Վիքիպեդիա:Նախագիծ:Թարգմանչի անկյուն/Ռուսերեն/93

տեսնել բոլոր թարգմանությունները

Նատալյա Նիկոլայի Գոնչարովա

Ռուսերեն

Ամուսնությունը Պուշկինի հետ

Церковь Большого Вознесения у Никитских ворот. Современный вид

18 февраля (2 марта) 1831 состоялось венчание в московской церкви Большого Вознесения у Никитских ворот. При обмене колец кольцо Пушкина упало на пол, а потом у него погасла свеча. Он побледнел и сказал: «Все — плохие предзнаменования!»

«Я женат — и счастлив; одно желание моё, чтоб ничего в жизни моей не изменилось — лучшего не дождусь. Это состояние для меня так ново, что, кажется, я переродился», — писал поэт своему другу Плетнёву вскоре после свадьбы. Молодые поселились в Москве в квартире, снятой поэтом перед свадьбой (современный адрес — ул. Арбат, 53). В середине мая 1831 года супруги, по инициативе Пушкина, не желавшего, чтобы тёща вмешивалась в его семейную жизнь, переехали в Царское Село. Супруги поселились на даче Китаевой и несколько месяцев жили довольно уединённо, принимая близких друзей и родственников. Известно, что Наталья Николаевна помогала Пушкину с перепиской: сохранились выполненные ею копии «Секретных записок Екатерины II» (фрагменты), «Журнала дискуссий» (фрагменты), «Домика в Коломне». В июле из-за эпидемии холеры в Царское Село перебралась императорская семья. В письме к деду Наталья Николаевна сообщает, что выбирает для прогулок «самые уединённые места», так как до неё дошли разговоры, что император с женой хотят встретиться с ней на прогулке. Мать Пушкина так рассказывает его сестре о встрече Пушкиных с императорской четой:

…император и императрица встретили Наташу с Александром, они остановились поговорить с ними, и императрица сказала Наташе, что она очень рада с нею познакомиться и тысячу других милых и любезных вещей. И вот она теперь принуждена, совсем этого не желая, появиться при дворе.

В другом письме Н. О. Пушкина пишет, что двор в восторге от Натальи Николаевны, императрица назначила ей день, когда она должна к ней явиться: «Это Наташе очень неприятно, но она должна будет подчиниться».

Мемориальный Музей-дача А. С. Пушкина (дача Китаева)

Осенью 1831 года Пушкины переехали из Царского Села в Петербург и поселились в доме вдовы Брискорн на Галерной улице, на той же улице проживал старший брат Натальи Николаевны Дмитрий. Два других брата Пушкиной также служили в Петербурге. Тётка Натальи Николаевны, фрейлина Екатерина Загряжская, очень привязалась к ней, протежировала ей в свете и заботилась как о родной дочери, помогая в том числе и материально.

Красота Пушкиной произвела впечатление в светском обществе Петербурга. Пушкин поначалу гордился светскими успехами жены. Дарья Фикельмон в своём дневнике отмечает внешность жены поэта, но вместе с тем говорит о том, что «у неё не много ума и даже, кажется, мало воображения». Пушкин, по словам Фикельмон:

…перестаёт быть поэтом в её присутствии; мне показалось, что он вчера испытывал… всё возбуждение и волнение, какие чувствует муж, желающий, чтобы его жена имела успех в свете.

Современники отмечали сдержанность, почти холодность Натальи Николаевны, её неразговорчивость. Возможно, это происходило от её природной застенчивости и по причине настойчивого, не всегда дружественного внимания общества. По мнению писателя Николая Раевского, воспитанная вне Петербурга, она, как и позже её сёстры, довольно быстро освоилась в обществе, но так и не стала настоящей светской дамой. Он отмечал что, как жена «первого поэта России», человека, имевшего не только друзей, но и врагов, Пушкина с самого начала оказалась в «нелёгком положении»: одни ожидали видеть в ней совершенство, другие — «искали в его жене недостатки, которые могли бы унизить самолюбивого поэта». Гораздо позднее она писала, что раскрывать свои чувства ей «кажется профанацией. Только бог и немногие избранные имеют ключ от моего сердца».

