«Սերգեյ Խուդյակով»–ի խմբագրումների տարբերություն
հեռացնում եմ կաղապարով եկող կատեգորիան oգտվելով ԱՎԲ |
Կաղապարի տեխնիկական ուղղում |
||
Տող 8. | Տող 8. | ||
|ստորագրություն = |
|ստորագրություն = |
||
|ծառայել է = [[ԽՍՀՄ]] |
|ծառայել է = [[ԽՍՀՄ]] |
||
|զորատեսակ = օդային ուժեր |
|||
|ծառայության տարիներ = |
|ծառայության տարիներ = |
||
|կոչում = [[Սովետական Միություն|Սովետական Միության]] Ավիացիայի մարշալ ([[1944]]) |
|կոչում = [[Սովետական Միություն|Սովետական Միության]] Ավիացիայի մարշալ ([[1944]]) |
21:19, 16 Սեպտեմբերի 2016-ի տարբերակ
Սերգեյ Ալեքսանդրի Խուդյակով | |
---|---|
Պատկեր:Խուդյակով.jpg | |
հունվարի 7 1902 — ապրիլի 18 1950 | |
Ծննդավայր | Մեծ Թաղլար, Հադրութ, Արցախ |
Մահվան վայր | Մոսկվա, Ռուսաստան |
Գերեզման | Դոնսկոե գերեզմանատուն |
Քաղաքացիություն | Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ |
Զորատեսակ | ռազմա-օդային ուժեր |
Կոչում | Սովետական Միության Ավիացիայի մարշալ (1944) |
Հրամանատարն էր | Արևմտյան ռազմաճակատի առաջին օդային բանակ, 12-րդ օդային բանակ |
Մարտեր/ պատերազմներ | Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմ |
Կրթություն | Ժուկովսկու անվան զինօդային ճարտարագիտական ակադեմիա (1936) |
Պարգևներ | Լենինի շքանշան Կարմիր Դրոշի շքանշան (2) Կարմիր Աստղի շքանշան Սուվորովի առաջին կարգի շքանաշան Սուվորովի երկրորդ կարգի շքանաշան Կուտուզովի առաջին կարգի շքանաշան |
Ստորագրություն |
Սերգեյ Ալեքսանդրի Խուդյակով, իսկական անունը՝ Արմենակ Արտեմի Խանփերյանց (հունվարի 7 1902 Մեծ Թաղլար, Հադրութ, Արցախ — ապրիլի 18 1950 Մոսկվա, Ռուսաստան) Սովետական Միության ավիացիայի մարշալ, կարմիր բանակի ռազմաօդային ուժերի հրամանատարի տեղակալ և շտաբի պետ (1944)։
Մարտական ուղի
Սերգեյ Խուդյակովը (իսկական անուն-ազգանունը՝ Արմենակ Խանփերյանց) 1916 թվականին տեղափոխվել է Բաքու, աշխատել նավթահանքերում։ 1917 թվականի նոյեմբերին կամավոր անդամագրվել է Կարմիր գվարդիային, 1918 թվականին մասնակցել է Բաքվի կոմունայի պաշտպանությանը, 1918–20 թվականներին՝ Ռուսաստանի քաղաքացիական պատերազմին։ Մարտերից մեկում մահացու վիրավորված ռուս ընկերոջ և հրամանատարի՝ Սերգեյ Խուդյակովի խնդրանքով Խանփերյանցը համաձայնել է նրա փոխարեն և նրա անունով ղեկավարել մարտը։ Ռազմավարական հմուտ գործողությունների շնորհիվ Խանփերյանց-Խուդյակովը ջոկատը դուրս է բերել շրջափակումից։ Խանփերյանցը 1922 թվականին ավարտել է Թիֆլիսի հրամկազմի վերապատրաստման ու կատարելագործման հեծելազորային դասընթացները, 1931–1936 թվականներին՝ Մոսկվայի Նիկոլայ Ժուկովսկու անվան ռազմաօդային ակադեմիան։ 1936–1941 թվականներին ծառայել է Բելոռուսական հատուկ ռազմական օկրուգի ռազմաօդային ուժերի (ՌՕՈւ) շտաբում, եղել է նաև շտաբի պետ, 1938-1940-ին՝ Բելոռուսիայի հատուկ ռազմական օկրուգի ՌՕՈւ-ի թիկունքի պետ։ 1940 թվականին մասնակցել է Արևմտյան Բելոռուսիայի և Արևմտյան Ուկրաինայի վերամիավորման համար մղված մարտերին։ Հայրենական մեծ պատերազմի (1941–45 թթ.) ժամանակ եղել է Արևմտյան ռազմաճակատի ՌՕՈւ-ի շտաբի պետ, 1942 թվականի փետրվարից՝ ՌՕՈւ-ի հրամանատար, ապրիլից՝ խորհրդային բանակի ՌՕՈւ-ի շտաբի պետ, հունիսի 1-ից՝ Արևմտյան ռազմաճակատի Առաջին օդային բանակի հրամանատար, 1943 թվականի մայիսից՝ խորհրդային բանակի ՌՕՈւ-ի շտաբի պետ և հրամանատարի տեղակալ։ 1945 թվականի հունիսից 12-րդ ՌՕՈւ հրամանատարն էր, մասնակցել է ճապոնական զորքերի ջախջախմանը Հեռավոր Արևելքում։ Երկրորդ աշխարհամարտի ավարտից (1945 թվականի սեպտեմբերի 2) հետո ղեկավարել է Անդրբայկալյան-Ամուրյան զինվորական օկրուգի 12-րդ ՌՕՈւ-ն։ 1945 թվականի դեկտեմբերին անհիմն մեղադրանքով ձերբակալվել է և չորսուկես տարի ստալինյան զնդաններում անցկացնելուց հետո՝ 1950 թվականի ապրիլին, գնդակահարվել։ Արդարացվել է 1956 թվականի նոյեմբերին։ 1965 թվականին ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի և նախագահության որոշմամբ վերականգնվել է մարշալի կոչումը։ 1980 թվականին ծննդավայրում բացվել է մարշալի տուն-թանգարանը։
Հիշատակ
ՀՀ պաշտպանության նախարարության ՌՕՈւ-ի ինստիտուտը 2005 թվականին անվանվել է Արմենակ Խանփերյանցի անվամբ, ՀՀ Կառավարության որոշմամբ Երևանում կանգնեցվելու է նրա հուշարձանը։ Նրա անունով են կոչվել նաև փողոցներ ՀՀ և ԼՂՀ քաղաքներում։
Աղբյուրներ
- «Азат Арцах»։ Грант Абрамян. Книга об арцахском маршале
- «Красная звезда»։ Александр Кочуков. Судьба маршала
- Дубровин Леонид Алексеевич. Пикировщики. «Родина, помни: я твой!»
Գրականություն
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |