«Բնական միջավայր»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
clean up, replaced: image: → Պատկեր: using AWB |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Բնական միջավայրը''' — բնության այն մասն է, որ շրջապատում է կենդանի օրգանիզմներին և նրանց վրա ունենում է ուղղակի կամ անուղղակի ազդեցություն: Շրջակա միջավայրից մարմինները ստանում են կյանքի համար բոլոր անհրաժեշտությունները, և այնտեղ էլ արտազատում են [[նյութափոխանակություն |
'''Բնական միջավայրը''' — բնության այն մասն է, որ շրջապատում է կենդանի օրգանիզմներին և նրանց վրա ունենում է ուղղակի կամ անուղղակի ազդեցություն: Շրջակա միջավայրից մարմինները ստանում են կյանքի համար բոլոր անհրաժեշտությունները, և այնտեղ էլ արտազատում են [[նյութափոխանակություն|նյութափոխանակության]] արդյունքները: Յուրաքանչյուր օրգանիզմի միջավայրը բաղկացած է բազմաթիվ անօրգանական և օրգանական բնույթի տարրերից, որոնք ներկայացվում են մարդու և նրա արտադրական գործունեության հետևանքով: Ընդ որում, որոշ տարրերի նկատմամբ մարմինները կարող են մասամբ կամ ամբողջովին անտարբեր մնալ, մինչդեռ մյուսները հարկավոր են, իսկ մյուսները կրում են բացասական ազդեցություն: |
||
[[ |
[[Պատկեր:Hopetoun falls.jpg|thumb|right|375px| Կենդանիների և բույսերի բնական միջավայր առանց մարդու միջամտության]] |
||
Առանձնացնում են բնական և արհեստական (մարդու կողմից ստեղծված) բնական միջավայր: |
Առանձնացնում են բնական և արհեստական (մարդու կողմից ստեղծված) բնական միջավայր: |
||
Օրգանիզմների վրա ազդող անհատական հատկությունները և շրջակա միջավայրի տարրերը, կոչվում են էկոլոգիական գործոններ: Բոլոր [[էկոլոգիական գործոններ]]ը կարելի է բաժանել երեք մեծ խմբի` |
Օրգանիզմների վրա ազդող անհատական հատկությունները և շրջակա միջավայրի տարրերը, կոչվում են էկոլոգիական գործոններ: Բոլոր [[էկոլոգիական գործոններ]]ը կարելի է բաժանել երեք մեծ խմբի` |
||
* [[Աբիոտիկ գործոններ]] — անօրգանական միջավայրի պայմանների համալիր, որը ազդում է մարմնի վրա (լույս, ջերմաստիճան, քամի, օդ, ճնշում և այլն): |
* [[Աբիոտիկ գործոններ]] — անօրգանական միջավայրի պայմանների համալիր, որը ազդում է մարմնի վրա (լույս, ջերմաստիճան, քամի, օդ, ճնշում և այլն): |
||
* [[Բիոտիկ գործոններ]] — մի օրգանիզմի մյուսի վրա ազդեցությունների համալիր (բույսերի և կենդանիների ազդեցությունը էկոհամակարգի մյուս անդամների վրա): |
* [[Բիոտիկ գործոններ]] — մի օրգանիզմի մյուսի վրա ազդեցությունների համալիր (բույսերի և կենդանիների ազդեցությունը էկոհամակարգի մյուս անդամների վրա): |
||
* [[Անթրոպոգեն ազդեցություն]] — մարդկային հասարակության գործունեության բոլոր ձևերը, որոնք փոփոխում են բնությունը որպես կենդանի օրգանիզմների ապրելավայրեր կամ էլ ուղղակիորեն ազդում են դրանց կյանքի վրա: Մարդկային գործոնների մեկուսացումը առանձին խմբում պայմանավորված է նրանով, որ ներկայումս Երկրի հողային ծածկույթի և առկա օրգանիզմների բոլոր տեսակների ճակատագիրը գործնականում գտնվում է մարդկային հասարակության ձեռքում: |
* [[Անթրոպոգեն ազդեցություն]] — մարդկային հասարակության գործունեության բոլոր ձևերը, որոնք փոփոխում են բնությունը որպես կենդանի օրգանիզմների ապրելավայրեր կամ էլ ուղղակիորեն ազդում են դրանց կյանքի վրա: Մարդկային գործոնների մեկուսացումը առանձին խմբում պայմանավորված է նրանով, որ ներկայումս Երկրի հողային ծածկույթի և առկա օրգանիզմների բոլոր տեսակների ճակատագիրը գործնականում գտնվում է մարդկային հասարակության ձեռքում: |
