ԱՄՆ-ի անկախության հռչակագիր

Անկախության հռչակագիր 1776, Հյուսիսային Ամերիկայի հեղափոխական ազատագրական պատերազմի ժամանակ՝ անգլիական գաղութների (13 նահանգների) ներկայացուցիչների Ֆիլադելֆիայի Մայրցամաքային 2-րդ կոնգրեսում, հուլիսի 4-ին ընդունված հռչակագիր, որն ազդարարում էր գաղութների անջատումն Անգլիայից և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների ստեղծումը։

Պատմություն

Անկախության հռչակագիրը կազմված էր 18-րդ դարի ֆրանսիական լուսավորիչների գաղափարների ոգով՝ Թ. Ջեֆերսոնի նախագծի հիման վրա։ Անկախության հռչակագիրը հռչակում էր բոլոր մարդկանց հավասարությունն օրենքի առջև, ժողովրդի գերիշխանությունը և ժողովրդի իրավունքները ոտնահարող կառավարության դեմ նրա ապստամբելու իրավունքը ևն։ Քննարկման ժամանակ Հարավի ստրկատեր հողատերերի պահանջով հռչակագիրյի նախագծից հանվեց ստրկությունը և ստրկավաճառությունը դատապարտող կետը։ Անկախության դեկլերացիաի հաստատված տարբերակը համապատասխանում էր բուրժուազիայի և ստրկատերերի դասակարգային շահերին։ Չնայած դրան, Անկախության հռչակագիրը իր ժամանակի համար առաջադիմական և հեղափոխական փաստաթուղթ էր, ժողովրդական զանգվածների լուրջ նվաճում, որը որոշակի ազդեցություն ունեցավ ֆրանսիական բուրժուական հեղափոխության և ազգային-ազատագրական շարժման վրա Լատինական Ամերիկայում։

Կ. Մարքսը Անկախության դեկլերացիա անվանել է «մարդու իրավունքների առաջին հռչակագիրն»։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 419)։