19 мая 1832 года Наталья Николаевна родила первенца — дочь Марию, а 6 июля 1833 года — сына Александра. Рождение внуков несколько улучшило отношения между Пушкиным и тёщей, видимо, оценившей его любовь к детям. В письмах к жене Пушкин постоянно вспоминал о детях (чаще всего встречаются имена двух старших), во время своих поездок просил её сообщать обо всём, что происходит дома. Недостаток средств — «Я могу иметь большие суммы, но мы и много проживаем» — беспокоил его: не раз в своей переписке он задаётся вопросом, что будет с семьёй в случае его смерти.

Долгое время считалось, что Наталья Николаевна не занималась семьёй и домом и интересовалась только светскими развлечениями. Не последнюю роль в формировании этого образа сыграла книга Щёголева «Дуэль и смерть Пушкина», где автор утверждает, что основным содержанием жизни Пушкиной был «светско-любовный романтизм». Щёголев, однако, счёл нужным отметить, что располагает небольшим количеством материала. Позднейшее изучение архивов Гончаровых, писем Пушкиной к родным изменило представление о её личности. Они помогли создать более полный портрет Натальи Николаевны. Так, переписка сестёр не подтверждает сложившееся ранее мнение, что, переехав к Пушкиным, все заботы по хозяйству взяла на себя Александра Николаевна. Исследователи отмечают, что, в отличие от сестёр, Наталья Николаевна в письмах никогда не касается своих успехов в обществе, большей частью они посвящены дому, детям, издательской деятельности мужа. Вопреки сложившемуся мнению, «поэтическая Пушкина» была практична и напориста, когда дело касалось её родственников и близких людей. Так, она принимала активное участие в судебном процессе Гончаровых с арендатором их предприятий. Позднее, когда Пушкин занялся издательством журнала, во время его отсутствия Наталья Николаевна исполняла его поручения, касавшиеся «Современника».

Осенью 1832 года умер дед Натальи Николаевны. Имение Гончаровых оказалось обременено долгом в полтора миллиона рублей, кроме того, наследникам пришлось вести несколько судебных процессов. Дмитрий Гончаров был назначен опекуном своего отца, оставил службу в Коллегии иностранных дел, перешёл в Московский архив и одновременно принял на себя управление семейным майоратом. Долги деда он не смог покрыть и всю жизнь выплачивал проценты (иногда превышавшие сумму долга) по закладным.

Н. Н. Пушкина (?, слева). Фрагмент рукописи поэмы «Медный всадник». 1833. Болдино

Семья Пушкиных, после того как закончились деньги от заложенного Кистенёва, почти постоянно находилась в трудном материальном положении. Жизнь в Петербурге была дорога, семья росла, Пушкины же, как и многие другие, из соображений «престижа» держали большой дом. Выезды в свет также требовали немалых затрат. Пушкин иногда играл и проигрывал деньги в карты. Его жалованья по службе в Министерстве иностранных дел (пять тысяч рублей в год) хватало лишь на то, чтобы оплатить квартиру и дачу.

В конце декабря 1833 года Николай I производит Пушкина в младший придворный чин камер-юнкера. По словам друзей поэта, он был в ярости: это звание давалось обыкновенно молодым людям. В дневнике 1 января 1834 года Пушкин сделал запись:

Третьего дня я пожалован в камер-юнкеры (что довольно неприлично моим летам). Но Двору хотелось, чтобы N. N. [Наталья Николаевна] танцовала в Аничкове.

В своих письмах О. С. Павлищевой родители Пушкина сообщают, что невестка имеет при дворе большой успех, и сетуют на то, что она слишком много времени проводит на балах.

