«Ճոճանակ»–ի խմբագրումների տարբերություն
հեռացվել է Կատեգորիա:Ֆիզիկա, ավելացվեց Կատեգորիա:Ճոճանակներ ՀոթՔաթ գործիքով |
չ հստակեցնում եմ աղբյուրը oգտվելով ԱՎԲ |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Oscillating pendulum.gif|250px|մինի]] |
[[Պատկեր:Oscillating pendulum.gif|250px|մինի]] |
||
'''Ճոճանակ''' [[պինդ մարմին]], որը կիրառված ուժերի ազդեցությամբ տատանվում է անշարժ կետի կամ առանցքի նկատմամբ։ |
'''Ճոճանակ''' [[պինդ մարմին]], որը կիրառված ուժերի ազդեցությամբ տատանվում է անշարժ կետի կամ առանցքի նկատմամբ։ |
||
Պարզագույն ճոճանակը բաղկացած է ''С'' ծանր ոչ մեծ բեռից, որը կախված է 1 երկարության թելից կամ թեթև ձողից։ Եթե թելը համարենք չձգվող և արհամարհենք բեռի չափսերը թելի երկարության, իսկ թելի [[զանգված]]ը՝ բեռի զանգվածի համեմատությամբ, ապա թելից կախված բեռը կարելի է դիտել որպես ''Օ'' կետից 1 անփոփոխ հեռավորության վրա գտնվող [[նյութական կետ]]։ Այդպիսի ճոճանակը կոչվում է [[մաթեմատիկական ճոճանակ]]։ |
Պարզագույն ճոճանակը բաղկացած է ''С'' ծանր ոչ մեծ բեռից, որը կախված է 1 երկարության թելից կամ թեթև ձողից։ Եթե թելը համարենք չձգվող և արհամարհենք բեռի չափսերը թելի երկարության, իսկ թելի [[զանգված]]ը՝ բեռի զանգվածի համեմատությամբ, ապա թելից կախված բեռը կարելի է դիտել որպես ''Օ'' կետից 1 անփոփոխ հեռավորության վրա գտնվող [[նյութական կետ]]։ Այդպիսի ճոճանակը կոչվում է [[մաթեմատիկական ճոճանակ]]։ |
||
| Տող 15. | Տող 15. | ||
Եթե տատանվող մարմինը չի կարելի դիտել որպես [[նյութական կետ]], ճոճանակը կոչվում է ֆիզիկական։ Ֆիզիկական ճոճանակը սովորաբար անվանում են [[ծանրության ուժ]]ի ազդեցությամբ կախման հորիզոնական առանցքի շուրջը տատանվող պինդ մարմինը։ Շեղման փոքր ''φ'' անկյունների դեպքում ճոճանակի տատանումները նույնպես կարելի է համարել ներդաշնակ՝ |
Եթե տատանվող մարմինը չի կարելի դիտել որպես [[նյութական կետ]], ճոճանակը կոչվում է ֆիզիկական։ Ֆիզիկական ճոճանակը սովորաբար անվանում են [[ծանրության ուժ]]ի ազդեցությամբ կախման հորիզոնական առանցքի շուրջը տատանվող պինդ մարմինը։ Շեղման փոքր ''φ'' անկյունների դեպքում ճոճանակի տատանումները նույնպես կարելի է համարել ներդաշնակ՝ |
||
:<math>T \approx 2\pi \sqrt\frac{L}{g} \qquad \qquad \qquad \theta_0 \ll 1 \qquad \,</math> |
:<math>T \approx 2\pi \sqrt\frac{L}{g} \qquad \qquad \qquad \theta_0 \ll 1 \qquad \,</math> |
||
պարբերությամբ, որտեղ I-ն ճոճանակի իներցիայի մոմենտն է կախման առանցքի նկատմամբ, 1-ը՝ С ծանրության կենտրոնի հեռավորությունը Օ կախման առանցքից, M-ը՝ ճոճանակի [[զանգված]]ը։ Հետևաբար, ֆիզիկական ճոճանակի տատանումների պարբերությունը համընկնում է այնպիսի մաթեմատիկական ճոճանակի տատանումների պարբերության հետ, որի երկարությունը I<sub>0</sub>= I/MI։ Այդ երկարությունը կոչվում է ֆիզիկական ճոճանակի բերված [[երկարություն]]։ |
