյան երկրամասի տարածքում և կազմում է Շիլկայի աջ մասը։

Աշխարհագրություն

Գետի երկարությունը 1032 կմ է (որից 298 կմ-ը գտնվում է Մոնղոլիայի տարածքում), ջրահավաք ավազանի մակերեսը կազմում է 96 200 կմ²։ Սկիզբ է առնում արևելյան Մոնղոլիայում Հենտեյ լեռնաշխարհի Հենտիյն-Նուրրու և Իհ-Հենտեյ լեռնանցքների բաժանման շրջաններում՝ Հան-Հենտեյ-Նուրրու ազգային պարկում։ Հոսում է Հենտեյ-Չիկոյսկական լեռնաշխարհում (կղզում), Մոգոյտույսկական և Բորշովական լեռնանցքների միջև՝ ստորին հոսանքի վայրերում։ Միանալով Ինգոդայի հետ՝ առաջացնում է Շիլկա գետը։ Անդրբայկալյան երկրամասի տարածքում գետահովիտ է։

Հիմնական վտակները աջ կողմում՝ Հուրահ-Գոլ, Բորզյա, Ունդա։, ձախ կողմում՝ Ագուցա, Կըռա, Իլյա, Ագա։

Ջրագրություն

Սնումը հիմնականում ձնային է[1]։ Հեղեղաջրերը իրար հետևից առաջացնում են ամառային գետավարարումներ։ Ջրի միջին տարեկան ծախսը գետաբերանից մոտ 12 կմ հեռավորության վրա կազմում է 191մ³/վ, ամենաշատը՝ 2810մ³/վ, նվազագույնը՝ 1,22 մ³/վ։ Սառչում է նոյեմբերին, ծանծաղուտներում ամբողջությամբ սառչում է։ Հալվում է ապրիլին և մայիսի սկզբին։ Օգտագործվում է ոռոգման և արդյունաբերական ջրամատակարարման համար։

Պատմական տեղեկություններ

Օնոնի վերին հոսանքը (Դելյուն-Բոլդոկ բնասահմանը) այն հավանական վայրերից մեկն է, որտեղ ծնվել և մեծացել է Չինգիզ խանը։ Ըստ ավանդույթի՝ այստեղ էլ թաղվել է նա։ Այդպիսի պնդումը հայտնվել է 20-րդ դարի վերջում։ Մինչև 1930-ական թվականները Ռուսական կայսրության քարտեզների վրա Չինգիզ խանի ծննդավայրը նշված է եղել Օնոնի միջին մասում՝ Ներքին Ցաուսչեյ ավանում[2]։ Ռուսական հետազոտողները անգամ շեշտում էին, որ այդ տեղեկությունները ստացել են մոնղոլ պատմաբաններից։

Ծանոթագրություններ

  1. Онон — статья из Большой советской энциклопедии.
  2. ЭСБЕ: Делюн-Болдок

Գրականություն

  • «Онон, река Забайкальской области». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)