«Դյոմա (գետ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դյոմա
	Դյոմա գետը Բոչկարյովկա գյուղի մոտ
Բնութագիր
Երկարություն	535 կմ
Ավազանի մակերես	12 800 կմ²
Ավազան	12.800 կմ²
Ջրի ծախս	35 մ³/վ
Գետաբերանի տեղակայում	Բելայա
Կոորդինատներ
Տեղակայում
Հոսող հոսքեր	Ույազի, Balyshly?, Sukhaya Dyoma?, Kursak?, Seryash?, Կազիյազ, Meneuz?, Տյատեր, Miyaki?, Udryak?, Tyurtyuk?, Տյուլյան, Sedyak?, Bolshoy Izyak?, Uyulga?, Kupyrka?, Ավրյուզ, Kurmazy?, Կալմաշկա, Bakalka?, Կարամալա, Bolshoy Udryak?, Kormyazhka?, Գայնի, Օկտակարան, Յարիշ, Sadak?, Kormyazhka?, Agumbulyak?, Կուրբանի, Timanka?, Չակմագուշ, Elga? և Elbulak?
Երկիր	Բաշկորտոստան
Երկրամաս	Բաշկորտոստան
Ջրահավաք	Վոլգայի ավազան

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

07:26, 2 Օգոստոսի 2016-ի տարբերակ

Դյոմա (բաշկիրերեն՝ Күгиҙел Дим ), գետ Բաշկորտոստանում և Օրենբուրգի մարզում, Բելայա գետի ձախ վտակը (Կամայի ավազան)^[1]:

Անվան ստուգաբանություն

Ա. Կամալովի ենթադրությամբ գետի անունը ծագում է բաշկիրերեն «դիմ» բառից, որ նշանակում է ճահճուտ, գետի խոր հատված^[2]^[3]: Գետի մեկ ուրիշ անվանում՝ «Կուկ-Իդելմ», բառացի նշանակում է կապույտ, երկնային գետ, ինչը ջրային տարածքների քիչ տարածում ունեցող անվանում է, որ կազմված է գույն + գետ կաղապարով։ Անվան այդպիսի կառուցվածք ունեն Ագիդել` սպիտակ գետ և Կարաիդել` սև գետ անունները^[4]:

Հոսանք

Դյոման սկիզբ է առնում Օբշի Սիրտի (ռուս.՝ О́бщий Сырт) բարձունքներից՝ Ֆյոդորովսկի շրջանի Ալյոշկինո գյուղից 2կմ հյուսիս-արևելք։ Հոսում է Օրենբուրգի շրջանով և կրկին Բաշկորտոստանով։ Երկարությունը 535 կմ է, ավազանի մակերեսը՝ 12.800 կմ²: Դյոման հոսում է ընդարձակ հարթավայրով։ Գետի ափին գտվում է Դավլեկանովո քաղաքը։

Օրենբուրգի շրջանում գետն ունի 28 վտակ, որոնցից 11-ը՝ 10-ից ավելի կիլոմետր երկարությամբ։ Հիմնական վտակներն են Բալշոյ Իզյակ, Տյատեր, Սադակ, Ուդրյակ։

Դյոման Ուֆա քաղաքի մոտ ձախից թափվում է Բելայա գետը։ Այդ շրջանը կրում է «Դյոմա» անունը։

Վտակներ

Բակալկա
Գայնի
Կիզիյազ
Մենեուզ
Միյակի
Սադակ
Տյատեր
Ուդրյակ
Ույազի

Գետաբերան

Ներկայիս գետաբերանը արհեստական է։ Բելայա գետի հոսանքից վերև այն տեղափոխվել է 19-րդ դարի վերջին՝ երկաթուղային կամուրջ կառուցելու ժամանակ։ Հունը թեքել են այնպես, որ այն չհատի երկաթուղին։ Դրա միջոցով ազատվեցին գետի վրա լրացուցիչ կամուրջ կառուցելուց։

Հին գետաբերանը գտնվել է ավելի ցածր վայրում։ Հին գետաբերանի տեղում առաջացել են մի շարք լճեր^[5]:

1 — Բելայա գետ, 2 — Ուֆա գետ, 3 — Դյոմա գետ, 3А — Դյոմայի հին հուհը, 4 — Սուտոլոկա գետ, 5 — Շուգուրովկա գետ
Բելայա գետի ավազան

