«Էդմ Մարիոտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Գիտնական
{{Տեղեկաքարտ Անձ
| ԱԱՀ = Էդմ Մարիոտ
| բնագիր անուն = Edme Mariotte
| բնագիր ԱԱՀ = Edme Mariotte
| background-color = #ededed
| պատկեր =
| չափ =
| նկարագրում =
| ծննդյան օր = [[1620]]
| ծննդավայր = [[Դիժոն]]
| վախճանի օր = [[մայիսի 12]], [[1684]]
| վախճանի վայրը = [[Փարիզ]]
| քաղաքացիություն =
| ազգություն = ֆրանսիացի
| ալմա մատեր =
| կրոն =
| ազդվել է =
| ազդել է =
| գրքեր =
| աշխատանք =
| կարողություն =
| մասնագիտություն =
| գործունեություն =
| աշխատավայր =
| ամուսին =
| ծնողներ =
| երեխաներ =
| պարգևներ և մրցանակներ =
| կայք =
| ստորագրություն =
| Վիքիպահեստ =
}}
}}
'''էդմ Մարիոտ''' ({{lang-fr|Edme Mariotte}}, [[1620]]-[[1684]]), ֆրանսիացի [[ֆիզիկոս]], Փարիզի գիտությունների ակադեմիայի անդամ հիմնադրման օրից ([[1666]])։ Եղել է [[Դիժոն]]ի շրջակայքում գանվող վանքի [[քահանա]]։ Աշխատանքները վերաբերում են գազերի և հեղուկների մեխանիկային, ինչպես նաև օպտիկային։ [[1676]]-ին արտածել է գազի ծավալի և ճնշման հակադարձ համեմատականության օրենքը։ Առաջինն է օգտագործել այդ օրենքը բաբոմետրի ցուցմունքով տեղանքի բարձրությունը որոշելու համար։ [[1668]]-ին հայտնաբերել է աչքի կույր բիծը։ Նկարագրել է շատրվանների գործողությունը, հեղուկների հոսքըխողովակներով։ Հետազոտել է նաև մարմինների հարվածի երևույթը, [[Արեգակ]]ի և [[Լուսին|Լուսնի]] շուրջը երեկացող գունավոր օղակները։
'''էդմ Մարիոտ''' ({{lang-fr|Edme Mariotte}}, [[1620]]-[[1684]]), ֆրանսիացի [[ֆիզիկոս]], Փարիզի գիտությունների ակադեմիայի անդամ հիմնադրման օրից ([[1666]])։ Եղել է [[Դիժոն]]ի շրջակայքում գանվող վանքի [[քահանա]]։ Աշխատանքները վերաբերում են գազերի և հեղուկների մեխանիկային, ինչպես նաև օպտիկային։ [[1676]]-ին արտածել է գազի ծավալի և ճնշման հակադարձ համեմատականության օրենքը։ Առաջինն է օգտագործել այդ օրենքը բաբոմետրի ցուցմունքով տեղանքի բարձրությունը որոշելու համար։ [[1668]]-ին հայտնաբերել է աչքի կույր բիծը։ Նկարագրել է շատրվանների գործողությունը, հեղուկների հոսքըխողովակներով։ Հետազոտել է նաև մարմինների հարվածի երևույթը, [[Արեգակ]]ի և [[Լուսին|Լուսնի]] շուրջը երեկացող գունավոր օղակները։

== Կենսագրություն ==

Ծնվել է [[1620]] թվականին՝ Դիժոնում:
Ապրում էր Դիժոնի մոտակայքում: Մարիոտը Փարիզում հիմնադրված գիտությունների ակադեմիայի հիմնադիրերից և առաջին անդամներից էր: Մահացել է Փարիզում [[1684]]թ.:
Մարիոտի կարևորագույն աշխատանքները հավաքված են նրա «Essais de physique»-ում (4 թողարկում, [[1676]]-[[1681]]), նրանցից ամենահայտնին երկրորդ թողարկումն է. «De la nature de l’air» ([[1679]]), որը պարունակում էր գազի առանձգականության և ծավալի միջև հայտնի կախվածության շարադրանքը, նույն օրենքը 17 տարի առաջ հայտնաբերվել էր Բոյլի կողմից և սովորաբար այն անվանում են «Բոյլ-Մարիոտի օրենք»:
Այլ «Essais»-ները վերաբերում են հեղուկների շարժման և բնույթին վերաբերող հարցերին, մարմինների անկմանը և այլն, չորրորդը իրենից գույների և ներկերի մասին հետաքրքիր մենագրություն էր ներկայացնում` հարցի ֆիզիկական և ֆիզիոլոգիական կողմով, Մարիոտի բազմաթիվ հետաքրքիր դիտումների մեջ արժե մատնանշել նրա կողմից աչքում կույր բծի հայտնաբերումը:
«Recueil des ouvrages de MM. de l’ Académie des Science» հավաքածուն և «Histoire et Mémoires de l’Académie»-ի առաջին հատորը պարունակում են Մարիոտի հեղինակած բազմաթիվ հոդվածներ հիդրոդինամիկայի վերաբերյալ, ելնելով Գալիլեյի և Տորիչելլիի եզրահանգումներից, Մարիոտը գալիս է մեծ թվով կարևոր եզրահանգումների հեղուկների հոսքի, խողովակների, խողովակների միջի ճնշման, հեղուկ մարմինների հավասարակշռության և այլնի վերաբերյալ:
== Հիշողություն ==

