«Բանդար Սերի Բեգավան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 43. Տող 43.
| կլիմա = [[Արևադարձային կլիմա|Արևադարձային]]
| կլիմա = [[Արևադարձային կլիմա|Արևադարձային]]
| պաշտոնական լեզու =
| պաշտոնական լեզու =
| բնակչություն = 140 000
| բնակչություն = 50 000
| մարդահամարի թվական = 2010
| մարդահամարի թվական = 2015
| խտություն = 272
| խտություն = 1 395
| ագլոմերացիա = 280 000
| ագլոմերացիա = 279 924
| ազգային կազմ = [[Մալայացիներ]], [[չինացիներ]], [[հնդիկներ]] և այլն
| ազգային կազմ = [[Մալայացիներ]], [[չինացիներ]], [[հնդիկներ]] և այլն
| կրոնական կազմ = [[Իսլամ]], [[Բուդդայականություն]], [[Քրիստոնեություն]], [[Աթեիզմ]]
| կրոնական կազմ = [[Իսլամ]], [[Բուդդայականություն]], [[Քրիստոնեություն]], [[Աթեիզմ]]
Տող 61. Տող 61.
| կայք =http://www.municipal-bsb.gov.bn/
| կայք =http://www.municipal-bsb.gov.bn/
}}
}}
'''Բանդար Սերի Բեգավան''' ([[մալայերեն]] ''Bandar Seri Begawan''), [[Բրունեյ]] պետության մայրաքաղաքն ու խոշորագույն քաղաքը։ Գտնվում է Կալիմանտան կղզում, ունի արևադարձային կլիմա, ավտոմոբիլային ուղիներով կապված է երկրի շրջանների հետ։ Ունի միջազգային օդանավակայան։
'''Բանդար Սերի Բեգավան''' ([[մալայերեն]]՝ ''Bandar Seri Begawan''), [[Բրունեյ]] պետության մայրաքաղաքն ու խոշորագույն քաղաքը։ Գտնվում է [[Կալիմանտան]] կղզում, ունի հասարակածային կլիմա, ավտոմոբիլային ուղիներով կապված է երկրի շրջանների հետ։ Ունի միջազգային [[օդանավակայան]]։

== Պատմություն ==
[[Բրունեյ (գետ)|Բրունեյ]] գետի ափին բնակավայրերն ի հայտ են եկել դեռևս [[7-րդ դար]]ում: Մինչ [[1970]] թվականը քաղաքը կրում էր Բրունեյ անվանումը<ref name="off_history">[http://www.municipal-bsb.gov.bn/History_of_Bandar_Seri_Begawan.html История города на официальном сайте]</ref>:

Իր պատմության ընթացքում քաղաքի դիրքը փոխվել է երեք անգամ՝ առաջին բնակավայրերը այժմյան դիրքը գրավելուց առաջ գտնվել են Կոտա Բատույում, այնուհետև՝ Կամպոնգ Այերում<ref name="off_history" />:

[[1920]] թվականին բնակավայրը ստացել է պաշտոնական քաղաքի կարգավիճակը և դարձել բրիտանական տերությունների կենտրոնը: [[1970]] թվականի [[հոկտեմբերի 5]]-ին Բրունեյի նախկին սուլթան [[Օմար Ալի Սայֆուդին]]ի պատվին վերանվանվել է Բանդար Սերի Բեգավան, ինչը [[մալայերեն]]ից թարգմանաբար նշանակում է «''Նորին Գերազանցության քաղաք''»<ref name="off_history" /><ref>{{БРЭ|Бандар-Сери-Бегаван|id=1849697|автор=Н. А. Гожева, Э. М. Гуревич, Л. Ф. Пахомова|том= 2|страницы= 749—750}}</ref>:

Ժամանակակից պատմության ընթացքում քաղաքի տարածքը մեծանում էր վեց անգամ՝ [[1931]], [[1936]], [[1940]], [[1949]], [[1956]] թվականներին<ref name="off_history" />: [[2007]] թվականի [[օգոստոսի 1]]-ին Բրունեյի սուլթանը հավանություն է տվել քաղաքի մակերեսի ընդլայնումը 12,87 կմ²-ից մինչև 100,36 կմ²:

