«Արագոնի թագավորություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
Տող 53. Տող 53.
}}
}}


'''Արագոնի թագավորություն''' ({{lang-an|Reino d'Aragón}}, {{lang-ca|Regne d'Aragó}}, {{lang-la|Regnum Aragonum}}, {{lang-es|Reino de Aragón}}) [[միջնադար]]յան և [[վաղ ժամանակակից]] [[միապետություն|թագավորություն]] [[Պիրենեյան թերակղզում]], տարածքներով մոտավոր է համընկնում է ներկայիս Իսպանիայի կազմի մեջ մտնող [[Արագոն]]ի ինքնավար համայնքի հետ: Այն տարբերվում է [[Արագոնի թագ]]ից, որը նաև ներառում էր այլ տարածներ այդ թվում` [[Կատալոնիայի պրինցիպատ]]ը (որը ներառում էր [[Բարսելոնայի կոմսություն]]ը և այլ կատալոնական կոմսություններ), [[Վալենսիայի թագավորություն]]ը, [[Մալյորկայի թագավորություն]]ը և այլ տարածներ, որոնք ներկայիս [[Ֆրանսիա]]յի, [[Իտալիայի]] և [[Հունաստան]]ի մաս են կազմում: Այսպիսով [[Արագոնի թագավոր]]ը միշտ չէ որ նշանակում է Արագոնի թագավորության թագավոր:
'''Արագոնի թագավորություն''' [[միջնադար]]յան [[թագավորություն]] [[Պիրենեյան թերակղզի|Պիրենեյան թերակղզում]], այժմ՝ [[Իսպանիա]]յի կազմի մեջ մտնող [[Արագոն]] ինքնավար համայնք։
{{Ռեկոնկիստա}}


== Պատմություն ==

=== Անկախ թագավորություն ===
Արագոնը սկզբնական շրջանում եղել է [[Կառոլինյան կայսրություն|Կառոլինյան կայսրության]] [[ֆեոդալ]]ական կոմսություն [[Ժակա]] քաղաքի շրջակայքում, որը 9-րդ դարի առաջին կեսին դարձավ [[Պամպլոնիա]] թագավորության (ավելի ուշ [[Նավառեի թագավորություն|Նավառե]]ի) կախյալ թագավորություն, իր սեփական տոհմով, որը ավարտվեց առանց արական սեռի ժառանգորդի 922 թվականին: Արագոն անվանումը գալիս է [[Արագոն գետ]]ից, որը հոսում է Ժակա քաղաքով:

Նավառեի արքա [[Սանչո III]]-ի մահից հետո Նավառեի թագավորությունը բաժանվեց երեք մասի` (1) [[Պամպլոնա]] և այն գտնվում է Բասկերի երկրի արևմտյան և ափամերձ հատվածում, (2) [[Կատիլիայի թագավորություն|Կաստիլիա]] և (3) [[Սոբրարբե]], [[Ռիբագորսա]] և [[Արագոն]]: Սանչոյի որդուն` Գոնսալոյին անցան Սոբրարբեն և Ռիբարգորսան, իսկ նրա ոչ որինական որդուն` Ռամիրոյին անցավ Արագոնը, սակայն Գոնսալոն սպանվեց շուտով և նրա տարածները անցան Ռամիրոյին և այդպիսով Ռամիրոն դե ֆակտո դարձավ Արագոնի թագավոր<ref>[http://www.caiaragon.com/en/arbol/index.asp?idNodo=50&idNodoP=21 CAI Tourism of Aragon]. Retrieved 2010-03-05</ref>, չնայած պաշտոնապես այս տիտղոսը չստացավ:

Հաղթելով իր եղբորը ` Գարսիա Սանչես III-ին` Ռամիրոն անկախացրեց Արագոնը: Նրա որդին` Սանչո Ռամիրեսը հայտարարեց իրեն Արագոնի թագավոր<ref>Antonio Ubieto, ''Creación y desarrollo de la Corona de Aragón'', Anubar, Zaragoza, 1987, pp. 58–59. ISBN 84-7013-227-X</ref>: Հարավում տարածներ նվաճելով [[Ալ Անդալուս]]ից` մայրաքաղաքը տեղափոխվեց [[Հուեսկա]] (1096), ավելի ուշ [[Սարագոսա]] (1118): 1135 թվականին անզավակ մահացավ Արագոնի թագավոր Ալֆոնսո ճակատամարտողտ և Նավառեի և Արագոնի թագավորությունների թագավոր դարձավ միևնույն անձը: 1285 թվականին ավարտվեց [[Արագոն]]ի ազատագրումը մահմեդականներից:
{{Ռեկոնկիստա}}
== Ծանոթագրություններ ==
{{Ծանցանկ}}
[[Կատեգորիա:Արագոնի թագավորություն]]
[[Կատեգորիա:Արագոնի թագավորություն]]