||
Հնարավոր է նաև առանձնացնել շրջակա միջավայրի հետևյալ տարրերը` շրջակա միջավայրի բնական մարմիններ, հիդրոմիջավայր, օդային տարածություն, մարդածին մարմիններ, ճառագայթային դաշտ և շրջակա միջավայրի ձգողականություն: |
Հնարավոր է նաև առանձնացնել շրջակա միջավայրի հետևյալ տարրերը` շրջակա միջավայրի բնական մարմիններ, հիդրոմիջավայր, օդային տարածություն, մարդածին մարմիններ, ճառագայթային դաշտ և շրջակա միջավայրի ձգողականություն: |
||
Տող 11. | Տող 11. | ||
==Գրականություն== |
==Գրականություն== |
||
''Афанасьев В. Г.'' Мир живого. Системность, эволюция и управление. — М: Изд. полит. л-ры, 1986. |
''Афанасьев В. Г.'' Мир живого. Системность, эволюция и управление. — М: Изд. полит. л-ры, 1986. |
||
[[Կատեգորիա:Էկոլոգիա]] |
[[Կատեգորիա:Էկոլոգիա]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[de:Habitat]] |
[[de:Habitat]] |
||
⚫ | |||
[[es:Habitat]] |
[[es:Habitat]] |
||
[[it:Habitat]] |
[[it:Habitat]] |
||
⚫ | |||
[[ja:生息地]] |
[[ja:生息地]] |
||
⚫ | |||
⚫ |
19:39, 22 փետրվարի 2011-ի տարբերակ
Բնական միջավայրը — բնության այն մասն է, որ շրջապատում է կենդանի օրգանիզմներին և նրանց վրա ունենում է ուղղակի կամ անուղղակի ազդեցություն: Շրջակա միջավայրից մարմինները ստանում են կյանքի համար բոլոր անհրաժեշտությունները, և այնտեղ էլ արտազատում են նյութափոխանակության արդյունքները: Յուրաքանչյուր օրգանիզմի միջավայրը բաղկացած է բազմաթիվ անօրգանական և օրգանական բնույթի տարրերից, որոնք ներկայացվում են մարդու և նրա արտադրական գործունեության հետևանքով: Ընդ որում, որոշ տարրերի նկատմամբ մարմինները կարող են մասամբ կամ ամբողջովին անտարբեր մնալ, մինչդեռ մյուսները հարկավոր են, իսկ մյուսները կրում են բացասական ազդեցություն:
Առանձնացնում են բնական և արհեստական (մարդու կողմից ստեղծված) բնական միջավայր: Օրգանիզմների վրա ազդող անհատական հատկությունները և շրջակա միջավայրի տարրերը, կոչվում են էկոլոգիական գործոններ: Բոլոր էկոլոգիական գործոնները կարելի է բաժանել երեք մեծ խմբի`
- Աբիոտիկ գործոններ — անօրգանական միջավայրի պայմանների համալիր, որը ազդում է մարմնի վրա (լույս, ջերմաստիճան, քամի, օդ, ճնշում և այլն):
- Բիոտիկ գործոններ — մի օրգանիզմի մյուսի վրա ազդեցությունների համալիր (բույսերի և կենդանիների ազդեցությունը էկոհամակարգի մյուս անդամների վրա):
- Անթրոպոգեն ազդեցություն — մարդկային հասարակության գործունեության բոլոր ձևերը, որոնք փոփոխում են բնությունը որպես կենդանի օրգանիզմների ապրելավայրեր կամ էլ ուղղակիորեն ազդում են դրանց կյանքի վրա: Մարդկային գործոնների մեկուսացումը առանձին խմբում պայմանավորված է նրանով, որ ներկայումս Երկրի հողային ծածկույթի և առկա օրգանիզմների բոլոր տեսակների ճակատագիրը գործնականում գտնվում է մարդկային հասարակության ձեռքում:
Հնարավոր է նաև առանձնացնել շրջակա միջավայրի հետևյալ տարրերը` շրջակա միջավայրի բնական մարմիններ, հիդրոմիջավայր, օդային տարածություն, մարդածին մարմիններ, ճառագայթային դաշտ և շրջակա միջավայրի ձգողականություն: ՄԱԿ –ը ստեղծել է հատուկ կազմակերպություն` ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի մասին ծրագիր (UNEP): Շրջակա միջավայրի խնդիրների նկատմամբ ուշադրություն գրավելու նպատակով ՄԱԿ-ը սահմանել է Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օր:
Գրականություն
Афанасьев В. Г. Мир живого. Системность, эволюция и управление. — М: Изд. полит. л-ры, 1986.