== Աշխարհագրություն ==
Բանդար Սերի Բեգավանը գտնվում է [[Մալայան արշիպելագ]]ի [[Կալիմանտան]] կղզում: Այն տեղակայված է Բրունեյ գետի հյուսիսային ափին: [[Աշխարհագրական կոորդինատներ]]ն են՝ 4°53'25"N, 114°56'32"E:

== Կլիմա ==
Քաղաքի կլիման [[Հասարակածային կլիմա|հասարակածային]] է, խոնավ<ref>{{cite book|author=Encyclopaedia Britannica, Inc|title=Britannica Student Encyclopedia|url=https://books.google.com/books?id=6IOKAwAAQBAJ&pg=RA1-PA137|date=1 May 2014|publisher=Encyclopedia Britannica, Inc.|isbn=978-1-62513-172-0|pages=1–}}</ref>, տեղումները թափվում են ամբողջ տարվա ընթացքում, ընդհանուր առմամբ տարեկան մոտ 2000 մմ: Ամսեկան միջին ջերմաստիճանը կազմում է +26...+28 ˚C:
{{Եղանակի Աղյուսակ
|location = Բանդար Սերի Բեգավան
|metric first = Yes
|single line = Yes
|collapsed =
|Jan record high C = 33.9
|Feb record high C = 35.3
|Mar record high C = 38.3
|Apr record high C = 37.6
|May record high C = 36.4
|Jun record high C = 35.5
|Jul record high C = 35.7
|Aug record high C = 36.6
|Sep record high C = 35.5
|Oct record high C = 34.7
|Nov record high C = 34.5
|Dec record high C = 36.2
|year record high C = 38.3
|Jan high C = 30.4
|Feb high C = 30.7
|Mar high C = 31.9
|Apr high C = 32.5
|May high C = 32.6
|Jun high C = 32.5
|Jul high C = 32.3
|Aug high C = 32.4
|Sep high C = 32.0
|Oct high C = 31.6
|Nov high C = 31.4
|Dec high C = 31.0
|year high C = 31.8
|Jan low C = 23.3
|Feb low C = 23.3
|Mar low C = 23.5
|Apr low C = 23.7
|May low C = 23.7
|Jun low C = 23.4
|Jul low C = 23.0
|Aug low C = 23.1
|Sep low C = 23.1
|Oct low C = 23.2
|Nov low C = 23.2
|Dec low C = 23.2
|year low C = 23.3
|Jan record low C = 18.4
|Feb record low C = 18.9
|Mar record low C = 19.4
|Apr record low C = 20.5
|May record low C = 20.3
|Jun record low C = 19.2
|Jul record low C = 19.1
|Aug record low C = 19.4
|Sep record low C = 19.6
|Oct record low C = 20.5
|Nov record low C = 18.8
|Dec record low C = 19.5
|year record low C = 18.4
|rain colour = green
|Jan rain mm = 292.6
|Feb rain mm = 158.9
|Mar rain mm = 118.7
|Apr rain mm = 189.4
|May rain mm = 234.9
|Jun rain mm = 210.1
|Jul rain mm = 225.9
|Aug rain mm = 226.6
|Sep rain mm = 264.4
|Oct rain mm = 312.3
|Nov rain mm = 339.9
|Dec rain mm = 339.6
|year rain mm = 2913.3
|Jan rain days = 16
|Feb rain days = 12
|Mar rain days = 11
|Apr rain days = 16
|May rain days = 18
|Jun rain days = 16
|Jul rain days = 16
|Aug rain days = 16
|Sep rain days = 19
|Oct rain days = 21
|Nov rain days = 23
|Dec rain days = 21
|Jan sun = 196
|Feb sun = 191
|Mar sun = 225
|Apr sun = 239
|May sun = 236
|Jun sun = 210
|Jul sun = 222
|Aug sun = 218
|Sep sun = 199
|Oct sun = 206
|Nov sun = 205
|Dec sun = 211
|year sun = 2558
|source 1 = [[World Meteorological Organisation]]<ref>
{{cite web
| title = World Weather Information Service - Bandar Seri Begawan
| url = http://www.worldweather.org/023/c00095.htm
| publisher = World Meteorological Organisation
| accessdate = 14 May 2010}}</ref>
|source 2 = NOAA (sun and extremes 1961−1990)<ref name="NOAA">{{cite web
| url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG__V/BP/96315.TXT
| title = Brunei Darussalam Climate Normals 1961−1990
| publisher = National Oceanic and Atmospheric Administration
| accessdate = 29 November 2013}}</ref>
|date = August 2010
}}