В 1834 году Наталья Николаевна пригласила к себе в Петербург сестёр. И Александра, и Екатерина стремились в столицу, надеясь устроить свою судьбу, — мать отказывалась вывозить их в свет, и они провели несколько лет в деревне. Пушкина преодолела сомнения мужа в правильности этого шага, да и сам он понимал, в каком нелёгком положении они были. Обе сестры поселились у супругов и стали выезжать в свет, они вносили из своего содержания, выплачиваемого им братом Дмитрием, долю за стол и квартиру. Екатерина вскоре получила стараниями тётки Загряжской фрейлинский шифр, но, вопреки обычаю, не переехала во дворец, а жила в семье Пушкиных.

Նատալյա Նիկոլայի Գոնչարովա-ի թարգմանություն

Թարգմանիչ	--Nune Nadiryan (քննարկում) 16:59, 18 Հուլիսի 2016 (UTC)	Տեղափոխված է
Վերստուգող	--Ջեօ 11:12, 16 Սեպտեմբերի 2016 (UTC)	Ստուգված է

Մեծ Համբարձման տաճարը Նիկիտյան դարբասի մոտ: Ժամանակակից տեսքը

Պսակադրությունը տեղի ունեցավ 1831 թվականի փետրվարի 18-ին (մարտի 2-ին) Մեծ Համբարձման տաճարում Նիկիտայի դարպասների մոտ: Մատանիների փոխանակման պահին Պուշկինի մատանին վայր ընկավ, որից հետո հանգեց նրա մոմը: Նա գունատվեց և ասաց. «Այս ամենը վատ կանխանշաններ են»։

«Ես ամուսնացած եմ և երջանիկ. իմ միակ ցանկությունն է, որ իմ կյանքում ոչինչ չփոխվի. ավելին չեմ սպասում: Այս վիճակն ինձ համար այնքան անսովոր է, որ թվում է, թե վերածնվել եմ», — գրում է բանաստեղծն ընկերոջը` Պլետնյովին, հարսանիքից քիչ անց: Երիտասարդները հաստատվեցին Մոսկվայի բնակարանում, որ բանաստեղծը վարձել էր հարսանիքից առաջ (ժամանակակից հասցեն` Արբատ փ., 53): Պուշկինի նախաձեռնությամբ, որը չէր ցանկանում, որպեսզի զոքանչը խառնվի իր ընտանեկան կյանքին, 1831 թվականի մայիսի կեսին ամուսինները տեղափոխվեցին Ցարսկոյե սելո: Նրանք բնակություն հաստատեցին Կիտաևայի ամառանոցում և մի քանի ամիս բավականին մեկուսացած էին ապրում` ընդունելով միայն մտերիմ ընկերներին և բարեկամներին: Հայտնի է, որ Նատալյա Նիկոլաևնան օգնում էր Պուշկինին արտագրության հարցում. պահպանվել են «Եկատերինա II-ի գաղտնի նոթերը» (հատվածներ), «Քննարկումների մատյան» (հատվածներ), «Կոլոմնայի տնակը» ստեղծագործությունների` նրա կողմից կատարված պատճենները: Հուլիսին խոլերայի համաճարակի պատճառով Ցարսկոյե սելո տեղափոխվեց արքայական ընտանիքը: Իր պապիկին ուղղված նամակում Նատալյա Նիկոլաևնան տեղեկացնում է, որ զբոսանքների համար ընտրում է «ամենախուլ անկյունները», քանի որ, ըստ իրեն հասած շշուկների, կայսրն ու նրա կինը ցանկանում են հանդիպել իրեն զբոսանքի ժամանակ: Պուշկինի մայրն այսպես է պատմում նրա քրոջը կայսերական ընտանիքի հետ Պուշկինների հանդիպման մասին.

…կայսրն ու կայսրուհին հանդիպել են Նատաշային և Ալեքսանդրին, վերջիններս կանգ են առել նրանց հետ խոսելու համար, և կայսրուհին Նատաշային ասել է, որ շատ ուրախ է նրա հետ ծանոթանալու համար և էլի բազմաթիվ սիրալիր ու հաճելի բաներ: Եվ ահա Նատաշան ստիպված է, իր կամքին հակառակ, ներկայանալ արքունիքին:

Մեկ այլ նամակում Ն. Օ. Պուշկինան գրում է, որ արքունիքը հիացած է Նատալյա Նիկոլաևնայով, կայսրուհին նշանակել է օրը, երբ Նատալյան պետք է ներկայանա իրեն. «Դա Նատաշային այնքան էլ հաճելի չէ, բայց նա ստիպված է հնազանդվել»:

Ա. Ս. Պուշկինի ամառանոց-թանգարանը (Կիտաևի ամառանոցը)

1831 թվականի աշնանը Պուշկինների ընտանիքը Ցարսկոյե սելոյից տեղափոխվեց Պետերբուրգ և հաստատվեց այրի Բրիսկորնի տանը` Գալերյան փողոցի վրա: Նույն փողոցում էր ապրում նաև Նատալյա Նիկոլաևնայի ավագ եղբայրը` Դմիտրին: Մյուս երկու եղբայրները նույնպես ծառայում էին Պետերբուրգում: Նատալյա Նիկոլաևնայի հորաքույրը` պալատական ազնվական օրիորդ Եկատերինա Զագրյաժսկայան, շատ էր մտերմացել նրա հետ, հովանավորում էր նրան արքունիքում և հոգ տանում նրա մասին` ինչպես հարազատ դստեր` օգնելով նաև նյութապես:

Պուշկինայի գեղեցկությունը մեծ ազդեցություն ունեցավ Պետերբուրգի ազնվակիրթ հասարակության վրա: Պուշկինը սկզբում հպարտանում էր կնոջ աշխարհիկ հաջողություններով: Դարյա Ֆիկելմոնն իր օրագրում նկարագրում է բանաստեղծի կնոջ գեղեցկությունը` միաժամանակ նշելով, որ «նա աչքի չի ընկնում խելքով և երևակայությամբ»: Պուշկինը, Ֆիկելմոնի հավաստմամբ.

…կնոջ ներկայությամբ դադարում է բանաստեղծ լինելուց, ինձ թվաց, որ երեկ նա ապրում էր... այն ամբողջ գրգռվածությունն ու հուզմունքը, որն զգում է ամուսինը, որը ցանկանում է, որ կինը հաջողություն ունենա հասարակության մեջ:

Ժամանակակիցները նշում էին Նատալյա Նիկոլաևնայի սառնության հասնող զսպվածությունը, քչախոսությունը: Հնարավոր է` դրա պատճառը նրա բնածին ամոթխածությունն էր և հասարակության համառ, ոչ միշտ բարյացակամ ուշադրությունը: Գրող Նիկոլայ Ռաևսկու կարծիքով՝ դաստիարակվելով Պետերբուրգից դուրս, նա, ինչպես և հետագայում իր քույրերը, բավականին արագ հարմարվեց տեղի հասարակությանը, բայց բարձրաշխարհիկ կին այդպես էլ չդարձավ: Գրողը նշում է, որ, լինելով «Ռուսաստանի առաջին բանաստեղծի կինը», մի մարդու, որ ոչ միայն ընկերներ, այլև բազմաթիվ թշնամիներ ուներ, Պուշկինան ի սկզբանե հայտնվեց «դժվարին կացության մեջ». ոմանք ակնկալում էին նրա մեջ կատարելություն տեսնել, մյուսները «փնտրում էին թերություններ, որոնք կարող էին նվաստացնել ինքնասիրահարված բանաստեղծին»: Ավելի ուշ Պուշկինան գրել է, որ սեփական զգացմունքները բացահայտելը «սրբապղծության նման մի բան է: Միայն աստված և քիչ ընտրյալներ ունեն իմ սրտի բանալին»:

1832 թվականի մայիսի 19-ին Նատալյա Նիկոլաևնան լույս աշխարհ բերեց իր առաջնեկին` Մարիային, իսկ 1833 թվականի հուլիսի 6-ին` որդուն` Ալեքսանդրին: Թոռների ծնունդը մի փոքր լավացրեց Պուշկինի հանդեպ զոքանչի վերաբերմունքը. վերջինս, ըստ երևույթին, սկսեց գնահատել երեխաների հանդեպ բանաստեղծի ջերմ զգացմունքները: Կնոջն ուղղված նամակներում Պուշկինը մշտապես հիշում էր երեխաների մասին (առավել հաճախակի հանդիպում են երկու ավագների անունները), իր ուղևորությունների ընթացքում նա խնդրում էր կնոջը իրեն տեղյակ պահել տանը կատարվող ամեն ինչի մասին: Միջոցների սղությունն անհանգստացնում էր բանաստեղծին. նամակագրության մեջ նա բազմիցս հարց է տալիս` ի՞նչ կլինի ընտանիքի հետ իր մահվան դեպքում:

Երկար ժամանակ համարվում էր, որ Նատալյա Նիկոլաևնան բոլորովին չէր զբաղվում երեխաներով ու տնային գործերով և հետաքրքրված էր միայն բարձրաշխարհիկ զվարճություններով: Այդ կարծիքի ձևավորման մեջ մեծ դեր ունեցավ Շչյոգոլևի «Պուշկինի մենամարտն ու մահը» գիրքը, որտեղ հեղինակը հաստատում է, որ Պուշկինայի կյանքի հիմնական բովանդակությունը «աշխարհիկ-սիրային ռոմանտիզմն է»: Չնայած Շոգոլևը նաև նշում է, որ շատ քիչ ինֆորմացիայի է տիրապետում: Գոնչարովների ընտանեկան արխիվի, Պուշկինայի` հարազատներին ուղղված նամակների ավելի ուշ ուսումնասիրությունը էապես փոխեց նրա անձի մասին պատկերացումները` օգնելով ստեղծել Նատալյա Նիկոլաևնայի ավելի ամբողջական կերպարը: Այսպես, քույրերի նամակագրությունը չի հաստատում ավելի վաղ ստեղծված այն կարծիքը, որ, տեղափոխվելով Պուշկինների մոտ, տնային բոլոր հոգսերն իր վրա է վերցրել Ալեքսանդրա Նիկոլաևնան: Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ, ի տարբերություն քույրերի, Նատալյա Նիկոլաևնան իր նամակներում երբեք չի շոշափել իր աշխարհիկ հաջողությունները: Մեծ մասամբ, այդ նամակները վերաբերում են տանը, երեխաներին, ամուսնու հրատարակչային գործունեությանը: Ստեղծված կարծիքին հակառակ` «պոետիկ Պուշկինան» գործնական և համառ էր, երբ հարցը վերաբերում էր հարազատներին և մտերիմներին: Այսպես, նա ակտիվ մասնակցություն էր ունենում իրենց ձեռնարկությունների վարձակալների հետ Գոնչարովների դատական գործընթացին: Ավելի ուշ, երբ Պուշկինն սկսեց ամսագրի հրատարակությունը, նրա բացակայության օրոք Նատալյա Նիկոլաևնան կատարում էր «Սովրեմեննիկին» վերաբերող ամուսնու հանձնարարությունները:

1832 թվականի աշնանը մահացավ Նատալյա Նիկոլաևնայի պապը: Պարզվեց, որ Գոնչարովների կալվածքը գտնվում է մեկուկես միլիոն ռուբլի պարտքի տակ, բացի այդ, ժառանգները ստիպված էին մի քանի դատական գործ վարել: Դմիտրի Գոնչարովը, նշանակվելով հոր խնամակալ, թողեց ծառայությունը Արտաքին գործերի կոլեգիայում, տեղափոխվեց մոսկովյան արխիվ և միաժամանակ իր վրա վերցրեց ընտանեկան մայորատի կառավարումը: Պապի պարտքերը վճարել նա չկարողացավ և ամբողջ կյանքում ստիպված էր ըստ գրավաթղթերի տոկոսներ փակել, որոնք երբեմն գերազանցում էին բուն պարտքը:

Ն. Ն. Պուշկինան (?, ձախից). Հատված «Պղնձե հեծյալը» պոեմի ձեռագրից: 1833: Բոլդինո

Երբ վերջացավ Կիստենյովի գրավադրումից ստացված գումարը, Պուշկինների ընտանիքը գրեթե մշտապես գտնվում էր նյութական բարդ կացության մեջ: Պետերբուրգում կյանքը թանկ էր, ընտանիքն աճում էր, իսկ Պուշկինները, ինչպես և շատ ուրիշներ, «հեղինակության» նկատառումներից ելնելով, շարունակում էին ապրել հսկայական տանը: Աշխարհիկ կյանքը ևս բավականին ծախսեր էր պահանջում: Պուշկինը երբեմն թղթախաղով էր զբաղվում և մեծ գումարներ տանուլ տալիս: Արտաքին գործերի նախարարությունում նրա աշխատավարձը (տարեկան հինգ հազար ռուբլի) բավականացնում էր միայն բնակարանի և ամառանոցի վարձերը վճարելու համար:

1833 թվականի վերջին Նիկոլայ 1-ինը Պուշկինին շնորհում է կամեր-յունկերի կրտսեր պալատական կոչում: Բանաստեղծի ընկերների խոսքով` նա սաստիկ զայրացել էր. այդ կոչումը տրվում էր հասարակ երիտասարդներին: 1834 թվականի հունվարի 1-ին Պուշկինն իր օրագրում հետևյալ գրառությունն է արել.

Երեք օր առաջ ես կամեր-յունկերի կոչում եմ ստացել (ինչն անհարկի է իմ տարիքի համար). Բայց արքունիքը ցանկանում է, որպեսզի Ն. Ն. [Նատալյա Նիկոլաևնան] պարի Անիչկովում։

Պուշկինի ծնողները Օ. Ս. Պավլիշևային ուղղված նամակներում հայտնում են, որ իրենց հարսն արքունիքում մեծ հաջողություն ունի, և դժգոհում են, որ նա շատ ժամանակ է վատնում պարահանդեսներում:

1834 թվականին Նատալյա Նիկոլաևնան իր մոտ է հրավիրում քույրերին: Ե՛վ Ալեքսանդրան, և՛ Եկատերինան դեպի մայրաքաղաք էին ձգտում` հույս ունենալով դասավորել իրենց ճակատագիրը. մայրը դեմ էր նրանց` բարձրաշխարհիկ հասարակություն մտնելուն, և նրանք մի քանի տարի անցկացրին գյուղում: Պուշկինան կարողացավ հաղթահարել ամուսնու կասկածներն այդ հարցի իրավացիության վերաբերյալ, չնայած Պուշկինն ինքն էլ հասկանում էր, թե ինչ դժվարին կացության մեջ են նրանք հայտնվել: Երկու քույրերն էլ հաստատվեցին ամուսինների մոտ և սկսեցին իրենց բարձրաշխարհիկ կյանքը: Նրանք իրենց եղբոր` Դմիտրիի կողմից տրվող գումարից վճարում էին սննդի և բնակարանի իրենց մասնաբաժինը: Եկատերինան շուտով հորաքրոջ ջանքերով պալատական ազնվական օրիորդի կոչում ստացավ, սակայն, հակառակ տարածված սովորույթի, չտեղափոխվեց պալատ, այլ մնաց Պուշկինների մոտ:

Ծանոթագրություններ

Նախորդը Թարգմանել Հաջորդը

Պատահական