«Նարիման Նարիմանով»–ի խմբագրումների տարբերություն

	Նարիման Նարիմանով; Nəriman Nərimanov
Դրոշ	Անդրկովկասի ԽՖՍՀ ներկայացուցիչը ԽՍՀՄ կենտկոմում
30 դեկտեմբերի 1922 — 19 մարտի 1925
Նախորդող	պաշտոնը հիմնադրվել է
Հաջորդող	Ղազանֆար Մուսաբեյով
Դրոշ	Անդրկովկասի ԽՖՍՀ Միութենական խորհրդի նախագահ
12 մարտի 1922 — 13 դեկտեմբերի 1922
Նախորդող	պաշտոնը հիմնադրվել է
Դրոշ	Ադրբեջանական ԽՍՀ Ժողկոմխորհի նախագահ
28 ապրիլի 1920 — 6 մայիսի 1922
Նախորդող	պաշտոնը հիմնադրվել է
Հաջորդող	Ղազանֆար Մուսաբեյով
Դրոշ	Ադրբեջանական ԽՍՀ Ժամանակավոր կառավարության նախագահ
28 ապրիլի 1920 — 1921
Նախորդող	պաշտոնը հիմնադրվել է
Հաջորդող	պաշտոնը լուծարվել է
Դրոշ	Ադրբեջանական ԽՍՀ Հեղկոմի նախագահ
28 ապրիլի 1920 — 6 մայիսի 1921
Նախորդող	պաշտոնը հիմնադրվել է
Հաջորդող	Միրզա Դավուդ Հուսեյնով
Կուսակցություն՝	«Հումմեթ» կազմակերպություն, ; Ադրբեջանական կոմկուս
Կրթություն՝	Անդրկովկասյան ուսուցչական սեմինարիա և Օդեսայի ազգային համալսարան
Մասնագիտություն՝	բժիշկ-թերապևտ
Դավանանք	իսլամ
Ծննդյան օր	1870 թվականի ապրիլի 2
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Վախճանի օր	1925 թվականի մարտի 19
Վախճանի վայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Թաղված	Կրեմլի պատի պանթեոն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն, Ադրբեջանական ԽՍՀ և ԽՍՀՄ
Հայր	Նաջաֆ Քերբելայի
Մայր	Հելիմե խանում
Ամուսին	Գյուլսում Ալիևա
Զավակներ	Նաջաֆ Նարիմանով
Ինքնագիր
Պարգևներ	; և
Nariman Narimanov

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

07:54, 16 Մայիսի 2016-ի տարբերակ

Նարիմանով Նարիման Քյորբալլահ Նաջաֆ օղլի (ադրբ.՝ Nərimanov Nəriman Kərbəlayi Nəcəf oğlu, 1870 թվականի ապրիլի 2,Թիֆլիս-1925 թվականի մարտի 19, Մոսկվա), ԽՍՀՄ պետական և կուսակցական գործիչ, գրող, հրապարակախոս։ Կոմունիստական կուսակցության անդամ 1905 թվականից։

Կենսագրություն

Ավարտել է Օդեսայի Նովոռոսիյսկի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը (1908)։ 1905 թվականին ընդունվել է «Հումմեթ» կազմակերպության շարքերը, զբաղվել հրապարակախոսական գործունեությամբ, ադրբեջաներեն է թարգմանել ՌՍԴԲԿ ծրագիրը։ 1909 թվականին ձերբակալվել է և աքսորվել Աստրախան։ 1913 թվականին կուսակցական աշխատանք է կատարել Բաքվում։ 1917 թվականին Նարիմանովը «Հումմեթ»-ի կոմիտեի նախագահն էր, ՌՍԴԲ(բ) կ Բաքվի կոմիտեի անդամ, «Հումմեթ» թերթի խմբագիրը։ 1918 թվականի գարնանը դարձել է Բաքվի ժողկոմխորհի քաղաքային տնտեսության կոմիսար։ 1919 թվականին աշխատել է ՌԽՖՍՀ արտգործմինիստրությունում (Մերձավորարևելյան բաժնի վարիչ, ժողկոմի տեղակալ)։ 1920 թվականին Նարիմանովը Ադրբեջանի Հեղկոմի, ապա Ադրբեջանական ԽՍՀ ժողկոմխորհի նախագահն էր։

