«Ալեքսանդր I»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 69. Տող 69.
* [http://www.rulex.ru/01010228.htm Большой Русский Биографический Словарь]
* [http://www.rulex.ru/01010228.htm Большой Русский Биографический Словарь]
* [http://runivers.ru/lib/book4711/ ''Богданович М. И.'' История царствования императора Александра I и России в его время: В 6 т. — СПб.: Тип. Ф. Сушинского, 1869—1871.] на сайте [[Руниверс]]
* [http://runivers.ru/lib/book4711/ ''Богданович М. И.'' История царствования императора Александра I и России в его время: В 6 т. — СПб.: Тип. Ф. Сушинского, 1869—1871.] на сайте [[Руниверс]]
* [http://memoirs.ru/texts/ZurnalAlexRS1874.htm ''Журнал высочайшего торжества бракосочетания Их Императорских высочеств благоверного государя великого князя Александра Павловича и благоверной государыни великой княжны Елисаветы Алексеевны, сентября с 28-го — октября по 12-е число 1793 года, при дворе Её Императорского Величества происходило следующее: Месяц сентябрь, 1793 г.'' // Русская старина, 1874. — Т. 9. — №. 3. — С. 524—531. — В ст.: Торжество бракосочетания В. К. Александра Павловича. 1793.], [http://memoirs.ru/texts/ZurAlexRS187494.htm № 4. — С. 685—696.]
* [http://memoirs.ru/texts/ZurnalAlexRS1874.htm ''Журнал высочайшего торжества бракосочетания Их Императорских высочеств благоверного государя великого князя Александра Павловича и благоверной государыни великой княжны Елисаветы Алексеевны, сентября с 28-го — октября по 12-е число 1793 года, при дворе Её Императорского Величества происходило следующее: Месяц сентябрь, 1793 г.'' // Русская старина, 1874. — Т. 9. — №. 3. — С. 524—531. — В ст.: Торжество бракосочетания В. К. Александра Павловича. 1793.], [http://memoirs.ru/texts/ZurAlexRS187494.htm № 4. — С. 685—696.]
* [http://memoirs.ru/texts/ZURN_ALEX1_810.htm ''Журнал посещения Москвы его императорским величеством Александром I и краткого его пребывания в сем первопрестольном граде в 1809 году.'' — М.: В Универс. Тип., 1810. — 30 с.]
* [http://memoirs.ru/texts/ZURN_ALEX1_810.htm ''Журнал посещения Москвы его императорским величеством Александром I и краткого его пребывания в сем первопрестольном граде в 1809 году.'' — М.: В Универс. Тип., 1810. — 30 с.]
* [http://memoirs.ru/texts/ZRusVos1866.htm ''Заметки одного из русских воспитателей императора Александра Павловича'' / Сообщ. М. П. Погодин // Русский архив, 1866. — Вып. 1. — Стб. 94-111.]
* [http://memoirs.ru/texts/ZRusVos1866.htm ''Заметки одного из русских воспитателей императора Александра Павловича'' / Сообщ. М. П. Погодин // Русский архив, 1866. — Вып. 1. — Стб. 94-111.]
* [http://www.memoirs.ru/rarhtml/1298KernAP.htm ''Керн А. П.'' Воспоминания Анны Петровны Керн. Три встречи с императором Александром Павловичем. 1817—1820 гг. // Русская старина, 1870. — Т. 1. — Изд. 3-е. — Спб., 1875 — С. 230—243.]
* [http://www.memoirs.ru/rarhtml/1298KernAP.htm ''Керн А. П.'' Воспоминания Анны Петровны Керн. Три встречи с императором Александром Павловичем. 1817—1820 гг. // Русская старина, 1870. — Т. 1. — Изд. 3-е. — Спб., 1875 — С. 230—243.]
* [http://memoirs.ru/texts/Metternich_IV80n1.htm ''Меттерних К. В. фон.'' Император Александр I. Портрет, писанный Меттернихом в 1829 году // Исторический вестник, 1880. — Т. 1. — № 1. — С. 168—180.]
* [http://memoirs.ru/texts/Metternich_IV80n1.htm ''Меттерних К. В. фон.'' Император Александр I. Портрет, писанный Меттернихом в 1829 году // Исторический вестник, 1880. — Т. 1. — № 1. — С. 168—180.]
* [http://runivers.ru/lib/book4718/ ''Михайловский-Данилевский А. И.'' Император Александр I и его сподвижники в 1812, 1813, 1814, 1815 годах: В 6 т. — СПб.: Тип. Карла Крайя, 1845—1849.] на сайте [[Руниверс]]
