Թրոնհեյմ

Քաղաք
Տրոնհեյմ
Trondheim
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Նորվեգիա
Հիմնադրված է	997 թ.
Մակերես	342,27 կմ²
Խոսվող լեզուներ	նորվեգերեն
Բնակչություն	169 343 մարդ (2007)
Խտություն	480 մարդ/կմ²
Ժամային գոտի	UTC+1, ամառը UTC+2
Հեռախոսային կոդ	1601
Փոստային դասիչ	7004
Պաշտոնական կայք	trondheim.kommune.no
Թրոնհեյմ (Նորվեգիա)
Թրոնհեյմ Վիքիպահեստում

Տրոնհեյմ (նորվեգերեն՝ Trondheim , նաև Trondhjem, Հարավային Սամի լեզվով՝ Råante, պատմական անունը Ни́дарос նորվեգերեն Nidaros) — բնակչության թվով երրորդն է Նորվեգիայում, տեղակայված է Նիդելվա գետի բերանին, Տրոնհեյմյան ֆյորդի ափին։ Սյոր-Տյորդենլագի ադմինիստրատիվ կենտրեն։ Բնակչության միջին խտությունը 480 մարդ/կմ²։

Անվանումը

Քաղաքի հին անունը՝ Նիդարոս, թարգմանաբար նշանակում էր «Նիդի գետաբերան»։ Ավելի ուշ միջնադարում քաղաքի անւնը փոխվեց, դառնալով Տրոնհեյմ, դա նշանակում է «ուժեղների տուն», և այդ անունը Դանիական ժամանակահատվածում եղել է հիմնական։ 1930 թվականին վերադարձվել է հին անվանումը՝ Նիդարոս, բայց ժողովրդի բողոքից հետո արդեն հաջորդ 1931 թվականին նորից դարձել է Տրոնհեյմ։

Պատմությունը

Տրոնհեյմում առաջինը բնակություն է հաստատել Օլաֆ Տրյուգգվանսոն՝ 997 թվականին։ Նա էլ հիմնադրել է եկեղեցի և պալատներ։

Սուրբ Օլաֆը մահացել է Նիդարոսից ոչ հեռու Ստիկլաստադիրի ճակատամարտում։ Իր մասունքների մոտ Միջին դարում ուխտ են կատարել բազմաթիվ ուխտավորներ։ 1152 թվականին անգլիացի պրելատ Նիկոլաս Բրեյկսպիրը հիմնել է Նիդարոսյան եպիսկոպոսությունը։

XIII դարից սկսած Նիդարոսը սկսել է իր առևտրային նշանակությունը հանսեյան առևտրաշուկայում՝ Բերգենում։ XIX դարից քաղաքը մնաց գյուղացիներին և այրվել է ավելի քա 15 անգամ։ Քաղաքին մեծ վնասներ է հասցրել շվեդա-դանական պատերազմները XVII դարում։

Կլիմա

Տրոնհեյմում ծովային կլիմա է մեղմ ձմեռով ու սառը ամառով։

Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Տրոնհեյմում (1998-2010)
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	տարին
բացարձակ առավելագույնը (°C)	12,0	15,0	16,0	21,4	28,0	31,2	32,5	31,3	26,0	21,0	16,1	13,1	32,5
միջին առավելագույնը (°C)	1,2	1,5	4,3	8,6	13,5	16,4	19,0	18,2	14,3	9,2	4,2	1,6	9,3
միջին ջերմաստիճանը (°C)	−2	−1,6	0,6	4,6	9,1	12,2	14,7	14,0	10,4	5,8	1,2	−1,4	5,6
միջին նվազագույնը (°C)	−5	−4,8	−2,5	1,1	5,1	8,5	11,1	10,5	7,0	3,0	−1,4	−4,5	2,3
բացարձակ նվազագույնը (°C)	−26	−25	−21,5	−14	−5	−1,1	1,6	0,0	−3,5	−11	−19	−24	−26
տեղումների քանակը (մմ)	73	54	51	42	56	71	96	90	93	81	74	82	862
Աղբյուր՝ Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպություն

Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Տրոնհեյմում (2004-2013)
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	տարին
միջին առավելագույնը (°C)	0,1	0,2	3,9	9,5	13,5	16,5	19,5	19,0	14,5	9,2	4,2	0,9	9,3
միջին ջերմաստիճանը (°C)	−2	−2,1	0,7	5,6	9,5	12,7	15,6	15,0	11,2	6,5	2,1	−1,2	6,1
միջին նվազագույնը (°C)	−4	−4,5	−1,6	2,8	5,5	8,8	11,7	11,7	7,9	3,7	0,0	−3,3	3,0
Աղբյուր՝ Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպություն

Տրանսպորտ

Կենտրոնի տեսքը տաճարի գագաթից

Այս քաղաքի արդյունաբերական զարգացմանը խթանել է առաջին երկաթուղին՝ 1877 թվականին ժամանել է Օսլո։ Ներկա ժամանակում Տրոնհեյմն ու Բուդյոն միացնում է Nordland Line երկաթգիծը։ Քաղաքային տրանսպորտն է տրամվայն ու ավտոբուսը։ Տրոնհեյնի տրամվայային համակարգը Արխանգելյան տրամվայի փակումից հետո՝ 2004 թվական, աշխարհում ամենահյուսիսային համակարգն է։ Տրամվայային համակարգը՝ 8,8 կմ երկարությամբ գալիս է քաղաքի կենտրոնից (Olavs gt. փողոցից) մինչև հանգստի վայր՝ Lian։

Տեսարժան վայրեր

Նիդարոսյան ճամբարը ձմռանը

• Սուրբ Օլաֆի գերեզմանի տեղը կառուցված եկեղեցին(1075 թվական) փոխարինվել է XII—XIV դարերում արդեն գոյություն ունեցող Նիդարոսյան տաճարով։ Տաճարը կամաց վերանորոգվում էր և նրան վերանորոգւմը ավարտվել է 2001 թվականին։ Տաճարում հանդիսավոր կերպով անց են կացվում նորվեգական վանականների օծումը։
• Մունկխոլմեն բերդա-վանքը Նորվեգիայի ամենահին վանքերից մեկն է, դանիական ժամանակաշրջանում ծառայել է որպես բանտ
• Դանիական բերդ Կրիստիանսեն (1681—1685)։
• Թագավորական փայտե նստավայրը (1774—1778) և արքեպիսկոպոսի քարից պալատը (XVI դար)։
• Տրոնհեյմում 1760 թվականից գործում է Նորվեգական Գիտությունների Ակադեմիան։
• Ռինգվե թանգարան- Աշխարհի տրբեր մասերից երգի և երաժշտական գործիքների ազգային թանգարան։
• Ռոքի տուն։

Հայտնի մարդիկ

• Տոր Տորկիլսենդ (1932— 2006) — նորվեգական գրող, ծովահեն
• Էմիլ Հեգլո Սվենդսեն ( 1985 թվական հուլիսի 12) — նորվեգական բիատլոնիստ, տասնմեկանգամյա աշխարհի չեմպիոն, երկու անգամ օլիմպիական չեմպիոն՝ Վանկուվերի Խաղերում 2010 թվական, աշխարհի Գավաթի մրցանակակիր։ Երկու անգամ Սոչի 2014 օլիմպիադայի չեմպիոն։

Աղբյուրներ

• Официальный сайт (անգլ.)
• Сказка, Русское общество Тронхейма — ОС клуба, организованного проживающим в городе русскоязычным населением и студентами
• Gråkallbanen - трамвай Тронхейма
• Ботанический сад Рингве в Тронхейме