Գործունեություն

1920 թվականի նոյեմբերի 30-ին, ստանալով Հայաստանի խորհրդայնացման լուրը (29 նոյեմբերի), հանդես է եկել պաշտոնական հայտարարությամբ, ըստ որի Խորհրդային Ադրբեջանի կառավարությունը մինչ այդ Դաշնակցական Հայաստանի հետ ունեցած տարածքային վեճերը չեղյալ է հայտարարում, և վիճելի տարածքները (Նախիջևան, Զանգեզուր, Ղարաբաղ) այսուհետ հայտարարում է Խորհրդային Հայաստանի անբաժան մասերը։ Սակայն Ալեքսանդրապոլի պայմանագրի համաձայն դաշնակցական կառավարությունն անձամբ հրաժարվում է բազմաթիվ հայկական գավառներից, իսկ Խորհրդային Հայաստանում սկսելով փետրվարյան ապստամբությունը, խիստ բացասական է ազդում Մոսկվայում տեղի ունեցող խորհրդա-թուրքական բանակցությունների վրա։ Արդյունքում կնքվում է Մոսկվայի պայմանագիրը, որով Նախիջևանն արդեն իսկ անցնում է Ադրբեջանին։ Նույն ճակատագրին է արժանանում նաև Արցախը, իսկ Սյունիքում Գարեգին Նժդեհի գլխավորած Հայաստանի հետ վերամիավորման ազատագրական պայքարը նոր թափ է ստանում։

Արտաքին հարաբերություններ

Խորհրդային պատվիրակության կազմում Նարիմանովը մասնակցել է Ջենովայի կոնֆերանսին (1922)։ 1922 թվականից Անդրֆեդերացիայի Միութենական խորհրդի նախագահն էր և ԽՍՀՄ ԿԳԿ նախագահներից մեկը։ Եղել ԷՌԿ(բ) կ Կովկասյան բյուրոյի և կուսակցության Անդրկովկասյան երկրկոմի աևդամ, ՌԿ(բ) կ XII և XIII համագումարների պատգամավոր, ՌԿ(բ) կ ԿԿ անդամության թեկնածու։ Նարիմանովի նախաձեռնությամբ Ադրբեջանում բացվել է ադրբեջանական առաջին ժողովրդական գրադարան-ընթերցարանը (1894)։

Հիշատակ

Հեղինակ է ադրբեջաներեն և ռուսերեն լեզուների դասագրքերի, պատմական թեմայով գրված դրամաների և վեպերի։ Նրա գրականագիտական հոդվածները նվիրված են ռեալիզմի պրոբլեմներին։ Գրել է հուշեր Վ․ Ի․ Լենինի մասին։ Ադրբեջաներեն է թարգմանել Ն․ Վ․ Գոգոլի «Ռևիզոր»-ը։ Թաղված է Կարմիր հրապարակում՝ Կրեմլի պատի մոտ։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 204)։