* [http://runivers.ru/lib/book4718/ ''Михайловский-Данилевский А. И.'' Император Александр I и его сподвижники в 1812, 1813, 1814, 1815 годах: В 6 т. — СПб.: Тип. Карла Крайя, 1845—1849.] на сайте [[Руниверс]]
* ''[http://www.oldchisinau.com/buildings/alexander1.html Памятник Императору Александру I в Кишинёве.]''
* ''[http://www.oldchisinau.com/buildings/alexander1.html Памятник Императору Александру I в Кишинёве.]''
* [http://www.memoirs.ru/rarhtml/1179Tarasov.htm ''Тарасов Д. К.'' Воспоминания моей жизни, Записки почетного лейб-хирурга Д. К. Тарасова. 1782—1866 / Сообщ. А. Д. Тарасов // Русская старина, 1871. — Т. 4. — № 9. — С. 223—261; № 12. — С. 597—645; 1872. — Т. 5. — № 3. — С. 355—388; Т. 6. — № 8. — С. 99-162.]
* [http://www.memoirs.ru/rarhtml/1179Tarasov.htm ''Тарасов Д. К.'' Воспоминания моей жизни, Записки почетного лейб-хирурга Д. К. Тарасова. 1782—1866 / Сообщ. А. Д. Тарасов // Русская старина, 1871. — Т. 4. — № 9. — С. 223—261; № 12. — С. 597—645; 1872. — Т. 5. — № 3. — С. 355—388; Т. 6. — № 8. — С. 99-162.]
* ''[[Троицкий, Николай Алексеевич|Троицкий Н. А.]]'' [http://scepsis.ru/library/id_1423.html Под скипетром Александра I]
* ''[[Троицкий, Николай Алексеевич|Троицкий Н. А.]]'' [http://scepsis.ru/library/id_1423.html Под скипетром Александра I]
* [http://memoirs.ru/texts/Tuhmac_RS95T84N9.htm ''Тухмачов Н.'' Русский алфавит в деяниях императора Александра I. На случай возвратного шествия государя императора в Россию в 1814 году / Сообщ. С. Боголюбский // Русская старина, 1895. — Т. 84. — № 9. — С. 52.]
* [http://memoirs.ru/texts/Tuhmac_RS95T84N9.htm ''Тухмачов Н.'' Русский алфавит в деяниях императора Александра I. На случай возвратного шествия государя императора в Россию в 1814 году / Сообщ. С. Боголюбский // Русская старина, 1895. — Т. 84. — № 9. — С. 52.]
* [http://www.memoirs.ru/rarhtml/Udin_IV91_9.htm ''Юдин П. Л.'' Император Александр I в Оренбургском крае в 1824 г. // Исторический вестник, 1890. — Т. 45. — № 9. — С. 709—719], [http://www.memoirs.ru/rarhtml/Udin_IV91_10.htm Т. 46. — № 10. — С. 172—182.]; см. также։ [http://www.memoirs.ru/rarhtml/Judin_IV92_7.htm Император Александр I в городе Уфе в 1824 году // Исторический вестник, 1892. — Т. 49. — № 7. — С. 151—158.], [http://www.memoirs.ru/rarhtml/Udin_IV90_9.htm Царский крестник // Исторический вестник, 1890. — Т. 41. — № 9. — С. 707—709.]
* [http://www.memoirs.ru/rarhtml/Udin_IV91_9.htm ''Юдин П. Л.'' Император Александр I в Оренбургском крае в 1824 г. // Исторический вестник, 1890. — Т. 45. — № 9. — С. 709—719], [http://www.memoirs.ru/rarhtml/Udin_IV91_10.htm Т. 46. — № 10. — С. 172—182.]; см. также։ [http://www.memoirs.ru/rarhtml/Judin_IV92_7.htm Император Александр I в городе Уфе в 1824 году // Исторический вестник, 1892. — Т. 49. — № 7. — С. 151—158.], [http://www.memoirs.ru/rarhtml/Udin_IV90_9.htm Царский крестник // Исторический вестник, 1890. — Т. 41. — № 9. — С. 707—709.]
* ''[[Гервас, Стелла Петровна|Ghervas, Stella]]''. Réinventer la tradition. Alexandre Stourdza et l’Europe de la Sainte-Alliance. — {{P.}}։ Honoré Champion, 2008. — ISBN 978-2-7453-1669-1
* ''[[Гервас, Стелла Петровна|Ghervas, Stella]]''. Réinventer la tradition. Alexandre Stourdza et l’Europe de la Sainte-Alliance. — {{P.}}։ Honoré Champion, 2008. — ISBN 978-2-7453-1669-1
* [http://www.simvolika.org/project02_07.htm АЛЕКСАНДР I БЛАГОСЛОВЕННЫЙ. Издание, учрежденной по Высочайшему повелению министром народного просвещения, постоянной комиссии народных чтений. Санкт-Петербург. В типографии Гогенфельден и Ко.(Вас. Остр., 3 л., №44).1873.]
* [http://www.simvolika.org/project02_07.htm АЛЕКСАНДР I БЛАГОСЛОВЕННЫЙ. Издание, учрежденной по Высочайшему повелению министром народного просвещения, постоянной комиссии народных чтений. Санкт-Петербург. В типографии Гогенфельден и Ко.(Вас. Остр., 3 л., №44).1873.]