Աղբյուրներ

Վ. Ա. Բալկով, Բաշկիրիայի ռեսուրսները, Ուֆա, 1978
Օրենբուրգի շրջանի ջրային օբյեկտների վիճակի տեղեկատու, 2010

Ծանոթագրություններ

↑ Статья в Башкирской энциклопедии Կաղապար:Ref-ba
↑ Словарь топонимов Республики Башкортостан. Уфа: Китап, 2002. — 256 с. — С.63.
↑ Матвеев А. К. Географические названия Урала: Топонимический словарь. — Екатеринбург: ИД «Сократ», 2008. — 352 с.— С.77.
↑ Ономастика Востока. Институт востоковедения АН СССР, Институт этнографии имени Н. Н. Миклухо-Маклая, Изд-во «Наука», Глав. ред. восточной лит-ры, 1980, стр. 99
↑ Бельские просторы: Вадим Марушин. Уфа далекая и близкая.

[1] Статья в Башкирской энциклопедии Կաղապար:Ref-ba

[2] Словарь топонимов Республики Башкортостан. Уфа: Китап, 2002. — 256 с. — С.63.

[3] Матвеев А. К. Географические названия Урала: Топонимический словарь. — Екатеринбург: ИД «Сократ», 2008. — 352 с.— С.77.

[4] Ономастика Востока. Институт востоковедения АН СССР, Институт этнографии имени Н. Н. Миклухо-Маклая, Изд-во «Наука», Глав. ред. восточной лит-ры, 1980, стр. 99