@@ Տող 84. / Տող 84. @@
 '''Նարիմանով Նարիման Քյորբալլահ Նաջաֆ օղլի''' ({{lang-az|Nərimanov Nəriman Kərbəlayi Nəcəf oğlu}}, [[1870]] թվականի [[ապրիլի 2]],[[Թիֆլիս]]-[[1925]] թվականի [[մարտի 19]], [[Մոսկվա]]), ԽՍՀՄ պետական և կուսակցական գործիչ, [[գրող]], հրապարակախոս։ Կոմունիստական կուսակցության անդամ [[1905]] թվականից։
+== Կենսագրություն ==
 Ավարտել է [[Օդեսա]]յի Նովոռոսիյսկի համալսարանի բժշկական [[ֆակուլտետ]]ը ([[1908]])։ [[1905]] թվականին ընդունվել է «Հումմեթ» կազմակերպության շարքերը, զբաղվել հրապարակախոսական գործունեությամբ, ադրբեջաներեն է թարգմանել ՌՍԴԲԿ ծրագիրը։ [[1909]] թվականին ձերբակալվել է և աքսորվել [[Աստրախան]]։ [[1913]] թվականին կուսակցական աշխատանք է կատարել [[Բաքու|Բաքվու]]մ։ [[1917]] թվականին Նարիմանովը «Հումմեթ»-ի կոմիտեի [[նախագահ]]ն էր, ՌՍԴԲ(բ) կ Բաքվի կոմիտեի անդամ, «Հումմեթ» թերթի խմբագիրը։ [[1918]] թվականի [[Գարուն|գարնանը]] դարձել է Բաքվի ժողկոմխորհի քաղաքային տնտեսության կոմիսար։ [[1919]] թվականին աշխատել է [[ՌԽՖՍՀ]] արտգործմինիստրությունում (Մերձավորարևելյան բաժնի վարիչ, ժողկոմի տեղակալ)։ [[1920]] թվականին Նարիմանովը [[Ադրբեջան]]ի Հեղկոմի, ապա [[Ադրբեջանական ԽՍՀ]] ժողկոմխորհի նախագահն էր։
+== Գործունեություն ==
 [[Պատկեր:Narimanov iki bir.jpg|մինի|ձախից]]
 [[1920]] թվականի [[նոյեմբերի 30]]-ին, ստանալով Հայաստանի խորհրդայնացման լուրը ([[29 նոյեմբերի]]), հանդես է եկել պաշտոնական հայտարարությամբ, ըստ որի [[Խորհրդային Ադրբեջան]]ի կառավարությունը մինչ այդ ''[[Հայաստանի Հանրապետություն (1918-1920)|Դաշնակցական Հայաստանի]]'' հետ ունեցած տարածքային վեճերը չեղյալ է հայտարարում, և վիճելի տարածքները ([[Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետություն|Նախիջևան]], [[Սյունիքի մարզ|Զանգեզուր]], [[Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ|Ղարաբաղ]]) այսուհետ հայտարարում է [[Խորհրդային Հայաստան]]ի անբաժան մասերը։ Սակայն [[Ալեքսանդրապոլի պայմանագիր|Ալեքսանդրապոլի պայմանագրի]] համաձայն [[Հայ հեղափոխական Դաշնակցություն|դաշնակցական]] կառավարությունն անձամբ հրաժարվում է բազմաթիվ հայկական գավառներից, իսկ Խորհրդային Հայաստանում սկսելով [[փետրվարյան ապստամբություն]]ը, խիստ բացասական է ազդում [[Մոսկվա]]յում տեղի ունեցող խորհրդա-թուրքական բանակցությունների վրա։ Արդյունքում կնքվում է [[Մոսկվայի պայմանագիր (1921)|Մոսկվայի պայմանագիրը]], որով Նախիջևանն արդեն իսկ անցնում է Ադրբեջանին։ Նույն ճակատագրին է արժանանում նաև [[Արցախ նահանգ|Արցախը]], իսկ Սյունիքում [[Գարեգին Նժդեհ]]ի գլխավորած Հայաստանի հետ վերամիավորման ազատագրական պայքարը նոր թափ է ստանում։
+== Արտաքին հարաբերություններ ==
-Խորհրդային պատվիրակության կազմում Նարիմանովը մասնակցել է Ջենովայի կոնֆերանսին ([[1922]])։ [[1922]] թվականից [[Անդրկովկասի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետություն|Անդրֆեդերացիայի]] Միութենական խորհրդի նախագահն էր և [[ԽՍՀՄ]] ԿԳԿ նախագահներից մեկը։ Եղել ԷՌԿ(բ) կ [[Կովկաս]]յան բյուրոյի և կուսակցության [[Անդրկովկաս]]յան երկրկոմի աևդամ, ՌԿ(բ) կ XII և XIII համագումարների պատգամավոր, ՌԿ(բ) կ ԿԿ անդամության թեկնածու։ Նարիմանովի նախաձեռնությամբ Ադրբեջանում բացվել է ադրբեջանական առաջին ժողովրդական գրադարան-ընթերցարանը ([[1894]])։ Հեղինակ է [[ադրբեջաներեն]] և [[ռուսերեն]] [[լեզու]]ների դասագրքերի, պատմական թեմայով գրված [[դրամա]]ների և [[վեպ]]երի։ Նրա գրականագիտական [[հոդված]]ները նվիրված են ռեալիզմի պրոբլեմներին։ Գրել է հուշեր [[Լենին|Վ․ Ի․ Լենին]]ի մասին։ Ադրբեջաներեն է թարգմանել [[Նիկոլայ Գոգոլ|Ն․ Վ․ Գոգոլի]] «[[Ռևիզոր (կատակերգություն)|Ռևիզոր]]»-ը։ Թաղված է [[Կարմիր հրապարակ]]ում՝ [[Կրեմլ]]ի պատի մոտ։
+Խորհրդային պատվիրակության կազմում Նարիմանովը մասնակցել է Ջենովայի կոնֆերանսին ([[1922]])։ [[1922]] թվականից [[Անդրկովկասի Խորհրդային Ֆեդերատիվ Սոցիալիստական Հանրապետություն|Անդրֆեդերացիայի]] Միութենական խորհրդի նախագահն էր և [[ԽՍՀՄ]] ԿԳԿ նախագահներից մեկը։ Եղել ԷՌԿ(բ) կ [[Կովկաս]]յան բյուրոյի և կուսակցության [[Անդրկովկաս]]յան երկրկոմի աևդամ, ՌԿ(բ) կ XII և XIII համագումարների պատգամավոր, ՌԿ(բ) կ ԿԿ անդամության թեկնածու։ Նարիմանովի նախաձեռնությամբ Ադրբեջանում բացվել է ադրբեջանական առաջին ժողովրդական գրադարան-ընթերցարանը ([[1894]])։
+== Հիշատակ ==
+Հեղինակ է [[ադրբեջաներեն]] և [[ռուսերեն]] [[լեզու]]ների դասագրքերի, պատմական թեմայով գրված [[դրամա]]ների և [[վեպ]]երի։ Նրա գրականագիտական [[հոդված]]ները նվիրված են ռեալիզմի պրոբլեմներին։ Գրել է հուշեր [[Լենին|Վ․ Ի․ Լենին]]ի մասին։ Ադրբեջաներեն է թարգմանել [[Նիկոլայ Գոգոլ|Ն․ Վ․ Գոգոլի]] «[[Ռևիզոր (կատակերգություն)|Ռևիզոր]]»-ը։ Թաղված է [[Կարմիր հրապարակ]]ում՝ [[Կրեմլ]]ի պատի մոտ։
 {{ՀՍՀ|հատոր=8|էջ=204}}