[[1970]]թ. միջազգային աստղագիտական միությունը Մարիոտի անվամբ Լուսնի հակառակ կողմում գտնվող խառնարան կոչեց:


== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==

16:36, 2 Հոկտեմբերի 2016-ի տարբերակ

Էդմ Մարիոտ
Edme Mariotte
Դիմանկար
Ծնվել է1620
ԾննդավայրԴիժոն
Մահացել էմայիսի 12, 1684
Մահվան վայրՓարիզ
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Ազգությունֆրանսիացի
ԿրոնCatholic?
Մասնագիտությունքիմիկոս, կաթոլիկ քահանա, բուսաբան և ֆիզիկոս
ԱնդամությունՖրանսիական գիտությունների ակադեմիա
 Edme Mariotte Վիքիպահեստում

էդմ Մարիոտ (ֆր.՝ Edme Mariotte, 1620-1684), ֆրանսիացի ֆիզիկոս, Փարիզի գիտությունների ակադեմիայի անդամ հիմնադրման օրից (1666)։ Եղել է Դիժոնի շրջակայքում գանվող վանքի քահանա։ Աշխատանքները վերաբերում են գազերի և հեղուկների մեխանիկային, ինչպես նաև օպտիկային։ 1676-ին արտածել է գազի ծավալի և ճնշման հակադարձ համեմատականության օրենքը։ Առաջինն է օգտագործել այդ օրենքը բաբոմետրի ցուցմունքով տեղանքի բարձրությունը որոշելու համար։ 1668-ին հայտնաբերել է աչքի կույր բիծը։ Նկարագրել է շատրվանների գործողությունը, հեղուկների հոսքըխողովակներով։ Հետազոտել է նաև մարմինների հարվածի երևույթը, Արեգակի և Լուսնի շուրջը երեկացող գունավոր օղակները։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1620 թվականին՝ Դիժոնում: Ապրում էր Դիժոնի մոտակայքում: Մարիոտը Փարիզում հիմնադրված գիտությունների ակադեմիայի հիմնադիրերից և առաջին անդամներից էր: Մահացել է Փարիզում 1684թ.: Մարիոտի կարևորագույն աշխատանքները հավաքված են նրա «Essais de physique»-ում (4 թողարկում, 1676-1681), նրանցից ամենահայտնին երկրորդ թողարկումն է. «De la nature de l’air» (1679), որը պարունակում էր գազի առանձգականության և ծավալի միջև հայտնի կախվածության շարադրանքը, նույն օրենքը 17 տարի առաջ հայտնաբերվել էր Բոյլի կողմից և սովորաբար այն անվանում են «Բոյլ-Մարիոտի օրենք»: Այլ «Essais»-ները վերաբերում են հեղուկների շարժման և բնույթին վերաբերող հարցերին, մարմինների անկմանը և այլն, չորրորդը իրենից գույների և ներկերի մասին հետաքրքիր մենագրություն էր ներկայացնում` հարցի ֆիզիկական և ֆիզիոլոգիական կողմով, Մարիոտի բազմաթիվ հետաքրքիր դիտումների մեջ արժե մատնանշել նրա կողմից աչքում կույր բծի հայտնաբերումը: «Recueil des ouvrages de MM. de l’ Académie des Science» հավաքածուն և «Histoire et Mémoires de l’Académie»-ի առաջին հատորը պարունակում են Մարիոտի հեղինակած բազմաթիվ հոդվածներ հիդրոդինամիկայի վերաբերյալ, ելնելով Գալիլեյի և Տորիչելլիի եզրահանգումներից, Մարիոտը գալիս է մեծ թվով կարևոր եզրահանգումների հեղուկների հոսքի, խողովակների, խողովակների միջի ճնշման, հեղուկ մարմինների հավասարակշռության և այլնի վերաբերյալ:

Հիշողություն

1970թ. միջազգային աստղագիտական միությունը Մարիոտի անվամբ Լուսնի հակառակ կողմում գտնվող խառնարան կոչեց:

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 322