16:29, 30 Դեկտեմբերի 2016-ի տարբերակ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ալեքսանդր I (այլ կիրառումներ)
Ալեքսանդր I
Կայսր
ԻշխանությունՄարտի 24, 1801Դեկտեմբերի 1, 1825
ԹագադրումՍեպտեմբերի 15 1801
Լրիվ անունԱլեքսանդր Պավլովիչ Ռոմանով
Զինվորական կոչումՖելդմարշալ և գեներալ-ֆելդմարշալ
Ծնվել է՝դեկտեմբերի 12 (23), 1777[1]
ԾննդավայրՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն Ռուսական կայսրություն
Մահացել է՝նոյեմբերի 19 (դեկտեմբերի 1), 1825[1] (47 տարեկան) բնական մահով
Վախճանի վայրՏագանռոգ, Ռուսական կայսրություն Ռուսական կայսրություն
Թաղվել է՝Պողոս-Պետրոս միջնաբերդ, Սանկտ Պետերբուրգ
Պողոս-Պետրոս տաճար[1]
Երկիր Ռուսական կայսրություն
ԱզգությունՌուս
ՀաջորդողՆիկոլայ I
ՈւղեկիցԵլիզավետա Ալեքսեևնա
ՏոհմՌոմանովներ
միապետ
ՀայրՊավել I
ՄայրՍոֆիա Վյուտենբուրգցի
ԵրեխաներGrand Duchess Maria Alexandrovna of Russia?[1][2], Nikolai Lukash?[2], Մեծ դքսուհի Ելիզավետա Ալեքսանդրովնա[2], Zenaida Narishkin?[2], Sofya Naryshkina?[2], Emmanuil Naryshkin?[2], Mariya Parizhskaya?[2], Wilhelmine Alexandrine Pauline Alexandrov?[2], Gustaw Ehrenberg?[2], Maria (?)?[2] և Nikolay Isakov?[2]
Հավատքուղղափառություն
Պարգևներ
Կապիչի շքանշան, Մարիա Թերեզայի ռազմական շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ, Անդրեաս առաքյալի շքանշան, Սուրբ Գեւորգի 4-րդ դասի շքանշան, Սուրբ Ալեքսանդր Նևսկու ասպետական շքանշան, Ոսկե գեղմի շքանշանի ասպետ, Սև արծվի շքանշան, Սուրբ Լուիի շքանշան, Պատվո լեգեոնի Մեծ խաչի ասպետ, Սուրբ Հուբերտի շքանշան, Սերովբեների արքայական շքանշան, Փղի շքանշան, Սպիտակ Արծվի շքանշան, Սուրբ Ստանիսլավի շքանշան, Ռազմական սխրագործության շքանշանի կոմանդորի խաչ, Սուրբ Ավետման բարձրագույն շքանշան, Ուիլյամի զինվորական շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ, Թագի շքանշան, Սուրբ Յանուարիուսի շքանշան, Sacred Military Constantinian Order of Saint George, Սուրբ Ֆերդինանդի և Ծառայությունների շքանշանի Մեծ Խաչի ասպետ, Հավատարմության շքանշան, Սուրբ Հոգու շքանշան, Կարմիր արծվի 1-ին աստիճանի շքանշան, Սուրբ Միխայիլի շքանշանի ասպետ, Սուրբ Հովհան Երուսաղեմցու շքանշան, Սպիտակ բազեյի շքանշան, Երկաթե խաչ 2-րդ դասի, Grand Cross of the Sash of the Three Orders և Medal For love for native land
ՍտորագրությունИзображение автографа