== Տրանսպորտ ==
Բրունեյի մայրաքաղաքը երկրի արևմտյան հատվածի հետ միանում է ավտոմոբիլային ճանապարհներով: Արևելյան հատվածը առանձնանում է [[ծոց]]ով, այնտեղ կարելի է հասնել կամ ծովային ճանապարհով, կամ [[Մալայզիա]]յի տարածքով:

Բրունեյի միջազգային օդանավակայանը գտնվում է քաղաքի կենտրոնից 11 կմ հեռավորության վրա: Այն սպասարկում է ամբողջ պետությունը:
Ջրային տրանսպորտը ներկայացված է [[կատեր]]ային տաքսիներով (տեղական անվանումը՝ ''պենամբանգ''), որոնք գետով երթևեկում են քաղաքի կենտրոնից մինչև [[Կամպոնգ Այեր]]ը: Բացի այդ, կատերները կապում են մայրաքաղաքը [[Բանգար]] և [[Լիմբանգ]] քաղաքների հետ:

== Տեսարժան վայրեր ==
Քաղաքում կան բազմաթիվ պատմական և մշակութային տեսարժան վայրեր՝ ներառյալ Օմար Ալի Սայֆուդինի մզկիթը, արքայական դամբարանները, պալատները և բազմաթիվ [[թանգարան]]ները, այդ թվում [[Բրունեյի ազգային թանգարան]]ը:

Քաղաքի սահմանների մեջ է մտնում նաև ցցագերանների վրա կառուցված Կամպոնգ Այեր գյուղը, որը գետի երկայնությամբ ձգվում է ավելի քան 8 կմ: Գյուղում բնակվում են արհեստավորներ, որոնց արվեստը ներկայացված է տեղական [[պատկերասրահ]]ում:

Քաղաքային պարկերի թվում առաջին հերթին մեծ հետաքրքրություն է առաջացնում Պերսիարան Դամուան պարկը, որտեղ ներկայացված են [[Հարավ-արևելյան Ասիայի պետությունների ասոցիացիա]]յի մեջ մտնող պետությունների ներկայացուցիչների կողմից ստեղծված քանդակները: Այստեղ կարելի է տեսնել նաև [[երկարաքիթ կապիկ]]ներ, ինչպես նաև [[կապիկներ]]ի այնպիսի տեսակներ, որոնք բնակվում են միայն Կալիմանտան կղզում:

== Հայտնի մարդիկ ==
[[Պենգիրան Անակ Սարա]] (ծնվել է 1987 թվականին) – Բրունեյի արքայադուստր, թագաժառանգի կինը:

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}


{{Ասիական երկրների մայրաքաղաքներ}}
{{Ասիական երկրների մայրաքաղաքներ}}

11:45, 16 Հուլիսի 2016-ի տարբերակ

Քաղաք
Բանդար Սերի Բեգավան
بندر سري بڬاوان
ԵրկիրԲրունեյ Բրունեյ
Հիմնադրված է1920 թ.
Այլ անվանումներԲանդար-Բրունեյ, Բանդար-թաուն
Մակերես100,36 կմ²
ԲԾՄ925 մ
Կլիմայի տեսակԱրևադարձային
Բնակչություն50 000 մարդ (2015)
Խտություն1 395 մարդ/կմ²
Ագլոմերացիա279 924
Ազգային կազմՄալայացիներ, չինացիներ, հնդիկներ և այլն
Կրոնական կազմԻսլամ, Բուդդայականություն, Քրիստոնեություն, Աթեիզմ
Ժամային գոտիUTC+8
Հեռախոսային կոդ+673
Պաշտոնական կայքmunicipal-bsb.gov.bn
Բանդար Սերի Բեգավան (Բրունեյ)##
Բանդար Սերի Բեգավան (Բրունեյ)