13:13, 28 Նոյեմբերի 2016-ի տարբերակ

Արագոնի թագավորություն
Reino d'Aragón
1035 - 1715 Արագոնի թագ 
(Դրոշ) (Զինանշան)
Քարտեզ


(1443)

Ընդհանուր տեղեկանք
Մայրաքաղաք Ջակա, Հուեսկա, Սարագոսա
Լեզու Արագոներեն, կատալոներեն, իսպաներեն և Լատիներեն
Կրոն Կաթոլիկ
Իշխանություն
Պետական կարգ Միապետություն
Պետության գլուխ Թագավոր
Պատմություն

Արագոնի թագավորություն (արագոներեն՝ Reino d'Aragón, կատ.՝ Regne d'Aragó, լատին․՝ Regnum Aragonum, իսպ.՝ Reino de Aragón) միջնադարյան և վաղ ժամանակակից թագավորություն Պիրենեյան թերակղզում, տարածքներով մոտավոր է համընկնում է ներկայիս Իսպանիայի կազմի մեջ մտնող Արագոնի ինքնավար համայնքի հետ: Այն տարբերվում է Արագոնի թագից, որը նաև ներառում էր այլ տարածներ այդ թվում` Կատալոնիայի պրինցիպատը (որը ներառում էր Բարսելոնայի կոմսությունը և այլ կատալոնական կոմսություններ), Վալենսիայի թագավորությունը, Մալյորկայի թագավորությունը և այլ տարածներ, որոնք ներկայիս Ֆրանսիայի, Իտալիայի և Հունաստանի մաս են կազմում: Այսպիսով Արագոնի թագավորը միշտ չէ որ նշանակում է Արագոնի թագավորության թագավոր:

Պատմություն

Անկախ թագավորություն

Արագոնը սկզբնական շրջանում եղել է Կառոլինյան կայսրության ֆեոդալական կոմսություն Ժակա քաղաքի շրջակայքում, որը 9-րդ դարի առաջին կեսին դարձավ Պամպլոնիա թագավորության (ավելի ուշ Նավառեի) կախյալ թագավորություն, իր սեփական տոհմով, որը ավարտվեց առանց արական սեռի ժառանգորդի 922 թվականին: Արագոն անվանումը գալիս է Արագոն գետից, որը հոսում է Ժակա քաղաքով:

Նավառեի արքա Սանչո III-ի մահից հետո Նավառեի թագավորությունը բաժանվեց երեք մասի` (1) Պամպլոնա և այն գտնվում է Բասկերի երկրի արևմտյան և ափամերձ հատվածում, (2) Կաստիլիա և (3) Սոբրարբե, Ռիբագորսա և Արագոն: Սանչոյի որդուն` Գոնսալոյին անցան Սոբրարբեն և Ռիբարգորսան, իսկ նրա ոչ որինական որդուն` Ռամիրոյին անցավ Արագոնը, սակայն Գոնսալոն սպանվեց շուտով և նրա տարածները անցան Ռամիրոյին և այդպիսով Ռամիրոն դե ֆակտո դարձավ Արագոնի թագավոր[1], չնայած պաշտոնապես այս տիտղոսը չստացավ:

Հաղթելով իր եղբորը ` Գարսիա Սանչես III-ին` Ռամիրոն անկախացրեց Արագոնը: Նրա որդին` Սանչո Ռամիրեսը հայտարարեց իրեն Արագոնի թագավոր[2]: Հարավում տարածներ նվաճելով Ալ Անդալուսից` մայրաքաղաքը տեղափոխվեց Հուեսկա (1096), ավելի ուշ Սարագոսա (1118): 1135 թվականին անզավակ մահացավ Արագոնի թագավոր Ալֆոնսո ճակատամարտողտ և Նավառեի և Արագոնի թագավորությունների թագավոր դարձավ միևնույն անձը: 1285 թվականին ավարտվեց Արագոնի ազատագրումը մահմեդականներից:

Ծանոթագրություններ

  1. CAI Tourism of Aragon. Retrieved 2010-03-05
  2. Antonio Ubieto, Creación y desarrollo de la Corona de Aragón, Anubar, Zaragoza, 1987, pp. 58–59. ISBN 84-7013-227-X