Ալեքսանդր I կամ Ալեքսանդր I Պավլովիչ (ռուս.՝ Александр I Павлович, դեկտեմբերի 12 (23), 1777[1], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն[1] - նոյեմբերի 19 (դեկտեմբերի 1), 1825[1], Տագանրոգ, Դոնի զորքի մարզ, Ռուսական կայսրություն[1]), Ռուսաստանի կայսր, Ֆինլանդիայի մեծ իշխան, Լեհաստանի թագավոր։ Ռոմանովների հարստության ներկայացուցիչ։ Պավել I-ի և Մարիա Ֆյոդորովնայի առաջին զավակը, Նիկոլայ I ցարի հարազատ եղբայրը։

19-րդ դարը կայսրության պատմության մեջ նշանավորվում է նրանով, որ Ռուսաստանում գահ են բարձրանում գերմանացի կայսրեր։ Դեռ 1762 թվականին գահ բարձրացած Պետրոս III-ը արդեն հոր կողմից գերմանացի էր, իսկ նրա կինը՝ Եկատերինա II Մեծը, բնիկ գերմանացի էր։ Վերջինիս մահից հետո գահ է բարձրանում Պավել I-ը (1796–1801)։ Հաջորդ կես դարը իշխում են իր որդիները՝ Ալեքսանդր I-ը (1801–1825) և Նիկոլայ I-ը (1825–1855

Ռուս-պարսկական պատերազմ (1804-1813)

Արևելյան Վրաստանի միացումը

Կայսր եղբայրները շարունակել են իրենց նախորդների նվաճողական քաղաքականությունը։ Ռուսաստանը ընդարձակում է իր տիրույթները հարավում և արևմուտքում։ Կայսր թագադրվելու առաջին իսկ տարում՝ 1801 թվականին, Ալեքսանդրը Ռուսաստանին է միացնում Արևելյան Վրաստանը՝ Քարթլի-Կախեթի թագավորությունը, իսկ 3 տարի անց՝ 1804 թվականին, սկսում է ռուս-պարսկական առաջին պատերազմը։

Գյուլիստանի հաշտությունը

Պատերազմը ավարտվում է 1813 թվականին՝ Ռուսաստանի հաղթանակով։ Հոկտեմբերի 12-ին նախկին Ղարաբաղի խանության Գյուլիստան գյուղում կնքվում է հաշտության պայմանագիր, որով Իրանը ճանաչում էր Ռուսաստանի իրավունքները Անդրկովկասի վրա՝ բացի Երևանի ու Նախիջևանի խանություններից։

