«Ագուլերեն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Ագուլերեն ; Агъул чIал
Տեսակ	լեզու և կենդանի լեզու
Ենթադաս	սամուր
Երկրներ	Դաղստան
Պաշտոնական կարգավիճակ	Դաղստան
Խոսողների քանակ	29 300 մարդ (2010)
Վերահսկող կազմակերպություն	Գամզատ Ցադասի անվան լեզվի, գրականության և արվեստի ինստիտուտ
Լեզվակիրների թիվը	29300
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի լեզվի կարգավիճակ	ոչ նպաստավոր
Գրերի համակարգ	կիրիլիցա
IETF	agx
ISO 639-3	agx

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

11:29, 30 Դեկտեմբերի 2016-ի տարբերակ

Ագուլերեն, իբերակովկասյան լեզվաընտանիքի հյուսիսային ճյուղի արևելյան խմբի լեզու, պատկանում է դաղստանյան լեզուների լեզգիական խմբին։ Ագուլերեն խոսում են Ռուսաստանի Դաշնության Դաղստանի Հանրապետության կենտրոնական մասի հարավ-արևելքում ապրող ագուլները։ Դաղստանի պաշտոնական լեզուներից է։ Ունի 4 բարբառ։ Մինչև 1990 թ. գիր չուներ, գործածվում է ռուսական գիրը։ 1992 թվականից ուսուցանվում է դպրոցում՝ իբրև մայրենի լեզու։ Ագուլերեն նյութեր տպագրվում են «Вести Агула» երկլեզու (ռուսերեն և ագուլերեն) շաբաթաթերթում։ Խոսողների թիվը 2010 թ. 29300 էր։

Ունի բաղաձայնական բարդ համակարգ։ Գոյականն ունի 28 հոլով, 4 հիմնական (ուղղական, էրգատիվ, սեռական, տրական) և 24 տեղանիշ։ Բայը դեմքի և թվի քերականական կարգեր չունի։ Խոնարհման մեջ դեմքի և թվի գաղափարը արտահայտվում է ոչ թե բայական վերջավորություններով, այլ հարակից դերանուններով։ Առկա են բազմաթիվ նախամասնիկներ՝ բայերին կից։ Ունի դասեր և դասանիշներ^[3]։

Ագուլերենի այբուբենը

А а Б б В в Г г Гъ гъ Гь гь ГI гI Д д

Дж дж Е е Ё ё Ж ж З з И и Й й К к

Кк кк Къ къ Кь кь КI кI Л л М м Н н О о

П п Пп пп ПI пI Р р С с Т т Тт тт ТI тI

У у Уь уь Ф ф Х х Хъ хъ Хь хь ХI хI Ц ц

ЦI цI Ч ч Чч чч ЧI чI Ш ш Щ щ ъ I

ы ь Э э Ю ю Я я

Ծանոթագրություններ

↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 2022. — ISSN 1946-9675
↑ Անհետացման եզրին գտնվող աշխարհի լեզուների ատլաս
↑ Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 2։

Գրականություն

Հայկական սովետական հանրագիտարան, հ.3, Երևան, 1977, էջ 271
Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան, Ե., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն, 1975, էջ 2
Шаумян Р. М. Грамматический очерк агульского языка (с текстами и словарем). М.—Л., 1941.
Тарланов З. К. Агулы: их язык и история. Петрозаводск, 1994
Рамазанов М. Р. Грамматика агульского языка: Научно-нормативное исследование. Махачкала, 2014

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[_06fdc4d42ff2dd4b-1] Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 2022. — ISSN 1946-9675

[_89a3fd5446ee8659-2] Անհետացման եզրին գտնվող աշխարհի լեզուների ատլաս

[3] Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 2։

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 27. / Տող 27. @@
 '''Ագուլերեն''', [[իբերակովկասյան լեզվաընտանիք]]ի հյուսիսային ճյուղի արևելյան խմբի լեզու, պատկանում է [[դաղստանյան լեզուներ]]ի լեզգիական խմբին։ Ագուլերեն խոսում են [[Ռուսաստանի Դաշնություն|Ռուսաստանի Դաշնության]] [[Դաղստանի Հանրապետություն|Դաղստանի Հանրապետության]] կենտրոնական մասի հարավ-արևելքում ապրող ագուլները։ Դաղստանի պաշտոնական լեզուներից է։ Ունի 4 բարբառ։ Մինչև 1990 թ. գիր չուներ, գործածվում է ռուսական գիրը։ 1992 թվականից ուսուցանվում է դպրոցում՝ իբրև մայրենի լեզու։ Ագուլերեն նյութեր տպագրվում են «Вести Агула» երկլեզու (ռուսերեն և ագուլերեն) շաբաթաթերթում։ Խոսողների թիվը 2010 թ. 29300 էր։
-Ունի բաղաձայնական բարդ համակարգ։ Գոյականն ունի 28 հոլով, 4 հիմնական ([[Ուղղական հոլով|ուղղական]], [[Էրգատիվ հոլով|էրգատիվ]], [[Սեռական հոլով|սեռական]], [[Տրական հոլով|տրական]]) և 24 տեղանիշ։ Բայը դեմքի և թվի քերականական կարգեր չունի։ Խոնարհման մեջ  դեմքի և թվի գաղափարը արտահայտվում է ոչ թե բայական վերջավորություններով, այլ հարակից դերանուններով։ Առկա են բազմաթիվ նախամասնիկներ՝ բայերին կից։ Ունի դասեր և դասանիշներ<ref>{{Գիրք:Լեզվաբանական բառարան|2}}</ref>։
+Ունի բաղաձայնական բարդ համակարգ։ Գոյականն ունի 28 հոլով, 4 հիմնական ([[Ուղղական հոլով|ուղղական]], [[Էրգատիվ հոլով|էրգատիվ]], [[Սեռական հոլով|սեռական]], [[Տրական հոլով|տրական]]) և 24 տեղանիշ։ Բայը դեմքի և թվի քերականական կարգեր չունի։ Խոնարհման մեջ դեմքի և թվի գաղափարը արտահայտվում է ոչ թե բայական վերջավորություններով, այլ հարակից դերանուններով։ Առկա են բազմաթիվ նախամասնիկներ՝ բայերին կից։ Ունի դասեր և դասանիշներ<ref>{{Գիրք:Լեզվաբանական բառարան|2}}</ref>։
 === Ագուլերենի այբուբենը ===