«Դրազարկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
հեռացվել է Կատեգորիա:Կիլիկյան Հայաստանի տաճարներ, ավելացվեց [[Կատեգորիա:Հայկական առաքելական գոյություն չունեցող վանքեր և եկեղեցիներ (... |
հեռացվել է Կատեգորիա:Ադանայի նահանգի տաճարներ ՀոթՔաթ գործիքով |
||
| Տող 17. | Տող 17. | ||
[[Կատեգորիա:Հայկական առաքելական գոյություն չունեցող վանքեր և եկեղեցիներ (Թուրքիա)]] |
[[Կատեգորիա:Հայկական առաքելական գոյություն չունեցող վանքեր և եկեղեցիներ (Թուրքիա)]] |
||
[[Կատեգորիա:Ադանայի նահանգի տաճարներ]] |
|||
09:18, 1 հունվարի 2017-ի տարբերակ
Դրազարկի վանք, խոշոր վանքային համալիր Կիլիկյան Հայաստանի հյուսիս-արևելյան կողմում, Սիս քաղաքի մոտ 36 կմ դեպի արևմուտք, Կիլիկյան Տավրոսի լեռների լանջին, անառիկ ու անմատչելի վայրում[1]։
Անվանումներ
Դրազարկի վանքի անունը հավանաբար ծագել է հայերեն «դուռ» և «զարկ» (բախել, թակել) կամ «թուր» և «զարկել» բառերից։ Բացի այդ համալիրը հայտնի է բազմաթիվ անունների տակ, որոնք են՝ Աբբա, Աբբատի դի Տրեսարկո, Ապպա, Ապպե, Ավագ վանք, Դռվազ Արք, Դրազարկ, Եռակամար վնաք, Եռսաեղ վանք, Եռաղեղ-Եռակամար վանք, Երեք Կամարի աբբայություն, Թրազարկ, Փոսի վանք[1]։
Պատմություն
Հայ գրչության և մշակույթի նշանավոր կենտրոնն էր։ Հիմնադրման ժամանակը հայտնի չէ, հավանաբար գոյություն է ունեցել 10-րդ դարից։ Առաջին անգամ վերանորոգվել է 11-12-րդ դարերում՝ Թորոս Ա Ռուբինյան իշխանի օրոք՝ Վասպուրականից հրավիրված Գևորգ Մեղրիկ վարդապետի ջանքերով։ Դրազարկը հանդիսացել է Ռուբինյան իշխանների և թագավորների դամբարան, դրա համար էլ դարձել էր նրան հոգածության առարկան[1]։
Վանքի եկեղեցու՝ Սուրբ Աստվածածնի ավերակները պահպանվել են մինչև այժմ։ Վանքի եռանդուն գործունեությունը ծավավել է 12-14-րդ դարերում։ Այստեղ գորում էր միջնադարյան տիպի բարձրագույն դպրոց, որտեղ ապրել ու ստեղծագործել են Գևորգ Մեղրիկ վարդապետը (1045-1114), Կիրակոս Գիտնականը, երաժիշտ Թորոս Փիլիսոփան (13-րդ դար), Բարսեղ Գիտնավորը, հայտնի առարկագիր Վարդան Այգեկցին, նշանավոր մանրանկարիչ Սարգիս Պիծակը, Առաքել Հնազանդենցը և ուրիշներ։ Որպես գիտության խոշոր կենտրոն՝ այստեղ սրբագրվել են հունարենից թարգմանված «Գործք Առաքելոց»-ը, լրացվել է ճաշոցը, թարգմանվել են վարքեր ու վկայաբանություններ։ Վանքի մատենադարանում պահվում էին Ավետարաններ, ճաշոցներ, Նարեկ, Շարակնոց, Տաղարան, երաժշտական ժողովածուներ և այլ ձեռագրեր։ Դրազարկի վանքից այժմ հայտնի են շուրջ 40 ձեռագիր մատյաններ, որոնց մեծ մասը գրված է մագաղաթի վրա։ Հնագույն ձեռագիտը 1113 թվականի է, վերջինը՝ 1371 թվականի։ Այդ ձեռագրերի մի մասը պահվում է Մատենադարանում[1]։
Դրազարկի գերեզմանատանն են թաղված Թորոս Ա, Թորոս Բ, Թորոս Գ, Ռուբեն Բ հայոց իշխանները, Հեթում Ա թագավորը, Զապել թագուհին, Գրիգոր Դ Տղա (1173-1193) Գրիգոր Ե Քարավեժ (1193-1194), Հովհաննես Զ Սսեցի (1203-1221), Կոստանդին Ա Բարձրբերդցի (1221-1267) կաթողիկոսները, մանրանկարիչ Սարգիս Պիծակը, Գևորգ Մեղրիկ վարդապետը և նշանավոր այլ աշխարհիկ ու եկեղեցական գործիչներ։ Վանքի ավերակները պահպանվել էին մինչև 1430-ականները[1]։
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Ստեփան Մելիք-Բախշյան, Հայոց պաշտամունքային վայրեր, Երևան, «ԵՊՀ հրատարակչություն», 2009 — 3, էջեր 3 — 432 + 10 էջ ներդիր էջ. — 500 հատ։