Ռուս-թուրքական պատերազմ (1806-1812)

Բուխարեստի հաշտությունը

1806 թվականին, ռուս-պարսկական պատերազմի ընթացքում, Անգլիայի և Ֆրանսիայի հրահրմամբ, Օսմանյան կայսրությունը պատերազմ է հայտարարում Ռուսաստանին։ Դա թվով 6-րդ ռուս-թուրքական պատերազմն էր, որ ավարտվեց 1812 թվականին՝ Ռուսաստանի փայլուն հաղթանակով։ Ռուսները ոչ միայն չկորցրին Ղրիմը և Սև ծովի հյուսիսային ափերը, այլև նվաճեցին Մոլդավիայի ժամանակակից տարածքը՝ Բեսարաբիան։ Ռուսական կայսրության հաջորդ քայլը պետք է լիներ Սև ծովի արևելյան՝ կովկասյան ափերին իր տիրապետության հաստատումը։

Ռուս-շվեդական պատերազմ (1808-1809)

Ֆրիդրիխսհամի հաշտությունը

Ալեքսանդր Պավլովիչ՝ արքայազն ժամանակ, Եկատերինա II-ի կիսանդրու հետ

1808-1809 թվականներին տեղի է ունենում ռուս-շվեդական հերթական պատերազմը, և Ռուսաստանը ստիպված է լինում պատերազմել 3 ճակատով։ Սակայն ռուսական զորքերը պարտության են մատնում Շվեդիային, և 1809 թվականին նրանից խլում Ֆինլանդիայի իշխանությունը։ Ռուսական պետությունը վերածվում է անհաղթելի ու անընդհատ հզորացող տերության։ Նրա բանակը Եվրոպայում ձեռք է բերում անհաղթելիի համբավ։ 1809 թվականին Ալեքսանդրը թագադրվում է նաև որպես Ֆինլանդիայի մեծ իշխան։

Ռուս ժողովրդի Հայրենական պատերազմը

1812 թվականին Ռուսաստանին պատերազմ է հայտարարում Ֆրանսիայի կայսր Նապոլեոն Բոնապարտը։ Նա նվաճել էր ցամաքային Եվրոպայի հսկայական մասը, և նպատակ ուներ գրավել Ռուսաստանը։ Մինչ այդ ձախողվել էր Նապոլեոնի արշավանքը Եգիպտոս, որը գրավելուց հետո նա նպատակ ուներ արշավել Հնդկաստան։ Այսպիսով՝ սկսվում է ռուս ժողովրդի հայրենական պատերազմը։ Հաջողությունը սկզբում ֆրանսիացիների կողմն էր, ովքեր հասնում են մինչև Ռուսաստանի կենտրոնական նահանգները և մոտենում Մոսկվայի մատույցներին։ 1812 թվականի օգոստոսի 26-ին (սեպտեմբերի 7) տեղի ունեցավ Բորոդինոյի ճակատամարտը։ Երկու կողմերից զոհվեցին շուրջ 80 հազար զինվոր։ Ռուսական զորքերը Միխայիլ Կուտուզովի գլխավորությամբ ջախջախեցին Նապոլեոնի բանակին։ Ազատագրելով ռուսական տարածքները ֆրանսիական զորքերից՝ Ռուսաստանը շարունակեց թշնամու ջախջախումը Եվրոպայում։ Նապոլեոնին պարտության մատնելուց հետո կնքվեց համաեվրոպական հաշտություն, որով եվրոպական տերությունները համաձայնեցին Ռուսաստանին զիջել Վարշավայի դքսությունը՝ Լեհաստանը։ Ալեքսանդրը թագադրվեց որպես Լեհաստանի թագավոր (1815–1825

Ծանոթագրություններ

Գրականություն