Բանդար Սերի Բեգավան (մալայերեն՝ Bandar Seri Begawan), Բրունեյ պետության մայրաքաղաքն ու խոշորագույն քաղաքը։ Գտնվում է Կալիմանտան կղզում, ունի հասարակածային կլիմա, ավտոմոբիլային ուղիներով կապված է երկրի շրջանների հետ։ Ունի միջազգային օդանավակայան։

Պատմություն

Բրունեյ գետի ափին բնակավայրերն ի հայտ են եկել դեռևս 7-րդ դարում: Մինչ 1970 թվականը քաղաքը կրում էր Բրունեյ անվանումը[1]:

Իր պատմության ընթացքում քաղաքի դիրքը փոխվել է երեք անգամ՝ առաջին բնակավայրերը այժմյան դիրքը գրավելուց առաջ գտնվել են Կոտա Բատույում, այնուհետև՝ Կամպոնգ Այերում[1]:

1920 թվականին բնակավայրը ստացել է պաշտոնական քաղաքի կարգավիճակը և դարձել բրիտանական տերությունների կենտրոնը: 1970 թվականի հոկտեմբերի 5-ին Բրունեյի նախկին սուլթան Օմար Ալի Սայֆուդինի պատվին վերանվանվել է Բանդար Սերի Բեգավան, ինչը մալայերենից թարգմանաբար նշանակում է «Նորին Գերազանցության քաղաք»[1][2]:

Ժամանակակից պատմության ընթացքում քաղաքի տարածքը մեծանում էր վեց անգամ՝ 1931, 1936, 1940, 1949, 1956 թվականներին[1]: 2007 թվականի օգոստոսի 1-ին Բրունեյի սուլթանը հավանություն է տվել քաղաքի մակերեսի ընդլայնումը 12,87 կմ²-ից մինչև 100,36 կմ²:

Աշխարհագրություն

Բանդար Սերի Բեգավանը գտնվում է Մալայան արշիպելագի Կալիմանտան կղզում: Այն տեղակայված է Բրունեյ գետի հյուսիսային ափին: Աշխարհագրական կոորդինատներն են՝ 4°53'25"N, 114°56'32"E:

Կլիմա

Քաղաքի կլիման հասարակածային է, խոնավ[3], տեղումները թափվում են ամբողջ տարվա ընթացքում, ընդհանուր առմամբ տարեկան մոտ 2000 մմ: Ամսեկան միջին ջերմաստիճանը կազմում է +26...+28 ˚C:

Բանդար Սերի Բեգավանի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F) 33.9
(93)
35.3
(95.5)
38.3
(100.9)
37.6
(99.7)
36.4
(97.5)
35.5
(95.9)
35.7
(96.3)
36.6
(97.9)
35.5
(95.9)
34.7
(94.5)
34.5
(94.1)
36.2
(97.2)
38.3
(100.9)
Միջին բարձր °C (°F) 30.4
(86.7)
30.7
(87.3)
31.9
(89.4)
32.5
(90.5)
32.6
(90.7)
32.5
(90.5)
32.3
(90.1)
32.4
(90.3)
32.0
(89.6)
31.6
(88.9)
31.4
(88.5)
31.0
(87.8)
31.8
(89.2)
Միջին ցածր °C (°F) 23.3
(73.9)
23.3
(73.9)
23.5
(74.3)
23.7
(74.7)
23.7
(74.7)
23.4
(74.1)
23.0
(73.4)
23.1
(73.6)
23.1
(73.6)
23.2
(73.8)
23.2
(73.8)
23.2
(73.8)
23.3
(73.9)
Ռեկորդային ցածր °C (°F) 18.4
(65.1)
18.9
(66)
19.4
(66.9)
20.5
(68.9)
20.3
(68.5)
19.2
(66.6)
19.1
(66.4)
19.4
(66.9)
19.6
(67.3)
20.5
(68.9)
18.8
(65.8)
19.5
(67.1)
18.4
(65.1)
Անձրևի տեղումներ մմ (դյույմ) 292.6
(11.52)
158.9
(6.256)
118.7
(4.673)
189.4
(7.457)
234.9
(9.248)
210.1
(8.272)
225.9
(8.894)
226.6
(8.921)
264.4
(10.409)
312.3
(12.295)
339.9
(13.382)
339.6
(13.37)
2913,3
(114,697)
Միջ. անձրևոտ օրեր 16 12 11 16 18 16 16 16 19 21 23 21 205
Միջին ամսական արևային ժամ 196 191 225 239 236 210 222 218 199 206 205 211 2558
Աղբյուր #1: World Meteorological Organisation[4]
Աղբյուր #2: NOAA (sun and extremes 1961−1990)[5]