պարբերությամբ, որտեղ I-ն ճոճանակի իներցիայի մոմենտն է կախման առանցքի նկատմամբ, 1-ը՝ С ծանրության կենտրոնի հեռավորությունը Օ կախման առանցքից, M-ը՝ ճոճանակի [[զանգված]]ը։ Հետևաբար, ֆիզիկական ճոճանակի տատանումների պարբերությունը համընկնում է այնպիսի մաթեմատիկական ճոճանակի տատանումների պարբերության հետ, որի երկարությունը I<sub>0</sub>= I/MI։ Այդ երկարությունը կոչվում է ֆիզիկական ճոճանակի բերված [[երկարություն]]։ |
||
== Կիրառություն == |
== Կիրառություն == |
||
| Տող 25. | Տող 25. | ||
* [[Ֆիզիկական ճոճանակ]] |
* [[Ֆիզիկական ճոճանակ]] |
||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ|հատոր=7|էջ=103}} |
||
[[Կատեգորիա:Ճոճանակներ]] |
[[Կատեգորիա:Ճոճանակներ]] |
||
19:21, 9 Ապրիլի 2016-ի տարբերակ
Ճոճանակ պինդ մարմին, որը կիրառված ուժերի ազդեցությամբ տատանվում է անշարժ կետի կամ առանցքի նկատմամբ։
Պարզագույն ճոճանակը բաղկացած է С ծանր ոչ մեծ բեռից, որը կախված է 1 երկարության թելից կամ թեթև ձողից։ Եթե թելը համարենք չձգվող և արհամարհենք բեռի չափսերը թելի երկարության, իսկ թելի զանգվածը՝ բեռի զանգվածի համեմատությամբ, ապա թելից կախված բեռը կարելի է դիտել որպես Օ կետից 1 անփոփոխ հեռավորության վրա գտնվող նյութական կետ։ Այդպիսի ճոճանակը կոչվում է մաթեմատիկական ճոճանակ։
Եթե СՕ հավասարակշռության դիրքից շեղված ճոճանակը բաց թողնենք առանց սկզբնական արագության կամ С կետին հաղորդենք OC-ին ուղղահայաց և սկզբնական շեղման հարթության մեջ գտնվող արագություն, ապա ճոճանակ կտատանվի ուղղաձիգ հարթության մեջ՝ շրջանագծի աղեղով (հարթ կամ շրջանային մաթեմատիկական ճոճանակ)։
Ընդհանուր դեպքում ճոճանակի տատանումները ներդաշնակ չեն․ Т պարբերությունը կախված է ամպլիտուդից։ Ճոճանակի փոքր φ շեղման անկյունների դեպքում տատանումները կարելի է համարել ներդաշնակ՝
պարբերությամբ, որտեղ g-ն ազատ անկման արագացումն է։ Հաղորդվող արագության ուղղությունից կախված ճոճանակները կարող են լինել.
- գնդային,
- կոնային,
- ցիկլոիդային։
Եթե տատանվող մարմինը չի կարելի դիտել որպես նյութական կետ, ճոճանակը կոչվում է ֆիզիկական։ Ֆիզիկական ճոճանակը սովորաբար անվանում են ծանրության ուժի ազդեցությամբ կախման հորիզոնական առանցքի շուրջը տատանվող պինդ մարմինը։ Շեղման փոքր φ անկյունների դեպքում ճոճանակի տատանումները նույնպես կարելի է համարել ներդաշնակ՝
պարբերությամբ, որտեղ I-ն ճոճանակի իներցիայի մոմենտն է կախման առանցքի նկատմամբ, 1-ը՝ С ծանրության կենտրոնի հեռավորությունը Օ կախման առանցքից, M-ը՝ ճոճանակի զանգվածը։ Հետևաբար, ֆիզիկական ճոճանակի տատանումների պարբերությունը համընկնում է այնպիսի մաթեմատիկական ճոճանակի տատանումների պարբերության հետ, որի երկարությունը I0= I/MI։ Այդ երկարությունը կոչվում է ֆիզիկական ճոճանակի բերված երկարություն։
Կիրառություն
Ճոճանակի հատկությունները լայնորեն կիրառվում են ժամացույցներում, գիրոսկոէցային սարքերում, շարժվող մարմինների արագացումների, երկրակեղևի տատանումների որոշման սարքերում և այլուր։
Տես նաև
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 103)։ 
|