ԽՍՀՄ հուշադրամներ

ԽՍՀՄ զինանշանը

Հիշատակային և հոբելյանական մետաղադրամները (կամ պարզապես՝ հուշադրամներ), ինչպես նաև՝ ներդրումային մետաղադրամները, թողարկվել են ԽՍՀՄ Պետական բանկի կողմից՝ 1965-1991 թվականներին։ Ի տարբերություն հիմնական շրջանառու մետաղադրամների՝ դրանք թողարկվել են ի հիշատակ նշանակալից իրադարձությունների, պատմական հուշարձանների ու նշանավոր գործիչների՝ ունենալով հավաքորդական, դրամագիտական և ներդրումային նշանակություն։

ԽՍՀՄ Պետական բանկի կողմից թողարկված բոլոր հուշադրամները հատվել են պետական դրամահատարաններում՝

• Լենինգրադի դրամահատարան (այժմ՝ Սանկտ-Պետերբուրգի դրամահատարան),
• Մոսկվայի դրամահատարան:

Վիճակագրություն

1965-1991 թվականների ընթացքում թողարկվել են մետաղադրամների ? տարատեսակներ, այդ թվում ?-ը՝ մելքիորից, ?-ը՝ արծաթից, ?-ը՝ ոսկուց։

Մետաղադրամների թողարկման ամփոփ աղյուսակ ըստ տարեթվի և նյութի
	1965	1967	1970	1975	1977	1978	1979	1980	1981	1982	1983	1984	1985	1986	1987	1988	1989	1990	1991	Ընդամենը
Մելքիոր	1	5																		6
Արծաթ-925																				0
Ոսկի-916																				0
Ոսկի-999																				0
Ընդամենը	1	5																		6

ԽՍՀՄ և միջազգային հանրություն

1965		Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի 20-ամյակ
		Դիմերես․ վերևում՝ ԽՍՀՄ զինանշանը, ներքևում՝ պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБΛЬ»: Եզերվում է կետերից շրջագծով։ Դարձերեսը՝ ազատարար զինվորի հուշարձանը Բեռլինում, հոբելյանական տարելիցը (ռուս.՝ XX ЛЕТ), եզրով՝ ռուս.՝ «ПОБЕДА НАД ФАШИСТСКОЙ ГЕРМАНИЕЙ» գրառումը: Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ★ 9 МАЯ 1965»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի: Նյութը՝ մելքիոր: Քաշը՝ 9.85 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 60 միլիոն հատ։ Էսքիզները՝ Նիկոլայ Սոկոլովի և Ալեքսանդր Կոզլովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում UNC և BU (11 250 հատ) որակներով։
		1988 թվականին վերաթողարկվել են համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ★ 1988 • Н»), 31.00 տրամագծով ու 12.80 գ քաշով «հատուկ վերաթողարկման դրամներ» (ռուս.՝ новодел, անգլ.՝ restrike): Հատվել է 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով:
1967		Խորհրդային իշխանության 50-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը՝ եզրավորված տիեզերանավի թռիչքի ուղեծրերով, հոբելյանական տարեթվերը՝ «1917-1967»։ Դարձերեսը՝ հուշարձանը տիեզերքի նվաճողներին Մոսկվայում՝ արևի ճառագայթների ֆոնի վրա, անվանական արժեքը: Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։ Անվանական արժեքը՝ 10 կոպեկ: Նյութը՝ մելքիոր: Քաշը՝ 2.05 գ։ Տրամագիծը՝ 17.27 մմ։ Հատված քանակը՝ 50 միլիոն հատ։ Էսքիզները՝ Յուրի Լուկյանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում UNC և BU (211 250 հատ) որակներով։
1967		Խորհրդային իշխանության 50-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը և անվանական արժեքը։ Դարձերեսը՝ «Բանվորը և կոլտնտեսուհին» հուշարձանը և հոբելյանական տարեթվերը՝ «1917-1967»: Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։ Անվանական արժեքը՝ 15 կոպեկ: Նյութը՝ մելքիոր: Քաշը՝ 3.40 գ։ Տրամագիծը՝ 19.56 մմ։ Հատված քանակը՝ 50 միլիոն հատ։ Էսքիզները՝ Պ․Դ․ Վոլկովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում UNC և BU (211 250 հատ) որակներով։
1967		Խորհրդային իշխանության 50-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը և անվանական արժեքը, հոբելյանական տարեթվերը՝ «1917-1967», ռուս.՝ «ПЯТЬДЕСЯТ ЛЕТ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИ» գրառումը։ Դարձերեսը՝ «Ավրորա» հածանավը, անվանական արժեքը: Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։ Անվանական արժեքը՝ 20 կոպեկ: Նյութը՝ մելքիոր: Քաշը՝ 4.35 գ։ Տրամագիծը՝ 21.84 մմ։ Հատված քանակը՝ 50 միլիոն հատ։ Էսքիզները՝ Վ․Կ․ Նիկիտինի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում UNC և BU (211 250 հատ) որակներով։
1967		Խորհրդային իշխանության 50-ամյակ
		Դիմերեսը՝ աջ ձեռքը բարձրացրած Վլադիմիր Լենինի պատկերը՝ մուրճի ու մանգաղի և հնգագագաթ աստղի ֆոնի վրա, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР»։ Դարձերեսը՝ պետական զինանշանը ու անվանական արժեքը, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «ПЯТЬДЕСЯТ ЛЕТ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ «• ★»։ Անվանական արժեքը՝ 50 կոպեկ: Նյութը՝ մելքիոր: Քաշը՝ 6.45 գ։ Տրամագիծը՝ 25.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 50 միլիոն հատ։ Էսքիզները՝ Ի․Ս․ Կռիլկովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում UNC և BU (211 250 հատ) որակներով։
1967		Խորհրդային իշխանության 50-ամյակ
		Դիմերեսը՝ աջ ձեռքը բարձրացրած Վլադիմիր Լենինի պատկերը՝ մուրճի ու մանգաղի և հնգագագաթ աստղի ֆոնի վրա, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР»։ Դարձերեսը՝ պետական զինանշանը, անվանական արժեքը՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ», եզրով՝ ռուս.՝ «ПЯТЬДЕСЯТ ЛЕТ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «1917-1967 ★ СЛАВА ВЕЛИКОМУ ОКТЯБРЮ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի: Նյութը՝ մելքիոր: Քաշը՝ 11.25 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 52.5 միլիոն հատ։ Էսքիզները՝ Ի․Ս․ Կռիլկովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում UNC և BU (211 250 հատ) որակներով։
		1988 թվականին վերաթողարկվել են համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «1917-1967 ★ 1988 • Н ★ СЛАВА ВЕЛИКОМУ ОКТЯБРЮ»), 31.00 տրամագծով ու 12.80 գ քաշով «հատուկ վերաթողարկման դրամներ»: Հատվել է 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով:

Գրականություն

• Cuhaj G.S., Michael T., 2014 Standard Catalog of World Coins 1901-2000 (41st Ed.), Iola, «Krause Publications», 2013, էջ 1982 — 1824-1842 էջ, ISBN 978-1-4402-3567-2։

Արտաքին հղումներ

• ԽՍՀՄ մետաղադրամների կատալոգ; rucoins.info (ռուս.)
• ԽՍՀՄ հոբելյանական և հիշատակային մելքիորե մետաղադրամների կատալոգ; shiraliv.ru (ռուս.)
• ԽՍՀՄ հիշատակային մետաղադրամներ; moneta-russia.ru (ռուս.)