«Մեքսիկայի անկախության պատերազմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
→‎Գրականություն: մանր-մունր, փոխարինվեց: → oգտվելով ԱՎԲ
չ փոխարինվեց: [[image: → [[Պատկեր: (2)
Տող 2. Տող 2.
|Ճակատամարտի անվանում = Մեքսիկայի անկախության պատերազմ
|Ճակատամարտի անվանում = Մեքսիկայի անկախության պատերազմ
|Հակամարտություն =
|Հակամարտություն =
|Պատկեր = [[image:Coat_of_arms_of_Mexico.svg|240px]]
|Պատկեր = [[Պատկեր:Coat_of_arms_of_Mexico.svg|240px]]
|Վերնագիր =
|Վերնագիր =
|Թվական = [[սեպտեմբերի 16]], [[1810]] – [[սեպտեմբերի 27]], [[1821]]
|Թվական = [[սեպտեմբերի 16]], [[1810]] – [[սեպտեմբերի 27]], [[1821]]
Տող 8. Տող 8.
|Արդյունք = Մեքսիկայի անկախության հռչակում
|Արդյունք = Մեքսիկայի անկախության հռչակում
|Հակառակորդ1 = {{դրոշավորում|Մեքսիկա}}
|Հակառակորդ1 = {{դրոշավորում|Մեքսիկա}}
|Հակառակորդ2 = [[image:Flag_of_Cross_of_Burgundy.svg|20px]] [[Իսպանական Կայսրություն]]
|Հակառակորդ2 = [[Պատկեր:Flag_of_Cross_of_Burgundy.svg|20px]] [[Իսպանական Կայսրություն]]
|Հրամանատար1 = [[Միգել Իդալգո]] <br> [[Խոսե Մարիա Մորելոս]] <br> [[Վիսենտե Հերորի]] <br> [[Ագուստին I]]
|Հրամանատար1 = [[Միգել Իդալգո]] <br> [[Խոսե Մարիա Մորելոս]] <br> [[Վիսենտե Հերորի]] <br> [[Ագուստին I]]
|Հրամանատար2 = [[Ֆրանսիսկո Վենեգաս]] <br> [[Խուան Ռուիս դե Ապոդոկա]] <br> [[Ֆելիքս դել Ռեի]]
|Հրամանատար2 = [[Ֆրանսիսկո Վենեգաս]] <br> [[Խուան Ռուիս դե Ապոդոկա]] <br> [[Ֆելիքս դել Ռեի]]

23:03, 13 Ապրիլի 2016-ի տարբերակ

Մեքսիկայի անկախության պատերազմ
Թվական սեպտեմբերի 16, 1810սեպտեմբերի 27, 1821
Վայր Մեքսիկա (Հյուսիսային Ամերիկա)
Արդյունք Մեքսիկայի անկախության հռչակում
Հակառակորդներ
Մեքսիկա Մեքսիկա Իսպանական Կայսրություն
Հրամանատարներ
Միգել Իդալգո
Խոսե Մարիա Մորելոս
Վիսենտե Հերորի
Ագուստին I
Ֆրանսիսկո Վենեգաս
Խուան Ռուիս դե Ապոդոկա
Ֆելիքս դել Ռեի
Կողմերի ուժեր
120 000 14 000
Կորուստներ
15 000 8000

Մեքսիկայի անկախության պատերազմ կամ Մեքսիկացի ժողովրդի ազգային-ազատագրական պայքարը անկախության համար, զինված հակամարտություն Մեքսիկայի ժողովրդի և Հարավային Ամերիկայի գաղութատեր Իսպանիայի միջև։ Սակայն պատերազմին մասնակցում էին նաև Հարավային Ամերիկայի գրեթե բոլոր իսպանական գաղութները` որպես Մեքսիկայի դաշնակից։

Հակամարտությունը սկսվել է 1810 թվականի սեպտեմբերի 16-ին գյուղացիական անկարգություններով և վերածվել հակաիսպանական համաժողովրդական շարժման։ Պատերազմի կարևոր նախադրյալներից մեկը այն է, որ Նապոլեոն Բոնապարտը իսպանա-ֆրանսիական պատերազմի (1808-1814) շրջանակներում ներխուժում է Իսպանիա: Այս իրադարձություններում Եվրոպայում սկսվում է Ֆրանսիական հեղափոխությունը (1789-1794), իսկ Ամերիկայում ամերիկյան հեղափոխական պատերազմը (1775-1783):

Արդյունքում օգտվելով Իսպանիայում ստեղծված իրադրությունից 1822 թվականին Մեքսիական իրեն հռչակում է Իսպանիայից անկախ պետություն։

Գրականություն

  • Anna, Timothy E. (1978). The Fall of Royal Government in Mexico City. Lincoln: University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-0957-6.
  • Beezley, William H. and David E. Lorey, eds. !Viva Mexico! !Viva la Independencia!: Celebrations of September 16. Wilmington DL: Scholarly Resources Books 2001.
  • Benjamin, Thomas. (2000). Revolución: Mexico's Great Revolution as Memory, Myth, and History (University of Texas Press). ISBN 978-0-292-70880-8
  • Christon I. Archer, ed. (2003). The Birth of Modern Mexico. Willmington, Delaware: SR Books. ISBN 0-8420-5126-0.
  • Dominguez, Jorge. Insurrection or Loyalty: the Breakdown of the Spanish American Empire. Cambridge: Harvard University Press 1980.
  • García, Pedro. Con el cura Hidalgo en la guerra de independencia en México. Mexico City: Fondo de Cultura Económica 1982.
  • Hamill, Jr. Hugh M. "Early Psychological Warfare in the Hidalgo Revolt," Hispanic American Historical Review (1961) 41#2 pp. 206–235 in JSTOR
  • Hamill, Hugh M. (1966). The Hidalgo Revolt: Prelude to Mexican Independence. Gainesville: University of Florida Press.
  • Hamnett, Brian R. (1986). Roots of Insurgency: Mexican Regions, 1750–1824. Cambridge University Press. ISBN 978-0521-3214-88.
  • Hamnett, Brian. "Royalist Counterinsurgency and the Continuity of Rebellion: Guanajuato and Michoacán, 1813-1820" Hispanic American Historical Review 62(1)February 1982, pp. 19–48.
  • Knight, Alan (2002). Mexico: The Colonial Era. Cambridge University Press.
  • Timmons, Wilbert H. (1963). Morelos: Priest, Soldier, Statesman of Mexico. El Paso: Texas Western College Press.
  • Jaime E. Rodríguez O, ed. (1989). The Independence of Mexico and the Creation of the New Nation. UCLA Latin American Studies. Los Angeles: UCLA Latin American Center Publications. ISBN 978-0-87903-070-4.
  • Tutino, John. From Insurrection to Revolution in Mexico: Social Bases of Agrarian Violence, 1750-1940. Princeton: Princeton University Press 1986.