Տրանսպորտ

Բրունեյի մայրաքաղաքը երկրի արևմտյան հատվածի հետ միանում է ավտոմոբիլային ճանապարհներով: Արևելյան հատվածը առանձնանում է ծոցով, այնտեղ կարելի է հասնել կամ ծովային ճանապարհով, կամ Մալայզիայի տարածքով:

Բրունեյի միջազգային օդանավակայանը գտնվում է քաղաքի կենտրոնից 11 կմ հեռավորության վրա: Այն սպասարկում է ամբողջ պետությունը: Ջրային տրանսպորտը ներկայացված է կատերային տաքսիներով (տեղական անվանումը՝ պենամբանգ), որոնք գետով երթևեկում են քաղաքի կենտրոնից մինչև Կամպոնգ Այերը: Բացի այդ, կատերները կապում են մայրաքաղաքը Բանգար և Լիմբանգ քաղաքների հետ:

Տեսարժան վայրեր

Քաղաքում կան բազմաթիվ պատմական և մշակութային տեսարժան վայրեր՝ ներառյալ Օմար Ալի Սայֆուդինի մզկիթը, արքայական դամբարանները, պալատները և բազմաթիվ թանգարանները, այդ թվում Բրունեյի ազգային թանգարանը:

Քաղաքի սահմանների մեջ է մտնում նաև ցցագերանների վրա կառուցված Կամպոնգ Այեր գյուղը, որը գետի երկայնությամբ ձգվում է ավելի քան 8 կմ: Գյուղում բնակվում են արհեստավորներ, որոնց արվեստը ներկայացված է տեղական պատկերասրահում:

Քաղաքային պարկերի թվում առաջին հերթին մեծ հետաքրքրություն է առաջացնում Պերսիարան Դամուան պարկը, որտեղ ներկայացված են Հարավ-արևելյան Ասիայի պետությունների ասոցիացիայի մեջ մտնող պետությունների ներկայացուցիչների կողմից ստեղծված քանդակները: Այստեղ կարելի է տեսնել նաև երկարաքիթ կապիկներ, ինչպես նաև կապիկների այնպիսի տեսակներ, որոնք բնակվում են միայն Կալիմանտան կղզում:

Հայտնի մարդիկ

Պենգիրան Անակ Սարա (ծնվել է 1987 թվականին) – Բրունեյի արքայադուստր, թագաժառանգի կինը:

Ծանոթագրություններ

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 История города на официальном сайте
  2. Бандар-Сери-Бегаван / Н. А. Гожева, Э. М. Гуревич, Л. Ф. Пахомова // Анкилоз — Банка. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 749—750. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 2). — ISBN 5-85270-330-3.
  3. Encyclopaedia Britannica, Inc (1 May 2014). Britannica Student Encyclopedia. Encyclopedia Britannica, Inc. էջեր 1–. ISBN 978-1-62513-172-0.
  4. «World Weather Information Service - Bandar Seri Begawan». World Meteorological Organisation. Վերցված է 14 May 2010-ին.
  5. «Brunei Darussalam Climate Normals 1961−1990». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 29 November 2013-ին.