«Մեքենաընթեռնելի քարտագրում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

15:01, 4 Նոյեմբերի 2016-ի տարբերակ

ՄԱՐԿ (անգլերեն MARC- Macine Readable Cataloging) հապավումը բառացի թարգմանվում է` մեքենաընթեռնելի քարտագրում: ՄԵԸՔ ձևաչափերը համակարգչի համար հասկանալի տեսքով նախագծված տարբեր ձևաչափեր են` մատենագիտական տվյալների ներկայացման և մեքենայական փոխանակման համար^[1]:

Պատմություն

ՄԵԸՔ ձևաչափը նախագծվել է Կոնգրեսի գրադարանի կողմից 1960-ական թվականների սկզբներին և ստացել է LC MARC սկզբնական անվանումը: Սա մի համաձայնագիր է, որով էլէկտրոնային հաշվիչ մեքենաները փոխանակում, օգտագործում և արտածում են մատենագիտական տվյալները: Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպությունը հաստատել է ՄԵԸՔ համաձայնագիրը, որը հայտնի է ISO 2709 “Format for Bibliografic Information Interchange on Magnetic Tape” անվանումով: ՄԵԸՔ ստանդարտով ստեղծված գրառումները կազմված են 3 բաղադրիչներից`

Գրառման կառուցվածք
Բովանդակության նկարագրում
Բուն բովանդակություն

Այս ձևաչափի միջոցով հնարավոր է դառնում նախօրոք որոշված ֆորմատներով մատենագիտական տվյալներ մուտքագրել համակարգչի հիշողության մեջ` դրանք մատչելի դարձնելով օգտվողների տարբեր խմբերին: Մեքենաընթեռնելիությունը միաժամանակ ապահովում է մատենագիտական տվյալների միջմեքենայական հաղորդման հնարավորություն, ինչպես նաև ստեղծված գրառումներում մատենագիտական տվյալների որոնում` ըստ որոշված մուտքի կետերի: Մեքենաընթեռնելի քարտագրման ՄԱՐԿ ֆորմատները հիմնավորվել են Ամերիկայի միացյալ նահանգներ Կոնգրեսի գրադարանում: Գրադարանային միությունների և հաստատությունների միջազգային դաշնությունը նախագծել և գրադարաններին է տրամադրել ՅՈՒՆԻՄԱՐԿ ֆորմատը, որը մեկ այլ փորձ է` եղած մոտեցումների ստանդարտացման ուղղությամբ:

Ինտեգրացման մերօրյա պայմաններում նպատակահարմար է մատենագիտական գրառումների միջմեքենայական փոխանակումը, որն էլ իր հերթին բերում է նյութական միջոցների խնայման և քարտագրման որակի բարձրացման
Եթե տարբեր գրադարաններ սկսեն մուտքագրել իրենց նյութերը` չհետևելով որևէ ստանդարտի, ապա հետագայում անհնար կլինի կազմակերպել ստեղծված քարտարանների փոխանակում

Առավելություններն են`

Գրադարանների ավտոմատացման կոմերցիոն ծրագրային փաթեթներն օգտագործելու հնարավորություն
Ավտոմատացման մեկ համակարգը մեկ ուրիշով փոխարինելու հնարավորություն. արագ զարգացման ընթացքում ՄԱՐԿ ֆորմատների առկայությունը թույլատրում է անցում կատարել նոր ծրագրատեխնիկական համակարգին` առանց բովանդակային շտեմարանի ձևափոխման և պարունակության կորստի

Ձևաչափեր

Հեղինակավոր գրառումներ`պարունակում են տեղեկությունն անձնաունների, խորագրերի, աշխարհագրական անվանումների և այլն:
Մատենագիտական գրատումներ` նկարագրում են նյութը (գիրք, ձայներիզ,քարտեզ, պարբերական հրատարակություն, էլէկտրոնային ֆայլ և այլն) ըստ նկարագրման խմբերի:
Դասակարգիչներ: Դասակարգիչների վերաբերյալ տվյալները պահվում են ՄԵԸՔ գրառումների տեսքով
Պահումների վերաբերյալ գրրառումներ` տրամադրում է տվյալներ գրադարանում, պահվող նյութի տեղաբախշման, միավորների քանակի, կարգավիճակի, գույքահամարի և այլնի վերաբերյալ :

ՄԵԸՔ ստանդարտի հիմքի վրա ստեղծված ձևաչափերից աշխարհում ամենալայն կիրառություն ունեցողը MARC21-ն է, որը նախագծվել է 1999 թվականին: Սա ԱՄՆ-ում օգտագործվող USMARC և Կանդայում օգտագործվող CANMARC ստանդարտների մեկտեղումն է: Աշխարհում նախագծվել և տեղայնացվել են MARC21–ի բազմաթիվ ազգային տարբերակներ: Գերմանիայում օգտագործվում է MAB(Maschinelles Austauschformat fur Bibliotheken) ստանդարտը, որը ՄԵԸՔ համատեղելի չէ:

Հասկացություններ

MARC21 ստանդարտը նախատեսված է տեղեկատվության տարբեր տեսակի կրիչների վրա թողարկված նյութերի նկարագրության համար:

շտեմարան
տվյալ
դաշտ
գրառում

Տեսակներ

Գրքեր/Books (BK)
Շարունակակն պաշարներ/Continuing resources(CR)
Համակարգչային ֆայլեր/Computers files(CF)
Քարտեզներ/Maps(MP)
Երաժշտական գործեր/Music(MU)
Տեսողական նյութեր/Visual materials(VM)
Խառը նյութեր/Mixed materials (MX)