[5] Бельские просторы: Вадим Марушин. Уфа далекая и близкая.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Տող 31. / Տող 31. @@
 == Անվան ստուգաբանություն ==
-Ա. Կամալովի ենթադրությամբ գետի անունը ծագում է բաշկիրերեն «դիմ» բառից, որ նշանակում է ճահճուտ, գետի խոր հատված<ref>Словарь топонимов Республики Башкортостан. Уфа: Китап, 2002. — 256 с. — С.63.</ref><ref>''Матвеев А. К.'' Географические названия Урала: Топонимический словарь. — Екатеринбург: ИД «Сократ», 2008. — 352 с.— С.77.</ref>: Գետի մեկ ուրիշ անվանում՝ «Կուկ-Իդելմ», բառացի նշանակում է կապույտ, երկնային գետ, ինչը ջրային տարածքների քիչ տարածում ունեցող անվանում է, որ կազմված է գույն + գետ կաղապարով: Անվան այդպիսի կառուցվածք ունեն [[Բելայա (Կամայի վտակ)|Ագիդել]]` սպիտակ գետ և [[Ուրան (գետ)|Կարաիդել]]` սև գետ անունները<ref>Ономастика Востока. Институт востоковедения АН СССР, Институт этнографии имени Н. Н. Миклухо-Маклая, Изд-во «Наука», Глав. ред. восточной лит-ры, 1980, стр. 99</ref>:
+Ա. Կամալովի ենթադրությամբ գետի անունը ծագում է բաշկիրերեն «դիմ» բառից, որ նշանակում է ճահճուտ, գետի խոր հատված<ref>Словарь топонимов Республики Башкортостан. Уфа: Китап, 2002. — 256 с. — С.63.</ref><ref>''Матвеев А. К.'' Географические названия Урала: Топонимический словарь. — Екатеринбург: ИД «Сократ», 2008. — 352 с.— С.77.</ref>: Գետի մեկ ուրիշ անվանում՝ «Կուկ-Իդելմ», բառացի նշանակում է կապույտ, երկնային գետ, ինչը ջրային տարածքների քիչ տարածում ունեցող անվանում է, որ կազմված է գույն + գետ կաղապարով։ Անվան այդպիսի կառուցվածք ունեն [[Բելայա (Կամայի վտակ)|Ագիդել]]` սպիտակ գետ և [[Ուրան (գետ)|Կարաիդել]]` սև գետ անունները<ref>Ономастика Востока. Институт востоковедения АН СССР, Институт этнографии имени Н. Н. Миклухо-Маклая, Изд-во «Наука», Глав. ред. восточной лит-ры, 1980, стр. 99</ref>:
 == Հոսանք ==
-Դյոման սկիզբ է առնում Օբշի Սիրտի ({{lang-ru|О́бщий Сырт}}) բարձունքներից՝ [[Ֆյոդորովսկի շրջան (Բաշկորտոստան)|Ֆյոդորովսկի շրջան]]ի [[Ալյոշկինո (գյուղ, Ֆյոդորովսկի շրջան)|Ալյոշկինո]] գյուղից 2կմ հյուսիս-արևելք: Հոսում է Օրենբուրգի շրջանով և կրկին Բաշկորտոստանով: Երկարությունը 535 կմ է, ավազանի մակերեսը՝ 12.800 կմ²: Դյոման հոսում է ընդարձակ հարթավայրով: Գետի ափին գտվում է [[Դավլեկանովո]] քաղաքը:
+Դյոման սկիզբ է առնում Օբշի Սիրտի ({{lang-ru|О́бщий Сырт}}) բարձունքներից՝ [[Ֆյոդորովսկի շրջան (Բաշկորտոստան)|Ֆյոդորովսկի շրջան]]ի [[Ալյոշկինո (գյուղ, Ֆյոդորովսկի շրջան)|Ալյոշկինո]] գյուղից 2կմ հյուսիս-արևելք։ Հոսում է Օրենբուրգի շրջանով և կրկին Բաշկորտոստանով։ Երկարությունը 535 կմ է, ավազանի մակերեսը՝ 12.800 կմ²: Դյոման հոսում է ընդարձակ հարթավայրով։ Գետի ափին գտվում է [[Դավլեկանովո]] քաղաքը։
-Օրենբուրգի շրջանում գետն ունի 28 վտակ, որոնցից 11-ը՝ 10-ից ավելի կիլոմետր երկարությամբ: Հիմնական վտակներն են Բալշոյ Իզյակ, Տյատեր, Սադակ, Ուդրյակ:
+Օրենբուրգի շրջանում գետն ունի 28 վտակ, որոնցից 11-ը՝ 10-ից ավելի կիլոմետր երկարությամբ։ Հիմնական վտակներն են Բալշոյ Իզյակ, Տյատեր, Սադակ, Ուդրյակ։
-Դյոման [[Ուֆա]] քաղաքի մոտ ձախից թափվում է Բելայա գետը: Այդ շրջանը կրում է «Դյոմա» անունը:
+Դյոման [[Ուֆա]] քաղաքի մոտ ձախից թափվում է Բելայա գետը։ Այդ շրջանը կրում է «Դյոմա» անունը։
 == Վտակներ ==
@@ Տող 52. / Տող 52. @@
 == Գետաբերան ==
-Ներկայիս գետաբերանը արհեստական է: Բելայա գետի հոսանքից վերև այն տեղափոխվել է [[19-րդ դար]]ի վերջին՝ երկաթուղային կամուրջ կառուցելու ժամանակ: Հունը թեքել են այնպես, որ այն չհատի երկաթուղին: Դրա միջոցով ազատվեցին գետի վրա լրացուցիչ կամուրջ կառուցելուց:
+Ներկայիս գետաբերանը արհեստական է։ Բելայա գետի հոսանքից վերև այն տեղափոխվել է [[19-րդ դար]]ի վերջին՝ երկաթուղային կամուրջ կառուցելու ժամանակ։ Հունը թեքել են այնպես, որ այն չհատի երկաթուղին։ Դրա միջոցով ազատվեցին գետի վրա լրացուցիչ կամուրջ կառուցելուց։
-Հին գետաբերանը գտնվել է ավելի ցածր վայրում: Հին գետաբերանի տեղում առաջացել են մի շարք լճեր<ref>[[Бельские просторы]]: [http://www.hrono.ru/text/2004/marush10_04.html ''Вадим Марушин.'' Уфа далекая и близкая.]</ref>:
+Հին գետաբերանը գտնվել է ավելի ցածր վայրում։ Հին գետաբերանի տեղում առաջացել են մի շարք լճեր<ref>[[Бельские просторы]]: [http://www.hrono.ru/text/2004/marush10_04.html ''Вадим Марушин.'' Уфа далекая и близкая.]</ref>:
 <gallery widths=300px heights=250px>
 Պատկեր:Ufa peninsula.svg|1 — [[Բելայա (Կամայի վտակ)|Բելայա գետ]], 2 — [[Ուֆա (գետ)|Ուֆա գետ]], 3 — Դյոմա գետ, 3А — Դյոմայի հին հուհը, 4 — Սուտոլոկա գետ, 5 — Շուգուրովկա գետ