Աղբյուրներ

# https://www.loc.gov/marc/

# http://www.iso.org/iso/home.html

# https://en.wikipedia.org/wiki/MARC_standards

# http://www.isbn.org

# https://www.oclc.org/bibformats/en/introduction.html

Ծանոթագրություններ

↑ Զարգարյան Տիգրան (2002 թ.). էջեր 168 էջ. ISBN 99930-4-053-3. {{cite book}}: Missing or empty |title= (օգնություն)

[1] Զարգարյան Տիգրան (2002 թ.). էջեր 168 էջ. ISBN 99930-4-053-3. {{cite book}}: Missing or empty |title= (օգնություն)

[1]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
-ՄԱՐԿ (անգլերեն MARC- Macine Readable Cataloging) հապավումը բառացի թարգմանվում է` մեքենաընթեռնելի քարտագրում: ՄԵԸՔ ձևաչափերը համակարգչի համար հասկանալի տեսքով նախագծված տարբեր ձևաչափեր են` մատենագիտական տվյալների ներկայացման և մեքենայական փոխանակման համար<ref>{{cite book | author=Զարգարյան Տիգրան | year=2002 թ. | pages=168 էջ | isbn=99930-4-053-3}}</ref>:
+'''ՄԱՐԿ (անգլերեն MARC- Macine Readable Cataloging)''' հապավումը բառացի թարգմանվում է` մեքենաընթեռնելի քարտագրում: ՄԵԸՔ ձևաչափերը համակարգչի համար հասկանալի տեսքով նախագծված տարբեր ձևաչափեր են` մատենագիտական տվյալների ներկայացման և մեքենայական փոխանակման համար<ref>{{cite book | author=Զարգարյան Տիգրան | year=2002 թ. | pages=168 էջ | isbn=99930-4-053-3}}</ref>:
 == Պատմություն ==
-ՄԵԸՔ ձևաչափը նախագծվել է Կոնգրեսի գրադարանի կողմից 1960-ական թվականների սկզբներին և ստացել է LC MARC  սկզբնական անվանումը: Սա մի համաձայնագիր է, որով էլէկտրոնային հաշվիչ մեքենաները փոխանակում, օգտագործում և արտածում են մատենագիտական տվյալները: Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպությունը հաստատել է ՄԵԸՔ համաձայնագիրը, որը հայտնի է ISO 2709 “Format for Bibliografic Information Interchange on Magnetic Tape” անվանումով:  ՄԵԸՔ ստանդարտով ստեղծված գրառումները կազմված են 3 բաղադրիչներից`
+ՄԵԸՔ ձևաչափը նախագծվել է [[Կոնգրեսի գրադարան|Կոնգրեսի գրադարանի]] կողմից 1960-ական թվականների սկզբներին և ստացել է LC MARC  սկզբնական անվանումը: Սա մի համաձայնագիր է, որով էլէկտրոնային հաշվիչ մեքենաները փոխանակում, օգտագործում և արտածում են մատենագիտական տվյալները: Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպությունը հաստատել է ՄԵԸՔ համաձայնագիրը, որը հայտնի է ISO 2709 “Format for Bibliografic Information Interchange on Magnetic Tape” անվանումով:  ՄԵԸՔ ստանդարտով ստեղծված գրառումները կազմված են 3 բաղադրիչներից`
 *Գրառման կառուցվածք
 *Բովանդակության նկարագրում
 *Բուն բովանդակություն
-Այս ձևաչափի միջոցով  հնարավոր է դառնում նախօրոք որոշված ֆորմատներով մատենագիտական տվյալներ մուտքագրել համակարգչի հիշողության մեջ` դրանք մատչելի դարձնելով օգտվողների տարբեր խմբերին: Մեքենաընթեռնելիությունը միաժամանակ ապահովում է մատենագիտական տվյալների միջմեքենայական հաղորդման հնարավորություն, ինչպես նաև ստեղծված գրառումներում մատենագիտական տվյալների որոնում` ըստ որոշված մուտքի կետերի: Մեքենաընթեռնելի քարտագրման ՄԱՐԿ ֆորմատները հիմնավորվել են ԱՄՆ Կոնգրեսի գրադարանում և լայնորեն կիրառվում են աշխարհի շատ երկրների գրադարաններում:
+Այս ձևաչափի միջոցով  հնարավոր է դառնում նախօրոք որոշված ֆորմատներով մատենագիտական տվյալներ մուտքագրել համակարգչի հիշողության մեջ` դրանք մատչելի դարձնելով օգտվողների տարբեր խմբերին: Մեքենաընթեռնելիությունը միաժամանակ ապահովում է մատենագիտական տվյալների միջմեքենայական հաղորդման հնարավորություն, ինչպես նաև ստեղծված գրառումներում մատենագիտական տվյալների որոնում` ըստ որոշված մուտքի կետերի: Մեքենաընթեռնելի քարտագրման ՄԱՐԿ ֆորմատները հիմնավորվել են [[Ամերիկայի միացյալ նահանգներ]] Կոնգրեսի գրադարանում: Գրադարանային միությունների և հաստատությունների միջազգային դաշնությունը նախագծել և գրադարաններին է տրամադրել ՅՈՒՆԻՄԱՐԿ ֆորմատը, որը մեկ այլ փորձ է` եղած մոտեցումների ստանդարտացման ուղղությամբ:
-Գրադարանային միությունների և հաստատությունների միջազգային դաշնությունը նախագծել և գրադարաններին է տրամադրել ՅՈՒՆԻՄԱՐԿ ֆորմատը, որը մեկ այլ փորձ է` եղած մոտեցումների ստանդարտացման ուղղությամբ:
 == ==